Cải tiến phương pháp dạy học môn Tin học lớp 7 theo hướng tích cực hóa người học tại trường THCS Tân Đông Hiệp, thị xã Dĩ An tỉnh Bình Dương

Nội dung text: Cải tiến phương pháp dạy học môn Tin học lớp 7 theo hướng tích cực hóa người học tại trường THCS Tân Đông Hiệp, thị xã Dĩ An tỉnh Bình Dương

1. CẢI TIẾN PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN TIN HỌC LỚP 7 THEO HƢỚNG TÍCH CỰC HÓA NGƢỜI HỌC TẠI TRƢỜNG THCS TÂN ĐÔNG HIỆP, THỊ XÃ DĨ AN TỈNH BÌNH DƢƠNG IMPROVING TEACHING METHODS OF THE SUBJECT OF 7TH GRADECOMPUTER SCIENCE AND APPLYING TEACHING METHOD FOLOWING DEVELOPING STUDENT’ ACTIVENESS AT TÂN ĐÔNG HIỆP SECONDARY SCHOOL, DĨ AN TOWN, BÌNH DƢƠNG PROVINCE. HVTH: Nguyễn Thị Ngọc Thạch Học viên - Trường ĐH Sư Phạm Kỹ Thuật GVHD: TS.Nguyễn Văn Y Trường Cán Bộ Thành phố Hồ Chí Minh Tóm tắt: Đổi mới toàn diện và căn bản nền giáo dục Việt Nam là vấn đề cần thiết và cấp bách hiện nay. Việc đổi mới phương pháp dạy học là yếu tố quan trọng nhằm tích cực hóa người học. Người nghiên cứu thực hiện đề tài : “Cải tiến phương pháp dạy học môn Tin học lớp 7 theo hướng tích cực hóa người học tại trường THCS Tân Đông Hiệp, thị xã Dĩ An tỉnh Bình Dương”. Trong phạm vi của bài báo, đề cập đến đặc trưng cơ bản của phương pháp dạy học tích cực và thực trạng của việc dạy và học môn Tin học lớp 7. Từ đó, cải tiến phương pháp dạy học môn Tin học lớp 7 theo hướng tích cực hóa người học góp phần nâng cao chất lượng dạy và học tại trường. Abstract. Comprehensive reform and basic education in Vietnam is the urgent need problem today. The innovation of teaching methods are important factors to develope students’ activeness. The researchers made the topic: "The method of teaching 7th grade Computer Science subjects in the 1
2. positive direction of the secondary school Tan Dong Hiep, Di An Town, Binh Duong". Within the scope of the article, referring to the basic characteristics of active teaching methods and the status of the teaching and learning of information subjects in grade 7. Since then, improved methods of teaching 7th grade Science subjects in the positive direction of the school contribute to improving the quality of teaching and learning in schools. . I. Đặt vấn đề Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế, một trong những lĩnh vực đang phát triển nhanh nhất hiện nay là Công nghệ thông tin (CNTT). Hầu như ngành nghề, lĩnh vực hay hoạt động nào trong xã hội hiện đại cũng chịu tác động của CNTT. Nhận thức được tầm quan trọng của CNTT trong thời đại mới. Năm 2006 Bộ Giáo Dục và Đào Tạo ra quyết định đưa môn Tin học vào giảng dạy ở bậc Phổ thông. Do đây là môn tự chọn, nên chưa được quan tâm đúng mức của người dạy cũng như người học. Để nâng cao chất lượng giáo dục đòi hỏi phải đổi mới phương pháp dạy học, phải lựa chọn và sử dụng phương pháp dạy học tích cực mới nhằm phát huy năng lực người học, giúp người học chủ động hơn trong học tập. Vì lý do trên, người nghiên cứu chọn đề tài “Cải tiến phương pháp dạy học môn Tin học lớp 7 theo hướng tích cực hóa người học tại trường THCS Tân Đông Hiệp, Thị xã Dĩ An tỉnh Bình Dương” nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học lớp 7 nói riêng, môn Tin học nói chung. II. Thực trạng của dạy và học môn Tin học lớp 7 Qua khảo sát thực trạng dạy và học môn Tin học lớp 7, người nghiên cứu có những nhận định làm cơ sở thực tiễn góp phần định hướng cho việc nghiên cứu. 2
3. 2.1. Đối với học sinh Qua kết quả khảo sát cho thấy, đa số học sinh còn thụ động trong giờ học, ít phát biểu ý kiến (83,5%), chưa có sự tự giác trong học tập (47,1%). Phương pháp dạy học mà học sinh yêu thích nhất là phương pháp thực hành (45,3%). Trong phương pháp thực hành này, giáo viên chưa thực sự áp dụng đúng quy trình của nó, nên làm cho việc dạy thực hành chỉ ở mức độ thấp nên kỹ năng của các em còn hạn chế. Giáo viên chưa hướng dẫn được cho học sinh cách thức thực hành để có thể có những kỹ năng và kỹ xảo cần thiết. Mặc khác, học sinh nhận định đa số giáo viên còn sử dụng phương pháp thuyết trình nhiều, vẫn còn thầy đọc trò chép, ít đặt câu hỏi để học sinh trả lời. 2.2. Đối với giáo viên Do đa số giáo viên vẫn còn sử dụng nhiều phương pháp thuyết trình (36,7%) (trò đọc- thầy chép), mà ít chú trọng đến những phương pháp còn lại, đặt biệt là phương thực hành (3,3%). Do đó, đã làm cho học sinh ít phát biểu ý kiến và không có sự yêu thích môn học này. Các phương pháp đặt và giải quyết vấn đề, phương pháp nhóm, phương pháp thực hành ít được giáo viên chú trọng làm theo đúng quy trình. Do đó, hiệu quả khi áp dụng không cao. Học sinh không thể giải quyết những tình huống thực trong cuộc sống. Một số cần cho rằng cần phải cải tiến phương pháp đang giảng dạy môn Tin. III. ĐỀ XUÂT CẢI TIẾN PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC THEO HƢỚNG TÍCH CỰC 3.1. Những đặc trƣng cơ bản của phƣơng pháp dạy học tích cực - Ngƣời học: tập trung cao độ trong học tập, chủ động tìm tòi khám phá nội dung học tập, chủ động giải quyết các vấn đề phù hợp với khả năng hiểu biết của mình, đề xuất các ý tưởng sáng tạo và tự nguyện trình bày, diễn đạt các ý kiến của mình. 3
4. - Ngƣời dạy: linh hoạt, mềm dẻo, luôn tạo cơ hội để người học tham gia và làm chủ hoạt động nhận thức. Người dạy chỉ là người tổ chức và hướng dẫn quá trình nhận thức. - Nội dung bài dạy: không đi sâu vào từng chi tiết cụ thể mà sắp xếp thành các vấn đề liên kết hoặc sắp xếp theo nguyên lí cơ chế để kích thích tư duy và tính chủ động sáng tạo trong cách giải quyết các vấn đề của người học. - Dạy và học thông qua tổ chức các hoạt động học tập của học sinh: Trong phương pháp dạy học tích cực, người học - đối tượng của hoạt động "dạy", đồng thời là chủ thể của hoạt động "học" – được đặt vào những tình huống của đời sống thực tế, người học trực tiếp quan sát, thảo luận, làm thí nghiệm, giải quyết vấn đề đặt ra theo cách suy nghĩ của mình, từ đó nắm được kiến thức kĩ năng mới, vừa nắm được phương pháp "làm ra" kiến thức, kĩ năng đó, không rập theo những khuôn mâu sẵn có, được bộc lộ và phát huy tiềm năng sáng tạo. - Dạy và học chú trọng rèn luyện phƣơng pháp tự học: Phương pháp tích cực xem việc rèn luyện phương pháp học tập cho học sinh không chỉ là một biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học mà còn là một mục tiêu dạy học. - Tăng cƣờng học tập cá thể, phối hợp với học tập hợp tác: Lớp học là môi trường giao tiếp thầy - trò, trò - trò, tạo nên mối quan hệ hợp tác giữa các cá nhân trên con đường chiếm lĩnh nội dung học tập. Thông qua thảo luận, tranh luận trong tập thể, ý kiến mỗi cá nhân được bộc lộ, khẳng định hay bác bỏ, qua đó người học nâng mình lên một trình độ mới. Kết hợp đánh giá của thầy với tự đánh giá của trò: Trong dạy học, việc đánh giá học sinh không chỉ nhằm mục đích nhận định thực trạng và điều chỉnh hoạt động học của trò mà còn đồng thời tạo điều kiện nhận định thực trạng và điều chỉnh hoạt động dạy của thầy. Trong phương pháp tích 4
5. cực, giáo viên phải hướng dẫn học sinh phát triển kĩ năng tự đánh giá để tự điều chỉnh cách học. 3.2. Cải tiến phƣơng pháp dạy học môn Tin học lớp 7 theo hƣớng tích cực hóa ngƣời học Từ những cơ sở lý luận và thực tiễn, người nghiên cứu đề xuất một số biện pháp nhằm cải tiến phương pháp dạy học môn tin học lớp 7 theo hướng tích cực hóa người học như sau: - Tìm hiểu năng lực nhận thức của người học trước khi dạy. - Lựa chọn phương pháp dạy học tích cực phù hợp với từng đối tượng từng bài học. - Chú trọng việc sử dụng phương pháp dạy học thực hành 4 bước đúng quy trình. - Phối hợp các phương pháp dạy học hợp lý. - Thiết kế giáo án theo hướng tích cực hóa người học phù hợp với từng lớp từng đối tượng người học. - Hướng dẫn cho học sinh phương pháp tự học bằng cách cho bài tập về nhà, cho tình huống khó để học sinh suy nghĩ tìm hiểu thêm nhằm nâng cao kiến thức. - Sử dụng nhiều hình ảnh trực quan, hình ảnh minh họa. - Giảm những lý thuyết rờm rà trong sách giáo khoa, tăng cường tình huống thực tế để cho học sinh thực hành giúp học sinh hình thành kỹ năng, kỹ xảo. - Khuyến khích, động viên học sinh bằng hình thức cho điểm số sau mỗi lần giải quyết vấn đề. - Tạo môi trường học tập cởi mở, không khí học tập nhẹ nhàng, sôi nổi để giảm sự căng thẳng, tăng tính tự nguyện, tự giác học tập của người học. Những biện pháp này chỉ có hiệu quả nếu được áp dụng một cách đồng bộ, hợp lý và có hệ thống làm cho việc cải tiến phương pháp dạy học theo hướng tích cực hóa người học được thành công. Có như vậy thì mới có thể 5
6. nâng cao được chất lượng dạy học, nâng cao năng lực nhận thức của học sinh trong việc học môn Tin học lớp 7. III. KẾT LUẬN Qua quá trình nghiên cứu cho thấy rằng, việc áp dụng phương pháp dạy học theo hướng tích cực hóa người học không chỉ đem lại hiệu quả về mặt nhận thức, phát triển tư duy cho người học, HS biết chủ động tích cực trong học tập, mà nó còn giúp cho người học hình thành được các kỹ năng làm việc sau này, chẳng hạn như làm việc nhóm, tự nghiên cứu tài liệu, báo cáo thuyết trình, chia sẽ ý kiến, Đồng thời PPDH tích cực vừa giúp người học biết cách chủ động trong học tập, trong môn Tin học lớp 7, vừa hỗ trợ học viên hình thành được thói quen học tập tích cực đối với các môn học khác. TÀI LIỆU THAM KHẢO [1]. Phạm Văn Đồng (1994): Phương pháp dạy học phát huy tính tích cực một phương pháp vô cùng quý báu. NCGD. [2].Võ Thị Thục Hà (2010): Cải tiến phương pháp dạy học môn Lý thuyết thiết bị may theo hướng tích cực hoá người học tại trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Vinatex TPHC. Luận văn thạc sỹ. [3]. Nguyễn Văn Tuấn (2009): Tài liệu bài giảng Lý luận dạy học. Trường ĐH SPKT TPHCM. Thủ Đức, Ngày 05 tháng 04 năm 2013 GVHD Ngƣời viết TS.Nguyễn Văn Y Nguyễn Thị Ngọc Thạch 6
7. BÀI BÁO KHOA HỌC THỰC HIỆN CÔNG BỐ THEO QUY CHẾ ĐÀO TẠO THẠC SỸ Bài báo khoa học của học viên có xác nhận và đề xuất cho đăng của Giảng viên hướng dẫn Bản tiếng Việt ©, TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HỒ CHÍ MINH và TÁC GIẢ Bản quyền tác phẩm đã được bảo hộ bởi Luật xuất bản và Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam. Nghiêm cấm mọi hình thức xuất bản, sao chụp, phát tán nội dung khi chưa có sự đồng ý của tác giả và Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh. ĐỂ CÓ BÀI BÁO KHOA HỌC TỐT, CẦN CHUNG TAY BẢO VỆ TÁC QUYỀN! Thực hiện theo MTCL & KHTHMTCL Năm học 2016-2017 của Thư viện Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Tp. Hồ Chí Minh.