Cải tiến phương pháp dạy thực hành nghề nuôi cá lóc cho nông dân huyện Tri Tôn

Nội dung text: Cải tiến phương pháp dạy thực hành nghề nuôi cá lóc cho nông dân huyện Tri Tôn

1. CẢI TIẾN PHƯƠNG PHÁP DẠY THỰC HÀNH NGHỀ NUÔI CÁ LÓC CHO NÔNG DÂN HUYỆN TRI TÔN IMPROVEMENT PRACTISING METHOD TO THE SNAKEHEAD PISCICULTURE FOR PEASANTS IN TRI TON DISTRICT Nguyễn Ái Thủy Trường Trung cấp nghề Dân tộc nội trú An Giang TÓM TẮT Để đào tạo nghề cho những người lao động nông thôn một cách hiệu quả, cần phải có phương thức tổ chức linh hoạt, tầm quan trọng của việc thực hành và phương pháp giảng dạy lấy người học làm trung tâm. Các phương pháp dạy thực hành nghề nuôi " Cá lóc " đã được giới thiệu cho nông dân trong huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang theo các quy trình sau: Cung cấp thông tin, mô hình mẫu, thực hiện, rèn luyện kỹ năng, kiểm tra và đánh giá. ABSTRACT In order to bring vocational training for rural labourers to effectiveness, there must be flexible mode of organisation, and much importance to the practising and the method being learner – centred. Practising method to “ the snakehead fish” pisciculture has been presented to peasants in Tri Ton district, An Giang province in the following process: Providing information, modelling, implementing, skill training, testing and evaluating. I. Đặt vấn đề. Trước xu thế phát triển như vũ bão của khoa học và công nghệ, của toàn cầu hóa và đặc biệt sự nổi bật của nền kinh tế tri thức, thì nguồn lực con người đang được coi trọng ở mỗi quốc gia. Trong toàn bộ vấn đề nhân lực nước ta hiện nay, điều cần quan tâm là chất lượng lao động trong nông thôn còn quá thấp. Để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực nhằm đáp ứng được nhu cầu xã hội hiện nay thì phải nâng cao chất lượng đào tạo nghề đặc biệt là đào tạo nghề cho lao
2. động nông thôn đó là nhiệm vụ mà Đảng và nhà nước ta đặt ra cho các cơ sở đào tạo, các cơ sở dạy nghề. Thực tế thời gian qua, việc dạy nghề nuôi cá lóc cho nông dân tại huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang đã có sự thay đổi về phương pháp dạy học, đặt biệt là dạy thực hành và có sự hỗ trợ của phương tiện dạy học. Tuy nhiên, các phương pháp dạy thực hành đã được áp dụng đa phần mang tính chủ quan, thiếu bài bản và chưa được nghiên cứu một có cách hệ thống, nên hiệu quả của quá trình dạy và học còn nhiều hạn chế. Chính vì vậy, vấn đề giảng dạy nghề nuôi cá lóc cho nông dân cần phải cải tiến phương pháp dạy thực hành để làm sao “ Nâng cao tính thực hành - ứng dụng cho người học trong từng kỹ năng” luôn là vấn đề đặt ra. II. Cơ sở lý luận cho việc cải tiến phương pháp dạy thực hành nghề. Vận dụng cơ sở lý luận về các phương pháp dạy thực hành 4 bước, 3 bước và 6 bước, phương pháp diễn trình làm mẫu, phương pháp trực quan để làm nền tảng cho việc cải tiến phương pháp dạy thực hành và căn cứ kết quả khảo sát thực trạng quá trình dạy thực hành nghề nuôi cá lóc cho nông dân tại huyên Tri Tôn, tác giả đề xuất phương pháp dạy thực hành cải tiến trên cơ sở: 1. Những định hướng có tính nguyên tắc khi cải tiến phương pháp - Cải tiến phải đảm bảo tính khoa học, tính sư phạm. - Cải tiến phải kếp hợp lý luận thực tiễn, kết hợp giảng dạy học tập với lao động sản xuất. - Cải tiến phải đàm bảo tính trình tự và có hệ thống. - Cải tiến phải đảm bảo tính vừa sức với người học. - Cải tiến phải đảm bảo tính vững chắc và tính khả dụng. 2. Các yếu tố ảnh hưởng đến phương pháp dạy thực hành nghề nuôi cá lóc. 2.1. Điều kiện áp dụng phương pháp dạy thực hành. Để áp dụng có hiệu quả phương pháp dạy thực hành vào hoạt động dạy nghề nuôi cá lóc cho nông dân thì cần phải đảm bảo một số điều kiện sau đây:
3. Giáo viên dạy nghề phải có nhiệt huyết với nghề, phải linh hoạt trong việc đổi mới các phương pháp dạy và có năng lực để hướng dẫn người học các kỹ năng thực hành. Học viên học nghề phải có động cơ học tập, nhiệt tình học trong học tập. Chương trình và tài liệu giảng dạy phải ngắn gọn và áp dụng nhanh vào thực tế, mức độ và số lượng thông tin chuyển tải qua quá trình đào tạo cho người học cần phải phù hợp với trình độ kiến thức của người nhận để đảm bảo quá trình nắm bắt thông tin có hiệu quả. Cơ sở vật chất và thiết bị dạy học đầy đủ để thuận lợi cho các hoạt động thực hành, đồng thời thiết bị phải thường xuyên đổi mới phù hợp với thực tiễn và đáp ứng sự phát triển của nghề. Việc kiểm tra đánh giá thường xuyên trung thực, nghiêm túc cũng góp phần nâng cao chất lượng đào tạo nghề. 2.2. Sự phát triển của công nghệ thông tin Sự tác động công nghệ thông tin vào trong giáo dục thì môi trường dạy học cũng thay đổi, nó tạo ra môi trường dạy học đa phương tiện kết hợp những hình ảnh, âm thanh, video, biểu đồ được trình bày qua máy tính theo kịch bản đã chuẩn bị sẵn nhằm kích thích các giác quan của người học để người học tiếp thu nội dung và thực hiện các hoạt động thực hành đạt hiệu quả tối đa qua một quá trình học đa giác quan. Đồng thời giáo viên có thể dễ dàng quay trở lại những nội dung những thao tác thực hành mà người học chưa nắm rỏ để quan sát và thực hiện lại. 2.3. Tâm lý học của người lớn tuổi Người lớn chỉ tham gia học tập khi họ có nhu cầu và họ học thực sự khi thấy lợi ít từ quá trình học tập để phục vụ cho quá trình sản xuất. Khi người học bước vào một lớp, họ vẫn có thái độ và kinh nghiệm quá khứ thụ động của học sinh và vô hình trung thái độ này làm cho việc học trở nên khó khăn hơn trong học tập. Những kinh nghiệm đã biết có thể làm giảm sự tham gia vào các cuộc thảo luận hoặc việc học tập ở lớp nếu họ không tin rằng họ thiếu những kỹ năng hay khả năng hoàn thành bài tập được giao. Thêm vào đó, lỗ hổng
4. kiến thức lớn có thể khiến người học lo lắng về các vấn đề cần trình bày và sợ tham gia. Tuy nhiên, người lớn có nhiều mặt mạnh mà trẻ em không có được đó là lòng tự trọng, tính độc lập, tính chủ động và tự giác cao trong học tập. Do đó, giáo viên phải nắm bắt những điểm mạnh đó và làm cách nào để người học cảm thấy họ là một bộ phận của tiến trình học tập tích cực để dần dần chuyển tiếp từ người học thụ động sang người học tích cực để họ tự tin trao đổi và đưa ra những trải nghiệm, kinh nghiệm của mình. Người lớn học có hiệu quả hơn nếu sử dụng nhiều giác quan cùng một lúc như thị giác, thính giác, xúc giác Nên sử dụng phối hợp nhiều phương pháp khác nhau trong quá trình đào tạo để giúp người học có thể vừa được nghe, nói, đọc, viết và thực hành nhằm tạo cơ hội cho học viên được luyện tập thường xuyên nhằm thư giãn để giảm bớt cảm giác mệt mỏi, tăng khả năng học tập. Để áp dụng qui trình phương pháp dạy thực hành cải tiến đạt hiệu quả thì chúng ta cần quan tâm nắm bắt tâm lý học tập của người học vì điều này sẽ giúp cho người dạy tổ chức các hoạt động học tập phù hợp với đối tượng học nghề, phải thiết kế việc giảng dạy làm sao để thúc đẩy việc học, khuyến khích khả năng tự quyết và tư duy độc lập ở người học. III. Cải tiến phương pháp dạy thực hành nghề nuôi cá lóc cho nông dân 1. Dạy thực hành trên bài giảng điện tử Trước khi tổ chức dạy thực hành giáo viên thiết kế bài giảng điện tử để minh họa các bước công việc trên slides hoặc mô phỏng bằng cách quay các đoạn video những nội dung hoạt động mà trong quá trình dạy thực hành do điều kiện tự nhiên giai đoạn đó không thể thực hiện được người học có thể nhận biết các hoạt động qua hình ảnh hoặc qua mô phỏng từ đó người học có thể thực hiện và lĩnh hội hết các kỹ năng của nghề trong điều kiện thay đổi. Thao tác các bước công việc trên bài giảng điện tử trước khi bắt đầu thực hành sẽ giúp người học hình dung và hệ thống hóa trước các công việc của mình để tự tin thực hiện và nhanh chóng hoàn thành kỹ năng một cách hiệu quả.
5. 2. Thiết kế phiếu hướng dẫn thực hành Phiếu hướng dẫn thực hành cũng không kém phần quan trọng trong quá trình dạy thực hành, phiếu thực hành có nhiệm vụ hỗ trợ người học thực hiện các bước trong quá trình thực hiện kỹ năng nghề, nhất là giúp những người học yếu có thể xem lại những thao tác còn yếu trên phiếu thực hành để luyện tập lại các thao tác trên lớp hay tự luyện tập ở nhà thường xuyên. Vì vậy, phiếu thực hành phải được thiết kế một cách chi tiết và cụ thể các hoạt động nhiều bao nhiêu càng tốt bấy nhiêu. Nội dung trong phiếu thực hành phải thể hiện được: Công việc thực hiện; cách tiến hành; phương tiên công cụ sử dụng, hình ảnh minh họa và tiêu chí đánh giá thực hiện công việc để người học có thể tự kiểm tra – đánh giá. 3. Quy trình cải tiến phương pháp dạy thực hành. Hình 1. Quy trình cải tiến phương pháp dạy thực hành.
6. 4. Kiểm tra - Đánh giá Ngoài việc giáo viên tự đánh giá người học thực hiện các kỹ năng nghề, giáo viên phải hướng dẫn người học tự kiểm tra, đánh giá để họ phát hiện những sai sót của mình mà tự điều chỉnh, qua quá trình tự gia đánh giá lẫn nhau người học sẽ khắc sâu những hoạt động của mình khi thực hành kỹ năng. IV. Kết luận Trong công tác dạy nghề cho lao động nông thôn muốn đạt hiệu quả thì đòi hỏi phương thức dạy nghề phải tổ chức linh hoạt, phương pháp dạy học phải lấy thực hành làm chính và chú trọng lấy người học làm trung tâm. Nếu chỉ áp dụng phương pháp dạy học truyền thống, truyền đạt một chiều thì hiệu quả dạy và học không cao. Vì vậy, trong bài viết này tác giả đã đề xuất quy trình cải tiến phương pháp dạy thực hành và phát triển những phương tiện, học liệu phù hợp với nội dung đào tạo và đối tượng tham gia học nghề với mong muốn tìm ra những phương cách dạy thực hành mới để làm sao người học nhanh chóng lĩnh hội kiến thức và vững vàng áp dụng vào thực tiễn nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nghề nuôi cá lóc cho nông dân huyện Tri Tôn qua đó góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu xã hội. Tài liệu tham khảo 1. Nguyễn Đức Trí, Lý luận dạy thực hành nghề, NXB Công Nhân Kỹ thuật. 2. Nguyễn Văn Tuấn (2009), Tài liệu bài giảng Lý luận dạy học (phần đại cương), Trường Đại Học SPKT. TPHCM. 3. Khoa sư phạm kỹ thuật, Bài giảng kỹ năng dạy học, Trường Đại Học SPKT. TPHCM. TP. Hồ Chí Minh, Ngày 18 tháng 5 năm 2015 Xác nhận của giảng viên hướng dẫn
7. BÀI BÁO KHOA HỌC THỰC HIỆN CÔNG BỐ THEO QUY CHẾ ĐÀO TẠO THẠC SỸ Bài báo khoa học của học viên có xác nhận và đề xuất cho đăng của Giảng viên hướng dẫn Bản tiếng Việt ©, TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HỒ CHÍ MINH và TÁC GIẢ Bản quyền tác phẩm đã được bảo hộ bởi Luật xuất bản và Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam. Nghiêm cấm mọi hình thức xuất bản, sao chụp, phát tán nội dung khi chưa có sự đồng ý của tác giả và Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh. ĐỂ CÓ BÀI BÁO KHOA HỌC TỐT, CẦN CHUNG TAY BẢO VỆ TÁC QUYỀN! Thực hiện theo MTCL & KHTHMTCL Năm học 2016-2017 của Thư viện Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Tp. Hồ Chí Minh.