›
›

Bài giảng Ung thư tuyến giáp dịch tể học-chẩn đoán-điều trị

pdf 49 trang phuongnguyen 5360
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng Ung thư tuyến giáp dịch tể học-chẩn đoán-điều trị", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pdfbai_giang_ung_thu_tuyen_giap_dich_te_hoc_chan_doan_dieu_tri.pdf

Nội dung text: Bài giảng Ung thư tuyến giáp dịch tể học-chẩn đoán-điều trị

  1. BOÄ Y TEÁ ÑAÏI HOÏC Y DÖÔÏC TPHCM LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ CHUYEÂN NGHAØNH UNG THÖ HOÏC UNGUNG THTHÖÖ TUYETUYEÁÁNN GIAGIAÙÙPP DÒCH TEÅÅ HOÏÏC – CHAÅÅN ÑOAÙÙN – ÑIEÀÀU TRÒ NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC : PGS. NGUYEÃN CHAÁN HUØNG BS CKII.TRAÀN VAÊN THIEÄP NGÖÔØI THÖÏC HIEÄN: BS.PHAÏM VAÊN KIEÄM
  2. NOÄI DUNG 1.Ñaët vaán ñeà 2. Muïc tieâu nghieân cöùu 3.Ñoái töôïng vaø phöông phaùp nghieân cöùu 4. Toång quan taøi lieäu 5.Keát quaû vaø baøn luaän 6. Keát luaän 7. Ñeà xuaát
  3. ÑAËT VAÁN ÑEÀ Theo UICC ung thö tuyeán giaùp chieám 1% taát caû caùc loaïi ung thö vaø chieám 90% ung thö tuyeán noäi tieát. Taïi Vieät Nam :Theo keát quaû ghi nhaän ung thö quaàn theå 1999 cuûa BVUB TPHCM,ung thö tuyeán giaùp coù xuaát ñoä 3/100 000 daân,ñöùng haøng thöù 10 ung thö nöõ giôùi. Ung thö tuyeán giaùp coù beänh caûnh laâm saøng ña daïng. Phaåu thuaät toái thieåu ñieàu trò UTTG laø caét troïn thuøy TG. Ñoái vôùi caùc beänh vieän tænh,do thieáu thaày thuoác chuyeân khoa cuõng nhö thieáu phöông tieän chaån ñoaùn neân haàu nhö taát caû caùc haït giaùp chæ ñöôïc chaån ñoaùn moâ hoïc sau moå.vì vaäy phaåu thuaät thöôøng khoâng ñuû. Taïi BVUB töø 1998 ñeán nay chöa coù coâng trình toång keát UTTG
  4. MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU Muïc tieâu toång quaùt: Khaûo saùt dòch teå hoïc ,laâm saøng , caän laâm saøng ung thö tuyeán giaùp. Khaûo saùt caùc phöông phaùp ñieàu trò ñaõ ñöôïc aùp duïng ñieàu tròUTTG. Muïc tieâu chuyeân bieät: 1. Khaûosaùt ñaëc ñieåmdòchteãhoïcungthö tuyeángiaùptheotuoåi, giôùi. 2. Khaûosaùtdaëc ñieåmlaâmsaøng, giaûi phaãu beänh cuûaungthö tuyeán giaùp. 3. Khaûosaùtcaùcphöông tieäncaänlaâmsaøng trong chaån ñoaùnungthö tuyeángiaùp. 4. Khaûosaùtcaùcphöông phaùp ñieàutròñaõ ñöôïcaùpduïng taïiBeänh Vieän Ung BöôùuTPHCM.
  5. ÑOÁI TÖÔÏNG & PP NGHIEÂN CÖÙU Ñoài töôïng nghieân cöùu: 806 beänh nhaân ung thö tuyeán giaùp coù keát quaû giaûi phaåu beänh lyù ,ñöôïc khaùm vaø ñieàu trò taïi BVUB trong 4 naêm töø thaùng 1/1999 ñeán heát thaùng 12/2002. Phöông phaùp nghieân cöùu: Hoài cöùu , moâ taû caét ngang. Vaät lieäu nghieân cöùu: hoà sô beänh aùn Xöû lyù soá lieäu: söû duïng phaàn meàm SPSS for Windows 10.05.
  6. GIAÛI PHAÃU HOÏC ª Tuyeán giaùp goàm 2 thuyø noái vôùi nhau bôûi eo giaùp. ª Moãi thuyø töø voøng suïn 5- 6 leân suïn giaùp, eo suïn 1- 4 ª Phía tröôùc : da, moâ döôùi da, cô baùm da coå, caân coå noâng, caân coå giöõa, cô tröôùc giaùp
  7. GIAÛI PHAÃU HOÏC ª Phía sau trong : suïn khí quaûn, thöïc quaûn, cô khít haàu döôùi, thaàn kinh hoài TQ, nhaùnh ngoaøi thaàn kinh thanh quaûn treân, tuyeán phoù giaùp ª Phía ngoaøi : bao caûnh.
  8. GIAÛI PHAÃU HOÏC ª Ñoäng maïch giaùp treân: nhaùnh tröôùc, sau, trong. ª Ñoäng maïch giaùp döôùi: nhaùnh sau, döôùi chia 2 nhaùnh lieân quan thaàn kinh hoài thanh quaûn. ª Tónh maïch giaùp treân (ñi theo ñoäng maïch), giaùp giöõa, giaùp döôùi. ª Baïch huyeát ñoå vaøo haïch coå saâu treân, döôùi, khí quaûn, thaân tay ñaàu. ª Tuyeán caän giaùp
  9. GIAÛI PHAÃU HOÏC Thaàn kinh hoài thanh quaûn TK hoài TQ ª Xuaát phaùt töø thaàn kinh X, beân (P) voøng qua ñm ñöôùi ñoøn, beân (T) voøng qua cung ñm chuû ª Ñi leân baét cheùo ñm giaùp döôùi ª Vaøo raõnh khí quaûn-thöïc quaûn. ª Tröôùc khi chui qua cô nhaãn giaùp vaøo thanh quaûn naèm sau daây chaèng beân (Berry). ª Chi phoái cô noäi taïi thanh quaûn tröø cô nhaãn giaùp
  10. GIAÛI PHAÃU HOÏC Nhaùnh ngoaøi thaàn kinh thanh quaûn treân Nhaùnh ngoaøi ª Töø TK X, chia 2 nhaùnh, nhaùnh ngoaøi lieân quan cöïc treân (song song & trong ñm giaùp treân) ª Chi phoái cô nhaãn giaùp taêng tröông löïc daây thanh aâm giuùp phaùt aâm gioïng cao.
  11. TOÅNG QUAN MOÂ HOÏC TB caän nang tuyeán TB nang tuyeán Chaát keo
  12. CÔ CHEÁ ÑIEÀU HOØA BAØI TIEÁT HORMONE TG Haï ñoài ( +) Öùc cheá(-) Tuyeán yeân Gan Protein taûi (+) Tuyeán giaùp
  13. BEÄNH HOÏC I. phaân loaïi ung thö tuyeán giaùp:(theo AFIP) 1. Ung thö cuûa teá baøo nang tuyeán: 1.1. Carcinoâm bieät hoùa roõ: Carcinoâm daïng nang Carcinoâm daïng nhuù: Thoâng thöôøng & Caùc bieán theå 1.2. Carcinoâm bieät hoùa keùm:Daïng ñaûo& Nhöõng daïng khaùc 1.3. Carcinoâm khoâng bieät hoùa: Daïng teá baøo gai Daïng teá baøo hình thoi Daïng ñaïi baøo 2. Ung thö cuûa teá baøo caän nang tuyeán (teá baùo C): Carcinoâm daïng tuûy & Nhöõng daïng khaùc. 3. Ngoaøi ra coøn moät soá carcinoâm vôùi hình aûnh teá baøo ñaëc bieät: Carcinoâm vôùi hình aûnh teá baøo Hurthle,Carcinoâm vôùi hình aûnh teá baøo saùng,Carcinoâm vôùi hình aûnh teá baøo gai, Carcinoâm vôùi hình aûnh teá baøo nhaøy.
  14. TOÅNG QUAN CARCINOÂM TUYEÁN GIAÙP DAÏNG NHUÙ: dòch teå hoïc: Laø loaïi phoå bieán nhaát, chieám 80-85% Nöû/nam=2.5/1 Tuoåi trung bình 31-49t, thöôøng treû hôn carcinoâm TG daïng nang 10 tuoåi. Laâm saøng: Thöôøng bieåu hieän baèng moät khoái tuyeán giaùp ,coù ttheå keøm theo haïch coå hoaëc chæ coù haïch coå maø khoâng coù böôùu giaùp. Ñaïi theå: Böôùu thöôøng coù maøu traéng nhaït .coù theå coù canxi hoùa,maät ñoä meàm ,maët caét daïng haït . Vi theå: Hai hình aûnh moâ hoïc tieâu bieåu nhaát cuûa carcinoâm tuyeán giaùp daïng nhuù laø söï taïo nhuù Hình 8. Vi theå carcinoâm tuyeán giaùp daïng nhuù vaø hình aûnh bieán ñoåi nhaân.
  15. TOÅNG QUAN CARCINOÂM TUYEÁN GIAÙP DAÏNG NANG: Dòch teå: Nöõ /nam=2.5/1 Tuoåi trung bình lôùn hôn carcinoâm tuyeán giaùp daïng nhuù 10tuoåi. Ôû vuøng khoâng thieáu Iod trong thöùc aên:chieám tyû leä 5- 15%.Ôû vuøng thieáu Iod trong thöùc aên :chieám tyû leä 30- 40%. Laâm saøng: Thöôøng laø moät khoái tuyeán giaùp ñôn ñoäc, khoâng trieäu chöùng vaø khoâng haïch coå ñi keøm. Ñoâi khi di caên xa laø daáu hieäu ñaàu tieân cuûa beänh. Ñaïi theå:gioáng böôùu laønh tuyeán giaùp daïng nang :maøu naâu, ñaëc, maët caét phoàng, nhöng voû bao daøy hôn vaø Hình 7. Vi theå carcinoâm tuyeán giaùp daïng nang khoâng ñeàu. Vi theå: teá baøo tuyeán saáp xeáp thaønh daïng nang daïng beø, vaø daïng ñaëc.teá baøo böôùu ñöôïc bao quanh bôõi moâ sôïi daøy. Khoâng coù hình aûnh bieán ñoåi nhaân. Chaån ñoaùn aùc tính döïa vaøo söï xaâm nhieåm voû bao vaø maïch maùu.
  16. TOÅNG QUAN CARCINOÂM KHOÂNG BIEÄT HOÙA: Dòch teå: chieám 5-15% Thöôøng xaûy ra ôû ngöôøi giaø, tuoåi trung bình 60-65t. Tyû leä nöõ/nam=3/1-4/1 Laâm saøng: Bieåu hieän baèng khoái tuyeán giaùp lôùn nhanh,trong thôøi gian vaøi tuaàn ñeán vaøi thaùng . 50% keát hôïp vôùi cheøn eùp taïi choå:khoù thôû ,khoù nuoát,khaøn tieáng.1/3 tröôøng hôïp keøm haïch coå.moät soá ít keøm theo trieäu chöùng di caên xa. Ñaïi theå: Böôùu lôùn ,xaâm laán, khoâng coù giôùi haïn,thöôøng coù nhieàu vuøng hoaïi töû, xuaát huyeát. Hình 10. Vi theå carcinoâm khoâng bieät hoùa Vi theå: Goàm 3 daïng chính :daïng gai, daïng teá baøo hình thoi,daïng ñaïi baøo. Daëc ñieåm chung laø: hoaït ñoäng phaân baøo cao, nhieàu oå hoaïi töû,xaâm nhieåm trong vaø ngoaøi tuyeán giaùp,xaâm nhieåm maïch maùu.
  17. TOÅNG QUAN CARCINOÂM TUYEÁN GIAÙP DAÏNG TUÛY: Dòch teå:Chieám 10%,Goám hai theå chính: o Theå ñôn phaùt: chieám 60-70%,tuoåi trung bình 60 tuoåi,nöõ/nam=1.3/1 o Theå gia ñình :chieám phaàn coøn laïi,goàm 3 loaïi : Loaïi keát hôïp hoäi chöùng MEN IIA,MEN IIB,vaø loaïi khoâng keát hôïp vôùi hoäi chöùng ña böôùu noäi tieát. Ñaïi theå: Maøu vaøng hoaëc naâu hoàng ,meàm hoaëc chaéc,coù giôùi haïn nhöng khoâng coù voû bao. Vi theå: xaâm laán moâ keá caän ,khoâng coù voû bao.hình aûnh moâ hoïc ña daïng coù theå gioáng daïng nang, daïng nhuù hay daïng khoâng bieät hoùa.teá baøo böôùu cuõng raát ña Hình 11. Vi theå carcinoâm tuyeán giaùp daïng tuûy daïng, nhaân teá baøo gioáng teá baøo cuûa böôùu TK noäi tieát. 5.Carcinoâm daïng teá baøo ñaëc bieät (tb Hurthle, tb gai, tb nhaøy): Ñöôïc xem laø daïng ñaëc bieät cuûa Carcinoâm TG daïng nang .
  18. CAÄN LAÂM SAØNG SIEÂU AÂM : Laø phöông tieän caän laâm saøng ñaàu tieân trong tröôøng hôïp toån thöông sôø thaáy ñöôïc vaø cuõng PHAÙT HIEÄN SÔÙM UNG THÖ TUYEÁN GIAÙP BAÈNG SIEÂU AÂM K E ÁT H Ô ÏP V Ô ÙI C H O ÏC H U ÙT T E Á B A ØO B A ÈN G K IM N H O Û. LE Â HO ÀN G C U ÙC* laø phöông tieän ñeå phaùt hieän sôùm haït giaùp khi TOÙM TAÉT: Theo TOÅ CHÖÙC Y TEÁ THEÁ GIÔÙI ung thö tuyeán giaùp chieám 1% caùc loaïi ung thö ,trong chöa bieåu hieän laâm saøng(phaùt hieän böôùu khi theo ghi nhaän cuûa TRUNG TAÂM UNG BÖÔÙU naêm 1995 tæ leä naøy laø 2,1% ñoái vôùi caùc böôùu sôø thaáy ñöôïc treân laâm saøng. Tuy nhieân tæ leä naøy coøn cao hôn nhieàu ôû nhöõng vuøng coù böôùu coå ñòa phöông. 1mm neáu daïng nang vaø 3mm neáu ñaëc) U ng thö tuyeán giaùp daïng nhuù laø loaïi ung thö chieám tæ leä cao trong nhöõng loaïi m oâ hoïc cuûa ung thö giaùp (75-90%), ñaây laø loaïi ung thö coù tieân löông toát nhôø ñaëc tính dieån tieán chaäm, di caên xa ít, thöôøng hay cho haïch vuøng. Töø thaùng 7/2000 ñeán thaùng 10/2001 trong soá nhöõng beänh nhaân ñi sieâu aâm kieåm tra söùc khoûe chuùng toâi ñaõ tình côø phaùt hieän 305 nhaân gíap nhoû vôùi ñöôøng kính truïc lôùn nhaát nhoû Laø phöông tieän ñôn giaûn, nhanh ,an toaøn , hôn 1,5 cm vaø döôùi söï höôùng daån cuûa sieâu aâm chuùng toâi duøng kim 25 Gauge tieán haønh laøm choïc huùt teá baøo baèng kim nhoû ñeå laøm teá baøo hoïc. Nhôø kyõ thuaät naøy chuùng toâi ñaõ phaùt hieän 66 nhaân ung thö cuûa tuyeán giaùp chieám tæ leä 21,8% goàm 57 nhaân ung thö tuyeán giaùp daïng nhuù vaø 09 nhaân ung thö tuyeán giaùp daïng nang. reõ,hieäu quaû cao. Ñieàu naøy cho thaáy vieäc söû duïng sieâu aâm vôùi ñaàu doø coù taàn soá vaø ñoä ly giaûi cao keát hôïp vôùi choïc huùt teá baøo baèng kim nhoû ñeå laøm teá baøo hoïc caùc nhaân tuyeán giaùp laø phöông tieän toát nhaát trong phaùt hieän sôùm ung thö tuyeán giaùp. Töø keát quaû thu ñöôïc chuùng toâi ñeà xuaát sô ñoà xöû trí ñoái vôùi nhaân tuyeán giaùp ñöôïc phaùt hieän tình côø baèng SA. Coù theå giuùp phaân bieät vôùi caùc loaïi beänh lyù I. M UÏC Ñ ÍCH: U ng thö giaùp chieám 1% trong toång soá caùc loaïi ung thö theo y vaên theá giôùi, vaø chieám 2,1% theo ghi nhaän ung thö 1995 cuûa Trung Taâm Ung Böôùu (9). Ñaây laø ung thö dieãn tieán chaäm , coù tæ leä töû vong thaáp so vôùi nhieàu loaïi ung thö khaùc, giaù trò tieân löôïng cao khaùc :nhaân,vieâm neáu sang thöông nhoû hôn 1,5 cm vaø moâ hoïc loaïi nhuù (6). Ñieàu trò kinh ñieån cuûa Hieäp Hoäi quoác teá choáng ung thö (UICC) ñöôïc aùp duïng taïi Trung Taâm Ung Böôùu laø caét troïn th u øy g ia ùp b e ân to ån th ö ô n g v a ø g a àn tro ïn ô û ñ o ái b e ân , n a ïo h a ïc h c o å c u øn g b e ân to ån th ö ô n g c o ù keøm theo caét cô öùc-ñoøn chuûm vaø tónh m aïch haàu trong hay khoâng tuøy theo ñoä xaâm nhieãm cuûa sang thöông. Ngöôïc laïi neáu ung thö ñöôïc phaùt hieän sôùm khi toån thöông Trong ung thö tuyeán giaùp SA coøn phaùt hieän c h ö a x a âm n h ie ãm v a øo c a áu tru ùc k e á c a än , p h a åu th u a ät a ùp d u ïn g la ø c a ét tr o ïn th u øy tu y e án g ia ùp cuøng beân vôùi toån thöông laø caùch ñieàu trò nheï nhaøng ít taøn phaù, saên soùc haäu phaåu ñôn giaûn hôn m aø hieäu quaû ñieàu trò cao. Nhö vaäy cô m ay ñieàu trò khoûi beänh hoaøn toaøn cho ngöôøi beänh raát cao neáu ñöôïc phaùt hieän sôùm. ___ haïch coå,söïxaâm laán cuûa böôùu,di caên xa * BS, Khoa Chaån Ñoaùn Hình aûnh, Trung Taâm Ung Böôùu - M edicon. Nhöõng daáu hieäu gôïi yù UTTG treân sieâu aâm: Ña soá UTTG Echo keùm,khoâng hoùa nang Carcinoâm TG daïng nhuù trong nhaân. Giôùi haïn khoâng roû Voâi hoùa nhoû trong nhaân Haïch coå aùc tính keøm theo
  19. CAÄN LAÂM SAØNG CHOÏC HUÙT TEÁ BAØO BAÈNG KIM NHOÛ: Laø phöông phaùp ñôn giaûn, tieän lôïi, nhanh choùng, an toaøn vaø chính xaùc. Xeùt nghieäm coù ích cho chaån ñoaùn, vôùi kyõ thuaät hoaøn chænh vaø nhaø teá baøo hoïc coù kinh nghieäm thì tyû leä aâm tính giaû cuûa choïc huùt baèng kim nhoû laø <5%. Keát quaû giaûi phaãu beänh lyù sau moå phuø hôïp vôùi keát quaû choïc huùt baèng kim nhoû 85%. Vôùi söï keát hôïp laâm saøng, xaï hình tuyeán giaùp vaø choïc huùt baèng kim nhoû, seõ cho chaån ñoaùn chính xaùc haàu heát caùc tröôøng hôïp ung thö tuyeán giaùp.
  20. CAÄN LAÂM SAØNG CAÉT LAÏNH: Caét laïnh laø moät phöông phaùp chaån ñoaùn chính xaùc cao, thöôøng ñöôïc aùp duïng khi choïc huùt teá baøo khoâng xaùc ñònh ñöôïc, hoaëc khoâng laøm choïc huùt teá baøo (böôùu nhoû ). Nhöõng tröôøng hôïp khoâng coù söï phuø hôïp giöõa laâm saøng, sieâu aâm, choïc huùt teá baøo, ñaïi theå, thì caét laïnh raát höõu ích. SINH THIEÁT BÖÔÙU , SINH THIEÁT HAÏCH: Nhöõng tröôøng hôïp beänh nhaân ñeán khaùm beänh vì moät haïch coå maø khoâng coù haït giaùp treân laâm saøng hay sieâu aâm, thì sinh thieát haïch coå ñeå chaån ñoaùn laø bieän phaùp chaån ñoaùn khaù chính xaùc, cho ta caû veà loaïi moâ hoïc cuûa ung thö tuyeán giaùp. Nhöõng tröôøng hôïp beänh nhaân ñeán muoän, ñaùnh giaù laâm saøng vaø caän laâm saøng khoâng theå moå ñöôïc thì sinh thieát böôùu ñoâi khi ñöôïc aùp duïng ñeå xaùc ñònh loaïi moâ hoïc giuùp ích ñieàu trò tieáp cho ngöôøi beänh.
  21. CAÄN LAÂM SAØNG XAÏ HÌNH TUYEÁN GIAÙP: Cho bieát tính chaát böôùu laø nhaân noùng hay nhaân laïnh. Ñaïi ña phaàn ung thö tuyeán giaùp laø nhaân laïnh. XEÙT NGHIEÄM HORMON TUYEÁN GIAÙP: Thöû T3, T4, TSH cho bieát tình traïng hormon . Ngoaøi ra coøn duøng ñeå theo doõi ñieàu trò ung thö tuyeán giaùp sau khi phaãu thuaät, trong nhöõng ung thö tuyeán giaùp phuï thuoäc hormon tuyeán giaùp . XEÙT NGHIEÄM CALCITONIN HUYEÁT THANH: giuùp xaùc ñònh ung thö tuyeán giaùp daïng tuûy. CHUÏP CAÉT LÔÙP ÑIEÄN TOAÙN: Caàn thieát trong caùc tröôøng hôïp ung thö tuyeán giaùp xaâm laán giuùp xaùc ñònh tình traïng xaâm laán vaøo caùc cô quan laân caän nhö thöïc quaûn, khí quaûn.
  22. ÑIEÀU TRÒ 1.PHAÅU THUAÄT: Ñoái vôùi böôùu nguyeân phaùt: Phaãu thuaät laø phöông phaùp ñieàu trò löïa choïn trong ñieàu trò ung thö tuyeán giaùp. Maëc duø ñoä roäng phaãu thuaät coøn nhieàu baøn caõi, do coù nhieàu quan ñieåm khaùc nhau. Löïa choïn ñoä roäng phaåu thuaät döïa vaøo:loaïi GPB,vai ñoaïn beänh,ñieàu kieän theo doõi tieáp,di chöùng sau moå vaø soáng coøn. Caùc phaåu thuaät: Phaãu thuaät caét böôùu khoâng coøn ñöôïc chaáp nhaän cho baát kyø loaïi ung thö naøo. Caét thuøy laø phaãu thuaät toái thieåu trong ñieàu trò ung thö tuyeán giaùp, khi böôùu naèm leäch moät beân thuøy giaùp. Öu ñieåm cuûa phaãu thuaät naøy laø ít gaây tai bieán toån thöông daây thaàn kinh hoài thanh quaûn vaø tuyeán phoù giaùp.Ñoái vôùi ung thö bieät hoùa toát, caét thuøy ñöôïc aùp duïng cho nhöõng böôùu <1 cm, khoâng di caên, khoâng xaâm laán, nhoùm nguy cô thaáp (nöõ, treû). Caét troïn vaø gaàn troïn tuyeán giaùp: neáu khoâng quan taâm ñeán vaán ñeà tai bieán cuûa phaãu thuaät thì ñaây laø phaãu thuaät lyù töôûng nhaát veà maët ung thö hoïc. Trong ung thö giaùp daïng tuûy vaø daïng keùm bieät hoùa do tính chaát xaâm laán sôùm, di caên haïch sôùm, neân ñöôïc ñeà nghò caét troïn tuyeán giaùp.
  23. ÑIEÀU TRÒ Phaåu thuaät ñoái vôùi haïch vuøng: xöû lyù haïch vuøng laøm giaûm taùi phaùt taïi choã taïi vuøng nhöng khoâng keùo daøi thôøi gian soáng theâm. Theo Werner, tyû leä di caên haïch vuøng aâm thaàm cuûa ung thö tuyeán giaùp daïng nhuù 80% neân nhhieàu taùc giaû ñeà nghò naïo haïch phoøng ngöøa ñoái vôùi böôùu to, beänh nhaân khoâng coù ñieàu kieän taùi khaùm theo doõi thöôøng xuyeân. Ñoái vôùi ung thö tuyeán giaùp daïng tuûy do di caên haïch sôùm neân naïo haïch coå thöïc hieän phaàn lôùn beänh nhaân. Caùc loaïi phaåu thuaät naïo haïch coå: Naïo haïch coå taän goác:naïo taát caû caùc nhoùm haïch moät beân coå ,bao goàm hai thaønh phaàn:moâ haïch:goàm caùc nhoùm haïch I,II,III,IV,V.caùc moâ khoâng phaûi haïch: thaàn kinh XI,cô öùc ñoøn chuûm,tónh maïch haàu trong. Naïo haïch coå taän goác bieán ñoåi: töông töï nhö naïo haïch taän goác nhöng coù baûo toàn moät hay nhieàu thaønh phaàn khoâng phaûi haïch keå treân. Naïo haïch choïn loïc: töông töï nhö naïo haïch taän goác/taän goác bieán ñoåi, nhöng baûo toàn moät hay nhieàu nhoùm haïch keå treân. Naïo haïch coå môû roäng: tuông töï nhö naïo haïch coå taän goác nhöng coù laáy theâm nhöõng nhoùm haïch hay thaønh phaàn khoâng phaûi haïch keå treân.
  24. ÑIEÀU TRÒ 2.XAÏ TRÒ: Ñieàu trò I 131: phöông phaùp naøy khoâng laøm taêng tyû leä soáng coøn nhöng laøm giaûm taùi phaùt taïi choã taïi vuøng. Muïc ñích : Tieâu dieät moâ giaùp bình thöôøng coøn laïi sau moå, tieâu dieät teá baøo ung thö coøn laïi khi phaãu thuaät khoâng ñuû taän goác, caùc beänh nhaân coù ung thö di caên xa. Caùc beänh nhaân khoâng phaùt hieän laâm saøng nhöng coù Thyroglobulin taêng cao sau moå. Chæ ñònh: Ung thö loaïi bieät hoùa toát, lôùn hôn 45 tuoåi, kích thöôùc lôùn, ña oå, di caên xa hay xaâm laán . Lieàu löôïng Theo Ernest L.Mazzaferri, lieàu 29-50 mCi thì taùi phaùt laø 7%; lieàu 51-200 mCi taùi phaùt 9%. Tröôøng hôïp di caên lieàu laø 100-200 mCi. Xaï trò ngoaøi :laø phöông phaùp ñieàu trò taïm bôï giuùp kieåm soaùt taïi choå taïi vuøng.ñöôïc chæ ñònh trong tröôøng hôïp ung thö keùm bieät hoùa ngay caû khi phaãu thuaät ñaõ ñuû taän goác.ngoaøi ra coøn ñöôïc chæ ñònh trong moät soá tröôøng hôïp phaãu thuaät laàn ñaàu khoâng ñuû taän goác,taùi phaùt taïi choå hoaëc di caên xa. Lieàu :50-60 Gy tuøy muïc ñích ñieàu trò, trong 25 buoåi chieáu,keùo daøi 5 tuaàn,phaân lieàu 2 Gy/ngaøy,5 ngaøy/ tuaàn.
  25. ÑIEÀU TRÒ 3.ÑIEÀU TRÒ NOÄI TIEÁT: Cuõng nhö teá baøo tuyeán giaùp bình thöôøng teá baøo ung thö bieät hoùa coù nhöõng thuï theå TSH. Muïc ñích: Giaûm taùi phaùt taïi choã, kieàm haõm di caên xa, thay theá hormon giaùp trong tröôøng hôïp caét troïn tuyeán giaùp. Theo Ernest theo doõi 30 naêm taùi phaùt laø nhoû hôn 15%, thaáp hôn nhieàu so vôùi nhoùm beänh nhaân khoâng ñieàu trò noäi tieát. Lieàu: lieàu thöôøng cao hôn ñieàu trò suy giaùp, ngöôøi treû duøng lieàu cao hôn ngöôøi giaø. Lieàu thoâng thöôøng 2,1-1,6 mg/kg/ngaøy. Lieàu söû duïng sao cho TSH coù giôùi haïn bình thöôøng. Theo Ernest, ñoái vôùi nhoùm nguy cô cao TSH < 0,01 mU/ml, nhoùm nguy cô thaáp TSH < 0,05-0,1 mU/ml . 4.HOÙA TRÒ: Hoùa trò trong ung thö tuyeán giaùp ít ñöôïc aùp duïng do hieäu quaû keùm nhaát laø caùc loaïi ung thö bieät hoùa toát. Hoùa trò thöôøng ñöôïc phoái hôïp ñieàu trò vôùi xaï trò ngoaøi trong nhöõng ung thö keùm bieät hoùa.
  26. KET QUA&BAN LUAÄN DÒCH TEÅ HOÏC GIÔÙI nöõ nam 15.60% 84.4% Nöõ/Nam=5.39/1 Caùc taùc giaû khaùc: Taùc giaû DeVita T V Thieäp BVUB 85-97 Nöõ/Nam 2.5/1 2.5/1 3/1
  27. KEÁT QUAÛ&BAØN LUAÄN DÒCH TEÅ HOÏC TUOÅI 30.0% 28.0% 25.7% 25.0% 19.5% 20.0% 15.0% 9.7% 7.8% 10.0% 4.7% 4.0% 5.0% 0.4% 0.2% 0.0% 5-9 10- 20- 30- 40- 50- 60- 70- > 80 19 29 39 49 59 69 79 Tuoåi trung bình: 38,72 + 14,94. Taùc giaû khaùc: T V THIEÄP Ng V Thaønh 48 42,02 + 16.14
  28. KEÁT QUAÛ&BAØN LUAÄN LAÂM SAØNG TÌNH HUOÁNG PHAÙT HIEÄN 6.7% 0.7% 2.1% Böôùu TG 1.2% Trieäu chöùng H/ coå D/caên xa SA tình côø 89.2%
  29. KEÁT QUAÛ&BAØN LUAÄN LAÂM SAØNG TRIEÄU CHÖÙNG 20 15 20 Ñau 10 Khoù nuoát 13 9 5 4 4 Khoù thôû Khaøn tieáng 0 S1 Ñau Khoù Cöôøng Cöôøng giaùp thôû giaùp
  30. KEÁT QUAÛ&BAØN LUAÄN LAÂM SAØNG SOÁ HAÏT LAÂM SAØNG: 16.3% 4.3% Khoâng haït Ñôn haït Ña haït 79.4% Khoâng böôùu Coù böôùu N V Thaønh 4% 96% T V Thieäp 10.51% 89.49%
  31. KEÁT QUAÛ&BAØN LUAÄN LAÂM SAØNG KÍCH THÖÔÙC BÖÔÙU TREÂN LAÂM SAØNG: 14% 3.24% 4 82.7% Kích thöôùc nhoû nhaát 0.5cm, lôùn nhaát 12 cm Kích thöôùc trung bình 2.878+- 1.875
  32. KEÁT QUAÛ&BAØN LUAÄN LAÂM SAØNG HAÏCH LAÂM SAØNG: 29.5% Khoâng haïch Coù haïch 70.5% Coù haïch Khoâng haïch T. V . Thieäp 10.51% 89.49% N. V. Thaønh 32% 68%
  33. KEÁT QUAÛ&BAØN LUAÄN GIAÛI PHAÅU BEÄNH GIAÛI PHAÅU BEÄNH HAÏCH: Khaùm laâm Soá GPB haïch Tyû leä saøng tröôøng % hôïp N (+) 190 89,6 Haïch sôø thaáy 212 laâm saøng N (-) 22 10,6 N (+) 166 49,1 Haïch khoâng sôø 318 thaáy N (-) 172 50,9 89.6% Haïch laâm saøng laø haïch di caên. Di caên haïch aâm thaàm 49.1%. 44.2% coù di caên haïch.
  34. KEÁT QUAÛ&BAØN LUAÄN GIAÛI PHAÅU BEÄNH Haïch GPB GPB böôùu laâm haïch saøng Nhuù Nang Tuûy K. BH Hurthle Khoâng 154 5 4 6 3 di caên 48,7% 83,3% 80% 75% 100% Khoâng haïch Di caên 162 1 1 2 0 51,3% 16,7% 20% 25% 0% Toång 316 6 5 8 3 100% 100% 100% 100% 100% Khoâng 19 0 0 2 1 di caên 10% 0% 0% 14,2% 100% Coù haïch Di caên 171 2 5 12 0 90% 100% 100% 85,8% 0% Toång 190 2 5 14 1 Di caên haïch theo töøng Di caên haïch loaïi moâ hoïc 100% 100% 100% 100% 100% Toång 506 8 10 22 4 Di caên haïch aêm thaàm cuûa Carcinoâm daïng nhuù laø:51.3% BVUB 85 - 97 VO T THU HIEÀN OZARI MAZZAFERRI 48% 48.8 82% 46%
  35. KEÁT QUAÛ&BAØN LUAÄN GIAÛI PHAÅU BEÄNH GIAÛI PHAÅU BEÄNH BÖÔÙU: Loaïi moâ hoïc Soá tröôøng hôïp Tyû leä % Car.D.nhuù 723 89,7 Car.D.nang 27 3,3 Car.D.tuûy 13 1,6 Car. K.BH 36 4,5 Car.TB.Hurthle 7 0,9 Toång coäng 806 100
  36. KEÁT QUAÛ&BAØN LUAÄN GIAÛI PHAÅU BEÄNH GIAÛI PHAÅU BEÄNH BÖÔÙU Loaïi moâ hoïc Chuùng Tr. V NG.V. BVUB885- DeVita toâi Thieäp Thaønh 97 Car.D.nhuù 89,7 61.1 81.7 69 80-85 Car.D.nang 3,3 22.8 15 16 5-10 Car.D.tuûy 1,6 2.8 10 2.3 3-12 Car. K.BH 4,5 7.4 3 7 Car.TB.Hurthle 0,9 0.9
  37. KEÁT QUAÛ&BAØN LUAÄN CAÄN LAÂM SAØNG SIEÂU AÂM: Chaån ñoaùn Soá tröôøng Tyû leä % hôïp Laønh tính 162 24,7 Nghi ngôø 143 21,8 AÙc tính 290 44,2 Chæ moâ taû 61 9,3 toån thöông Toång 656 100 Sieâu aâm gôïi yù chaån ñoaùn 66% caùc tröôøng hôïp UTTG.
  38. KEÁT QUAÛ&BAØN LUAÄN FNA: CAÄN LAÂM SAØNG Chaån ñoaùn Soá tröôøng Tyû leä % FNA hôïp Laønh tính 93 17,7 Nghi ngôø 10 1,9 Aùc tính 422 80.4 Toång 525 100 Aâm giaû:17.7% Ñoä nhaïy:83.2% Phuø hôïp vôùi keát quaû GPB:96.2%
  39. KEÁT QUAÛ&BAØN LUAÄN CAÄN LAÂM SAØNG FNA:Caùc taùc giaû khaùc T Vaên T Vaên LVaên Devita Chuùng Thieäp Xuaân Quang toâi Ñoä 86,2% 80% 72 – 82,3% nhaïy 90% AÂm 13,8% 5,5% 2% < 5% 17,7% giaû
  40. KEÁT QUAÛ&BAØN LUAÄN CAÉT LAÏNH: CAÄN LAÂM SAØNG Chaån ñoaùn Soá tröôøng Tyû leä % caét laïnh hôïp Laønh tính 12 6,4 Nghi ngôø 2 1,1 Aùc tính 173 92.5% Toång 187 100 Aâm giaû:6.4% Tr V Thieäp Chuùng toâi Ñoä nhaïy:93.6% Aâm giaû 5.7% 6.4% Phuø hôïp GPB:98.8% Ñoä nhaïy 94.3% 93.6%
  41. ÑIEÀU TRÒ PHAÅU TRÒ ÑOÁI VÔÙI BÖÔÙU NGUYEÂN PHAÙT: Phaãu thuaät Soá tröôøng Tyû leä % hôïp Sinh thieát 12 1,5 Caét böôùu 1 0,1 Caét thuøy 89 11,4 Caét giaùp gaàn 675 86,3 troïn Caét troïn 5 0,6 tuyeán giaùp Toång 782 100
  42. ÑIEÀU TRÒ PHAÅU TRÒ XÖÛ TRÍ BÖÔÙU TRÖÔÙC : Phaãu thuaät Soá tröôøng Tyû leä % hôïp Sinh thieát 1 0,5 Caét böôùu 103 56,6 Caét thuøy 77 42,3 Caét gaàn troïn 1 0,5 Toång 182 100 89.9% Böôùu moå tröôùc lôùn hôn 1.5cm Thôøi gian moå laïi TB gaàn 3 thaùng
  43. ÑIEÀU TRÒ PHAÅU TRÒ XÖÛ LYÙ HAÏCH: Xöû lyù haïch Soá tröôøng Tyû leä % hôïp NHC taän goác 17 3 bieán ñoåi Naïo haïch 530 96,3 choïn loïc Naïo haïch taän 3 0,7 goác Toång 550 100 Khoâng coù tröôøng hôïp naøo xöû lyù haïch tröôùc Naïo haïch coå phoøng ngöøa ñaõ ñöôïc chæ ñònh 61.8% Carcinoâm TG daïng nhuù khoâng haïch laâm saøng.
  44. ÑIEÀU TRÒ PHAÅU TRÒ BIEÁN CHÖÙNG PHAÅU THUAÄT: Bieán chöùng Phaãu trò laàn ñaàu Coù phaãu tröôùc Caû hai nhoùm Taàn xuaát Tæ Taàn Tæ Taàn xuaát Tæ leä xuaát leä leä 1. Töû vong 0 0 0 0 0 0 2. Nhieåm truøng 2 0.4 3 1.6 5 0.7 veát moå 3 Chaûy maùu sau 13 2.6 2 1 15 2.2 moå 4. Lieät TK hoài 7 1.4 5 2.7 12 1.7 TQ 5. Suy tuyeán phoù 0 0 0 0 0 0 giaùp 6. Doø döôûng 0 0 2 1 2 0.3 chaáp 7. Bieán chöùng 5 1 2 1 7 1 khaùc
  45. ÑIEÀU TRÒ PHAÅU TRÒ BIEÁN CHÖÙNG PHAÅU THUAÄT: Bieán chöùng lieät thaàn kinh hoài thanh quaûn ôû nhoùm coù moå tröôùc cao hôn nhoùm moå laà ñaàu. So vôùi caùc taùc giaû khaùc: Chuùng toâi Tr vaên Thieäp BVUB 1985-1997 6% 17.1% 12.8%
  46. ÑIEÀU TRÒ CAÙC PP ÑIEÀU TRÒ KHAÙC Ñieàu trò baèng I131 : I131 ñöôïc chæ ñònh ñieàu trò cho 193 tröôøng hôïp trong ñoù : - Ñieàu trò sau moå 184 tröôøng hôïp chieám 95,3%. Ñieàu trò I131 ñôn thuaàn laø 9 tröôøng hôïp chieám 4,7%. Ñieàu trò noäi tieát : Ñöôïc söû duïng 573 tröôøng hôïp chieám 71,1%. Hoùa trò : Ñöôïc aùp duïng 18 tröôøng hôïp (2,2%) trong ñoù : Hoùa trò sau moå 8 tröôøng hôïp chieám 44,8%,Hoùa trò ñôn thuaàn 10 chieám 55,6%. Xaï trò ngoaøi : AÙp duïng 8 tröôøng hôïp (1%), trong coù coù 7 tröôøng hôïp xaï trò sau moå, 1 tröôøng hôïp xaï ñôn thuaàn.
  47. KEÁT LUAÄN Dòch teã hoïc :Nöõ maéc beänh nhieàu hôn nam.Tuoåi hay gaäp 20- 50t. Ñaëc ñieåm laâm saøng :Ña soá beänh nhaân khoâng coù trieäu chöùng laâm saøng ,ña soá ñeán khaùm vì böôùu giaùp.ña soá laø ñôn haït. Ñaëc ñieåm giaûi phaãu beänh hoïc :Ña soá ung thö tuyeán giaùp laø Carcinoâm TG daïng nhuù.51.2% Carcinoâm TG daïng nhuù di caên haïch aâm thaàm. Caän laâm saøng : Sieâu aâm giuùp gôïi yù chaån ñoaùn. FNA:coù theå chaån ñoaùn laønh aùc tröôùc ñieàu trò , laøm giaõm soá beänh nhaân phaûi moå 2 laàn laøm giaõm bieán chöùng phaãu thuaät. Caét laïnh laø phöông tieän caàn thieát trong nhöõng tröôøng hôïp nghi ngôø treân FNA.
  48. KEÁT LUAÄN Phaãu thuaät : Ñoái vôùi böôùu nguyeân phaùt : - Caét thuøy laø phaãu thuaät toái thieåu trong ung thö giaùp ñöôïc aùp duïng ung thö bieät hoùa toát, kích thöôùc nhoû.hôn nöõa neáu ñaõ caét thuøy tröôùc maø böôùu nhoû hôn 2 cm thì khoâng caàn moå laïi. - Hieän nay caét giaùp gaàn troïn laø phöông phaùp ñöôïc löïa choïn Ñoái vôùi haïch vuøng : naïo haïch coå phoøng ngöøa ñoái vôùi Carcinoâm daïng nhuù laø caàn thieát.phöông phaùp naïo haïch coå choïn löïa laø naïo hach coå choïn loïc nhoùm II, III, IV. Caùc phöông phaùp khaùc :Ñieàu trò I131 vaø noäi tieát sau phaãu thuaät ñaõ khaúng ñònh ñöôïc vai troø vaø ñaõ ñöôïc chæ ñònh roäng raõi.
  49. ÑEÀ XUAÁT • 1. Phaùt trieån löïc löôïng thaày thuoác chuyeân khoa ung böôùu taïi taát caû caùc beänh vieän ña khoa, ñaëc bieät laø tuyeán tænh. • 2. Phaùt trieån choïc huùt teá baøo ôû caùc beänh vieän tænh giuùp chaån ñoaùn chính xaùc tröôùc khi ñieàu tri. • 3. Hoaøn thieän kyû thuaät caét thuøy ôû caùc beänh vieän tænh. • 4. Ñöa sieâu aâm tuyeán giaùp vaøo sieâu aâm toång quaùt,giuùp phaùt hieän sôùm beänh UTTG noùi rieâng vaø haït giaùp noùi chung . • 5. Neân coù khu ñieàu trò phoùng xaï ôû nhöõng beänh vieän lôùn ñieàu trò nhieàu beänh nhaân UTTG,ñeå quaûn lyù toát beänh nhaân UTTG vaø ñem laïi thuaän tieän cho beänh nhaân.