Bài giảng Viêm (Inflammation)

Nội dung text: Bài giảng Viêm (Inflammation)

1. VIVIÊÊMM (INFLAMMATION)(INFLAMMATION) 11 ĐĐịnhịnh nghnghĩĩa.a. 22 NguyNguyêênn nhnhâân.n. 33 CCáácc phphảảnn ứứngng viviêêm.m. 44 PhPhâânn loloạạii viviêêm.m. 55 SSửửaa chchữữaa vvàà ttááii ttạạo.o.
2. 11 ĐĐịnhịnh nghnghĩĩaa viviêêm.m. 11 11 QQúúaa trtrììnhnh nghinghiêênn ccứứuu viviêêmm TrTrướướcc CN:CN: CelsiusCelsius (s(sưưngng ,nóng,nóng ,,đỏđỏ ,,đđau)au) ThếThế kkỷỷ IIII :: GalienGalien (( rrốốii loloạạnn chchứứcc nnăăngng ).). 1858:1858: ThuyếtThuyết tếtế bbààoo ccủủaa Virchow.Virchow. 1885:1885: ThuyếtThuyết mmạạchch mmááuu ccủủaa Cohnheim.Cohnheim. 1892:1892: ThuyếtThuyết ththựựcc bbààoo ccủủaa Metchnikoff.Metchnikoff.
3. 11 22 ĐĐịnhịnh nghnghĩĩaa viviêêm.m. ++ đđịnhịnh nghnghĩĩaa cũ:cũ: ViViêêmm llàà phphảảnn ứứngng ttạạii chchỗỗ ccủủaa ccơơ ththểể đểđể chchốốngng llạạii mmọọii kíchkích thíchthích ggââyy viviêêm.m. ++ ĐĐịnhịnh nghnghĩĩaa hihiệệnn nay:nay: ViViêêmm llàà phphảảnn ứứngng ccủủaa totoàànn bbộộ ccơơ ththểể đểđể ttựự bbảảoo vvệệ lấylấy mmììnhnh ,tuy,tuy vvậậyy nhnhữữngng bibiểểuu hihiệệnn ttạạii chchỗỗ nnổổii bbậậtt hhơơnn ccảả
4. 22 NguyNguyêênn nhnhâânn ggââyy viviêêmm 22 11 TTáácc nhnhâânn ssốống:ng: VK,VK, VR,VR, KST,KST, nấmnấm 22 22 TTáácc nhnhâânn khkhôôngng ssốống:ng: +T+Táácc nhnhâânn vvậậtt lílí (( nóngnóng ,l,lạạnh,nh, đđiiệện,n, tiatia phóngphóng xxạạ ) ) +T+Táácc nhnhâânn hohoáá hhọọcc (( acide,base,acide,base, chấtchấtđộđộc )c )
5. 33 CCáácc phphảảnn ứứngng viviêêmm 33 11 PhPhảảnn ứứngng hhưư biếnbiến :: TTổổ chchứứcc bịbị biếnbiến đổđổi.i. ThoThoááii hóahóa tếtế bbààoo (h(hạạt,t, rrỗỗ ,, mmỡỡ)) TanTan rrãã ttổổ chchứức.c. HoHoạạii ttửử ttổổ chchứức.c. ++ MMủủ:: TTổổ chchứứcc hhọọaiai ttửử ++ BBạạchch ccầầuu đđaa nhnhâânn ++ MenMen phphâânn hhủủyy proteinprotein (( t/b;v/k;bct/b;v/k;bcđđn)n)
6. CCáácc chấtchất trungtrung giangian hhọọatat mmạạchch ttêênn ngunguồồnn ggốốcc ttáácc dụngdụng HistaminHistamin TếTế bbààoo t/h,t/h, MMởở rrộộngng titiểểuu độđộngng mmạạchch mastocytmastocyt XungXung huyết,thuyết,tăăngng t/thấmt/thấm SerotoninSerotonin MastocytMastocyt CoCo ththắắtt titiểểuu ttĩĩnhnh mmạạchch BradykininBradykinin H/tH/tươươngng VVááchch tụtụ ,xuy,xuyêênn mmạạchch b/cb/c KallikreinKallikrein ntnt ntnt ExsurinExsurin ntnt TTăăngng t/thấmt/thấm maomao ququảảnn LeucotaxinLeucotaxin ntnt TTăăngng didi chuychuyểểnn b/cb/c LPFLPF ntnt TTăăngng ssốố llượượngng b/cb/c NecrosinNecrosin ntnt HuyếtHuyết khkhốốii m/mm/m nhnhỏỏ C3a;C3a; C5a;C5a; C9C9 ntnt k/tk/t hihiệệnn ttượượngng ththựựcc bbààoo
7. 33 22 PhPhảảnn ứứngng rrỉỉ (( xuấtxuất tiết,tiết, p/p/ưư mm).mm). 33 22 11 HiHiệệnn ttượượngng thấmthấm mmạạchch:: PhPhùù ++ TTổổnn ththươươngng :: m/mm/m ddããn,n, TCLKTCLK chchứứaa dịchdịch phphùù viviêêm.m. ++ CCơơ chếchế :*:* TTăăngng áápp llựựcc trongtrong maomao mmạạchch dodo xungxung huyếthuyết chchủủ độđộng.ng. *T*Tăăngng áápp llựựcc ththẩẩmm thấuthấu ccủủaa ttổổ chchúúc.c. *T*Tăăngng tínhtính thấmthấm ththàànhnh mmạạch.ch. ++ TTáácc dụngdụng ccủủaa dịchdịch phphùù viviêêm:m: HHòòaa tan,tan, trungtrung hhòòaa ttáácc nhnhâânn viviêêm,m, ggỉỉamam ttììnhnh trtrạạngng toan,toan, ttậậpp trungtrung khkháángng ththểể vvààoo ổổ viviêêm.m.
8. RRỉỉ mmạạchch
9. HHììnhnh ththàànhnh dịchdịch rrỉỉ viviêêmm
10. 33 22 22 HiHiệệnn ttượượngng xuyxuyêênn mmạạch:lch:làà hhììnhnh ảảnhnh BCBCĐĐNN xuyxuyêênn machmach vvààoo ổổ viviêêm.m. GGồồmm 33 bbướướcc :: TTạạoo vvááchch tụtụ bbạạchch ccầầu.u. ++ BềBề mmặặtt nnộộii mmạạcc nhiềunhiều nhnhúú ++ TTăăngng tínhtính dínhdính nnộộii mmạạc.c. ++ ProteinProtein ccủủaa bbạạchch ccầầuu ssảảnn sinhsinh rara cócó ttáácc dụngdụng ggọọii bbạạchch ccầầu.u. ++ CCáácc phphâânn ttửử dínhdính ccủủaa bbạạchch ccầầuu :: MO1,MO1, P150P150 ,P95,,P95, LFALFA 99 (( LeukocyteLeukocyte factorfactor forfor adhesion)adhesion) ++ PhPhâânn ttửử dínhdính nnộộii mmôô :: ELAMELAM 1,1, ICAMICAM 1.1. CCáácc phphâânn ttửử dínhdính đượđượcc hhọọatat hóahóa bbởởii ccáácc bbổổ ththểể;; C5a,C5a, leukotrieneleukotriene B4,B4, interleukininterleukin 1.1.
11. VVááchch tụtụ bbạạchch ccầầuu
12. XuyXuyêênn mmạạch:ch: ++ QuaQua khekhe hhởở tếtế bbààoo nnộộii mmôô bbằằngng gigiảả ttúúc.c. ++ TiếtTiết menmen phphâânn hhủủyy Protein.Protein. ChChúú ý:ý: nếunếu tiếttiết menmen ququáá nhiềunhiều ssẽẽ ggââyy nnêênn phphảảnn ứứngng ArthusArthus (t(tổổnn ththươươngng huyếthuyết ququảảnn ,, chchảảyy mmááuu phphủủ ttạạngng
13. HóaHóa ứứngng độđộngng ++ ĐĐ/n/n :: phphảảnn ứứngng hhướướngng ssựự chuychuyểểnn độđộngng ccủủaa t/bt/b ttớớii ổổ viviêêm.m. ++ CCáácc ttáácc nhnhâânn ggââyy hóahóa ứứngng độđộng:ng: SSảảnn phphẩẩmm ccủủaa vivi khukhuẩẩn.n. BBổổ ththểể :: C5AC5A SSảảnn phphẩẩmm chuychuyểểnn hóahóa acideacide arachidonic.arachidonic. ++ HoHoáá ứứngng độđộngng (+)(+) LLôôii kéokéo bbạạchch ccầầuu đđếnến ++ HóaHóa ứứngng độđộngng (( )) khkhôôngng thuthu hhúútt bbạạchch ccầầu.u.
14. XuyXuyêênn mmạạchch
15. HiHiệệnn ttượượngng ththựựcc bbàào.o. ++ NhNhậậnn ddạạngng vvàà ggắắn:n: HiHiệệnn ttượượngng OPSONINOPSONIN hóahóa dodo IgGIgG vvàà C3bC3b ((đểđể b/cb/cđđ/n/n biếtbiết đượđượcc vivi khukhuẩẩn)n) ++ ThuThu hhúútt vvàà nunuốốtt :: ttạạoo rara hhốốcc ththựựcc bbàào.o. ++ TiTiêêuu hhủủyy ccáácc chấtchất ththựựcc bbààoo :: MenMen phphâânn hhủủyy ccủủaa lysosomlysosom
16. HiHiệệnn ttượượngng ththựựcc bbààoo
17. 33 33 PhPhảảnn ứứngng ttăăngng sinh:sinh: ttăăngng ssốố llượượngng tếtế bbààoo ttạạii ổổ viviêêm,m, gigiữữ vaivai trtròò quanquan trtrọọngng trongtrong ssửửaa chchữữa.a. TTăăngng sinhsinh :: ttăăngng sinhsinh ssảảnn tếtế bbààoo hhệệ liliêênn kếtkết (( nguynguyêênn bbààoo ssợợi,i, tếtế bbààoo ssợợi,i, t/bt/b nnộộii mmôô )) BiếnBiến ddạạngng tếtế bbààoo:: tếtế bbààoo ssợợi>i> limpholimpho ;; nguynguyêênn bbààoo ssợợi,i, mmôô bbààoo >> đạđạii ththựựcc bbàào,o, tếtế bbààoo ddạạngng bibiểểuu mmôô,, tếtế bbààoo khkhổổngng llồồ Langhans,Langhans, dịdị vvậậtt ;; limpholimpho >> ttưưongong bbààoo HuyHuy độđộngng tếtế bbààoo :: HuyHuy độđộngng từtừ nnơơii khkháácc đđếnến ổổ viviêêm.m. CCáácc tếtế bbààoo trongtrong phphảảnn ứứngng ttăăngng sinhsinh :L,TB,:L,TB,ĐĐTBTB
18. 44 PhPhâânn loloạạii viviêêmm 44 11 PhPhâânn loloạạii theotheo tiếntiến tritriểển:n: Cấp,Cấp, mmããn,n, bbáánn cấp.cấp. 44 22 TheoTheo hhììnhnh ảảnhnh GPBGPB :: ViViêêmm thanhthanh dịch(dịch( viviêêmm long),long), viviêêmm huyếthuyết ququảảnn rrỉỉ ướướt,t, viviêêmm ttơơ huyết,huyết, viviêêmm sinhsinh huyếthuyết khkhốối,i, viviêêmm mmủủ ,, viviêêmm hohoạạii ththưư,, viviêêmm tếtế bbààoo (( viviêêmm hhạạt).t).
19. 44 11 11 ViViêêmm cấpcấp  ViViêêmm xxảảyy rara khikhi ttáácc nhnhâânn viviêêmm ttáácc độđộngng thờithời giangian ngngắắn,n, p/p/ưư hhììnhnh ththàànhnh nhanh,nhanh, khkhôôngng kéokéo ddààii PhPhảảnn ứứngng chchủủ yếuyếu llàà phphảảnn ứứngng rrỉỉ  HHììnhnh ảảnhnh mmôô bbệệnhnh hhọọcc :: ĐĐạạii ththểể:: SSưưngng ,nóng,,nóng, đỏđỏ,, đđau,rau,rốốii loloạạnn c/n.c/n. ViVi ththểể:: m/mm/m xungxung huyết,huyết, tếtế bbààoo nnộộii mmôô chchươươngng to,to, ttổổ chchứứcc l/kl/k phphùù nề,nề, xxââmm nhiễmnhiễm b/cb/c đđaa nhnhâân,n, đạđạii ththựựcc bbààoo
20. ĐĐạạii ththểể viviêêmm cấpcấp
21. ViViêêmm ruruộộtt thừathừa cấpcấp
22. ViVi ththểể viviêêmm cấpcấp
23. 44 11 22 ViViêêmm mmããnn tímhtímh  ViViêêmm kéokéo ddààii nhiềunhiều ththááng,ng, nhiềunhiều nnăăm.m. TTáácc nhnhâânn viviêêmm ttồồnn ttạạii llââuu trongtrong ttổổ chchứức,c, hohoặặcc llậậpp đđii llậậpp llạạii nhiềunhiều llầầnn –– PhPhảảnn ứứngng ttăăngng sinhsinh llàà chchủủ yếu.yếu.  HHììnhnh ảảnhnh mmôô bbệệnhnh hhọọc:c: ĐĐạạii ththểể :: ttạạngng teoteo nhnhỏỏ,, vvỏỏ ttạạngng khókhó bócbóc ttáách,ch, mmặặtt ccắắtt chchắắc,c, nhnhợợtt mmầầu,u, trtrắắngng xxáámm cócó xxơơ ViVi ththểể :: XXơơ hóa,hóa, xxââmm nhiễmnhiễm L,L, TB,TB, ĐĐTB.TB.
24. XXơơ gangan
25. MMặặtt ccắắtt gangan
26. ViVi ththểể viviêêmm gangan mmããnn
27. 44 11 33 ViViêêmm hhạạtt  LLàà mmộộtt llọọaiai viviêêmm mmããnn tínhtính ttổổnn ththươươngng cócó xuxu hhướướngng khkhưư trtrúú llạạii ,, llàà p/p/ưư đặđặcc hihiệệuu caocao ccủủaa hhệệ ththốốngng võngvõng nnộộii mmôô,, ccáácc tếtế bbààoo viviêêmm đđếnến từtừ ttổổ chchứứcc hhơơnn từtừ mmááu.u.  HHììnhnh ảảnhnh mmôô bbệệnhnh hhọọc:c: ĐĐạạii ththểể:: HHạạtt nhnhỏỏ (( uu hhạạt;t; gralunoma)gralunoma) ViVi ththểể :: HoHoạạii ttửử vvàà bbãã đậđậuu hóahóa cócó ththểể ởở t/tt/tââmm tếtế bbààoo ddạạngng bibiểểuu mmôô t/bt/b LanghansLanghans ,, ,, limlim phphôô,, ttổổ chchứứcc xxơơ baobao quanh.quanh.
28. NangNang LaoLao NangNang hhủủii NangNang gianggiang maimai HoHoạạii ttửử bbãã đậđậuu HoHoạạii ttửử (( )) HoHoạạii ttửử ggôômm T/BT/B LanghansLanghans (+)(+) CóCó ítít T/BT/B ddạạngng bibiểểuu (+)(+) CóCó ítít mmôô (+)(+) TTươươngng bbààoo T/BT/B limlim phphôô (+)(+) ,L,L VVỏỏ xxơơ (+)(+)
29. ViViêêmm laolao
30. LaoLao phphổổii
31. HHủủii ccủủ
32. HHủủii ccủủ
33. HHọọaiai ttửử ggôômm
34. NangNang gianggiang maimai
35. 55 SSửửaa chchữữaa vvàà ttááii ttạạo.o. TTổổ chchứứcc khikhi bịbị ttổổnn ththươươngng (( ổổ viviêêm,m, vếtvết ththươương)ng) ssẽẽ đượđượcc hhồồii phụcphục bbằằngng haihai ccáách:ch: SSửửaa chchữữaa bbằằngng ttổổ chchứứcc liliêênn kếtkết llààmm chocho nnơơii đđóó ítít nhiềunhiều trtrởở llạạii cấucấu trtrúúcc banban đầđầu.u. TTááii ttạạoo llàà sinhsinh ssảảnn mmộộtt ttổổ chchứứcc hohoàànn totoàànn mmớớii thừongthừong llàà bibiểểuu mmôô đểđể bbùù đắđắpp phphầầnn đãđã bịbị hhủủyy hhọọai.ai. SSửửaa chchữữaa ttááii ttạạoo thừthừơơngng đđii sausau viviêêmm nhnhưưngng rấtrất khókhó phphâânn bibiệệtt ranhranh gigiớới.i.
36. 55 11 CCáácc yếuyếu ttốố ảảnhnh hhưởưởngng đđếnến ssửửaa chchữữaa ttááii ttạạoo YếuYếu ttốố kíchkích thích:thích: yếuyếu ttốố hóahóa hhọọcc ?? YếuYếu ttốố ứứcc chế:chế: ++ ToToàànn ththâânn (tu(tuổổii ttáác,c, nunuôôii ddưỡưỡng,ng, thiếuthiếu vtmvtm CC ,c,cáácc chấtchất nnộộii tiết )tiết ) ++ TTạạii chchỗỗ (( thiếuthiếu mmááuu cụccục bbộộ,, nhiễmnhiễm trtrùùngng hohoạạii ttửử,, dịdị vvậậtt ))
37. 55 22 SSửửaa chchữữaa ++ HHồồii phụcphục ttổổ chchứứcc bbằằngng ttổổ chchứứcc liliêênn kếtkết nonnon qqúúaa trtrììnhnh ttổổ chchứứcc hóa.hóa. ++ QQúúaa trtrììnhnh llàànhnh vếtvết ththươươngng (( HHồồii phục)phục) ggồồmm 22 ccáách:ch: SSựự nnốốii liềnliền kkỳỳ đầđầu.u. SSựự nnốốii liềnliền kkỳỳ haihai (( ttổổ chchứứcc hhạạt)t)
38. NNốốii liềnliền kkỳỳ đầđầuu ++ ThThưườngờng xxẩẩyy rara ởở vếtvết mmổổ ,, vếtvết ththươươngng nhnhỏỏ ssạạchch đãđã khkhââuu HHììnhnh ththàànhnh llớớpp huyếthuyết ttươươngng TếTế bbààoo liliêênn kếtkết phpháátt tritriểểnn ththàànhnh nguynguyêênn bbààoo ssợợi.i. NhNhúú maomao mmạạchch đđii theotheo ccáácc nguynguyêênn bbààoo ssợợi.i. BiBiểểuu mmôô haihai bbêênn phpháátt tritriểểnn vvàào.o. SauSau 55 77 ngngààyy ququáá trtrììnhnh llàànhnh kếtkết ththúúc>c>
39. ••NNốốii liềnliền kkỳỳ haihai ++ XXảảyy rara khikhi ttổổnn ththươươngng rrộộng,ng, nhiễmnhiễm khukhuẩẩnn ++ QuQuáá trtrììnhnh nnààyy ccòònn ggọọii :: nnốốii liềnliền bbằằngng ttổổ chchứứcc hhạạt.t. TếTế bbààoo nnộộii mmôô>> mmầầmm nnộộii mmôô>> m/mm/m TếTế bbààoo liliêênn kết>kết> nguynguyêênn bbààoo ssợợi>i> tếtế bbààoo ssợợi.i. TTổổ chchứứcc hhạạtt ggồồmm 33 llớớpp :: LLớớpp hhọọaiai ttửử ttơơ huyếthuyết :: TrTrêênn ccùùng.ng. LLớớpp ttổổ chchứứcc liliêênn kếtkết nonnon (( cócó phphảảnn ứứngng viviêêmm cấp)cấp) LLớớpp ttổổ chchứứcc liliêênn kếtkết gigiàà (( CóCó phphảảnn ứứngng viviêêmm mmããn)n) KhiKhi ttổổ chchứứcc hhạạtt đầđầyy >> BiBiểểuu mmôô bờbờ ssẽẽ mmọọcc vvàào.o.
40. 55 33 TTááii ttạạoo TTááii ttạạoo llàà thaythay thếthế ttổổ chchứứcc mấtmất bbằằngng ttổổ chchứứcc mmớớii dodo ccáácc tếtế bbààoo llàànhnh ccùùngng llọọaiai ởở bbêênn ccạạnhnh ttăăngng sinhsinh ttạạoo nnêên.n. TTááii ttạạoo ththưườngờng ởở ttổổ chchứứcc bibiểểuu mmôô TếTế bbààoo dễdễ rụngrụng (( niniêêmm mmạạc,c, t/bt/b mmááuu .).) TếTế bbààoo ổổnn đđịnhịnh (( ttạạngng gan,gan, ththậậnn )) TếTế bbààoo vvĩĩnhnh viễnviễn (( neuneu ronron ,, t/bt/b ccơơ timtim