Bài giảng Tiền lâm sàng về các kỹ năng lâm sàng - Tổng quan về huấn luyện kỹ năng lâm sàng, khám/thi lâm sàng có cấu trúc mục tiêu & trung tâm/bệnh viện mô phỏng

Nội dung text: Bài giảng Tiền lâm sàng về các kỹ năng lâm sàng - Tổng quan về huấn luyện kỹ năng lâm sàng, khám/thi lâm sàng có cấu trúc mục tiêu & trung tâm/bệnh viện mô phỏng

1. BỘ GIÁO DỤC – Đ À O T Ạ O TRƯỜNG ĐẠI HỌC DUY TÂN - K H O A Y CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ HUẤN LUYỆN KỸ NĂNG LÂM SÀNG, KHÁM/THI LÂM SÀNG CÓ CẤU TRÚC MỤC TIÊU & TRUNG TÂM/BỆNH VIỆN MÔ PHỎNG MỤC TIÊU 1. Trình bày được định nghĩa về kỹ năng lâm sàng, các nhóm, các cấp độ học tập kỹ năng lâm sàng & hiểu về các bước USMLE & Qui định cấp chứng chỉ hành nghề Y -Việt Nam 2. Trình bày được định nghĩa & nội dung của OSCE 3. Biết được vai trò của các trung tâm-bệnh viện mô phỏng trong học & dạy y khoa NỘI DUNG 1.1 Các kỹ năng lâm sàng (Clinical skills) 1.1.1 Định nghĩa & nội dung 1.1.2 Kz thi cấp giấy phép thực hành y tế Hoa Kz/United States Medical Licensing Examination- USMLE ) 1.1.3 Quy định mới về cấp chứng chỉ hành nghề; giấy phép hoạt động khám, chữa bệnh/Bộ Y tế VN 1.2 Khám/thi lâm sàng theo cấu trúc mục tiêu (objective structured clinical examination - OSCE) 1.2.1 Định nghĩa – tổng quan về Khám lâm sàng có cấu trúc mục tiêu 1.2.2 Tư vấn kỹ năng khám chung qua các trạm 1.3 Bệnh viện mô phỏng – Hospital simulation 1.3.1 Video minh họa NUS & ĐH PNT của DTU 1.3.2 Trung tâm mô phỏng Hopkins, Stratus, Sail 1.3.3 Bệnh viện mô phỏng Harper College Simulation 1.4 TLS & DEM (DEMonstration, kiến tập, quan sát biểu diễn hay mô phỏng của giảng viên) BÀI GiẢNG TIỀN LÂM SÀNG VỀ CÁC KỸ NĂNG LÂM SÀNG - ĐÀO TẠO BÁC SĨ Y KHOA – GiẢNG VIÊN: THẠC SĨ BS NGUYỄN PHÚC HỌC – PHÓ TRƯỞNG KHOA Y / ĐẠI HỌC DUY TÂN (DTU) 1
2. 1.1 Các kỹ năng lâm sàng (Clinical skills) 1.1.1 Định nghĩa & nội dung: Kỹ năng: ‒ Có nhiều cách định nghĩa khác nhau về kỹ năng. Tuy nhiên hầu hết chúng ta đều thừa nhận rằng kỹ năng được hình thành khi chúng ta áp dụng kiến thức vào thực tiễn. ‒ Kỹ năng học được do quá trình lặp đi lặp lại một hoặc một nhóm hành động nhất định nào đó. Kỹ năng luôn có chủ đích và định hướng rõ ràng. ‒ Kỹ năng là năng lực (khả năng) của chủ thể thực hiện thuần thục một hay một chuỗi hành động trên cơ sở hiểu biết (kiến thức hoặc kinh nghiệm) nhằm tạo ra kết quả mong đợi 2
3. Một kỹ năng lâm sàng được định nghĩa như là hành động riêng rẽ bất kz và quan sát được trong tổng thể quá trình chăm sóc của bệnh nhân. Nắm vững kỹ năng lâm sàng (CS) là trung tâm của sự chuyển đổi từ một sinh viên đại học y khoa thành một chuyên gia y tế có thẩm quyền thực hành y khoa phù hợp. Một sinh viên y khoa muốn được rèn luyện về tay nghề tốt, thông thạo nhiều kỹ năng lâm sàng thì phải được học và thực hành trong môi trường chuyên môn. Khi chưa chính thức đi lâm sàng thì phải được huấn luyện kỹ năng y khoa trong môi trường mô phỏng (Skills lab) là một giải pháp rất tốt nhằm tạo một môi trường học tập và thực hành giống như thật. Hiện nay, việc huấn luyện các kỹ năng y khoa tiền lâm sàng đang hướng tới 5 nhóm chính (hoặc thể loại) của kỹ năng lâm sàng (CS): 1) Kỹ năng giao tiếp. 2) Kỹ năng thăm khám. 3) Kỹ năng thủ thuật. 4) Kỹ năng xét nghiệm 3 5) Kỹ năng điều trị.
4. Các cấp độ đánh giá về học tập kỹ năng lâm sàng - Levels of learning ‒ Hiểu về các kỹ năng (Knows about the skill): Mức độ này bao gồm hiểu các kiến thức về kỹ năng & các l{ thuyết tiềm ẩn đằng sau các thực hành. (‘hiểu - nhận ra { nghĩa, bản chất & l{ luận’ của thủ tục thực hiện và về chỉ định, chống chỉ định, biến chứng của kỹ năng). ‒ Biết làm thế nào để thực hiện các kỹ năng (Knows how to perform the skill): Mức độ này đòi hỏi biết kiến thức làm kỹ năng trên thực tế. (‘biết - có khả năng làm được, vận dụng được do học, luyện tập’ để giải thích đơn giản các thủ thuật làm cho các bệnh nhân bằng lời và điều này thường đòi hỏi sinh viên đã quan sát các thủ thuật trên ít nhất một lần). ‒ Cho thấy làm thế nào để thực hiện các kỹ năng (Shows how to perform the skill): Mức độ này sẽ áp dụng cho những kỹ năng được thực hiện ít nhất một lần trong môi trường lâm sàng hoặc trong một thiết lập mô phỏng. ‒ Thực hiện được các kỹ năng (Does the skill): Mức độ học tập này chỉ ra rằng sinh viên có thẩm quyền tại các kỹ năng, tức là có thể độc lập thực hiện các kỹ năng một cách an toàn và hiệu quả trong thực tế lâm sàng. 4
5. 1.1.2 USMLE (United States Medical Licensing Examination – Kz thi cấp giấy phép thực hành y tế Hoa Kz)/Là các kz thi dành cho sinh viên y khoa/sinh viên tốt nghiệp muốn trở thành bác sĩ có giấy phép ở Hoa Kz. USMLE bước 1 (Step 1) ‒ Là phần đầu tiên của Thi hành nghề Y tế Hoa Kz. Nó đánh giá liệu sinh viên y khoa hoặc sinh viên tốt nghiệp có thể áp dụng các khái niệm quan trọng của nền khoa học cơ sở căn bản để thực hành y học. ‒ Bước 1 được thiết kế để kiểm tra kiến thức đã học được trong những năm khoa học cơ bản của trường y khoa bao gồm giải phẫu học, khoa học ứng xử, hóa sinh, vi sinh học, bệnh l{ học, dược l{ và sinh l{ học, cũng như các lĩnh vực liên ngành bao gồm di truyền, lão hóa, miễn dịch học, dinh dưỡng, sinh học phân tử và tế bào; Dịch tễ học, đạo đức y khoa và các câu hỏi về sự đồng cảm cũng được nhấn mạnh. ‒ Bài kiểm tra được thực hiện trên máy tính kéo dài tám tiếng đồng hồ trong một ngày, gồm bảy phần 40 câu hỏi với tối đa 280 câu hỏi trắc nghiệm. *Một giờ được cung cấp cho mỗi phần, phân bổ trung bình một phút và ba mươi giây để trả lời mỗi câu hỏi. Giữa các phần kiểm tra, người kiểm tra được phân bổ 45 phút tích lũy (trong ngày kiểm tra) để nghỉ ngơi+. 5
6. USMLE Bước 2 CS (Kỹ năng lâm sàng – Clinical Stills) ‒ Đa số sinh viên Mỹ đã lấy Bước 2 CS vào năm cuối cấp trước họ khi tốt nghiệp. ‒ Kz thi bao gồm một loạt các cuộc gặp gỡ bệnh nhân, trong đó sinh viên phải khám các bệnh nhân đã được chuẩn hóa, lấy tiền sử-bệnh sử, xác định các chẩn đoán phân biệt, và sau đó viết một ghi chú bệnh nhân dựa trên các quyết định của họ. ‒ Các chủ đề được đề cập đến là các cuộc thăm khám ngoại trú thông thường hoặc thăm cấp cứu trong lĩnh vực y học nội khoa, phẫu thuật, tâm thần, khoa nhi, khoa sản và phụ khoa, cũng như đánh giá kỹ lưỡng về lịch sử y khoa, thuốc men, dị ứng, lịch sử xã hội (bao gồm rượu, thuốc lá, sử dụng ma túy, lạm dụng tình dục ) và bệnh sử gia đình. ‒ Thông thường, thí sinh phải gặp một cuộc điện thoại trao đổi với bệnh nhân. Người thi được cho phép 15 phút để hoàn thành mỗi lần khám và 10 phút để ghi chép tóm tắt cho một cuộc gặp gỡ bệnh nhân. ‒ Các thí sinh sẽ trình bày đến 3 chẩn đoán phân biệt liên quan đến các triệu chứng của bệnh nhân mô phỏng, và các xét nghiệm hoặc các thủ tục để điều tra các khiếu nại của bệnh nhân mô phỏng. 6
7. USMLE Bước 2 Kiến thức lâm sàng (Clinical_Knowledge) ‒ Là phần trắc nghiệm chính kéo dài một giờ của phần thứ hai của Kz thi Cấp phép Y khoa Hoa Kz. Nó đánh giá kiến thức lâm sàng thông qua một cuộc kiểm tra truyền thống, nhiều lựa chọn. ‒ Bước 2 CK bao gồm các bài kiểm tra trong các lĩnh vực sau: nội khoa, sản khoa, khoa nhi, y khoa dự phòng, tâm thần, phẫu thuật, các lĩnh vực khác liên quan đến việc chăm sóc dưới sự giám sát. ‒ Hầu hết các bài kiểm tra CK mô tả các tình huống lâm sàng và yêu cầu bạn cung cấp một hoặc nhiều điều sau đây: Chẩn đoán, tiên lượng, chỉ định các cơ chế cơ bản của bệnh, các bước tiếp theo trong chăm sóc y tế, bao gồm cả các biện pháp phòng ngừa. ‒ Bước 2 CK là một cuộc kiểm tra tổng hợp rộng rãi. Nó thường đòi hỏi phải diễn giải các bảng biểu và dữ liệu xét nghiệm, nghiên cứu hình ảnh, hình ảnh các mẫu bệnh l{ học tổng quát, vi trùng & siêu vi và kết quả của các nghiên cứu chẩn đoán khác. ‒ Bước 2 CK phân loại các bài kiểm tra theo hai chiều: loại bệnh và nhiệm vụ bác sĩ. Bài kiểm tra dựa trên máy tính 9 giờ một ngày gồm có tám bộ câu hỏi với không quá 40 câu hỏi cho mỗi bộ 7
8. USMLE Bước 3 ‒ USMLE Bước 3 kiểm tra một số khái niệm thường được yêu cầu để cung cấp chăm sóc sức khoẻ tổng quát cho bệnh nhân. USMLE bước 3 là một kz thi bắt buộc, phải đỗ để được giấy phép bác sĩ hành nghề. Phần lớn bài kiểm tra của USMLE bước 3 là các câu hỏi trắc nghiệm (75 %), vài 25% còn lại là các mô phỏng lâm sàng. ‒ Các thành phần sau được kiểm tra: + Điều kiện bình thường và các loại bệnh (tăng trưởng và phát triển bình thường, các khái niệm cơ bản và các nguyên tắc chung) + Khung đối phó lâm sàng (công việc ban đầu, tiếp tục chăm sóc, can thiệp khẩn cấp) + Nhiệm vụ của bác sĩ (áp dụng các khái niệm khoa học, xây dựng chẩn đoán dựa trên tiền sử-bệnh sử, khám lâm sàng, khám cận lâm sàng và quản l{ bệnh nhân). ‒ Ngày nay USMLE Bước 3 có thể được thực hiện trong hai ngày không liên tục, thay vì hai ngày liên tiếp khi trước. 8
9. 1.1.3 Quy định mới về cấp chứng chỉ hành nghề; giấy phép hoạt động khám, chữa bệnh/Bộ Y tế VN (Thông tư số 41/2015/TT-BYT) Ngày 06/02/2017, Chính phủ công bố Nghị định số 109/2016/NĐ-CP ban hành ngày 01/07/2016 quy định cấp chứng chỉ hành nghề đối với người hành nghề và cấp giấy phép hoạt động đối với cơ sở khám bệnh, chữa bệnh. Gồm 4 Chương, 46 Điều. Một số điều đáng lưu { đối với việc cấp chứng chỉ hành nghề đối với bác sĩ: Điều 5. Hồ sơ đề nghị cấp, cấp lại chứng chỉ hành nghề đối với người Việt Nam 1. Hồ sơ đề nghị cấp chứng chỉ hành nghề đối với người Việt: b) Bản sao có chứng thực văn bằng chuyên môn liên quan đến y tế phù hợp với phạm vi hoạt động chuyên môn đề nghị cấp chứng chỉ hành nghề c) Một trong các giấy tờ xác nhận quá trình thực hành sau đây: Với bác sĩ là Giấy xác nhận quá trình thực hành theo quy định tại Điều 18 Thông tư này. Điều 16. Xác nhận về thời gian thực hành Người có văn bằng chuyên môn liên quan đến y tế được cấp hoặc công nhận tại Việt Nam, trước khi được cấp chứng chỉ hành nghề, phải qua thời gian thực hành tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh sau đây: a) 18 tháng thực hành tại bệnh viện, viện nghiên cứu có giường bệnh (sau đây gọi chung là bệnh viện) đối với bác sỹ - theo quy định tại Khoản 1 Điều 24 Luật khám bệnh, chữa bệnh - 40/2009/QH12. 10
10. Điều 18. Tổ chức việc thực hành 1. Tiếp nhận người thực hành: a) Người thực hành phải có bản sao có chứng thực văn bằng chuyên môn và đơn đề nghị theo mẫu quy định tại Phụ lục 07 ban hành kèm theo Thông tư này gửi cơ sở khám bệnh, chữa bệnh nơi cá nhân đăng k{ tham gia thực hành; b) Người đứng đầu cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có trách nhiệm ban hành quyết định tiếp nhận người thực hành và phân công người hướng dẫn thực hành theo mẫu quy định tại Phụ lục 08 ban hành kèm theo Thông tư này. Trường hợp người đăng k{ thực hành không phải là nhân viên của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh thì phải có hợp đồng thỏa thuận theo mẫu quy định tại Phụ lục 09 ban hành kèm theo Thông tư này. 2. Người hướng dẫn thực hành phải là người hành nghề có phạm vi hoạt động chuyên môn phù hợp với chuyên khoa mà người thực hành đăng k{ thực hành. 3. Người hướng dẫn thực hành có trách nhiệm hướng dẫn người thực hành thực hiện khám bệnh, chữa bệnh. Người hướng dẫn thực hành phải chịu trách nhiệm về kết quả khám bệnh, chữa bệnh của người đăng k{ thực hành trong quá trình thực hành. 4. Sau khi hết thời gian thực hành, người hướng dẫn thực hành phải nhận xét quá trình thực hành của người đăng k{ thực hành theo nội dung quy định tại Điều 17 Thông tư này và chịu trách nhiệm về nội dung nhận xét của mình. 5. Sau khi có nhận xét của người hướng dẫn thực hành quy định tại Khoản 3 Điều này, người đứng đầu cơ sở khám bệnh, chữa bệnh phải cấp giấy xác nhận quá trình thực hành theo mẫu quy định tại Phụ lục 10 ban hành kèm theo Thông tư này. 11
11. 1.2 Khám/thi lâm sàng theo cấu trúc mục tiêu (objective structured clinical examination - OSCE) 1.2.1 Định nghĩa – tổng quan về Khám lâm sàng có cấu trúc mục tiêu Một cuộc khám lâm sàng có cấu trúc mục tiêu (OBCE) là loại huấn luyện khám hiện đại thường được thiết kế để kiểm tra hiệu quả các kỹ năng lâm sàng như giao tiếp truyền thông, khám lâm sàng (physical examination), thủ tục y tế, kê đơn thuốc, tập kỹ thuật vận động, chụp - đánh giá hình ảnh X quang và giải thích kết quả 12
12. Thiết kế OSCE ‒ Một OSCE thường bao gồm một mạch các trạm khám thời gian ngắn (thông thường là 5-15 phút/mỗi trạm), trong đó mỗi ứng cử viên được khám trên người thật hay mô phỏng (diễn viên hoặc mô hình bệnh nhân mô phỏng điện tử ). Các ứng cử viên quay qua các trạm, hoàn thành tất cả các trạm trên mạch của họ. Bằng cách này, tất cả các ứng viên đều đi qua cùng các trạm. ‒ OSCE được thiết kế để áp dụng kiến thức về các kỹ năng khám lâm sàng và cả l{ thuyết. Trường hợp kiến thức về l{ thuyết được yêu cầu, ví dụ như trả lời các câu hỏi từ người kiểm tra ở cuối trạm, thì các câu hỏi đã được chuẩn hóa và chỉ được hỏi ứng viên các câu hỏi nằm trong bảng đánh dấu và nếu ứng viên được hỏi trả lời khác thì sẽ có không có dấu hiệu đúng cho họ. ‒ Cấu trúc - trong OSCEs mỗi nhiệm vụ có cấu trúc rất cụ thể với các kịch bản chi tiết được cung cấp để đảm bảo rằng thông tin mà họ được cung cấp là giống nhau đối với tất cả các ứng viên, bao gồm tất cả các phần từ của chương trình giảng dạy cũng như một loạt các kỹ năng. ‒ Khách quan - một OSCE được thiết kế để tất cả các ứng cử viên đều được đánh giá chính xác khi sử dụng các trạm giống nhau với cùng một chương trình đánh dấu. 13
13. Đánh dấu OSCE ‒ Đánh dấu trong OSCEs được thực hiện bởi người kiểm tra. Đôi khi là viết ở các trạm, ví dụ, viết một toa thuốc và chúng được đánh dấu như khi kiểm tra bằng văn bản, thường sử dụng một bảng đánh dấu tiêu chuẩn. ‒ Một trong những cách mà OSCE được thực hiện là bằng cách có một lược đồ đánh dấu chi tiết và bộ câu hỏi tiêu chuẩn. Ở cuối bảng đánh giá, kiểm định viên thường có một số lượng nhỏ các dấu hiệu mà họ có thể sử dụng để tăng chất lượng trạm tùy thuộc vào hiệu suất và nếu một bệnh nhân mô phỏng được sử dụng ‒ Nhiều trung tâm phân bổ cho mỗi trạm một dấu hiệu vượt qua cá nhân. Tổng các dấu hiệu vượt qua của tất cả các trạm xác định điểm vượt qua tổng thể cho OSCE. ‒ Nhiều trung tâm cũng áp đặt một số lượng tối thiểu các trạm cần thiết để vượt qua, đảm bảo rằng một hiệu suất thấp nhất quán không được bù đắp bằng một hiệu suất tốt trên một số lượng nhỏ các trạm. ‒ Tuy nhiên, trong các OSCE, việc đánh dấu được lặp đi lặp lại cho thấy rất phù hợp để ủng hộ tính hợp lệ mà OSCE là một cuộc kiểm tra lâm sàng công bằng. 14
14. Chuẩn bị OSCE ‒ Chuẩn bị cho OSCEs rất khác so với chuẩn bị cho một cuộc kiểm tra kiến thức l{ thuyết thuần túy. Cần phải học các kỹ năng lâm sàng chính xác và sau đó thực hành nhiều lần cho đến khi hoàn thiện phương pháp, đồng thời phát hiện sự hiểu biết về l{ thuyết cơ bản đằng sau các phương pháp được sử dụng. ‒ Hầu hết các trường đại học y lớn đều có các phòng lab kỹ năng lâm sàng, nơi sinh viên có cơ hội thực hành các kỹ năng lâm sàng như khám, lấy máu hoặc làm thủ thuật trên mô hình mô phỏng bệnh nhân trong một môi trường an toàn và có kiểm soát. ‒ Thường rất hữu ích khi thực hành trong các nhóm nhỏ với các đồng nghiệp, tạo ra một kịch bản OSCE điển hình và xác định thời gian khám với vai trò một người khám một bệnh nhân, một người hoặc quan sát và bình luận về kỹ thuật. Người kiểm tra sử dụng một bảng đánh dấu mẫu. Khi làm điều này, ứng viên có thể có được cảm giác chạy đua với thời gian và làm việc dưới áp lực như thật. ‒ Trong nhiều OSCEs, các trạm được mở rộng bằng cách sử dụng cách giải thích dữ liệu. Ví dụ, có thể phải mất một ít thời gian khai thác tiền sử- bệnh sử đau ngực và sau đó giải thích một điện tâm đồ . Thông thường, bạn sẽ được yêu cầu chẩn đoán phân biệt, hoặc đề xuất một kế hoạch quản l{ cho bệnh nhân. 15
15. 1.2.2 Tư vấn chung về kỹ năng khám qua các trạm Mỗi trường đại học dạy kỹ năng theo những cách hơi khác nhau, nhưng dưới đây là 10 mẹo để khám lâm sàng hay được áp dụng cho các trạm 1. Rửa tay bạn ở đầu, và cuối mỗi trạm. 2. Giới thiệu bản thân với bệnh nhân 3. Hãy thực lịch sự ‘’cảm ơn’’ bệnh nhân của bạn (họ thường là người thực sự đã bỏ thời gian tự do của họ cho việc học của bạn), cảm ơn giám khảo của bạn nữa. 4. Hãy nhẹ nhàng trong một cuộc khám (nhớ rằng bệnh nhân có thể đã được khám 10 hoặc 20 lần trước khi bạn khám), sẽ không hay cho bạn nếu giám khảo trông thấy bệnh nhân xuất hiện vẻ đau đớn. 5. Nhìn một cách ‘chân thành’ (mặc dù không có điểm cho điều này), nhưng nó mang đến cho người kiểm định một cảm giác rằng bạn đang thực hiện kz thi một cách nghiêm túc. 6. Buộc gọn mái tóc dài. 7. ‘’Không có gì dưới khuỷu tay’’. Điều này bao gồm cả đồng hồ đeo tay, vòng, nhẫn. Nếu một trạm cần một bộ đếm thời gian, thường sẽ được cung cấp. 8. Nếu bạn không chắc chắn về những gì bạn được yêu cầu, bạn yêu cầu giám khảo của bạn làm rõ. Bạn sẽ không đánh mất điểm vì điều này, nhưng sẽ làm mất điểm nếu bạn tiếp tục thực hiện kỹ năng không chính xác. 9. Nếu bạn nhớ một điều gì đó mà bạn nên làm trước đó, thì hãy quay lại và làm điều này. Một lần nữa bạn sẽ không bị đánh mất điểm vì sai trật tự, nhưng sẽ mất điểm nếu bạn quên hoàn toàn một phần quan trọng - ví dụ như gõ ngực trong khám hô hấp. 10. Nếu người kiểm tra đã bỏ ra thiết bị gì đó cho bạn thì sau đó phải sử dụng nó. Ví dụ: nếu một trạm có đặt ra găng tay và tạp dề thì bạn cứ dùng lại nó. Họ không có { bỏ ra đó để lừa bạn. 16
16. 1.3 Bệnh viện mô phỏng – Hospital Simulation (HS) 1.3.1 Các video minh họa cán bộ DTU thăm quan tại NUS & ĐH PNT : 1.3.2 Trung tâm mô phỏng y học Hopkins, Stratus, Sail : Là các cơ sở đào tạo y tế hiện đại được công nhận có kết hợp đầy đủ 5 loại mô phỏng, gồm: ‒ Bệnh nhân được chuẩn hóa làm cộng sự giảng dạy ‒ Mô hình bệnh nhân mô phỏng điện tử ‒ Thực tế ảo ‒ Huấn luyện viên kỹ năng ‒ Mô phỏng trên máy vi tính 1.3.3 Bệnh viện mô phỏng Harper College Simulation, có cấu trúc: ‒ Ba phòng khám y tế / phẫu thuật sử dụng kỹ thuật viên huấn luyện ALS (Advanced Life Support) trên mô hình (mankins Laerdal ALS) ‒ Một phòng sinh sản với SimMom (Sản phụ mô phỏng). ‒ Một phòng chăm sóc khẩn cấp với SimMan3G (mô hình bệnh nhân mô phỏng điện tử 3G). ‒ Một phòng bệnh trẻ em mô phỏng. ‒ Videotaping và khả năng phát trực tuyến. 17
17. Bệnh viện/trung tâm mô phỏng y khoa – Hospital Simulation (HS) 18
18. 1.4 HP Tiền lâm sàng (trong Thông tư 01/2012/TTBGĐT) & DEM Trích Thông tư 01/2012/TTBGDĐT: Ngành đào tạo: Y đa khoa (General Medicine) Trình độ đào tạo: Đại học Mã ngành đào tạo: 52720101 Ban hành kèm theo Thông tư số 01/2012/TT – BGDĐT ngày 13 tháng 01 năm 2012 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo) 3.1.2. Kiến thức giáo dục chuyên nghiệp tối thiểu: 3.1.2.1. Kiến thức cơ sở của ngành: 57 đvht ( 39 LT – 18 TH) 3.1.2.2. Kiến thức ngành: 116 đvht (57 LT – 59 TH) Nội cơ sở 8 4 4 1. 2. Ngoại cơ sở 8 4 4 18 Tiền lâm sàng 4 0 4 Tổng cộng 116 57 59 1.4.1. Tiền lâm sàng 4 đvht Điều kiện tiên quyết: Nội cơ sở, ngoại cơ sở, truyền thông và giáo dục sức khoẻ. Thực hành kỹ năng giao tiếp, kỹ năng thăm khám nội khoa, ngoại khoa, sản khoa, nhi khoa, trên mô hình hoặc bệnh nhân giả định trước khi đi thực hành lâm sàng tại bệnh viện. 19
19. 1.4.2 DEM (DEMonstration, biểu diễn-kiến tập, học qua quan sát biểu diễn hay mô phỏng của giảng viên) a. Hình thức lớp Do bản chất đào tạo đa MÃ HÌNH Hình Thức Lớp Hình Thức Lớp ngành, đa bậc, và đa hệ ở Mô Tả THỨC (bằng tiếng Anh) (bằng tiếng Việt) Đại học Duy Tân nên đòi LỚP Thực tập/thực hành trực hỏi cần phải có nhiều Hình CLC CLiniC Lâm Sàng tiếp với bệnh nhân thức Lớp học khác nhau Học qua quan sát biểu diễn Biểu Diễn, kiến DEM DEMonstration hay mô phỏng của giảng tập nhằm đảm các yếu tố thời viên Hỏi đáp giữa sinh viên/học lượng, chất lượng và DIS DIScussion Thảo Luận viên với giảng viên Học nhóm theo hướng dẫn chuyên môn hóa trong GRP GRouP study Học Nhóm của giảng viên giảng dạy. Không chỉ dừng Làm việc ở các doanh INT INTernship Thực Tập nghiệp, cơ quan, tổ chức lại ở hình thức lớp Giảng thực tế Thực Hành \ Thực hành trong phòng thí L{ Thuyết và Thực Hành, LAB LABoratory Thí Nghiệm nghiệm tại Đại học Duy Tân, tính LEC LECture Giảng L{ Thuyết Nghe giảng l{ thuyết SEM SEMinar Seminar Hội họp đến nay, có đến 22 Hình Trình bày nội dung và ngay Trình Bày \ SES SESsion sau đó, thảo luận về nội Thảo Luận thức Lớp học, các hình dung đó thức lớp sinh viên y khoa Tự học theo những yêu cầu SLF SeLF-study Tự Học cụ thể (ví dụ qua việc làm thường được học là: danh sách bài học) 20
20. b. Các loại thời lượng Mặc dù theo cách hiểu thông thường thì 1 tín chỉ bao gồm 15 giờ dạy, 1 giờ ôn tập, và 1 đến 2 giờ thi, nhưng trong thực tế, tùy theo Hình thức Lớp cụ thể, mà thời lượng và các loại thời lượng có thể khác nhau. Dưới đây là bảng phân bố cụ thể thời lượng theo các loại thời lượng cho từng Hình thức Lớp học ở Duy Tân: Hình Thức Lớp (bằng Số Giờ Ôn Số Giờ MÃ HÌNH THỨC LỚP Số Giờ Học tiếng Việt) Tập Thi CLC Lâm Sàng 45 3 1~2 DEM Biểu Diễn 15 1 1~2 DIS Thảo Luận 15 1 1~2 GRP Học Nhóm 45 3 1~2 INT Thực Tập 45 3 1~2 Thực Hành \ LAB 30 2 1~2 Thí Nghiệm LEC Giảng Lý Thuyết 15 1 1~2 SEM Seminar 15 1 1~2 Trình Bày \ SES 15 1 1~2 Thảo Luận SLF Tự Học 32 21
21. c. Tổ chức & trang bị trong chương trình học các kỹ năng lâm sàng giai đoạn tiền lâm sàng ‒ Tổ chức học theo các hình thức tùy theo từng giai đoạn phát triển và trang bị của khoa Y/DTU, gồm có: + Học LEC, PBL, DIS, SES tại giảng đường + Học LAB tại phòng lab kỹ năng lâm sàng + Học DEM kiến tập tại bệnh viện thực tập chính của trường. ‒ Các trang bị chính: + Bệnh nhân mô hình (patien model) + Bệnh nhân, người được chuẩn hóa làm cộng sự giảng dạy (standardized patients and teaching associates) + Bệnh nhân mô phỏng điện tử (human patient simulation - SimMan) + Trang bị thực tế ảo y học (medicin virtual reality) + Các chương trình y học mô phỏng trên máy vi tính (medicin computerized simulation) 22
22. Tài liệu tham khảo Tiếng Việt 1. Cao Văn Thịnh (2005), Tài liệu huấn luyện kỹ năng y khoa tiền lâm sàng, tập 1, 2; ĐH PNT 2. Nguyễn Văn Sơn (2013), Bảng kiểm dạy/học kỹ năng lâm sàng; Nhà xuất bản Y học 3. Đặng Hanh Đệ (2007), Phẫu thuật thực hành,Mã số: Đ.01.Y.12 Nhà xuất bản Y học 4. Sổ tay thăm khám ngoại khoa lâm sàng, BV ND Gia Định Tiếng Anh 1. Chris Hatton Roger Blackwood (2011), Clinical Skills, Nhà xuất bản Blackwell 2. Lynn S. Bickley;(2013), Bate's Guide to Physical Examination; 11th Edition, NXB Lippicot 3. Wienner, Fauci; Harrison’s internal medicine – self-assessment & board review, 17th Edition 4. Richard F. LeBlond;(2009), DeGowin's Diagnostic Examination, 9th Edition 5. Anne Griffin Perry, Patricia A. Potter and Wendy Ostendorf; 2014. Clinical Nursing Skill & Techniques, 8th Edition; Mosby. 23
23. Một số website 1. -3-410.html 2. Www.otago.ac.nz/christchurch/otago040817.pdf 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. cymedicine/STRATUS/default.aspx 13. training/sail/simulation-and-interactive-learning-centre.aspx#na 14. ital.php 15. chung-chi-hanh-nghe-giay-phep-hoat-dong-kham-chua-benh-c4591- 2559.aspx 24
24. CÂU HỎI LƯỢNG GIÁ 1.1. Chọn câu đúng nhất - một kỹ năng lâm sàng được định nghĩa như là: A. các hành động riêng rẽ bất kz và quan sát được trong tổng thể quá trình chăm sóc của bệnh nhân. B. hành động có hệ thống bất kz và quan sát được trong tổng thể quá trình chăm sóc của bệnh nhân. C. hành động riêng rẽ bất kz và quan sát được trong tổng thể quá trình chăm sóc của bệnh nhân. D. các hành động riêng rẽ bất kz và quan sát được trong quá trình chăm sóc của bệnh nhân tức thời. 1.2. Chọn đúng / sai: Nắm vững kỹ năng lâm sàng (Clinical skills) là trung tâm của sự chuyển đổi từ một sinh viên đại học y khoa thành một chuyên gia y tế có thẩm quyền thực hành y khoa phù hợp. A. Đúng B. Sai 1.3. Chọn câu sai - 4 nhóm chính (hoặc thể loại) của kỹ năng lâm sàng là: A. Kỹ năng tham khảo (xem xét, nghe ngóng) { kiến giữa bác sĩ-bệnh nhân kết hợp một số kỹ năng khám và các thành phần trong đó như truyền thống B. Kỹ năng giao tiếp bổ sung cần thiết trong các tương tác khác của bác sĩ-bệnh nhân ngoài tư vấn như truyền thống, bao gồm tất cả các thông tin liên lạc giữa các bác sĩ và bệnh nhân C. Kỹ năng lâm sàng cần thiết cho hiệu quả tương tác liên chuyên khoa và trong chuyên khoa, phần lớn là kỹ năng giao tiếp (nói và viết). D. Các kỹ năng thực hành liên quan đến một thực tế vật l{ hoặc can thiệp đó có thể có hoặc không đòi hỏi thiết bị cụ thể và có thể được thực hiện cho mục đích điều trị/xử trí hoặc kiểm tra/chẩn đoán. 25
25. 1.4. Chọn đúng/sai (cấp độ đánh giá) - Hiểu về các kỹ năngMức độ này đòi hỏi biết kiến thức làm kỹ năng trên thực tế. (‘biết - có khả năng làm được, vận dụng được do học, luyện tập’ để giải thích đơn giản các thủ thuật làm cho các bệnh nhân bằng lời và điều này thường đòi hỏi sinh viên đã quan sát các thủ thuật trên ít nhất một lần) A. Đúng B. Sai 1.5. Chọn đúng/sai (cấp độ đánh giá) - Biết làm thế nào để thực hiện các kỹ năng: Mức độ này bao gồm hiểu các kiến thức về kỹ năng & các l{ thuyết tiềm ẩn đằng sau các thực hành. (‘hiểu - nhận ra { nghĩa, bản chất & l{ luận’ của thủ tục thực hiện và về chỉ định, chống chỉ định, biến chứng của kỹ năng) A. Đúng B. Sai 1.6. Chọn đúng/sai (cấp độ đánh giá) - Cho thấy làm thế nào để thực hiện các kỹ năng: Mức độ này sẽ áp dụng cho những kỹ năng được thực hiện ít nhất một lần trong môi trường lâm sàng hoặc trong một thiết lập mô phỏng. A. Đúng B. Sai 1.7. Chọn đúng/sai (cấp độ đánh giá) - Thực hiện được các kỹ năng: Mức độ học tập này chỉ ra rằng sinh viên có thẩm quyền tại các kỹ năng, tức là có thể độc lập thực hiện các kỹ năng một cách an toàn và hiệu quả trong thực tế lâm sàng A. Đúng B. Sai 26
26. 1.8. Chọn đúng/sai –USMLE Step 1 là phần đầu tiên của Thi Licensing Y tế Hoa Kz. Nó đánh giá liệu sinh viên y khoa hoặc sinh viên tốt nghiệp có thể áp dụng các khái niệm quan trọng của nền khoa học cơ sở căn bản (như giải phẫu học, khoa học ứng xử, hóa sinh, vi sinh học, bệnh l{ học, dược l{ và sinh l{ học ) để thực hành y học? A. Đúng B. Sai 1.9. Chọn đúng/sai – Kz thi của USMLE Bước 2CS là phần trắc nghiệm đánh giá kiến thức lâm sàng thông qua một cuộc kiểm tra truyền thống, nhiều lựa chọn A. Đúng B. Sai 1.10. Chọn đúng/sai – USMLE bước 2-CK bao gồm một loạt các cuộc gặp gỡ bệnh nhân, trong đó người khám phải xem các bệnh nhân đã được chuẩn hóa, lấy tiền sử-bệnh sử, khám sức khoẻ, xác định các chẩn đoán phân biệt, và sau đó viết một ghi chú bệnh nhân dựa trên các quyết định của họ A. Đúng B. Sai 1.11. Chọn đúng/sai – USMLE Bước 3 với phần lớn bài kiểm tra (75 %) là các câu hỏi trắc nghiệm, trong khi 25 % còn lại là các mô phỏng lâm sàng. Các thành phần được kiểm tra LÀ: Điều kiện bình thường và các loại bệnh; khung đối phó lâm sàng; nhiệm vụ của bác sĩ. A. Đúng B. Sai 27
27. 1.12. Chọn đúng/sai ~ trong Hồ sơ đề nghị cấp chứng chỉ hành nghề đối với người Việt - cần có Bản sao có chứng thực văn bằng chuyên môn liên quan đến y tế phù hợp với phạm vi hoạt động chuyên môn đề nghị cấp chứng chỉ hành nghề. A. Đúng B. Sai 1.13. Chọn đúng/sai ~ trong Hồ sơ đề nghị cấp chứng chỉ hành nghề đối với người Việt - cần có một trong các giấy tờ xác nhận quá trình thực hành. Với bác sĩ là Giấy xác nhận quá trình thực hành theo quy định tại Điều 18 Thông tư. A. Đúng B. Sai 1.14. Chọn đúng/sai ~ trong Tổ chức việc thực hành để cấp chứng chỉ hành nghề đối với người Việt, qui định: Sau khi hết thời gian thực hành, người hướng dẫn thực hành phải nhận xét quá trình thực hành của người đăng k{ thực hành theo nội dung quy định tại Điều 17 Thông tư này và chịu trách nhiệm về nội dung nhận xét của mình. A. Đúng B. Sai 1.15. Chọn đúng/sai ~ trong Tổ chức việc thực hành để cấp chứng chỉ hành nghề đối với người Việt, qui định: Sau khi có nhận xét của người hướng dẫn thực hành quy định tại Khoản 3 Điều này, người đứng đầu cơ sở khám bệnh, chữa bệnh phải cấp giấy xác nhận quá trình thực hành theo mẫu quy định tại Phụ lục 10 ban hành kèm theo Thông tư này. A. Đúng B. Sai 28
28. 1.16. Chọn đúng/sai – (Định nghĩa) Một cuộc khám lâm sàng có cấu trúc mục tiêu ( OBCE ) là loại khám hiện đại thường được thiết kế để kiểm tra hiệu quả của các kỹ năng lâm sàng như giao tiếp truyền thông, khám lâm sàng (Physical examination), thủ tục y tế, kê đơn thuốc, tập kỹ thuật vận động, chụp - đánh giá hình ảnh X quang và giải thích kết quả. A. Đúng B. Sai 1.17. Chọn đúng/sai – Khái quát về trung tâm/bệnh viện mô phỏng : Trung tâm mô phỏng y học là một cơ sở đào tạo y tế hiện đại được công nhận có kết hợp đầy đủ 5 loại mô phỏng bao gồm: Bệnh nhân được chuẩn hóa làm cộng sự giảng dạy; Bệnh nhân mô phỏng điện tử; Thực tế ảo; Huấn luyện viên kỹ năng; Mô phỏng trên máy vi tính. A. Đúng B. Sai 1.18.Chọn câu sai - Tổ chức học trong chương trình học các kỹ năng lâm sàng giai đoạn tiền lâm sàng, gồm có: A. Học dạng LEC B. Học dạng LAB C. Học dạng AES D. Học dạng DEM 1.19.Chọn câu sai - Tổ chức học trong chương trình học các kỹ năng lâm sàng giai đoạn tiền lâm sàng, gồm có: A. Học dạng PBL B. Học dạng DIS C. Học dạng SES D. Học dạng CUL 29
29. 1.20.Chọn câu sai - Trang bị trong chương trình học các kỹ năng lâm sàng giai đoạn tiền lâm sàng gồm có các trang bị chính: A. Bệnh nhân mô hình (patien model) B. Bệnh nhân, người được chuẩn hóa làm cộng sự giảng dạy (standardized patients and teaching associates) C. Bệnh nhân mô phỏng điện tử (human patient simulation - SimMan) D. Trang bị thực tế ảo (virtual reality) 1.21.Chọn câu sai - Trang bị trong chương trình học các kỹ năng lâm sàng giai đoạn tiền lâm sàng gồm có các trang bị chính: A. Bệnh nhân (patien ) B. Bệnh nhân, người được chuẩn hóa làm cộng sự giảng dạy (standardized patients and teaching associates) C. Bệnh nhân mô phỏng điện tử (human patient simulation - SimMan) D. Trang bị thực tế ảo y học (medicin virtual reality) 1.22.Chọn câu sai – định nghĩa (đa số thừa nhận) về kỹ năng: A. hầu hết chúng ta đều thừa nhận rằng kỹ năng được hình thành khi chúng ta áp dụng kiến thức vào thực tiễn B. Kỹ năng học được do quá trình lặp đi lặp lại một hoặc một nhóm hành động nhất định nào đó C. Kỹ năng luôn có đôi khi không có chủ đích và định hướng rõ ràng D. Kỹ năng là năng lực của chủ thể thực hiện thuần thục một hay một chuỗi hành động trên cơ sở hiểu biết nhằm tạo ra kết quả mong đợi 30
30. 1.23.Chọn câu sai – đặc điểm chính về kỹ năng lâm sàng (viết tắt: KNLS: A. Một KNLS được định nghĩa như là hành động riêng rẽ bất kz & quan sát được trong tổng thể quá trình chăm sóc bệnh nhân B. Nắm vững KNLS là trung tâm của sự chuyển đổi từ một SV ĐHY thành một c.gia y tế có thẩm quyền th.hành y khoa phù hợp C. Khi chưa chính thức đi lâm sàng thì phải huấn luyện kỹ năng y khoa chỉ trong môi trường mô phỏng (Skills lab) D. Hiện nay, việc huấn luyện các kỹ năng y khoa tiền lâm sàng đang hướng tới 5 nhóm chính (hoặc thể loại) của KNLS 1.24.Chọn câu sai – Hiện nay, việc huấn luyện các kỹ năng y khoa tiền lâm sàng đang hướng tới cac nhóm chính (hoặc thể loại) của kỹ năng lâm sàng : A. Kỹ năng sống (khả năng tâm l{ xã hội) B. Kỹ năng giao tiếp. (cách ứng xử, đối đáp) C. Kỹ năng thăm khám D. Kỹ năng điều trị 1.25. Chọn câu sai - các mức độ đánh giá về kỹ năng lâm sàng - Levels of learning: A. Hiểu về các kỹ năng : hiểu các kiến thức về kỹ năng & các l{ thuyết tiềm ẩn đằng sau các thực hành B. Biết làm thế nào để thực hiện các kỹ năng : hiểu kiến thức làm kỹ năng trên thực tế. C. Cho thấy làm thế nào để thực hiện các kỹ năng : đã được thực hiện ít nhất một lần trong môi trường lâm sàng hoặc trong một thiết lập mô phỏng D. Thực hiện được các kỹ năng : sinh viên đã có thể độc lập thực hiện các kỹ năng một cách an toàn và hiệu quả trong thực tế lâm sàng 1.1C, 1.2A, 1.3C, 1.4B, 1.5B, 1.6A, 1.7A, 1.8A, 1.9B, 1.10B, 1.11A, 1.12A, 1.13A, 1.14A, 1.15A, 1.16A, 1.17A, 1.18C, 1.19D, 1.20D, 1.21A, 1.22C, 1.23C, 1.24A, 1.25B 31