›
›

Bài giảng Thủy công - Chương 1: Kiến thức chung về công trình thủy lợi - TS. Lê Thanh Hùng

pdf 35 trang phuongnguyen 2270
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng Thủy công - Chương 1: Kiến thức chung về công trình thủy lợi - TS. Lê Thanh Hùng", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pdfbai_giang_thuy_cong_chuong_1_kien_thuc_chung_ve_cong_trinh_t.pdf

Nội dung text: Bài giảng Thủy công - Chương 1: Kiến thức chung về công trình thủy lợi - TS. Lê Thanh Hùng

  1. TR ƯNG ĐI H C TH Y L I B môn: TH Y CÔNG BÀI GI NG TH Y CÔNG ChCh ươươ ngng 1:1: KIKI NN THTH CC CHUNGCHUNG VV CÔNGCÔNG TRÌNHTRÌNH THTH YY LLII Gi ng viên: TS. LÊ THANH HÙNG 1
  2. Ch ươ ng 1: KI N TH C CHUNG V CÔNG TRÌNH TH Y L I §1-1: VAI TRÒ C A CÁC CÔNG TRÌNH TH YLI §1-2: KHÁI NI M V CÔNG TRÌNH TH YLI 2
  3. Ch ươ ng 1: KI N TH C CHUNG V CÔNG TRÌNH TH Y L I §1-1: VAI TRÒ C A CÁC CÔNG TRÌNH TH Y L I I. NGU N N ƯC: -Nưc là yu t quy t đnh t i s sng c a con ng ưi, đng vt và th c v t. -Nưc đóng m t vai trò đc bi t quan tr ng đi v i n n kinh t và s sng trên t t c các qu c gia. 1. Tr lưng n ưc trên trái đt: - Ưc tính kho ng 1,5 t km 3, hơn 90% là nưc các đi dươ ng, và kho ng 10% nưc trong l c đa. -Lưng n ưc thích h p cho cu c s ng c a con ng ưi ch chi m kho ng 20% lưng n ưc trong l c đa. => V ậy n ưc ng ọt có giá tr s dng là rt h n ch . 3
  4. Ch ươ ng 1: KI N TH C CHUNG V CÔNG TRÌNH TH Y L I 4
  5. Ch ươ ng 1: KI N TH C CHUNG V CÔNG TRÌNH TH Y L I §1-1: VAI TRÒ C A CÁC CÔNG TRÌNH TH Y L I I. NGU N N ƯC: - Dòng ch y bình quân năm trên th ế gi ới kho ng 40 000 km 3. -Nưc phân b không đu trên các l c đa: + Châu Âu 3,8%, + Châu Á 26,6%, + Châu Phi 9,2%, + Bc M 11,8%, + Nam M 47, 4%, + Châu Úc 1,2%. 5
  6. Ch ươ ng 1: KI N TH C CHUNG V CÔNG TRÌNH TH Y L I §1-1: VAI TRÒ C A CÁC CÔNG TRÌNH TH Y L I I. NGU N N ƯC: 2. Tr lưng n ưc Vi t Nam: - Nưc ta có lưng m ưa d i dào, mưa BQ năm X = 1 800 ÷ 2 500 mm, 70 ÷ 80% vào các tháng mùa mưa. -Tng l ưng n ưc hàng n ăm là 845 km 3 và 350 tri u m 3 phù sa chuy n t i trên 2 360 con sông. -Tng l ưu l ưng bình quân hàng n ăm là 27 500 m 3/s. - Ngu n n ưc ca n ưc ta đ cho nhu c u s dng nh ưng ph i có k ho ch qu n lý, s dng ngu n nưc hp lý. -Nưc ta có 3 200km b bi n, nh hưng ch đ bão khu vc bi n thái bình dươ ng, hàng năm có kho ng 8÷9 cơn bão. 6
  7. Ch ươ ng 1: KI N TH C CHUNG V CÔNG TRÌNH TH Y L I §1-1: VAI TRÒ C A CÁC CÔNG TRÌNH TH Y L I II. K THU T KHAI THÁC NGU N N ƯC: 1. S dng ngu n n ưc: -Lưng n ưc phân ph i không đu theo th i gian (mùa l ũ, mùa ki t) và không gian (B c, Trung, Nam; mi n núi, trung du, đng b ng). => C n xây d ng các CTTL đ phân ph i l i ngu n n ưc. -Mc đích s dng ngu n n ưc: + Phát đin, + Giao thông v n t i, + Cung c p n ưc sinh ho t, công nghi p, nông nghi p, + Phòng ch ng bão l t, + Nuôi tr ng thu sn 7
  8. Ch ươ ng 1: KI N TH C CHUNG V CÔNG TRÌNH TH Y L I §1-1: VAI TRÒ C A CÁC CÔNG TRÌNH TH Y L I II. K THU T KHAI THÁC NGU N N ƯC: 2. Các l ĩnh v c khai thác ngu n n ưc: - Th y năng : S dng n ăng l ưng n ưc đ phát đin. - Th y nông: Dùng bi n pháp th y li đ tưi tiêu, thau chua ra m n ch ng xói mòn. -Cp n ưc: Cung c p n ưc và thoát n ưc sinh ho t, công nghi p, ch ăn nuôi - Giao thông th y: Li d ng n ưc sông, h , bi n đ phát tri n giao thông đưng th y. - Th y sn : Làm h nuôi cá, cp n ưc nuôi tr ng th y sn. - Môi trưng: Xây d ng công trình ci t o môi trưng sinh thái, công trình ph c v th thao và du l ch 8
  9. Ch ươ ng 1: KI N TH C CHUNG V CÔNG TRÌNH TH Y L I §1-1: VAI TRÒ C A CÁC CÔNG TRÌNH TH Y L I II. K THU T KHAI THÁC NGU N N ƯC: 3. S dng t ng h p ngu n n ưc: -S dng ngu n n ưc vào nhi u mc đích khác nhau: + Ngu n n ưc đ phát đin đng th i đ tưi trong nông nghi p, + Ngu n n ưc đ tưi, c p cho khu công nghi p đng th i dùng cho giao thông th y, nuôi tr ng th y s n - Trong s dng t ng h p ưu tiên cho ngành tr ng đim và có chú ý thích đáng đn các ngành khác. -Li d ng t ng h p ngu n n ưc s mang l i hi u qu kinh t cao nh t. 9
  10. Ch ươ ng 1: KI N TH C CHUNG V CÔNG TRÌNH TH Y L I MỘT VÍ DỤ VỀ CTTL L ỢI D ỤNG T ỔNG H ỢP: CT THU Ỷ ĐIỆN S ƠN LA 10
  11. Ch ươ ng 1: KI N TH C CHUNG V CÔNG TRÌNH TH Y L I MỘT VÍ DỤ VỀ CTTL L ỢI D ỤNG T ỔNG H ỢP: CT THU Ỷ ĐIỆN S ƠN LA  ĐÞa ®iÓm x©y dùng: TØnh S¬n La.  DiÖn tÝch mÆt n−íc hå 224km2 thuéc ®Þa bn c¸c tØnh S¬n la, Lai ch©u, ®iÖn biªn.  Dung tÝch ton bé cña hå chøa 9,26 tû m3 nøíc, dung tÝch h−ò Ých 6,5 tû m3 n−íc, dung tÝch phßng lò 4,0 tû m3 11
  12. Ch ươ ng 1: KI N TH C CHUNG V CÔNG TRÌNH TH Y L I MỘT VÍ DỤ VỀ CTTL L ỢI D ỤNG T ỔNG H ỢP: CT THU Ỷ ĐIỆN S ƠN LA  MNDBT 215m, MNC 175m.  C«ng suÊt l¾p m¸y 2400 MW gåm 6 tæ m¸y ®iÖn l−îng 9,429 tû kwh/n, doanh thu 500tr USD /n, thu håi vèn ®Çu t− 1011năm.  N©ng tÇn suÊt chèng lò cho ®ång b»ng b¾c bé tõ 125 n¨m lªn 500 n¨m .  Cung cÊp n−íc cho 20 triÖu ng−êi v cÊp n−íc t−íi cho hng tr¨m ngn ha c©y trång.  T¹o hÖ thèng giao th«ng däc c¸c tØnh T©y b¾c, ph¸t triÓn nu«i trång thñy s¶n, c¶i t¹o khÝ hËu tiÓu vïng däc hå chøa v ph¸t triÓn sinh th¸i. 12
  13. Ch ươ ng 1: KI N TH C CHUNG V CÔNG TRÌNH TH Y L I MỘT VÍ DỤ VỀ CTTL L ỢI D ỤNG T ỔNG H ỢP: CT THU Ỷ ĐIỆN S ƠN LA  C«ng tr×nh cÊp ®Æc biÖt. Tæng møc ®Çu t− 36.933 tû VN§ trong ®ã vèn x©y dùng c«ng trinh 69%, t¸i ®Þnh c− v giao th«ng 31%.  TuyÕn ¸p lùc gåm ®Ëp chÝnh v ®Ëp trn l ®Ëp bª t«ng träng lùc di 1043,75m chiÒu cao lín nhÊt cña ®Ëp l 138,1m, tæng khèi l−îng bª t«ng l 5 triÖu m3 (3/5 sö dông c«ng nghÖ BT§L, 2/5 l c«ng nghÖ BT truyÒn thèng).  TuyÕn n¨ng l−îng gåm cöa lÊy n−íc, ®−êng dÉn n−íc ¸p lùc, nh m¸y thñy ®iÖn víi 6 tæ m¸y, tr¹m ph©n phèi ®iÖn ngoi trêi.  HÖ thèng l−íi ®iÖn ®Êu víi l−íi ®iÖn quèc gia. 13
  14. Ch ươ ng 1: KI N TH C CHUNG V CÔNG TRÌNH TH Y L I §1-1: VAI TRÒ C A CÁC CÔNG TRÌNH TH Y L I III. TÌNH HÌNH PHÁT TRI N TH Y L I VI T NAM: 1. V h ch a n ưc: 3 - Có trên 460 h ch a (V > 1 tri u m ,Hđp > 10m). - Có kho ng 3000 h ti u thu nông khác. - Đm b o t ưi hàng n ăm cho 40 v n ha đt canh tác. -Sn xu t 17 t kWh đin. - Xây d ng đưc nhi u h ch a n ưc ph c v nông nghi p nh ư: Su i Hai, Đi L i, C m S ơn, Thác Bà, K G, Qu t Đông, Yên L p, sông M c, X Hương , sông Rác, su i N a, Gò Mi u, B o Linh, Nam Th ch Hãn, V c Tròn, Phú Ninh, Ya Yun h , Tuy n Lâm, D u Ti ng 14
  15. Ch ươ ng 1: KI N TH C CHUNG V CÔNG TRÌNH TH Y L I §1-1: VAI TRÒ C A CÁC CÔNG TRÌNH TH Y L I III. TÌNH HÌNH PHÁT TRI N TH Y L I VI T NAM: 2. V phòng ch ng bão l t: -Bc B : Chng đưc lũ vi mc 13,6m (Hà Ni) và 7m (Ph Li). - Xây d ng đưc nhi u h ch a l n đ ct l ũ, ch m l ũ, phân lũ đ phòng nh ng tr n l ũ ln, h Hoà Bình trên sông Đà đóng vai trò quan tr ng, h Tuyên Quang - Đê Thanh - Ngh Tĩnh c ũng đã đưc c ng c cơ bn. - Nam B : Vi c ch ng l ũ đng b ng sông C u Long đã có kt qu , nhưng còn h n ch . - Vi c phân l ũ và tiêu thoát l ũ cùng v i quy ho ch hp lý đã có tác d ng rõ r t trong vi c phòng tránh l ũ. 15
  16. Ch ươ ng 1: KI N TH C CHUNG V CÔNG TRÌNH TH Y L I §1-1: VAI TRÒ C A CÁC CÔNG TRÌNH TH Y L I III. TÌNH HÌNH PHÁT TRI N TH Y L I VI T NAM: 3. V th y đin: - Ngu n thu năng ln, tr năng k thu t kho ng 90 t kWh vi kho ng 21 tri u kW công su t l p máy. -H Hoà Bình (1.920 MW), h Thác Bà (108 MW), h Tuyên Quang (342 MW), h Yaly (720 MW), h Tr An (400 MW), h Hàm Thu n - Đa Mi (500 MW), h Thác M ơ (160 MW), h Cn Đơ n (72 MW), h Sông Hinh (70 MW) - Hi n nay đang xây d ng h Sơn La (2.400 MW) có công su t l p máy l n h ơn nhi u so v i h Hoà Bình. 16
  17. Ch ươ ng 1: KI N TH C CHUNG V CÔNG TRÌNH TH Y L I Bi u đ phân b h ch a toàn qu c (tài li u t ng k t n ăm 2000) 17
  18. Ch ươ ng 1: KI N TH C CHUNG V CÔNG TRÌNH TH Y L I H Hoà Bình (1.920 MW) 18
  19. Ch ươ ng 1: KI N TH C CHUNG V CÔNG TRÌNH TH Y L I H Sơn La (2.400 MW) 19
  20. Ch ươ ng 1: KI N TH C CHUNG V CÔNG TRÌNH TH Y L I H Thác Bà (108 MW) 20
  21. Ch ươ ng 1: KI N TH C CHUNG V CÔNG TRÌNH TH Y L I H Yaly (720 MW) 21
  22. Ch ươ ng 1: KI N TH C CHUNG V CÔNG TRÌNH TH Y L I §1-1: VAI TRÒ C A CÁC CÔNG TRÌNH TH YLI §1-2: KHÁI NI M V CÔNG TRÌNH TH YLI 22
  23. Ch ươ ng 1: KI N TH C CHUNG V CÔNG TRÌNH TH Y L I §1-2: KHÁI NI M V CÔNG TRÌNH TH Y L I I. NHI M V CA CÁC CÔNG TRÌNH TH Y L I: - Nh ng Công trình đưc xây d ng đ s dng ngu n n ưc gi là công trình thu li. - Công trình th y li có nhi m v làm thay đi, c i bi n tr ng thái t nhiên dòng ch y sông, h , bi n, nưc ng m đ s dng h p lý ngu n nưc, bo v môi trưng , hn ch tác hi ca dòng n ưc gây nên. - Công trình th y li có th to dòng ch y nhân t o khi dòng ch y t nhiên nơi đ ó không đ ho c không có. - Công trình th y l i có th chia thành: công trình dâng nưc, công trình điu ch nh và công trình d n n ưc. 23
  24. Ch ươ ng 1: KI N TH C CHUNG V CÔNG TRÌNH TH Y L I §1-2: KHÁI NI M V CÔNG TRÌNH TH Y L I II. CÔNG TRÌNH DÂNG N ƯC: 24
  25. Ch ươ ng 1: KI N TH C CHUNG V CÔNG TRÌNH TH Y L I §1-2: KHÁI NI M V CÔNG TRÌNH TH Y L I II. CÔNG TRÌNH DÂNG N ƯC: 25
  26. Ch ươ ng 1: KI N TH C CHUNG V CÔNG TRÌNH TH Y L I §1-2: KHÁI NI M V CÔNG TRÌNH TH Y L I II. CÔNG TRÌNH DÂNG N ƯC: - Đp đưc xây d ng ng ăn các sông su i to chênh m c nưc th ưng h lưu . - Càng g n đn đp, lưu t c càng gi m, đ sâu càng t ăng, => bùn cát l ng xu ng đáy theo th t t ht l n đn ht bé. - Đn g n sát đp V ≈ 0 => các h t cát r t bé cũng lng xu ng, nưc r t trong. - Dòng ch y h lưu không mang bùn cát = > năng l c vn chuy n bùn cát t ăng => h lưu li b xói l . 26
  27. Ch ươ ng 1: KI N TH C CHUNG V CÔNG TRÌNH TH Y L I §1-2: KHÁI NI M V CÔNG TRÌNH TH Y L I II. CÔNG TRÌNH DÂNG N ƯC: - Do có đ chênh c t n ưc th ưng h lưu nên c ó hi n t ưng th m qua n n đp và th m vòng quanh 2 bên b t thưng a) lưu v h lưu . c) - CT dâng nưc có nh h ưng đn dòng ch y, lòng sông và c nưc ng m. b) - CT dâng nưc đưc ng d ng r ng rãi trong t t c các l ĩnh v c kinh t nưc. 27
  28. Ch ươ ng 1: KI N TH C CHUNG V CÔNG TRÌNH TH Y L I §1-2: KHÁI NI M V CÔNG TRÌNH TH Y L I II. CÔNG TRÌNH ĐIU CH NH DÒNG CH Y: - Công trình điu ch nh dòng ch y gm: đê , đp, tưng, kè đưc xây ng ăn m t ph n ho c theo h ưng d c lòng sông. - Các công trình này dùng đ kh ng ch xói l , làm thay đi hưng, tr ng thái, phân b li l ưu t c dòng ch y đ bo v lòng sông tránh kh i nh ng tác h i nguy hi m. - Các công trình này có th đ gi đ sâu , lưu t c và hình dng lòng sông c n thi t cho giao thông th y, đm b o điu ki n bình th ưng đ ly n ưc t sông, gi n đnh b sông đ đm b o an toàn cho dân c ư và nhà máy, xí nghi p hai bên b . 28
  29. Ch ươ ng 1: KI N TH C CHUNG V CÔNG TRÌNH TH Y L I §1-2: KHÁI NI M V CÔNG TRÌNH TH Y L I III. CÔNG TRÌNH ĐIU CH NH DÒNG CH Y: 29
  30. Ch ươ ng 1: KI N TH C CHUNG V CÔNG TRÌNH TH Y L I §1-2: KHÁI NI M V CÔNG TRÌNH TH Y L I III. CÔNG TRÌNH ĐIU CH NH DÒNG CH Y: 30
  31. Ch ươ ng 1: KI N TH C CHUNG V CÔNG TRÌNH TH Y L I §1-2: KHÁI NI M V CÔNG TRÌNH TH Y L I III. CÔNG TRÌNH ĐIU CH NH DÒNG CH Y: 31
  32. Ch ươ ng 1: KI N TH C CHUNG V CÔNG TRÌNH TH Y L I §1-2: KHÁI NI M V CÔNG TRÌNH TH Y L I III. CÔNG TRÌNH ĐIU CH NH DÒNG CH Y: 32
  33. Ch ươ ng 1: KI N TH C CHUNG V CÔNG TRÌNH TH Y L I §1-2: KHÁI NI M V CÔNG TRÌNH TH Y L I III. CÔNG TRÌNH ĐIU CH NH DÒNG CH Y: 33
  34. Ch ươ ng 1: KI N TH C CHUNG V CÔNG TRÌNH TH Y L I §1-2: KHÁI NI M V CÔNG TRÌNH TH Y L I IV. CÔNG TRÌNH D N N ƯC: - Công trình dn n ưc thông th ưng gm: kênh mương , đưng h m, c u máng, xi phông, đưng ng dùng đ dn nưc vào turbin th y đin, tưi ru ng, c p n ưc sinh ho t, công nghi p, giao thông th y - Công trình dn n ưc tháo l ũ gm: công trình tháo n ưc th a c a h ch a t thưng l ưu v h lưu qua đp ho c hai bên b ca đp, các công trình phân l ũ sang khu v c khác nh m gi m l ũ sông chính tránh ng p l t h lưu 34
  35. Ch ươ ng 1: KI N TH C CHUNG V CÔNG TRÌNH TH Y L I §1-2: KHÁI NI M V CÔNG TRÌNH TH Y L I IV. CÔNG TRÌNH D N N ƯC: Đưng ng th y lc Đa Nhim 35