Bài giảng Tâm lý học du lịch

Nội dung text: Bài giảng Tâm lý học du lịch

1. Tâm lý học du lịch
2. CHƯƠNG I MT S VN ð CƠ BN CA TÂM LÝ HC I . KHÁI QUÁT V TÂM LÝ HC 1. Khái nim v tâm lý - Theo cách hiu thơng thưng: Hiu, đốn ý ngưi khác, đi đn cách cư x phù hp - Theo khoa hc: là tt c nhng hin tưng tinh thn xy ra trong não con ngưi, nĩ gn lin và điu hành mi hành vi và hot đng ca con ngưi. Tâm lý cịn đưc gi là th gii ni tâm hay “Lịng ngưi”. 2. Bn cht ca hin tưng tâm lý ngưi 2.1.Tâm lý là s phn nh hiên thc khách quan vào não ngưi. 2.2 .Tâm lý mang tính ch th. 2.3. Bn cht xã hi – lch s ca tâm lý ngưi. 3. Khái nim v tâm lý hc 3.1. Khái nim tâm lý hc Tâm lý hc là mt khoa hc nghiên cu s hình thành vn hành và phát trin ca hot đng tâm lý, tc là nghiên cu con ngưi nhn thc th gii khách quan bng con đưng nào, theo qui lut nào, nghiên cu thái đ ca con ngưi đi vi cái mà h nhn thc đưc hoc làm ra. ði tưng ca tâm lý hc là các hin tưng tâm lý. 3.2. V trí ca tâm lý hc Tâm lý hc đưc ny sinh trên nn tri thc ca nhân loi và do nhu cu ca cuc sng địi hi. Nhìn tng th, tâm lý hc đng v trí giáp ranh gia khoa hc t nhiên, khoa hc xã hi, khoa hc kinh t và trên nn ca trit hc. Ngưi ta d đốn th k 21 là th k mũi nhn, hàng đu ca tin hc, tâm lý hc và sinh vt hc. 3.3 . Vai trị và ý nghĩa ca tâm lý hc du lch Vic ra đi ca ngành du lch gn lin vi nhiu ngành khác như giao thơng vn ti, dch v khách sn, hưng dn du lch, các dch v ăn ung, bán hàng, chiêu đãi viên, qung cáo . . ð phc v thit thc cho ngành du lch, nhiu lĩnh vc khoa hc ra đi như: ða lý du lch, văn hố du lch, tâm lý hc du lch. . . Tâm lý hc du lch là mt ngành ca khoa hc tâm lý và cũng là mt ngành trong h thng các khoa hc v du lch. Tâm lý hc du lch cĩ nhim v Nghiên cu các hin tưng tâm lý ca du khách, ca cán b cơng nhân viên ngành du lch, tìm ra nhng đc đim tâm lý qui lut tâm lý ca h. * Vai trị, ý nghĩa ca tâm lý hc du lch Cung cp h thng lý lun v tâm lý hc, trên cơ s đĩ, các nhà kinh doanh du lch nhn bit đưc nhu cu, s thích, tâm trng, thái đ . . . ca khách du lch đ đnh hưng, điu khin và điu chnh quá trình phc v khách du lch. Trên cơ s hiu bit tâm lý hc, các nhà kinh doanh du lch s cĩ kh năng nhn bit, đánh giá đúng v kh năng kinh doanh ca mình, hồn thin và nâng cao năng lc chuyên mơn, năng lc giao tip và rèn luyn các phm cht tâm lý cn thit. Vic nm đưc nhng đc đim tâm lý đc trưng ca du khách , các hin tưng tâm lý xã hi thưng gp trong du lch s giúp cho vic phc v khách du lch tt hơn. Ngồi ra, tâm lý hc du lch giúp cho vic đào to, tuyn chn, b trí, t chc lao đng, xây dng văn hố ca doanh nghip du lch, x lý hài hồ các mi quan h trong doanh nghip. 4. Phân loi hin tưng tâm lý 1
3. Cĩ nhiu cách phân loi các hin tưng tâm lý. Cách ph bin nht trong các tài liu tâm lý hc là vic phân loi các hin tưng tâm lý theo thi gian tn ti ca chúng và v trí tương đi ca chúng trong nhân cách. Theo cách chia này, các hin tưng tâm lý cĩ ba loi chính : Các qúa trình tâm lý Các trng thái tâm lý Các thuc tính tâm lý. II. CƠ S MƠI TRƯNGT NHIÊN VÀ MƠI TRƯNG XÃ HI CA TÂM LÝ 1.Cơ s mơi trưng t nhiên ðiu kin t nhiên tác đng mnh m ti mc quyt đnh đi sng con ngưi, đ li nhng du n sâu sc trên tâm lý con ngưi. ðiu kin t nhiên bao gm v trí, đa lý, kh năng tài nguyên, thi tit, khí hu và nhiu nhân t sinh thái khác. ðiu kin t nhiên nh hưng đn c vĩc ngưi, màu da, màu tĩc. . . kh năng thích nghi và chu đng ca cơ th, nhưng quan trng hơn c là nh hưng đi vi tác phong, tư tưng . . . Con ngưi vùng hàn đi thưng trm lng, ít nĩi hơn so vi vùng ơn đi, và vùng nhit đi. Nhng nưc cĩ v trí đa lý thun li cho vic giao lưu như nưc Pháp, Singapor, thưng cĩ cư dân ci m, giàu ngh thut giao tip và cĩ phong tc tp quán pha tp. nhng nơi thiên nhiên khc nghit, đt đai nghèo nàn, con ngưi chu thương chu khĩ và giàu ĩc sáng to. ðĩ là trưng hp ca cư dân Nht Bn, PhilipPin, ðan Mch, Na Uy, Thu ðin . . Nhng nơi thiên nhiên thun li, hay đưc phát hin sm thì tr thành nhng trung tâm đơ hi và là nhng nơi ca các nn văn minh như Trung Quc, n ð, Pháp, ðc, Tây Ban Nha, Trung Cn ðơng. đây con ngưi cĩ b dày văn hố truyn thng, nên tâm lý, dân tc tr nên bn vng. Trái li nhng vùng đt mi khai phá, cư dân ơ hp , văn hố lai tp, con ngưi tr nên thc dng hơn và cũng thơ hơn trong ng x. ðĩ là trưng hp ca Hoa Kỳ. 2.Cơ s mơi trưng xã hi ca tâm lý Nĩi đn mơi trưng xã hi là nĩi dn các nhĩm xã hi và các vn đ dân tc, giai tng xã hi, phong tc tp quán, ngh nghip, tín ngưng tơn giáo. ðĩ là nhng yu t gĩp phn hình thành tâm lý con ngưi. Tr sơ sinh b cơ lp vi sinh hot xã hi s khơng cĩ hot đng tư duy và ngơn ng, khơng cĩ đi sng tư tưng tình cm, tr ln lên s cĩ cách sng gn vi bn năng đng vt. Tr sơ sinh gia cng đng này ln lên gia mt cng đng khác s cĩ li sng, đc thù tâm lý ca cng đng th hai. Trong mơi trưng xã hi thì quá trình phát trin lch s ca dân tc là nhân t hàng đu. Chính là do chung lưng đu ct, ci to thiên nhiên, t chc xã hi, bo tn nịi ging, chng ngoi xâm mà các dân tc đã to ra dân tc tính cho mình. Chúng ta cĩ th tìm thy ví d trên qua tinh thn thưng võ, ngang tàng ca ngưi Cơ Dc, tinh thn võ sĩ đo ca ngưi Nht, nhng nét tiêu biu ca văn minh ðơng Á ca ngưi Trung Hoa, tinh thn đc lp, t ch và sc mnh chng ngoi xâm ca dân tc ta, thái đ lãnh đm ca ngưi Anh, tinh thn thc dng ca ngưi M. . . Tuy nhiên các đc đim dân tc khơng bao gi chi phi tồn b đc tính ca tng b phn, tng cá nhân. Vì vy, cĩ th xem xét mt ngưi thơng qua dân tc ca h, nhưng khơng th đánh giá dân tc thơng qua mt con ngưi. ðây là mt vn đ mang tính trit lý, địi hi ngưi phc v du lch khơng ngng tìm hiu, tích lu kin 2
4. thc, cĩ phương pháp giao tip tt trong khi phc v khách du lch, nht là khách Quc t. S chuyn dch v cư dân, s giao lưu trong sn xut và thương mi gia các vùng đa lý trên th gii đã chi phi hoc du nhp truyn thng văn hố t dân tc này sang dân tc khác. Vì vy mt quc gia cĩ th mang màu sc văn hố ca nhiu dân tc. Trái li, đc tính văn hố ca mt dân tc đưc tn ti nhiu quc III. CÁC HIN TƯNG TÂM LÝ CƠ BN 1.Nhn thc cm tính 1.1.Cm giác Là mt quá trình tâm lý phn ánh tng thuc tính riêng l bên ngồi ca s vt và hin tưng đang trc tip tác đng vào các giác quan ca ta. * ðc đim ca cm giác Cm giác ch phn ánh tng thuc tính riêng l ca s vt, hin tưng. Cm giác ch phn ánh nhng thuc tính bên ngồi ca s vt, hin tưng. Cm giác phn ánh hin tưng khách quan mt cách trc tip và c th. Cm giác ph thuc vào sc kho, tâm trng, kinh nghim sng, tri thc ngh nghip, các quá trình tâm lý khác. Cm giác là mc đ đu tiên ca hot đng nhn thc, hot đng phn ánh ca con ngưi, là hình thc đnh hưng đu tiên ca cơ th trong th gii xung quanh. Nhưng nĩ là nn tng ca s nhn thc ca con ngưi. Là “Viên gch ” đu tiên xây nên “Tồ lâu đài nhn thc ”. *Các loi cm giác Căn c vào v trí ca ngun kích thích gây ra cm giác, ngưi ta chia cm giác thành Nhng cm giác bên ngồi: Cm giác nhìn, cm giác nghe, cm giác ngi, cm giác nm, và cm giác da. Nhng cm giác bên trong: cm giác vn đng, cm giác s mĩ, cm giác thăng bng, cm giác rung và cm giác cơ th. *Các qui lut cơ bn ca cm giác Qui lut ngưng cm giác: Mun cĩ cm giác thì phi cĩ s kích thích vào các cơ quan cm giác và các kích thích đĩ phi đt ti mt gii hn nht đnh, gii hn mà đĩ kích thích gây ra đưc cm giác là ngưng cm giác. Qui lut v s thích ng: ð phn nh đưc tt nht và bo v h thn kinh, cm giác ca con ngưi cĩ kh năng thích ng vi kích thích. Thích ng là kh năng thay đi đ nhy cm ca cm giác cho phù hp vi s thay đi ca cưng đ kích thích, khi cưng đ kích thích tăng thì gim đ nhy cm và ngưc li. Qui lut này đưc th hin rõ s thích ng ngh nghip ca ngưi lao đng. Ví d: Ngưi đu bp trong các nhà hàng, khách sn cm thy bình thưng trong mơi trưng nĩng bc ca bp lị. Qui lut tác đng ln nhau ca cm giác Là s thay đi tính nhy cm ca mt cm giác này dưi nh hưng ca mt cm giác khác. Vì vy, khi cĩ s kích thích yu lên cơ quan cm giác này s làm tăng đ nhy cm ca cơ quan cm giác kia và ngưc li.Ví d: Âm thanh mnh d làm cho cm giác v màu sc gim xung và ngưc li. Hoc t giy trng trên nn đen trng hơn khi thy nĩ trên nn xám. 3
5. Các qui lut ca cm giác cĩ mt ý nghĩa to ln trong hot đng kinh doanh du lch: T vic trang trí ni tht phịng ngh sao cho đp mt ( hài hồ v màu sc, khách cĩ cm giác rng rãi, thống mát, thm chí ngay c trong nhng phịng nh, thiu ánh sáng ) đn vic trình bày mĩn ăn hp dn, lơi cun ( Màu sc, mùi v ). 1.2 . Tri giác Là mt quá trình tâm lý phn ánh mt cách trn vn các thuc tính bên ngồi ca s vt, hin tưng đang trc tip tác đng vào các giác quan ca ta. Cĩ th đc mu chuyn sau đây đ phân bit cm giác ( s phn nh s vt mt cách riêng l, tng khía cnh ) vi tri giác ( s phn ánh mt cách tng hp, trn vn ) “Bn anh em mù hi nhau quan sát con voi: ngưi th nht s đng cái chân bèn nĩi: con voi ging như ct tr. Ngưi th hai mị trúng cái vịi bèn nĩi: đâu phi nĩ ging cái chày. Ngưi th ba đng cái bng , vut ve mt hi, ri nĩi: theo tơi nĩ ging cái chum đng nưc. Ngưi th tư li nm cái tai: trt c, nĩ ging như cái nia. Bn ngưi cãi nhau om sịm khơng ai chu ai. Làm th nào chu đưc ch chính bàn tay mình s mĩ, ch đâu phi nghe ngưi ta nĩi li sao mà bo là mơ ng . . . Cĩ ngưi đi qua, dng li hi đu đuơi câu chuyn, cưi và bo: khơng mt ai trong bn anh em là thy đưc rõ con voi như th nào ! nĩ đâu cĩ ging cây ct nhà, mà các chân nĩ như ct nhà. Nĩ đâu cĩ ging cái nia, mà cái tai nĩ ging cái nia. Nĩ đâu cĩ ging như chum đng nưc, mà cái bng nĩ ging như cái chum đng nưc. Nĩ cũng đâu cĩ ging cái chày, mà chính cái vịi nĩ ging cái chày. Con voi là chung tt c nhng cái y: chân, l tai, bng và vịi ”. con ngưi, do cĩ tích lu kinh nghim, do cĩ ngơn ng, nên s tri giác ( s tng hp các cm giác riêng l, đ cĩ mt hình tưng trn vn ) đưc b sung rt nhiu. chính nh cĩ kinh nghim, mà con ngưi, tuy mi nhn bit bng cm giác mt s thuc tính ca s vt, cĩ th tri giác đưc s vt. S tham gia ca kinh nghim gĩp phn vào quá trình tri giác, to nên cái gi là tng giác. *Các qui lut ca tri giác Qui lut v tính đi tưng ca tri giác Qui lut v tính la chn ca tri giác Tính cĩ ý nghĩa Tính n đnh Tính tng giác o nh tri giác 2.Nhn thc lý tính 2.1. Tư duy Tư duy là mt quá trình tâm lý phn ánh nhng thuc tính bn cht, nhng mi quan h và mi liên h bên trong cĩ tính qui lut ca s vt, hin tưng trong hin thc khách quan mà trưc đĩ ta chưa bit. Tư duy là mc đ nhn thc mi v cht so vi cm giác và tri giác. Quá trình phn ánh này là quá trình gián tip, đc lp và mang tính khái quát, đưc ny sinh trên cơ s hot đng thc tin, t s nhn thc cm tính nhưng vưt xa các gii hn ca nhn thc cm tính. *ðc đim Tính cĩ vn đ ca tư duy Tính gián tip ca tư duy 4
6. Tính tru tưng và khái quát ca tư duy Tư duy liên h cht ch vi ngơn ng Tư duy liên h mt thit vi nhn thc cm tính *Các thao tác ca tư duy Phân tích Tng hp ði chiu So sánh Khái quát hố Tru tưng hố C th hố * Các phm cht ca tư duy Tính mm do Tính đc lp Tính nhanh trí Các phm cht này là nhng yêu cu đc bit đi vi cán b, nhân viên trong kinh doanh. 2.2. Tưng tưng Là mt quá trình tâm lý phn ánh nhng cái chưa tng cĩ trong kinh nghim ca cá nhân bng cách xây dng nhng hình nh mi trên cơ s ca nhng biu tưng đã cĩ. * ðc đim ca tưng tưng Tưng tưng ch ny sinh trưc hồn cnh cĩ vn đ, tc trưc nhng địi hi mi, thc tin chưa tng gp, trưc nhng nhu cu khám phá, phát hin, làm sáng rõ cái mi, song tính bt đnh ca hồn cnh quá ln, ta khơng th gii quyt vn đ bng tư duy, buc con ngưi phi tưng tưng đ hình dung ra kt qu cui cùng. Như vy trong nhng hồn cnh khơng đ điu kin đ tư duy, con ngưi vn tìm ra đưc li thốt nhưng kt qu ca tưng tưng khơng chun xác và cht ch như kt qu ca tư duy. Tưng tưng là quá trình nhn thc đưc bt đu vic thc hin ch yu, bng các hình nh và kt qu ca nĩ là mt hình nh mi. Hình nh mi này đưc xây dng t nhng biu tưng ca trí nh nhưng mang tính gián tip và khái quát cao hơn. Do vy biu tưng ca tưng tưng là biu tưng ca biu tưng. *Các loi tưng tưng - Căn c vào mc đ tham gia ca ý thc ta cĩ hai loi: + Tưng tưng khơng cĩ ch đnh + Tưng tưng cĩ ch đnh - Căn c vào tính tích tích cc hay khơng ca tưng tưng + Tiêu cc + Tích cc - Ngồi ra cịn cĩ mt loi đc bit đĩ là ưc mơ và lý tưng * Các cách sáng to hình nh trong tưng tưng Thay đi kích thưc, s lưng Nhn mnh các chi tit, các thành phn , thuc tính ca s vt. Chp ghép Liên hp ðin hình hố 5
7. Loi suy, mơ phng, bt chưc. 3.Xúc cm - Tình cm Tình cm là nhng thái đ th hin s rung đng ca con ngưi đi vi nhng s vt, hin tưng cĩ liên quan đn nhu cu và đng cơ ca h . S khác nhau gia xúc cm và tình cm *Ging nhau ðu biu th thái đ ca con ngưi đi vi hin thc khách quan. ðu cĩ liên quan đn nhu cu ca con ngưi. ðu cĩ tính xã hi và tính lch s. ðu cĩ cơ s sinh lý là hot đng ca não b. ðu mang tính ch th. * Khác nhau Xúc cm Tình cm - Cĩ trưc - Cĩ sau - Là mt quá trình tâm lý - Là mt thuc tính - Cĩ c ngưi và vt - Ch cĩ con ngưi - Xy ra trong thi gian ngn , gn lin - Tn ti trong mt thi gian dài, cĩ vi tình hung và s tri giác đi tưng tính sâu sc, lng đng. - Khơng bn vng,d ny sinh, d - Bn vng, n đnh mt đi - D biu hin, d bc l, d thy - Cĩ th che giu, chu nh hưng nhiu ca ý chí và tính cách ca cá nhân. - trng thái hin thc - trng thái tim tàng. - Gn lin vi phn x khơng điu - Gn lin vi phn x cĩ điu kin, kin , thc hin chc năng sinh vt thc hin chc năng xã hi. *Các mc đ ca đi sng tình cm - Màu sc xúc cm ca cm giác - Xúc cm - Tình cm: tình cm đo đc Tình cm trí tu Tình cm thm m Tình cm hot đng *Các qui lut ca đi sng tình cm Qui lut lây lan Qui lut thích ng Qui lut cm ng ( tương phn ) Qui lut di chuyn Qui lut pha trn 4. Ý chí: là phm cht ca nhân cách, là kh năng tâm lý cho phép con ngưi vưt qua nhng khĩ khăn tr ngi trong hành đng bng s n lc ca bn thân đ thc hin nhng hành đng cĩ mc đích. 6
8. Ý chí thưng là biu hin ca s kt hp gia nhn thc và tình cm. Nhn thc càng sâu sc, tình cm càng mãnh lit thì ý chí càng cao. Trong hot đng tâm lý ca con ngưi, ý chí gi hai chc năng, đĩ là chc năng kích thích nhng hành đng hưng ti mc đích và chc năng kìm hãm nhng hành đng gây tr ngi cho vic thc hin mc đích. 5. Chú ý: Là xu hưng và s tp trung hot đng tâm lý vào mt đi tưng nào đĩ. Chú ý đưc xem như là mt trng thái tâm lý “đi kèm” các hot đng tâm lý khác, giúp cho các hot đng tâm lý đĩ cĩ kt qu. Chng hn ta vn thưng nĩi: Chăm chú nhìn, lng tai nghe, tp trung suy nghĩ. Các hin tưng chăm chú, lng nghe là nhng biu hin ca chú ý. Chú ý khơng cĩ đi tưng riêng, đi tưng ca nĩ chính là đi tưng ca hot đng tâm lý mà nĩ “ði kèm ” vì th chú ý đưc coi là “Cái nn ”, là điu kin ca hot đng cĩ ý thc. *Các loi chú ý Chú ý khơng ch đnh Chú ý cĩ ch đnh Chú ý sau khi cĩ ch đnh * Các thuc tính ca chú ý Sc tp trung ca chú ý S phân phi chú ý S di chuyn chú ý Tính bn vng Khi lưng 6 . Các thuc tính tâm lý đin hình ca nhân cách 6.1. Khái nim v nhân cách Nhân cách là tồn b nhng đc đim tâm lý đã n đnh ca cá nhân, to nên giá tr xã hi ca cá nhân đĩ. Nhân cách là b mt tinh thn ca con ngưi, là tính ngưi ca con ngưi. 6.2. Các thuc tính tâm lý ca nhân cách Trong nhiu giáo trình tâm lý hc , ngưi ta coi nhân cách cĩ 04 nhĩm thuc tính tâm lý đin hình là xu hưng, năng lc, tính cách, khí cht. Xu hưng nĩi lên phương hưng phát trin ca nhân cách. Năng lc nĩi lên kh năng ca nhân cách và khí cht nĩi lên tính cht phong cách ca nhân cách. * Xu hưng Là ý mun hoc hưng vươn ti đt ra trong đu, thúc đy con ngưi hot đng theo mt mc tiêu nht đnh. Xu hưng thưng th hin nhng mt sau Nhu cu Hng thú Th gii quan Nim tin Lý tưng Tĩm li Tồn b các thành phn trong xu hưng nhân cách là đng lc ca hành vi ca hot đng. 7
9. *Tính cách Tính cách là mt thuc tính tâm lý phc hp ca cá nhân, bao gm mt h thng thái đ ca nĩ đi vi hin thc, th hin trong h thng hành vi, c ch, cách nĩi năng tương ng. Tính cách đưc hình thành và biu hin trong hot đng ca con ngưi. Cu trúc ca tính cách H thng thái đ ca cá nhân như thái đ đi vi t nhiên, xã hi , thái đ đi vi lao đng, thái đ đi vi bn thân. H thng hành vi, c ch, cách nĩi năng ca cá nhân. *Khí cht Là thuc tính tâm lý cá nhân gn lin vi kiu hot đng thn kinh tương đi bn vng ca con ngưi, khí cht biu hin cưng đ, tc đ, nhp đ ca các hot đng tâm lý th hin sc thái hành vi, c ch, cách nĩi năng ca cá nhân. Các kiu khí cht Hăng hái Bình thn Nĩng ny Ưu tư Tĩm li: Mi kiu thn kinh trên cĩ mt mnh, mt yu. Trong thc t con ngưi cĩ kiu thn kinh trung gian bao gm nhiu đc tính ca 04 kiu khí cht trên khí cht ca cá nhân cĩ cơ s sinh lý thn kinh nhưng nĩ mang bn cht xã hi, chu s chi phi ca các đc đim xã hi, bin đi do rèn luyn và giáo dc. *Năng lc: Năng lc là t hp các thuc tính đc đáo ca cá nhân, phù hp vi nhng yêu cu ca mt hot đng nht đnh, đm bo cho hot đng cĩ kt qu. ðc đim Năng lc bao gi cũng gn lin vi mt hot đng nào đĩ. Năng lc đưc biu l và hình thành trong cuc sng, trong hot đng ca con ngưi. Năng lc là nhng nét đc đáo riêng bit ca tng ngưi. Năng lc cĩ ý nghĩa xã hi, nĩ đưc hình thành và phát trin trong hot đng nhm tho mãn nhu cu. Năng lc bao gi cũng cĩ nhng thuc tính tâm lý chung và nhng thuc tính tâm lý chuyên bit. Các mc đ ca năng lc Năng lc cĩ kh năng hồn thành cĩ kt qu mt hot đng nào đĩ ca con ngưi. Tài năng là mt mc đ cao hơn, biu th s hồn thành mt cách sáng to mt hot đng nào đĩ. Thiên tài là mc đ cao nht ca năng lc, biu th mc kit xut, hồn chnh nht ca nhng vĩ nhân trong lch s nhân loi. Tĩm li: Năng lc ca cá nhân da trên cơ s ca tư cht, nhưng điu ch yu là năng lc hình thành và phát trin và th hin trong hot đng tích cc ca con ngưi dưi s tác đng ca rèn luyn và giáo dc. CÂU HI THO LUN Nhân viên kinh doanh du lch cn cĩ nhng nét tính cách và năng lc gì ? 8
10. CÂU HI ƠN TP 1.Tâm lý là gì? Phân tích bn cht hin tưng tâm lý ngưi. 2.Tâm lý là gì? Nêu vai trị ca tâm lý du lch 3. Trình bày s phân loi các hin tưng tâm lý ngưi 4.Trình bày các đc đim ca nhn thc cm tính. Vn dng các qui lut ca chúng vào lĩnh vc du lich. 5.Trình bày các đc đim ca tư duy, tưng tưng. Nêu vai trị ca tư duy, tưng tưng trong hot đng hưng dn du lch. 6.Tình cm là gì? Các đc đim ca tình cm. Vn dng các qui lut ca tình cm vào hot đng du lch. 7.Ý chí là gì? Nhân viên hưng dn du lch cn cĩ nhng nét tính cách nào? Hãy xây dng cách phc v tt nht vi các kiu ngưi cĩ các kiu khí cht khác nhau. 8. Năng lc là gì? Nhân viên hưng dn du lch cn phi rèn luyn nhng phm cht năng lc ngh nghip nào ? CHƯƠNG II CÁC HIN TƯNG TÂM LÝ XÃ HI TRONG DU LCH I.KHÁI QUÁT V TÂM LÝ XÃ HI 1.Tâm lý xã hi là gì? Tâm lý xã hi là nhng hin tưng tâm lý chung ca nhiu ngưi khi h tp hp li thành mt nhĩm xã hi, cùng sng trong nhng điu kin kinh t - xã hi nht đnh. Tâm lý xã hi là trng thái ý thc và thái đ ca nhĩm ngưi đi vi nhng s kin, hin tưng xã hi. Nĩ phn ánh tn ti xã hi mà nhĩm ngưi đĩ sng và hot đng. Tâm lý xã hi th hin mi cá nhân vi tư cách là thành viên ca nhĩm. Tâm lý xã hi cĩ quan h mt thit vi tâm lý cá nhân và h tư tưng. C ba thành t cùng tác đng qua li và chi phi ln nhau. 2. Các qui lut hình thành tâm lý xã hi Các hin tưng tâm lý xã hi hình thành theo các qui lut đc trưng sau 9
11. CÂU HI ƠN TP 1.Tâm lý là gì? Phân tích bn cht hin tưng tâm lý ngưi. 2.Tâm lý là gì? Nêu vai trị ca tâm lý du lch 3. Trình bày s phân loi các hin tưng tâm lý ngưi 4.Trình bày các đc đim ca nhn thc cm tính. Vn dng các qui lut ca chúng vào lĩnh vc du lich. 5.Trình bày các đc đim ca tư duy, tưng tưng. Nêu vai trị ca tư duy, tưng tưng trong hot đng hưng dn du lch. 6.Tình cm là gì? Các đc đim ca tình cm. Vn dng các qui lut ca tình cm vào hot đng du lch. 7.Ý chí là gì? Nhân viên hưng dn du lch cn cĩ nhng nét tính cách nào? Hãy xây dng cách phc v tt nht vi các kiu ngưi cĩ các kiu khí cht khác nhau. 8. Năng lc là gì? Nhân viên hưng dn du lch cn phi rèn luyn nhng phm cht năng lc ngh nghip nào ? CHƯƠNG II CÁC HIN TƯNG TÂM LÝ XÃ HI TRONG DU LCH I.KHÁI QUÁT V TÂM LÝ XÃ HI 1.Tâm lý xã hi là gì? Tâm lý xã hi là nhng hin tưng tâm lý chung ca nhiu ngưi khi h tp hp li thành mt nhĩm xã hi, cùng sng trong nhng điu kin kinh t - xã hi nht đnh. Tâm lý xã hi là trng thái ý thc và thái đ ca nhĩm ngưi đi vi nhng s kin, hin tưng xã hi. Nĩ phn ánh tn ti xã hi mà nhĩm ngưi đĩ sng và hot đng. Tâm lý xã hi th hin mi cá nhân vi tư cách là thành viên ca nhĩm. Tâm lý xã hi cĩ quan h mt thit vi tâm lý cá nhân và h tư tưng. C ba thành t cùng tác đng qua li và chi phi ln nhau. 2. Các qui lut hình thành tâm lý xã hi Các hin tưng tâm lý xã hi hình thành theo các qui lut đc trưng sau 9
12. 2.1 Qui lut k tha Trong cuc sng bên cnh tính k tha sinh vt ( di truyn ) cịn cĩ tính k tha xã hi – lch s. ðĩ là s truyn đt các kinh nghim sng, nn văn hố tinh thn t th h này sang th h khác. S phát trin và lch s ca mt cá nhân riêng l khơng th tách ri lch s ca nhng cá nhân sng trưc hoc đng thi vi ngưi đĩ. S k tha thc hin nh quá trình giao tip. Do đĩ các hin tưng tâm lý xã hi phát trin theo qui lut k tha xã hi lch s. - S k tha khơng th đng, máy mĩc mà cĩ chn lc., ci biên, b sung nhng cái mi, hồn thin hơn. Th h mi k tha tâm lý ca ơng Cha mình, ca các lp ngưi đi trưc khơng phi dưi hình thc cĩ sn mà tip nhn mt cách cĩ chn lc, bác b,ci biên nhiu điu, b sung và đan xen vào nhng cái mi, h ch lĩnh hi nhng cái gì cn thit cho cuc sng trong hồn cnh mi. -Các la tui khác nhau, s k tha khác nhau: la tui thanh niên, con ngưi mun ci to cái cũ mt cách cĩ phê phán, và đem li cái gì đĩ mi m. tui trưng thành ngưi ta điu chnh li nhng điu bn thân đã k tha tui thanh niên và tip tc b sung làm cho nĩ phong phú thêm, bưc vào tui già, ngưi ta bt đu suy nghĩ nhiu đn vic gìn gi nhng điu đã k tha hơn là phát trin cái di sn đã cĩ sn. 2.2 Qui lut lây lan Qui lut lây lan là quá trình lan to trng thái cm xúc t ngưi này sang ngưi khác, t nhĩm ngưi này sang nhĩm ngưi khác, hay nĩi cách khác, bên trong các quan h xã hi cĩ s giao lưu tình cm gia các cá nhân to nên s lây truyn xã hi. S lây truyn xã hi là nhng cm xúc và ý kin giao tip vi nhau, do đĩ đưc nhân lên và đưc cng c. Lây truyn xã hi qui đnh xu hưng bt chưc mt mơ hình ng x và đưc truyn t ngưi này sang ngưi khác. - Lây lan cĩ biu hin đa dng : + Lây lan cĩ ý thc và lây lan vơ thc + Lây lan t t và lây lan bùng n nhanh: Lây lan t mt s vic, hin tưng nào đĩ lúc xut hin cịn chưa gây đưc tác đng ngay đn nhng ngưi xung quanh nhưng s tn ti ca nĩ dn dn gây cm xúc đi vi ngưi xung quanh thơng qua quá trình giao tip và ny sinh s bt chưc ngưi khác mt cách t t. Ví d : Hin tưng mt, thi trang. + Lây lan bùng n: Hin tưng này xy ra khi con ngưi trng thái căng thng thn kinh cao đ, lúc đĩ ý chí ca con ngưi b yu đi, s t ch b gim sút, con ngưi b rơi vào trng thái hong lon, bt chưc mt cách máy mĩc hành đng ca ngưi khác. 2.3 Qui lut bt chưc: Bt chưc là s mơ phng, lp li hành vi, tâm trng, cách suy nghĩ, cách ng x ca ngưi khác hay ca mt nhĩm ngưi nào đĩ. Bt chưc cĩ tính năng đng và tuyn chn, nĩ khơng phi là s sao chép đơn gin hành vi khác, mà là s sao chép sáng to đc đáo. - Con ngưi bt chưc nhau v cách t chc cơng vic, và s dng thi gian nhàn ri, hay c các th hiu khác trong cuc sng, gĩp phn xác lp nên các truyn thng và tp tc xã hi. Bt chưc như mt cơ ch trong quá trình xã hi hố, quá trình to nên các giá tr, các chun mc ca nhĩm. 2.4 Qui lut tác đng qua li gia con ngưi vi con ngưi 10
13. S tác đng qua li gia con ngưi vi nhau v trí tu, tình cm, hành đng, hình thành tâm trng chung, quan đim chung, mc đích chung. Trong quá trình giao tip, con ngưi trao đi quan nim vi nhau, khi quan nim ging nhau thì quan nim đĩ đưc cng c, tr thành cơ s cho hot đng chung, cho cách x s chung. Khi cĩ quan nim khác nhau s ny sinh ra s đu tranh v quan nim, và khi đĩ, quan nim sai hoc đưc khc phc, hoc s ln át quan đim kia, do đĩ s hình thành nên nhng quan đim chung. Con ngưi càng cĩ s thng nht trong hot đng chung thì s tác đng càng cht ch. II. MT S HIN TƯNG TÂM LÝ XÃ HI NH HƯNG ðN KHÁCH DU LCH 1. Phong tc tp quán Do điu kin t nhiên và xã hi, nhng phong tc tp quán đã đnh hình trong các cng đng, phong tc tp quán là qui ưc sinh hot phn ln khơng thành văn bn đưc c cng đng tuân th. Nĩ khá bn vng trưc thi gian và làm nên du hiu sinh hot cĩ tính đc thù ca tng dân tc. Phong tc tp quán ca đa phương, ca sc tc cũng là mt nhu cu tâm lý, nét tâm lý. Nm đưc phong tc tp quán ca mt đa phương thì s d nhp cuc, d hồ đng, tránh đưc nhng phn ng tiêu cc trong tâm lý ca ngưi bn đa *Dưi đây là nhng ví d v phong tc tp quán mt s quc gia. Do thái giáo và hi giáo cĩ ngày th by (sa bát ) là ngày dành cho tơn giáo.Dân chúng khơng đưc phép làm gì ngồi nghi l tơn giáo và ăn ung ngh ngơi. Bn cĩ đn nưc này (do thái, các nưc rp, Brunei, I ran) nên thn trng đng bàn đn cơng vic làm ăn trong ngày sa bát mà gp rc ri. ðo hi giáo nghiêm cm vic bt tay ph n, khơng ly thc ăn bng tay trái. Mun ch vt nào, hưng nào phi dùng ngĩn tay cái. Khi cĩ ngưi mi ăn ung bn phi nhn, khơng đưc t chi. Tuy nhiên khơng cn thit bn phi ăn ung ht (cĩ th nhm nháp chút ít ). Nht ngay 15 -1 hàng năm là ngày ăn mng dành cho ngưi đã thành nhân t 20 tui tr lên. ðĩ là ngày Seini No Hi mà ngưi Nht rt xem trng. Thành ph ln ca Scơtland là Glágow, mt thành ph yêu bĩng đá cung nhit, thành ph c đng viên luơn chia thành hai phe tơn giáo. ðĩ là tin lành và thiên chúa giáo. Bn cĩ dp đn, xin đng tham gia vào đi nào mà gp tai ho. Ph n n đ rt coi trng đ trang sc. Dù mt ngưi nào đĩ dù sang trng đn đâu mà khơng mang vịng vàng, mang nhn , thì cũng b xem như khơng cĩ gì. Thm chí h cịn mang c cánh mũi ch khơng ch c tay hay bp tay mà thơi. Dân các nưc cĩ truyn thng lâu đi như Thái Lan, Myanma, Camphuchia, Lào đu cĩ li chào nhau bng cách chp hai bàn tay đưa cao trưc ngc. Bn nên chào đáp l bng cung cách y thay vì chìa tay ra đ bt tay h. ða s các nưc Châu âu khơng thích đưc tng hoa cúc vàng vì nĩ đưc xem như tưng trưng cho tht bi và ri ro. Hoa trng dành cho cơ gái tr, cịn hoa cĩ màu sc đưc dùng tng cho các cơ đã ln tui hoc đã lp gia đình. Ngưi Nga cĩ tp tc mi bánh mì cĩ mui cho khách vì h cho là biu hin ca tình thân ái và lịng mn khách. ði vi h khơng cĩ gì tt đp hơn bánh mì và mui. Giá tr nn tng ca xã hi mĩ là cá nhân và t do. Quan h gia đình cũng tuân th theo qui lut tơn trng cá nhân. đa tr cĩ phịng riêng và đưc đc lp ngay trong nhà. Ngồi gi trưng hc, chúng cịn phi làm bài tp nhà nên cĩ khi chúng 11
14. khơng mun b quy ry. Ngưi ln khi thy bin ( xin đng quy ry ) treo nm ca cũng đành phi rút lui. Nu cĩ tc gin mà đánh con thì chúng s gi ngay s 991 ( cch sát cp cu ) đn can thip. Ngưi M cĩ mt cuc sng cao, đy đ tin nghi vì đưc mua chu, tr gĩp trong nhiu năm tuỳ theo li tc, thu nhp min là cĩ vic n đnh. Do tính cách thích hưng th , h thưng thích đi du lch khp nơi trong nhng ngày ngh phép hàng năm. Ngưi Nht đưc xp hàng đu th gii v vic du lch. Do đng yên lên giá, h thích du lch ra nưc ngồi đ tiêu xài tho thích. Ngưi đưc tng hoa cúc s rt vui mng vì h coi là biu tưng ca hnh phúc và sng lâu. Ngưịi mĩ thưng b ám nh v thi gian trong khi ngưi rp cĩ v như khơng ý thc v thi gian. Tuy nhiên h cũng khơng phi là dân tc duy nht. Mt s các dân tc khác cũng quan nim coi r thi gian như : Ý, Tây ban Nha, B ðào nha, Mêhicơ, Nam M .thưng thích hen mai mt , mai mt trong cơng vic. Khi đưc ngưi Inđơnêxia mi dùng ba, bn phi ch ch nhà mi mi đưc ăn. Bn khơng nên xin thêm mui, tiêu, nưc chm vì chng khác nào bn chê ch nhà thc ăn khơng va ming. Tránh nĩi chuyn luác ăn vi ngưi bn x. ði vi ngưi dân đo hi, bn cn lưu ý các điu sau: -Thi gian tt nht đ thăm viéng là t 4 -6 gi chiu -Khơng đưc yêu cu mĩn tht heo -Khơng đi ngang qua mt ngưi đang cu nguyn. - Khơng dùng tay mĩ vào sách kinh Coran các đn th. - Khi gi ngưi nào, bn phi ngoc c hai lịng bàn tay úp xung. -Khơng ăn ung trưc mt h trong tháng Ramadan (t lúc mt tri mc đn lúc mt tri ln). Vì đĩ là điu ti k Ngưi Thái lan rt ti k bàn chân aiđĩ hưng vào mình. Bn nên tránh bng cách đng ngi vt chéo chân khi cĩ ngưi bn x trưc mt mình. Ngưi Thái cĩ ngi vi tư th đĩ, h cũng hưng cho các đu ngĩn chân xung đát. Bn nên tránh các cuc tho lun v chính tr vì Trung đơng là nơi cĩ nhiu các cuc xung đt v chính tr đang tip din thưng xuyên. đng thi bn khơng nên xa vào tình trng coi thưng pháp lut đa phương, rưu chè , nhu nht vì cnh sát cĩ th p ti bt cúa lúc nào. 2. Tín ngưng – Tơn giáo - Tín ngưng: Là s tin tưng vào cái gì siêu nhân và nim tin đĩ chi phi cuc sng tinh thn, vt cht và hành vi ca con ngưi. tín ngưng là phn quan trng trong đi sng tâm linh ca con ngưi. Nĩ to ra s yên tâm, an u con ngưi s tránh đưc nhng ri ro trong cuc đi. - Tơn giáo: Là hình thc t chc cĩ cương lĩnh, mc đích, cĩ nghi thc và h thng lý lun đ đưa li cho con ngưi mt tín ngưng nào đĩ mt cách bn vng. Trong kinh doanh du lch, tín ngưng – Tơn giáo là yu t cơ bn to nên các sn phm du lch tín ngưng. Ví d: Du lch Chùa Hương, Núi Sam . đu ít nhiu mang tính cht tín ngưng. Trong mt quc gia, các tài nguyên nhân văn, các cơng trình kin trúc c . . cĩ giá tr đu ít nhiu liên quan đn tơn giáo, tín ngưng. ngồi ra, lịng tin, s kiêng k ca tín ngưng – tơn giáo cĩ tác đng rt ln đn tâm lý, nhu cu và hành vi tiêu dùng ca khách du lch, đn tâm lý, hành vi ca các nhĩm ngưi tham gia hot đng du lch. Do đĩ tơn giáo – tín ngưng là nhng khía cnh cn đưc nghiên cu đy đ và khai thác nĩ trong khi t chc hot đng kinh doanh du lch. 12
15. 3. Tính cách dân tc Tiêu biu cho dân tc là tính cng đng v lãnh th và đi sng kinh t, cng đng v ngơn ng. Nhng nét đc trưng cho cng đng đưc biu hin trong nn văn hố ca các dân tc đĩ. Tính cách dân tc là nhng nét đin hình riêng bit, mang tính n đnh, đc trưng trong các mi quan h ca dân tc. tính cách dân tc đưc biu hin trong các giá tr truyn thng, trong văn hc, ngh thut, trong phong tc tp quán. Trong cách biu cm ca con ngưi. . . cá nhân thuc quc gia, dân tc nào thì tâm lý ca h chu s chi phi ca tính cách dân tc đĩ. Tính cách dân tc là thành phn ch đo trong bn sc văn hố ca tng dân tc, nĩ là yu t to ra nhng sn phm du lch văn hố mang tính đc trưng cho tng dân tc. Ngồi ra khơng ch cĩ nhng sn phm du lch văn hố và các sn phm du lch khác, vic trc tip hoc gián tip gii thiu vi du khách các giá tr, bn sc văn hố, tính cách ca dân tc mình cũng làm tăng thêm s d bit, tăng thêm sc quyn rũ cho du khách. Do đĩ, các giá tr trong tính cách dân tc là tài nguyên du lch. Thơng qua tính cách ca khách du lch thuc v mt quc gia nào đĩ, ngưi kinh doanh ch đng to ra các sn phm du lch phù hp, khơng b đng và ngc nhiên trưc hành vi ng x và hành vi tiêu dùng ca khách. Mt khác gii thiu vi khách v các giá tr, bn sc văn hố, tính cách ca dân tc mình thơng qua các hàng hố và dch v du lch. 4.Th hiu và “Mơt ” Th hiu và “Mt” là s thích ca con ngưi hưng vào đi tưng nào đĩ. Nĩ là hin tưng tâm lý xã hi khá ph bin, lơi cun s đơng ngưi vào mt cái gì đĩ ( Mt sn phm tiêu dùng, mt cách nghĩ, mt cách trang trí, mt hot đng . . .) Trong mt thi gian mà ngưi ta cho là hp dn và cĩ giá tr. Th hiu khơng cĩ tính bn vng, nĩ ph thuc vào đc đim ca cá nhân.Ti mi thi đim trong mi cá nhân thưng tn ti nhiu th hiu khác nhau. Cũng như các hin tưng tâm lý xã hi khác, th hiu và mt nh hưng đn tâm lý, nhu cu, đc bit là đn hành vi tiêu dùng ca khách du lch. Ngồi ra th hiu và mt cịn nh hưng đn ngưi khách, nên trong kinh doanh du lch cn kp thi nm bt đưc th hiu và phán đốn trưc th hiu ca khách du lch. 5. Bu khơng khí tâm lý Bu khơng khí tâm lý xã hi là mt hin tưng tâm lý xã hi phát sinh và phát trin trong các mi quan h ln nhau, tâm lý ca ngưi này cĩ nh hưng trc tip ti tâm lý ca ngưi kia to nên mt tâm trng chung ca tp th. Nĩi đn bu khơng khí tâm lý xã hi là mun nĩi đn khơng gian, trong đĩ cha đng trng thái tâm trng chung ca nhiu ngưi. Bu khơng khí tâm lý xã hi cĩ tác dng thúc đy hoc kìm hãm s hot đng ca con ngưi. Ti mt dim du lch hay trong doanh nghip du lch cn thit phi to ra mt bu khơng khí tâm lý xã hi thoi mái, lành mnh. Nu khơng thc hin đưc điu này s nh hưng xu ti tâm lý, ti mc đ tho mãn ca khách du lch, vì vy nĩ nh hưng đn cht lưng sn phm dch v du lch. Trong mt s trưng hp, bu khơng khí tâm lý xã hi cịn là yu t tăng sc hp dn cho các sn phm du lch, là yu t thu hút khách du lch đn vi các sn phm du lch. CÂU HI THO LUN 13
16. Tìm nhng phong tc tp quán đc trưng ca ba min Bc – Trung – Nam. CÂU HI ƠN TP 1.Tâm lý xã hi là gì? Trình bày các qui lut hình thành tâm lý xã hi. 2.Phong tc tp quán là gì? Trình bày s nh hưng ca phong tc tp quán trong hot đng du lch. 3.Trong hot đng du lch cn khai thác nhng đim gì ca phong tc tp quán, tơn giáo, tính cách dân tc, th hiu. CHƯƠNG III TÂM LÝ DU KHÁCH I. KHÁI QUÁT V DU LCH 1. Du lch là gì Khi lồi ngưi bưc vào giai đon phân cơng lao đng ln th ba (nơng nghip, chăn nuơi, cơng nghip), nghành thương ngip đưc tách ra khi sn xut vt cht. Xã hi xut hin tng lp thương gia, h đem hàng hố t nơi này đn nơi khác trao đi và làm ny sinh các nhu cu v vn chuyn, ăn , hưng dn đĩ là cơ s cho nghành du lch ra đi. TheoI.Lpirơgiơnic(1985 – Liên xơ cũ )thut ng du lch bao gm 3 ni dung: - Cách s dng thi gian ri bên ngồi nơi cư trú thưng xuyên. - Mt dng chuyn cư đc bit tm thi - Mt nghành kinh t phi sn xut nhm phc v nhu cu văn hố xã hi ca nhân dân. Như vy theo ơng, du lch là mt dng hot đng đc bit ca ngưi dân trong mt khong thi gian nhàn ri vi s di chuyn và lưu li tm thi bên ngồi nơi cư trú thưng xuyên, nhm ngh ngơi cha bnh, phát trin th cht và tinh thn, và nâng cao trình đ nhn thc – văn hố hoc th thao kèm theo vic tiêu th nhng giá tr v t nhiên, kinh t và văn hố. Hay nĩi cách khác, du lch là vic đi li, lưu trú tm thi bên ngồi nơi cư trú thưng xuyên ca cá nhân vi mc đích thỗ mãn các nhu cu đa dng. 2. Khách du lch là gì. Thut ng du lch trong ting anh: Tour cĩ nghĩa là cuc do chơi, cuc dã ngoi, ngày nay đã đưc quc t hố là “Tourism”, cịn “tourist” là ngưi đi du lch hay cịn gi là du khách. Chúng ta cĩ th hiu Khách du lch là nhng ngưi ri khi nơi cư trú thưng xuyên ca mình đn nơi cĩ điu kin đ ngh ngơi, gii trí nhm phc hi, nâng cao sc kho, tham quan vãn cnh, tho mãn nhu cu tìm hiu, thưng thc cái mi l, hoc kt hp vic nhg ngơi vi vic hi hp, kinh doanh, nghiên cu khoa hc . Ti hi ngh ca t chc Du lch th gii (WTO), tháng 9 – 1968, đã chính thc xác đnh: 14
17. Tìm nhng phong tc tp quán đc trưng ca ba min Bc – Trung – Nam. CÂU HI ƠN TP 1.Tâm lý xã hi là gì? Trình bày các qui lut hình thành tâm lý xã hi. 2.Phong tc tp quán là gì? Trình bày s nh hưng ca phong tc tp quán trong hot đng du lch. 3.Trong hot đng du lch cn khai thác nhng đim gì ca phong tc tp quán, tơn giáo, tính cách dân tc, th hiu. CHƯƠNG III TÂM LÝ DU KHÁCH I. KHÁI QUÁT V DU LCH 1. Du lch là gì Khi lồi ngưi bưc vào giai đon phân cơng lao đng ln th ba (nơng nghip, chăn nuơi, cơng nghip), nghành thương ngip đưc tách ra khi sn xut vt cht. Xã hi xut hin tng lp thương gia, h đem hàng hố t nơi này đn nơi khác trao đi và làm ny sinh các nhu cu v vn chuyn, ăn , hưng dn đĩ là cơ s cho nghành du lch ra đi. TheoI.Lpirơgiơnic(1985 – Liên xơ cũ )thut ng du lch bao gm 3 ni dung: - Cách s dng thi gian ri bên ngồi nơi cư trú thưng xuyên. - Mt dng chuyn cư đc bit tm thi - Mt nghành kinh t phi sn xut nhm phc v nhu cu văn hố xã hi ca nhân dân. Như vy theo ơng, du lch là mt dng hot đng đc bit ca ngưi dân trong mt khong thi gian nhàn ri vi s di chuyn và lưu li tm thi bên ngồi nơi cư trú thưng xuyên, nhm ngh ngơi cha bnh, phát trin th cht và tinh thn, và nâng cao trình đ nhn thc – văn hố hoc th thao kèm theo vic tiêu th nhng giá tr v t nhiên, kinh t và văn hố. Hay nĩi cách khác, du lch là vic đi li, lưu trú tm thi bên ngồi nơi cư trú thưng xuyên ca cá nhân vi mc đích thỗ mãn các nhu cu đa dng. 2. Khách du lch là gì. Thut ng du lch trong ting anh: Tour cĩ nghĩa là cuc do chơi, cuc dã ngoi, ngày nay đã đưc quc t hố là “Tourism”, cịn “tourist” là ngưi đi du lch hay cịn gi là du khách. Chúng ta cĩ th hiu Khách du lch là nhng ngưi ri khi nơi cư trú thưng xuyên ca mình đn nơi cĩ điu kin đ ngh ngơi, gii trí nhm phc hi, nâng cao sc kho, tham quan vãn cnh, tho mãn nhu cu tìm hiu, thưng thc cái mi l, hoc kt hp vic nhg ngơi vi vic hi hp, kinh doanh, nghiên cu khoa hc . Ti hi ngh ca t chc Du lch th gii (WTO), tháng 9 – 1968, đã chính thc xác đnh: 14
18. -Khách du lch là nhng ngưi lưu li mt đêm ti nơi khơng phi là nhà mình vi mc đích chính ca s di chuyn khơng nhm kim tin. -Khách du lch quc t bao gm: nhng ngưi hành trình ra nưc ngồi vi mc đích thăm ving ngưi thân, ngh dưng cha bnh, tham gia các hi ngh, hi tho quc t, ngoi giao th thao, thc hin cơng v (kí kt hp đng mua bán thăm dị th trưng ), nhng ngưi đi trên các chuyn tàu vưt bin đi dương. Cĩ hai loi: khách du lch và khách tham quan. S khác bit gia khách du lch và khách tham quan là khách tham quan khơng lưu li qua đêm nơi đn du lch. II. PHÂN LOI KHÁCH DU LCH 1.Tâm lý du lch theo gii tính 1.1. Khách du lch là n Trong vic du lch gia nam và n cĩ đim khác nhau do yu t tâm lý và truyn thng xã hi qui đnh : -Cĩ đ nhy cm, đa cm, tinh t, t nh. - Sành ăn, tính tốn tin ăn nhanh và tho. - Trong mua hàng, đi tham quan h k tính hay địi hi cn k, sch s, gn gàng, khơng va ý là phàn nàn, gĩp ý ngay. - Thưng thn trng trưc sn phm mi, l . - Thích mua sm - Ph n Châu Á e dè hơn Ph n Châu Âu. 1.2. Khách du lch là nam -Thưng xơng xáo, bo dn và hay cĩ tính mo him trong du lch. - Tính tình ci m, d mn, tiêu pha rng rãi -Thích vui chơi, gii trí, khám phá -Thích ăn ca l, dùng đ sang, tt và đơi khi chy đùa, th thách nhà hàng. 2. Tâm lý du khách theo la tui 2.1.Du khách là ngưi cao tui: ðây là nhĩm ngưi đc bit, đi du lch thưng đ an dưng, hoc đi du lch vi mc đích tơn giáo. - Thích yên tĩnh, chuyn trị nh nh. ða s khơng thích giao tip n ào. - ðánh giá ưu th ca du lch nghiêng v giá tr ca thc t, tính tin dng, thái đ phc v hơn là hình thc. 2.2. Khách du lch là tr em -Tính tình hiu đng, hay nghch ngm, liu lĩnh, mãi chơi quên li dn, hay vi phm ni qui. -Hay tị mị, hiu kỳ và bưng bnh, d xy ra tai nn. -Hay bt chưc ngưi ln và bn bè, ăn tiêu khơng bit tính tốn. 3. Tâm lý du khách theo châu lc 3.1. Tâm lý ngưi châu Á - ði sng tình cm kín đáo, nng tình nh lý. - Thưng ăn ngon, ly ăn làm chun. Trong ăn rt cu kỳ v nu nưng, gia gim. Ăn ung lâu, hay ngi chiu. - Trong chi tiêu h tính tốn và dè sn. - Thích xưng hơ theo quan h gia đình, thích mi chào vn vã. - Tơn trng l nghi, tín nghĩa. 15
19. - Kín đáo, dè dt trong giao tip - Chú trng vn đ chào hi. Chào hi đúng l nghi là thưc đo ca phm hnh. Luơn tơn trng th bc trong giao tip. - Ít bc l cá tính, tuân th n np xã hi “Ging như vi mi ngưi” đây là nguyên tc ng x ti cao. 3.2. Tâm lý ngưi Châu Âu - Cĩ li sng thc t, ci m, đ cao ch nghĩa cá nhân, quí trng t do cá nhân. - Cĩ tác phong cơng nghip chun xác, trong gi gic sinh hot đưc “K hach hố”. -H đu thích du lch, kt hp du lch vi cơng tác hoc nghiên cu văn hố khoa hc hoc kinh doanh, gi nào vic y, nhanh, chính xác. -H khơng thích nĩi v đi tư, nhìn vào đi tư. -Sng sịng phng, cơng khai theo pháp lý ( khơng ưa xin x, nâng giá tr tuỳ tin ). -Làm vic vui chơi, cĩ k hach, rt ghét s tuỳ tin. -Khơng thích nĩi chuyn đi tư v chính tr, ch thích nĩi chuyn văn hố ngh thut và làm ăn kinh t. -Trong giao tip thưng cĩ thĩi quen chào hi, cm ơn, xin li. Ưa thích vui chơi, gii trí. - Rt chú trng các nghi thc trong giao tip : + Trnh trng: Gi đúng chc danh, khơng gi bng tên riêng khi khơng đưc phép. + Các doanh nhân luơn xem trng trang phc. + Hay tip khách ti nhà hàng khách sn, ưa dùng nưc hoa và hay tng quà. 3.3- Tâm lý ngưi Châu Phi -Ngưi dân sng theo đi gia đình.Ch nghĩa “Gia tc tr ” thng tr trong xã hi. -Tơn sùng đo giáo: cĩ nhiu tp tc kỳ cc, kht khe. -Rt hiu khách và l phép. 3.4. Tâm lý ngưi Châu M -Trc tính, thc t, tình cm rõ ràng, hay tranh lun. -Vui tính, ci m, thân thin, coi trng nghi thc đi vi ph n. -Rt hiu khách, thưng mi khách đn nhà. Nu đưc mi nên mang theo quà. -Khi trị truyn thích ngi sát bên khách, đơi khi cịn ghé vào tai khách trao đi. -Trong tranh cãi thưng cĩ c ch mnh: khua tay, đp bàn, nhưng khi đã tho thun thì luơn thc hin khn trương. - ðiu quan tâm nhiu là đa v và giàu sang. 4. Tâm lý du khách theo quc gia, dân tc 4.1.Tâm lý du khách là ngưi Trung Quc Trung quc là mt nưc cĩ lch s và nn văn minh lâu đi, mt nn văn hố rc r vi nhng thành tu to ln v k thut và ngh thut. Nhng c vt di tích lch s ngàn xưa, nhng thng cnh hùng vĩ, tuyt vi cùng vi cơng trình đ s hàng ngàn năm cịn tn ti quyn rũ khách du lch t bn phương đ v. ðc đim chung : 16
20. -Là nhng con ngưi giàu lịng thương ngưi, sâu sc trong quan h, hào hip cao thưng trong cư x. - Thơng minh, cn cù và kiên nhn. Cĩ đu ĩc làm ăn ln và tính tốn kinh t gii. - Rt kín đáo và thâm thuý -Thương gia Trung Quc ni ting là mm mng và khéo chiu lịng ngưi. -Sng theo đi gia đình, cĩ quan h huyt thng, h hàng khăng khít. Do chính sách mi gia đình ch cĩ mt con nên ngưi Trung Quc coi con h là trên ht. Bi vy hưng dn viên du lch cn quan tâm đn con ca h. -Ph n thưng nghiêm trang vi ngưi ngồi. -Thích bu khơng khí thân mt, ci m như trong gia đình. - Trong giao tip thưng nĩi to và nĩi nhiu. luơn coi trng li mi trc tip. -Khu v + Ngưi Trung Quc ăn nhiu và bit thưng thc đ ăn, cĩ nhiu k thut nu ăn cu kỳ, phc tp. + Thích ung trà. Trà ung là trà xanh pha trong m và cc. H thưng ung trà vào lúc sáng sm, sau các ba ăn no, vào chiu ti, trong lúc trị chuyn, đàm đo. *. ðc đim du lch - Du khách thưng đi theo nhĩm, theo các chương trình du lch trn gĩi ca các cơng ty du lch Trung Quc t chc. -Qung cáo vi ngưi du lch Trung Quc cn nhn mnh “Gía r” nhưng cht lưng cao hoc đm bo. -Du khách Trung Quc thưng ít nĩi ting nưc ngồi. Thơng tin qung bá bng ting Trung Quc là điu rt cn thit. Ví d các biu hin trong nhà v sinh các đim du lch ch ghi bng ting Anh thì khách Trung Quc s rt khĩ tìm thy và khơng bit cách s dng. -Ngưi Trung Quc ni đa thưng cĩ thĩi quen làm nh hưng đn ngưi xung quanh như n ào, đi kéo lê dép lt xt trong khách sn. H thưng khơng đĩng ca phịng vì khơng thích dùng máy điu hồ nhit đ. ð tránh bt nhng phin hà này, các khách sn nên phân h cùng mt tng lu. - H thưng chn du lch ngn ngày. ( 2 đn 3 ngày ) - Lưu trú trong khách sn 2 – 3 sao và s dng dch v cĩ th hng trung bình khá -Thưng chú ý giá r nhưng giá tr chuyn đi cao. Rt him ngưi Trung Quc dùng th tín dng mà h thưng mang nhiu tin mt. Do đĩ h s rt mng nu các đim du lch nưc ngồi s dng đng nhân dân t đ trao đi mua bán. -An tồn và yên n nơi du lch là điu quan tâm đu tiên ca khách du lch Trung Quc. -Thưng đi du lch vi tính cht tham quan, thích tìm hiu các phong tc l. Thích tham quan các khu du lch cĩ cơ s h tng tt, đc bit là các cơng ty phát trin hin đi đ m rng tm nhìn quc t ca mình. H thích nơi du lch cĩ bu khơng khí vui v, khoan khối như trang tri, gia đình. -Khách du lch Trung Quc thích mua sm và thích đn nhng ca hàng ni ting. H thưng mua nhng hàng hố khơng cĩ hoc r hơn nưc h.Vì phn ln ngưi Trung Quc nghin thuc lá. Trong khách sn nên đt nhiu gt tàn thuc nhng nơi mà khách đt chân đn. -Yêu cu làm th tc Vi Sa, h chiu ( Pasport ) d và nhanh. 17
21. -S dng thang máy quen thuc -Kiêng cm đũa tay trái. 4.2. Khách du lch ngưi Hàn Quc - ðt nưc Hàn Quc. Mt trong nhng đt nưc cĩ lch s lâu đi. ðt nưc này coi trng giáo dc, vì nĩ to ra ngun nhân lc cn thit cho s phát trin kinh t và khoa hc, k thut. Văn hố Hàn Quc chu nh hưng mnh m ca đo pht, khng. Kin trúc nhà ging ngưi Nht, ngi trên sàn và khơng đi giày dép trong nhà. *. ðc đim chung - Trong np sng hin đi, ngưi Hàn Quc vn gi đưc nhng nét truyn thng, h rt coi trng bn sc văn hố dân tc và đ cao giáo dc. -Luơn đ cao truyn thng hiu nghĩa vi cha m, t tiên thu chung v chng, trung thành vi bn, kính trng thy, phc tùng lãnh đo. ðây là 05 đc tính quan trng nht trong văn hố truyn thng. -Thanh niên Hàn cĩ ý thc nghĩa v, trách nhim vi nhà nưc rt cao. H cĩ xu hưng sng hin đi, thc t, năng đng, d hồ mình và thích nghi vi hồn cnh mi, thích đi du lch và tham d các hot đng mang tính cht phong trào. -Trong giao tip + Ngưi Hàn Quc d gn, giao tip ci m, thoi mái, thưng nĩi nhiu, nĩi to. Thích tranh cãi, luơn th hin là ngưi ham hc hi, năng đng cn cù, coi trng đo đc và yu t tinh thn. + Thích đi du ngon. Hàn Quc cĩ rt nhiu bo tàng, cung đin, đình chùa, lăng tm, các cơng viên và các đa danh lch s. + Hâm m th thao. Cĩ mơn võ TeaKwondo ni ting th gii. Thích leo núi, bơi li, đánh gơn, lưt ván. . . luơn th dc, th thao trong thi gian ri, đi b và Tenis là hai mơn đưc ưa chung nht. -Tp quán trong giao tip +Ngĩn tr và ngĩn cái to thành hình trịn: chúc bn giàu cĩ. + Kiêng s 4 vì âm đc s 4 đng âm vi t: cht + Ngưi Hàn Quc khơng t gii thiu mà ch ngưi khác gii thiu + Mt yêu cu cơ bn trong đàm phán là: “Kibun ” cĩ nghĩa là cm giác bên trong. H khơng mun làm ăn vi ai đã gây tn thương tình cm bên trong ca h. - Khu v: gn ging Vit Nam +Cơm trng và cơm đn là mĩn ăn chính, ăn cơm vi nhiu mĩn tuỳ vùng, tuỳ mùa. + Mĩn Kinshi ( Rau ci trn gia v và nưc st ) là mĩn ăn dân tc và là nim t hào ca ngưi Hàn Quc. + Rau mui nhiu gia v thưng là bp ci, c ci hay dưa chut, rau cn trn ti, gng, hành t và tép. + Canh là mĩn ăn khơng th thiu ca ba ăn. Mi ngưi cĩ mt bát canh riêng nhưng các mĩn ăn khác đưc đt chung như Vit Nam. Khi ăn dùng thìa và đĩa. + Gia v hay cay, do đĩ t là th khơng th thiu trong ba ăn. *. ðc đim khi đi du lch - Ngưi Hàn Quc luơn luơn gi bn sc dân tc khi đi du lch. H là nhng ngưi sơi ni, ci m, vui v nhưng lch s và cĩ tính t ch khá cao. - Thích th loi du lch bin, ngh ngơi, tìm hiu du lch văn hố. 18
22. - ði du lch thưng kt hp vi mc đích kinh doanh -Ngưi Hàn Quc thưng s dng các dch v cĩ th hng trung bình, khá. H quen s dng các trang thit b hin đi. 4.3. Khách du lch ngưi ðài Loan *. ðc đim chung - Ngưi ðài Loan rt hiu khách và nhit tình - Cĩ ý thc tơn trng pháp lut - Chăm ch, cn cù khơng cu kỳ, sinh hot cĩ nhng nét tương đng vi ngưi Vit Nam. - Hay cĩ thĩi quen la hét nhng yêu cu ca h và nĩi to ting. - Ăn tru là mt tp quán ph bin ðài Loan. - Ăn nhiu + Sáng: ăn nhanh và đơn gin. + Trưa: ăn trong quán và khơng ung rưu bia trong ba sáng và trưa. *. Trong giao tip - Thích s dng các nghi thc quc t, cách chào hi, bt tay . Nhưng nĩi chung khơng quá cu kỳ. -Nĩi cám ơn, xin li là cn thit nhưng khơng cn thit phi cúi gp ngưi khi chào. N cưi luơn đưc coi trng. - Khi mi khách ðài Loan nên gi giy mi trưc 02 tun và nên tránh ngày l. Khách đưc mi nên mang theo mt mĩn quà nh ( Hoa, qu, đ lưu nim ). - Khơng t ý cm đ vt ca h. Nên khen ngi và t ra yêu thích đ vt ca h. - Trng l nghĩa trong giao tip, nghi thc gp nhau là nhng c ch khoan thai, mc thưc. Vic chào hi đúng qui cách là mt biu hin ca phm hnh. - Tơn trng tơn ty trt t nên s kính n hu như là mt nét ni bt trong giao tip xã hi. Ngưi già rt đưc kính trng. Ngưi ðài Loan ít gi tên riêng trong trị chuyn thưa gi. - Bt tay là kiu chào ph bin -Giao tip bng đin thoi ph bin, d dàng và thun li *. ðc đim khi đi du lch - Du khách ðài Loan cĩ mt s hiu bit khá đy đ v các t chc du lch quc gia: SinGaPore, Thái Lan, Nht Bn, Hàn Quc và Trung Quc . . . H thưng cĩ nhiu kinh nghim đi du lch nưc ngồi. - Ph n cĩ nh hưng quyt đnh trong vic la chn đa ch du lch nào đĩ. H thưng t tìm hiu và quyt đnh chuyn đi. - ð chun b mt chuyn đi thưng d đnh trong 06 tháng và gi ch ít nht 01 tháng trưc ngày khi hành. - Khi đi du lch thích chn vào mùa xuân và mùa hè, thi gian ngh thưng t mt đn ba tun. -Khách du lch ðài Loan thưng ưa chung nhng chương trình du lch trn gĩi. 4.4. Khách du lch ngưi Anh *.ðc đim chung - Lnh lùng, trm lng, thc t và bn rn ( Là ngưi ca cơng vic ). 19
23. - Thích thc tin, ngn gn, khơng ưa dài dịng, giàu đu ĩc thc t. - Ngưi Anh theo ch nghĩa c tc, luơn gi thái đ dè dt, gi ý. - Luơn tơn th gia đình, ít thay đi và cĩ tính tuyn thng cao. - Trong quan h giao tip thưng gi thái đ nghiêm ngh, thưng đng cách ngưi đi thoi 50cm. - Ni ting lch lãm, cĩ văn hố ( ðưc gi là Gentlemen ngưi phong nhã ) thưng rt lch thip trong c x, k c khi tình hình bt li cho h. -Khơng thích đùa ct, hài hưc, ghét ba hoa, phù phim. Khi tán thưng rt ít v tay tán thưng nhit lit. Nhưng h sung sưng khi đưc tip xúc vi nhng ngưi uyên bác, tài năng giúp h hiu bit thêm. -Trong giao tip tránh hi v tơn giáo, chính tr, và nhng phin tối v sc kho. ð tài nĩi chuyn hp dn và gây xúc đng nht là thi tit “Thay đi d dàng như thi tit nưc Anh ”. - Mt s tp quán Anh : + Ngày 14/02 ngày hi tình yêu + Ngĩn tr gõ lên cánh mũi “Hãy gi bí mt ” + Ngĩn tr vut mi mt và kéo dài thp xung “Anh đng bp tơi ” + Thưng ít bt tay, ch bt tay sau khi xa nhau lâu ngày hoc t ý cm ơn. - Trong sinh hot h là nhng ngưi tơn trng thi gian, chú ý đn vn đ v sinh, s ngăn np các cơ s vt cht mà h s dng. Thưng gi nghiêm k lut, nhiu tin tiêu xài nhưng rt kn k, t m và thn trng trong thanh tốn. -Thưng khơng lưu tâm đn các ngơn ng khác. Ch s dng ngơn ng ca h. - Yêu thích mèo và hoa tươi. Thích đi du lch - K : + Tht Ca ra vát k sc vì loi này cĩ th phng theo trang phc quân đi và nhà trưng. + Ly chuyn hồng gia ra ch giu *. ðc đim khi đi du lch : - Thích đn các nưc cĩ khí hu nĩng, bãi tm đp và cư dân nĩi ting Anh. - Thích đi du lch ngn ngày vi đon đưng hành trình ngn. - Mun cĩ nhiu điu kin, phương tin đ chơi th thao nơi du lch - Trong thi gian ngh ngơi, khách du lch Anh thích quan h, tip xúc và vui nhn theo kiu cách riêng ca h. Khi gii trí thưng cĩ tính đơn điu nhưng đc đáo. Thích gii trí trong Casino. - Mun đưc tham quan nhiu nơi trong chuyn hành trình - Phương tin vn chuyn đưc yêu thích là máy bay và tàu thu. - Thích ngh lu tri nơi du lch - ðc bit quan tâm ti giá c du lch các nưc sc mua nơi du lch thp. - Khu v : + ðim tâm nhiu mĩn trong đĩ phi cĩ trà, sa, cà phê. Truyn thng là mĩn cháo và trng tráng. + Quen ăn các mĩn ăn gà quay, Cá rán, tht đúc, dê nưng, ít ăn nưc st ( nưc st bc hà + nưc chanh ép ) + Ưa thích các mĩn ăn ch bin t cua, c, ba ba , rùa , rn , đc bit t cá + Khơng ưa nhng mĩn ăn giàu tinh bt + Ngưi Anh thưng ưa thích nhng mĩn ăn cĩ lưng đm, béo va phi và cĩ mùi thơm. 20
24. + Ít ung cà phê. Hay ung trà theo kiu Anh ( Trà pha thêm vài git sa ). H thưng ung trà vào gi đim tâm, trưc và sau ba ăn trưa. Vào 17 hoc 23 gi ( Ba ph chiu đưc gi là Afternoon tea ) + Ngưi Anh cũng thích ung rưu, đc bit là trong các ba tic và khi đi du lch, h thưng dùng các loi rưu như: Whisky, vang ( Wine ) và Brandy. Chú ý ch rĩt tip rưu, trà cho ngưi Anh khi ly ca h đã đưc ung cn. + Dn ăn, ngồi cách dn bàn theo kiu Âu, ngưi Anh cịn cĩ cách đưa lên bàn tt c các mĩn ăn mt ln. + Khi ăn ngưi Anh cm úp đĩa hay đ tha mt chút mĩn ăn đ th hin s lch s. *. Trong kinh doanh - Ngưi Anh luơn thn trng và kín đáo, khơng đưc v lưng, khốc vai và bt tay bng hai tay. Nên hn ch ti thiu các va chm ca cơ th. - Khơng đưc lic nhìn thư hoc giy t trong văn phịng hay hi v nhng khía cnh cơng vic khơng liên quan đn mình. - ði đúng gi là chuyn quan trng và là nguyên tc. -Vì tơn trng s riêng tư nên ngưi Anh thưng ít mi khách đn nhà ăn cơm mà đ h tuỳ ý đnh liu. 4.5.Khách du lch ngưi M *. ðc đim chung - Thơng minh, th đan, hay phơ trương - Cĩ tính năng đng cao, rt thc dng.Vi h mi hành đng đu đưc cân nhc k trên nguyên tc li ích thit thc. Nhng gì sâu xa, tinh t, mang nét văn hố tao nhã, thanh lch khơng hp vi h. ðiu này th hin rõ trong kin trúc, hot đng và c trong giao tip. Ví d: Quan nim cái gì đ s, to ln là đp. - Giao tip rng, kt bn d, thưng khơng khách sáo và câu n hình thc: gi tên khơng cĩ nghĩa là thân mt. - Tc đ làm vic nhanh chĩng khn trương - Vui chơi cũng rt sơi đng và mãnh lit: bĩng bu dc, Hockey trên băng, bĩng r - Tính cách ci m, phong cách sng t nhiên, thoi mái. - Ngưi M ít bt tay: nam ch bt tay khi đưc gii thiu hoc lâu ngày gp li. N khơng bt tay khi đưc gii thiu, ít bt tay khi t giã. Tr nhng trưng hp làm ăn kinh doanh. - S ni ting là mt biu hin ca thành cơng và đng nghĩa vi nhp đ ( Càng tt bt càng đưc n trng ) - Ngưi M quan nim rng: sang – hèn là ch tài sn, nên mc tiêu ca h là ca ci, tin bc. ð din t hnh phúc h nĩi: “ I Feel like a milion dollar ”. Ngưi M rt t hào v tin ca h. - Ch nghĩa cá nhân là ct lõi ca nn văn hố M. H rt coi trng cá nhân và tính t do. Ph N quen sng đc lp và ch đng trong mi cơng vic, tr cĩ phịng riêng khơng ph thuc vào cha m và khơng mun cha m quan tâm hoc quy ry. - Vi mi quan h , tip xúc gp g đu phi hn hị báo trưc. Trong giao tip cái quan trng là n cưi đu tiên ( Nu h thích n cưi ca ta thì ta đã là bn ca h ) H cho rng khơng phi che du tình cm, mà hay biu l thái quá. H hay cưi thoi 21
25. mái, khơng đem tin d cùng n cưi mà vi thái đ quan tâm đau bun. Thích đưc đĩn tip nng hu như mt ngơi sao. Hai ch th thưng đưa câu chuyn đn ch kt thúc cuc giao tip đĩ là tui tác và tin bc ( Hi v thu nhp là điu ti k ). - Tránh hi v chng tc, tơn giáo ( mt nhà chính tr Pháp nĩi: “Pháp cĩ 03 loi tơn giáo và 280 loi Format, cịn Hoa kỳ cĩ 03 loi Format và 280 tơn giáo ” ). Khơng thích nghe nĩi nhiu. Tránh đng quá gn đ khơng th vào mt ngưi đi din. - Ngưi M trong giao tip đưc coi là ngưi khơng va chm, ngồi nhng cái ơm khi gp và chia tay. Rt tin vào sc mnh huyn bí. K s 13. S gp mèo đen, gương v. -Khu v: khơng cu kỳ trong ăn ung, khơng thích nghe nĩi nhiu và l nghi phin tối. Ngưi M ăn nhiu ( mt sut bng 02 ngưi ăn ) và yêu cu tuyt đi sch s. -Mĩn ăn truyn thng: sưn rán, bánh cua, bánh mì kp tht gà. Thích ăn ngt ln mn. *. ðc đim đi du lch - ðc bit quan tâm đn điu kin an ninh trt t nơi du lch. Thích th loi du lch bin. Mơn th thao ưa thích nht ti đim du lch: Tennis, bơi li, ln bin, thích đưc quan tâm nhiu nơi trong chuyn đi, thích tham gia hi hè và cĩ nhiu dch v vui chơi gii trí. Phương tin giao thơng thưng s dng là ơ tơ du lch đi mi. Phương tin lưu trú, thưng các khách sn hin đi. Rt chú ý đn ngoi hình ca hưng dn viên du lch. Kht khe trong khi đánh giá cht lưng phc v. - Khu v: Ăn ph Vit Nam, nhng thc ăn ch bin sn ( sch, r, nhanh ). Hay va đi va ăn, khơng thích ăn nĩng quá. ð ung phi tht lnh. Thích nưc lc đã kh trùng hoc nưc khống tinh khit. - Ưa thích do ph, ngm cnh bng xích lơ. 4.6. Khách du lch ngưi Pháp *. ðc đim chung: Thơng minh, lch thip, nhã nhn và khéo léo trong lĩnh vc tip xúc, tơn trng t do cá nhân. Trng hình thc, cu kỳ và sành điu trong ăn mc. Rt hài hưc và châm bim trưc cái gì thái quá. Trong giao tip thưng cư x nh nhàng nhưng nghiêm túc. Trong quan h xã hi, h gi kiu cách và trng hình thc, cĩ s phân bit đng cp trong quan h, cĩ s phân bit rõ ràng trong cách chào, cách nĩi, cách vit thư và đc bit là cách cư x đi vi ph n. Rt d mch lịng vi nhng sơ xut nh ca ngưi nưc ngồi. Thích vui chơi, gii trí tơn trng tình bn. -Tp quán ca ngưi Pháp Rt ít mi bn v nhà, phn ln mi ra nhà hàng. Nu đưc mi dùng cơm gia đình là mt vinh d ln. Ngày 1/8 là ngày hi du lch. Ngĩn tay tr ch vào thái dương chng t s ngu ngc. - Ngưi Pháp k: Hoa cúc màu vàng vì nĩ biu th s cht chĩc. Hoa cm chưng th hin s xui xo. Con s 13 đem li s khơng may mn. H khơng thích đ cp đn s riêng tư trong gia đình và bí mt trong buơn bán khi nĩi chuyn. - Khu v ăn ung : Thích ăn các loi bánh ngt, Pa tê cĩ ti. Thích ăn các mĩn nưng rán, tái cịn lịng đào, các mĩn nu nh . Hay ăn súp vào bui ti. Tráng ming bng mĩn ngt và hoa qu tng hp. Ăn ht thc ăn cĩ nghĩa là khen ngi tài nu bp, khi ly rưu vơi mt na thì tip thêm rưu, nhưng khi khơng ung thêm nên ung cn ly là chng t đã đ ri. 22
26. - Khơng nên hút thuc lá trong các ba ăn, khơng thích ngi ăn cùng bàn vi ngưi khơng quen bit. ði vi ngưi Pháp ăn ung là mt ngh thut, ba ăn cĩ th kéo dài 3 đn 4 gi. Các mĩn ăn ca h khơng ch cu kỳ, đc đáo mà cịn sàng lc tt c nhng tinh hoa nht v văn hố m thc. *. ðc đim khi đi du lch - Mc đích chính thưng là ngh ngơi và tìm hiu làm giàu vn tri thc bn thân. Ít nĩi ting nưc ngồi. Cĩ thĩi quen cho tin thêm đ bày t s hài lịng đi vi ngưi phc v. - Phương tin giao thơng thích s dng:Ơ tơ, máy bay Thích ngh ti các nhà ngh 3, 4 sao và các kiu nhà ngh gii trí. Thích và đam mê cnh Vnh h Long và ưa các mĩn ăn Vit Nam, ru “Cuc li ”. - Yêu cu cht lưng phc v cao. 4.7. Khách du lch ngưi ðc *. ðc đim chung - Thơng minh, tư duy cht ch, tip thu nhanh nhy và dt khốt. Cĩ tài t chc, ý chí cao, sng và làm vic luơn theo mt k hach c th. Cĩ nhiu tham vng tit kim. - Trong giao tip: Ngưi ðc thưng đng cách đi tưng hơn 50cm. Rt hay bt tay khi gp nhau. Coi trng tính chính xác, đúng gi. ðu ĩc thc t ưa hiu qu. Sng sịng phng và thc t. Trong nhiu trưng hp đưc cho nhưng vn tr tin. Rt coi trng hành vi trung thc. H chú ý hình thc. Thương gia ðc hay mc áo đm vai và đi mũ pht, chung nghi thc và th tc. Rt thn trng vi các cuc giao dch , các cuc hn đu phi xp đt trưc. Luơn đúng gi, nu khơng s b đánh giá là thiu tơn trng. Ghét s đưng đt, nu ngưi cĩ hc v, h mun bn nh điu đĩ và nhc hc v ca h nhiu ln trong đàm thoi. - Khu v: Ngưi ðc cĩ mĩn tht hun khĩi ni ting. Ngày l tt, hay ăn ngng quay c con. ðc bit hay ăn tht bị và các mĩn ch bin t cá. Các mĩn sào nu hay s dng nhiu bơ, thích các mĩn ăn cĩ st, đc bit là st trng cĩ sa kem tươi. Súp thưng ăn đc. Bui ti hay ăn đ ngui, thích các loi bánh ngt, đm cà phê. Các mĩn ăn phn nhiu ch bin t khoai tây. Mĩn đc trưng ca ngưi ðc là tht thái lát và khoai tây rán. Mĩn ăn đ mi khách quí là tht bị sng trn vi lịng đ trng sng, ăn vi mui và hành khi ăn ung khơng nĩi chuyn n ào, khong cĩ ting va chm mnh. *. ðc đim khi đi du lch - Rt tin vào vic qung cáo du lch. Thích đn nhng nơi cĩ du lch bin phát trin và điu kin an ninh đm bo. Chi tiêu nơi du lch ít nhưng lưu li lâu. -Thích cĩ nhiu dch v vui chơi gii trí và các cuc tham quan tp th, thưng đi du lch theo kiu trn gĩi. Hành vi ca khách du lch ðc rt t nhiên, hay t cao và coi thưng các dân tc khác. - Phương tin giao thơng ưa thích: ơ tơ, du lch máy bay, xe la, thưng lưu trú ti khách sn 2, 3 sao. Rt hay đánh giá v cht lưng phc v và bày t thái đ rõ ràng. - Thích các bãi tm kho thân, ðc, kho thân cũng là mt biu hin văn hố. - Khi dn bàn ăn cho khách du lch ðc, nên dn bàn ăn theo tng vùng đa lý vì ngưi vùng này khơng thích ging nĩi vùng khác. 23
27. 4.8. Khách du lch ngưi ITaLia *. ðc đim chung - Ngưi ItaLia nĩi nhiu, lc quan, say mê âm nhc, coi trng s gn gàng, kiu cách và sang trng. Hào phĩng và thit tha vi du lch, h rt đúng hn khi gp, làm vic vi ngưi ItaLia khơng nên đi thng vào vn đ mà câu chuyn mào đu là rt quan trng. - Tp quán + Khi giao tip luơn cĩ xu hưng đn gn đi tưng, khi mun đưa các câu hi thì cong ngĩn tay li, khi tng hoa và quà tránh hoa cúc và s l. Ung rưu khơng đưc say. Trong khi ăn ung khơng hút thuc lá. - Ph n đi mt mình rt thích đàn ơng đĩn rưc bt kỳ cơ hi nào. Ngưi ItaLia thích thi trang, nên thưng ăn mc lch s, chi chut, gn gàng. *. ðc đim đi du lch - Thưng đi du lch ngn ngày, ch s dng kỳ ngh mt ln trong năm ( T gia tháng 7 đn đu tháng 9 ). - Thưng thích tham quan các thành ph ni ting v phong cách và văn hố. - Thích th loi du lch bin, đi chơi đêm và quan tâm đn mua hàng. - Thưng đi du lch c gia đình và lưu trú ti các khách sn sang trng đ tin nghi - Phương tin giao thơng s dng ưa chung là xe la, ơ tơ du lch và máy bay. - Lưu li nơi du lch vi thi gian ngn, quyt đnh khi hành nhanh, khơng theo lch trình đã đnh. 4.9. Khách du lch ngưi Nga *. ðc đim chung:Thng thn, dt khốt, d hồ thun, trong giao tip ci m, d hồ mình và thích nghi vi ngưi xung quanh. Rng lưng, chân thành trong các mi quan h . - Dân tc Nga đơn hu, tht thà, ham hiu bit. Ưa thích cc sng phĩng khống, gn gũi vi thiên nhiên. - H gin d trong sinh hot, đơn gin trong ăn ung. *. ðc đim đi du lch - Thích đi theo gia đình hoc các nhĩm bn bè, hoc theo đồn, thích đn nơi cĩ cnh sc thiên nhiên. Thích thăm nhiu di tích lch s, các danh lam, thng cnh, các phong tc tp quán và các truyn thuyt ly kỳ. - Khách du lch Nga thích vui v, đàn hát và thích hài hưc, quan tâm nhiu đn vic mua hàng và các vt k nim khác ca chuyn đi. - Khu v + Thích các mĩn quay, các mĩn nu ăn phi nh, thích các loi tht xay nh, rán hay om cĩ st. + Gia v nu và mĩn ăn thưng cĩ nhiu bơ, kem + Quen ăn các loi rau: bp ci, cà chua, dưa chut, khoai tây, c ci đ, xà lách ăn kèm các loi tht viên hoc ninh nh. Và quen ăn dưa chut, bp ci mui chua. + Mĩn ăn ph bin: cá ưp mui hun khĩi. + Hay ung nưc chè đen nĩng pha đưng và mt vài lát chanh + Rt thích các loi rưu ( Vodka ), hay ung Wodka đ. 24
28. + Trưc khi ăn thưng ung Cognac, Wkisky, sau đĩ ung rưu nh. Sau ba ăn thưng dùng Coffee Chocola ca cao và hoa qu. 5. Tâm lý khách du lch theo ngh nghip 5.1. Khách du lch là ngưi ch huy ( Ross ): Bao gm các giám đc, ngưi qun lý, “Ơng ch ”. . . Các cơ quan, xí nghip. - Ưa thích hot đng ( Hot đng trí ĩc, chân tay, sc mt, điu b ). - Nhiu ham mun ( Vt cht, tham vng, quyn lc, và ái tình ). - Quyt đnh vn đ mt cách l, chc chn và sáng sut. - Hành đng theo lý trí hơn là tình cm. - Coi trng li hn, tit kim thi gian - Tác phong đĩnh đc, cht ch trong giao tip - Yêu cu cao v tin nghi vt cht và ăn ung. - hay phán xét và bt li ngưi phc v. 5.2.Khách du lch là ngh s - Giàu tình cm, giàu trí tưng tưng, kh năng liên tưng cao - Hào phĩng trong giao tip mang sc thái tâm hn lãng mn. Hành đng theo tình cm hơn lý trí - Tác phong bo dn, t nhiên, điu b điêu luyn, và ng x rt nhy. ð cao s thích cá nhân - Trong sinh hot thưng thích gì làm ny - Sng theo cm hng, ít chu tác đng tâm lý ca cp trên 5.3- Khách du lch là các nhà kinh doanh - Ưa hot đng, cĩ nhiu kinh nghim trong giao tip, cĩ kh năng thuyt phc cao, khơn ngoan, láu cá, nhanh nhn - Ưa s nhanh gn, tin li, rõ ràng. Quan tâm nhiu đn tình hình th trưng, giá c . - Trong giao tip thưng t ra giàu cĩ, thích phơ trương hay kiêng k, tin vào vn s 5.4. Khách du lch là các nhà khoa hc - Tri thc rng, hiu bit nhiu, tác phong sinh hot đàng hồng, mc thưc, tơn trng các qui đnh chung - Thích đưc tơn trng và đi x lch thip. Yêu cu cao v phong cách giao tip, tính chính xác và trung thc ngưi phc v - Tính ơn hồ và t ch cao, thích suy tư, t tìm tịi.Tác phong chính xác, kiên trì - Thích bơng đùa, hài hưc, d tip xúc vi mi ngưi. Ăn ung khơng cu kỳ, ưa t nh, lch thip 5.5. Khách du lch là cơng nhân - Năng n, hot bát, chân thành. Thích sinh hot theo tính cht hi ngh nghip, d hồ đng cùng mi ngưi - Sinh hot gin d, nhng ngưi lao đng nơi cĩ ting n nhiu: d cáu gt, chán nn, thích yên tĩnh, ngi di chuyn đi li - Nhng ngưi lao đng điu kin khc nghit:can đm, d mo him, cĩ tính bn b, cĩ nhu cu cao v ngh ngơi gii trí 25
29. - Nhng ngưi lao đng trong nhng cơng ngh tinh xo: trm tĩnh, tác phong chm chp, thích gii trí nơi gn gũi thiên nhiên, phĩng khống 6. Tâm lý khách du lch theo tín ngưng tơn giáo 6.1. Tâm lý ngưi theo đo Pht - Giàu lịng nhân t, bác ái, an phn th thưng, rt nhn ni, đơi khi nhn nhc, coi lao đng là điu kin b ích, cn thit - Yêu thích bình yên, yên tĩnh, d hồ hp vi các đo khác - Cĩ nhiu tp tc kiêng k ( xem ngày gi, l vái, thp hương ) 6.2. Tâm lý ngưi theo đo hi - H là tín đ th thn A La. Trung thành và tin tưng tuyt đi. Cĩ tc ăn kiêng tht các loi vào tháng 3 hàng năm - Tuân th cht ch các qui đnh ca l hi, ăn chay nhn đĩi ( Tháng 9 lch hi giáo là tháng 2 ), l hiu sinh ( Git cu làm l t ) . 6.3.Tâm lý ngưi theo đo thiên Chúa - Tin vào Chúa tri mt cách tuyt đi và rt trung thành - Tín đ là nhng ngưi hin lành, tht thà, tt bng, và cht phát - Cĩ nhiu tp tc kiêng k, l nghi rt văn hố - Trong giao tip nên cn trng vì h là nhng ngưi sn sàng t vì đo 7. ðc đim tiêu dùng ca khách “Ba lơ ” - ði du lch vi hành lý gin d. ðây là nhng ngưi thc s đn vi cnh quan thiên nhiên và con ngưi Vit Nam vi tính tị mị ham hiu bit ca h ( Thưng đ tui t 17 – 25 ) - Thưng tìm kim thiên nhiên qua nhiu kênh khác nhau ri quyt đnh Tour ca mình - Phương tin giao thơng ch yu là tàu ho. Ti đim tham quan thưng dùng xe ơ tơ hoc thuê xe đp, xe ơm - Luơn tit kim chi phí ti đa. Khai thác ti đa các yu t đa phương vi mc đích đi đưc nhiu nơi - Ăn ung đơn gin. Bánh mì kp tht, và tt c các mĩn ăn Vit Nam ti quán bình dân. Ung bia hơi chp nhn các mĩn ăn đim tâm t 5.000đ – 10.000đ/ ba. Ba ăn chính khơng quá 25.000đ/ ba. C quán nào đơng khách du lch “Ba lơ ” là vào và rt chung thu vi sn phm - Thuê phịng 6 – 15 Usd cho 2 – 4 ngưi/phịng thm chí cịn thp hơn - Thi gian lưu li các đim du lch thưng t 2 – 3 ngày III. TÂM TRNG CA KHÁCH DU LCH 1.Tâm trng ca khách du lch – Tâm trng ban đu ca khách du lch + Cĩ th gị bĩ, khơng thoi mái, e ngi nhng nơi du lch xa l + Tâm th sn sàng bưc vào cc gii trí, ngh ngơi vi hy vng tt đp v nơi du lch - Khách du lch khi đi du lch vi tâm trng dương tính, thưng là ngưi rt hăng hái, nhanh nhn, ci m, nhit thành, d vưt qua nhng tr ngi ban đu, d hồ mình vào các hot đng giao tip, d tha nhn và hài lịng vi ngưi phc v, chi 26
30. tiêu tin nhiu và d dàng, s dng dch v nhiu hơn và kéo dài thi gian ngh, cĩ th quay li. - Sau chuyn đi du lch thưng nhng cm tưng du lch trong ngưi du khách này rõ rt, sâu đm, và h s là ngun qung cáo, tuyên truyn cho khu du lch đĩ - Khách du lch đi du lch mang li tâm trng âm tính: bun chán, th đng, d mt mi, d ni nĩng, khĩ tác đng, d phn ng gay gt, hay th ơ, đãng trí. Khĩ phc v và thưng gây nên s khĩ chu cho c hai bên. - Khách du lch trong tình trng Stress : Tâm trng rt phc tp, tuy nhiên cĩ th nhn ra qua nhng hành vi mang tính vơ ý thc ca h : ánh mt vơ hn, hành vi vơ đnh . . . Vic ci thin tình trng Stress ca con ngưi khơng h đơn gin . . . Trong phc v cn tơn trng đi x cơng bng, tránh nhng hành vi và li nĩi làm cho hồn cnh xu hơn. Cĩ th cách ly khách vi mơi trưng xung quanh mt cách t nh bng cách nhn mnh đn s thoi mái và tin li cho khách. 2. Các nhân t nh hưng đn tâm trng ca khách du lch - Nhân t ch quan: Bao gm cơ cu đc đim tâm lý: sc kho, khí cht, tính cách dân tc, ngh nghip, giai cp trình đ văn hố, tơn giáo, gii tính và kh năng thanh tốn. Các yu t này đĩng vai trị quyt đnh trong s hình thành tâm trng ban đu ca khách du lch. - Nhân t khách quan: Bao gm tồn b th gii xung quanh vi nhng đc đim và thành phn ca nĩ, nhân t này cĩ th làm cho tâm trng ban đu ca du khách đưc gi vng và phát trin theo chiu hưng tích cc hoc cĩ th phá v tâm trng ban đu ca du khách. T hy vng đn tht vng và phát trin theo chiu hưng xu đi. Các nhân t khách quan đưc xp thành 04 thành phn, các thành phn đĩ khác nhau đc đim riêng ca nĩ và tác đng theo cách này hay cách khác ti tâm trng ca khách du lch + Mơi trưng thiên nhiên + Nhng giá tr văn hố, lch s cĩ sc hp dn cũng là yu t to nên tâm trng dương tính cho khách du lch. + Np sng văn hố, phong tc tp quán đin hình, đc đáo ca dân đa phương cĩ th mang đn cho khách nhiu điu mi l, thích thú vi n tưng đp + Cơ s vt cht k thut, và vic m rng nhiu loi dch v cĩ ý nghĩa quan trng và đĩng vai trị quyt đnh đ duy trì tâm trng tích cc ca khách du lch IV. S THÍCH CA KHÁCH DU LCH 1. Khái nim S thích là mt biu hin ca hng thú. ðĩ là thái đ ca du khách đi vi đi tưng nào đĩ cĩ ý nghĩa đi vi du khách và đem li s khối cm cho du khách do s hp dn, lơi cun ca đi tưng đĩ. Như vy trong s thích cĩ 02 yu t gn bĩ cht ch vi nhau. - ði tưng gây ra s thích phi cĩ ý nghĩa đi vi du khách - ði tưng phi cĩ s hp dn, lơi cun đem li cm xúc dương tính cho du khách. S thích đưc th hin qua s la chn ph bin ca con ngưi trưc mt đi tưng nào đĩ. ði tưng đĩ cĩ sc thu hút s tp trung chú ý, điu khin s suy nghĩ và thúc đy con ngưi hành đng. 27
31. 2. S hình thành s thích du lch S thích đưc hình thành trên cơ s ca các nhu cu, nhưng khơng phi mi nhu cu ca cá nhân đu tr thành s thích mà ch cĩ nhu cu cp đ khát vng mi là ni dung ca s thích. S thích bao gi cũng đưc cá nhân ý thc, hiu rõ ý nghĩa ca nĩ đi vi đi sng ca h. Do đĩ s thích lơi cun, thu hút cá nhân v phía đi tưng to ra s khát khao tip cn và đi sâu vào đi tưng. Khác vi nhu cu, mun cho mt s thích cá nhân tn ti phi tho mãn 02 điu kin : - Cái gây ra s thích phi đưc cá nhân hiu rõ ý nghĩa ca nĩ đi vi đi sng riêng ca mình - Cái đĩ phi gây ra các cá nhân nhng xúc cm dương tính. Chính thành phn này mang tính đc trưng đ phân bit nĩ vi nhu cu. S phát trin s thích trong tiêu dùng du lch ca con ngưi ph thuc vào : - S phát trin ca các sn phm du lch - ðc đim tâm lý – xã hi ca cá nhân - Trào lưu ca xã hi trong du lch - Mc đích đng cơ ca chuyn du lch 2.1. Nu đng cơ đi du lch là đi ngh ngơi, gii trí phc hi tâm sinh lý thì s thích ca du khách thưng là - Thích đi theo nhĩm, thích s yên tĩnh, thơ mng - Thích đi theo các chuyn bao trn, đn nhng nơi du lch ni ting.Thích nhng hot đng vui chơi như tm nng, lưt ván, vui đùa trên cát. Thích thăm ving bn bè, ngưi thân quen nơi du lch.Thích giao tip vi khách du lch khác. Thích phương tin giao thơng cĩ tc đ cao.Thích cĩ nhiu dch v ăn ngh, gii trí, chp nh, mua sm và cht lưng ca dch v đã đưc quc t hố. 2.2. Nu đi du lch đ “Khám phá ”, tìm hiu s thích ca h thưng là -Thích phiêu lưu, mo him ti nhng nơi xa xơi, hoang dã, thích tìm tịi cái mi - Thích hồ mình vào nn văn hố đa phương - ði li nhiu và thích mua quà lưu nim đc đáo - Chp nhn nhng tin nghi ăn ti thiu 2.3. Nu đi du lch vi đng cơ cơng v, hi ngh thì s thích là - Phịng ng cĩ cht lưng cao cĩ đ tin nghi phc v cho vic hồn thành cơng vic mt cách nhanh chĩng, thun li, nơi hi hp, h thng thơng tin phương tin in n. - Tính chính xác trong phc v, lch s, chu tt - Ăn ung, tic tùng - ðc đ cao 2.4. Nu đi du lch đ cha bnh thì s thích là - ðc phc v ân cn, chu đáo - ðưc đng viên, an i - Cĩ nhiu dch v phc v cho vic cha bnh - Khơng khí nơi du lch tinh khit, trong lành - Bu khơng khí tâm lý xã hi nơi du lch thoi mái, chan hồ 28
32. Tuy nhiên s thích ca con ngưi li tuỳ thuc vào “Mt ” du lch trong tng kỳ. Hin nay xu hưng du lch ca khách phương Tây, M là đn ðơng Nam Á.Vành đai Thái Bình dương, đn vùng đt cịn trinh nguyên. CÂU HI THO LUN 1. Hin nay xu hưng và s thích ca khách du lch như th nào ? 2. Làm th nào đ tho mãn ti đa nhu cu cơ bn trong du lch ca du khách. CÂU HI ƠN TP 1. Trình bày các phong tc tp quán mt s vùng. 2. Phân loi khách du lch theo gii tính. Xây dng cách thc phc v vi tng loi khách. 3. Phân loi khách du lch theo la tui. Xây dng cách thc phc v vi tng loi khách. 4. Phân loi du khách theo châu lc. 5. Phân loi du khách theo Quc Gia, Dân tc. 6. Phân loi du khách theo ngh nghip. 7. Phân loi du khách theo tín ngưng tơn giáo 8. Phân tích các yu t nh hưng đn tâm trng ca khách du lch 9. Trình bày s thích ca khách du lch. CHƯƠNG IV 29
33. Tuy nhiên s thích ca con ngưi li tuỳ thuc vào “Mt ” du lch trong tng kỳ. Hin nay xu hưng du lch ca khách phương Tây, M là đn ðơng Nam Á.Vành đai Thái Bình dương, đn vùng đt cịn trinh nguyên. CÂU HI THO LUN 1. Hin nay xu hưng và s thích ca khách du lch như th nào ? 2. Làm th nào đ tho mãn ti đa nhu cu cơ bn trong du lch ca du khách. CÂU HI ƠN TP 1. Trình bày các phong tc tp quán mt s vùng. 2. Phân loi khách du lch theo gii tính. Xây dng cách thc phc v vi tng loi khách. 3. Phân loi khách du lch theo la tui. Xây dng cách thc phc v vi tng loi khách. 4. Phân loi du khách theo châu lc. 5. Phân loi du khách theo Quc Gia, Dân tc. 6. Phân loi du khách theo ngh nghip. 7. Phân loi du khách theo tín ngưng tơn giáo 8. Phân tích các yu t nh hưng đn tâm trng ca khách du lch 9. Trình bày s thích ca khách du lch. CHƯƠNG IV 29
34. NHNG VN ð CHUNG V GIAO TIP I. KHÁI NIM CHUNG 1.Giao tip là gì? Giao tip là hình thc đc trưng cho mi quan h con ngưi vi con ngưi mà qua đĩ ny sinh s tip xúc tâm lý và đưc biu hin, các quá trình thơng tin, hiu bit rung cm, nh hưng tác đng qua li ln nhau. - Giao tip là mt hin tưng đc thù ca con ngưi, nghĩa là ch riêng con ngưi mi cĩ giao tip thc s khi s dng phương tin ngơn ng ( Nĩi, vit, hình nh ngh thut . . . ) và đưc thc hin ch trong xã hi loi ngưi. - Giao tip đưc th hin s trao đi thơng tin, s hiu bit ln nhau, s rung cm và nh hưng ln nhau. 2. Chc năng ca giao tip - Chc năng thơng tin hai chiu gia hai ngưi hay hai nhĩm ngưi. - Chc năng t chc, điu khin phi hp hành đng ca mt nhĩm ngưi trong hot đng cùng nhau. - Chc năng giáo dc và phát trin nhân cách. 3. Vai trị ca giao tip trong đi sng cá nhân và xã hi - Giao tip là điu kin tn ti ca xã hi lồi ngưi. Khơng cĩ giao tip khơng cĩ tn ti xã hi. Giao tip là cơ ch bên trong ca s tn ti và phát trin ca xã hi, nĩ đc trưng cho tâm lý ngưi. - Thơng qua giao tip cá nhân gia nhp các mi quan h xã hi vi các cá nhân khác trong các nhĩm xã hi và quan h vi tồn xã hi. - Qua giao tip con ngưi tip thu nn văn hố và bin thành cái riêng ca mình, đng thi cá nhân đĩng gĩp vào s phát trin nn văn hố xã hi. - Qua giao tip con ngưi nm bt đưc các chun mc đo đc ca xã hi, các giá tr xã hi ca ngưi khác, ca bn thân trên cơ s đĩ t điu chnh, điu khin bn thân theo các chun mc xã hi Qua đĩ ta thy giao tip cĩ vai trị rt quan trng trong đi sng ca cá nhân, ca xã hi. Trong hot đng khơng th khơng cĩ s giao tip gia ngưi vi ngưi, vì giao tip là điu kin, phương tin đ xây dng mi quan h gia ngưi vi ngưi . Trong quá trình giao tip cĩ s trao đi thơng tin giúp con ngưi hiu bit ln nhau, nhưng s hiu bit ln nhau ca con ngưi chu nh hưng ca n tưng tri giác ban đu, ca đnh hình xã hi và chu nh hưng ca hiu ng ánh hào quang. 4.Các hình thc giao tip - Căn c vào phương tin giao tip ta cĩ: Giao tip bng vt cht; giao tip bng ngơn ng; giao tip bng tín hiu phi ngơn ng. - Căn c vào tính cht và qui cách giao tip ta cĩ: Giao tip chính thc và giao tip khơng chính thc. - Căn c vào s lưng và thành phn tham gia vào quá trình giao tip ta cĩ : Giao tip gia cá nhân vi cá nhân ( Giao tip nhân cách ). Giao tip gia cá nhân vi nhĩm. Giao tip gia nhĩm vi nhĩm. - Căn c vào khong cách giao tip ta cĩ: Giao tip trc tip và giao tip gián tip. Tuỳ theo mc đích, ni dung và đi tưng giao tip mà ta cĩ th s dng loi giao tip nào cho phù hp nhm đem li hiu qu cao nht 30
35. 5 .Các k năng giao tip 5.1.Khái nim K năng giao tip là kh năng nhn bit nhanh chĩng nhng biu hin bên ngồi và đốn bit din bin tâm lý bên trong ca con ngưi ( vi tư cách là đi tưng giao tip ) trong quá trình giao tip. ðng thi bit s dng phương tin ngơn ng, bit cách đnh hưng đ điu chnh và điu khin quá trình giao tip đt hiu qu. 5.2.Các nhĩm k năng giao tip 5.2.1.Nhĩm các k năng đnh hưng: nhĩm các k năng này đưc biu hin kh năng da vào tri giác ban đu v các biu hin bên ngồi trong thi gian và khơng gian giao tip đ đốn bit mt cách tương đi chính xác các din bin tâm lý đang din ra trong đi tưng, trên cơ s đĩ đnh hưng mt cách hp lý cho mi quan h tip theo. Nhĩm k năng đnh hưng bao gm: - K năng tri giác:Căn c vào biu hin bên ngồi mà phán đốn tâm lý. Ngưi cĩ k năng tri giác tt cĩ th d dàng phát hin din bin tâm lý ca đi tưng giao tip. - K năng chuyn t tri giác vào nhn bit bn cht bên trong các đc đim nhu cu, đng cơ, s thích cá tính ca đi tưng giao tip. *Rèn luyn các k năng đnh hưng: +Hiu rõ “ ting nĩi” ca ngơn ng cơ th +Rèn luyn kh năng quan sát, tích lu kinh nghim trong quá trình sng +Quan sát thc nghim bng các tranh nh, băng hình. +Tham kho kinh nghim dân gian tưng mo 5.2.2Các nhĩm k năng đnh v: là nhĩm k năng cĩ kh năng xác đnh đúng v trí giao tip đ t đĩ to điu kin cho đi tưng ch đng. Thc cht đây là k năng bit cách thu thp và phân tích, x lý thơng tin. *Rèn luyn k năng đnh v: + Rèn tính ch đng và điu tit các đc đim tâm lý ca bn thân + ðánh giá đúng v trí thơng tin ca mình và ca đi tưng giao tip. 5.2.3 Nhĩm k năng điu khin quá trình giao tip: Biu hin kh năng lơi cun, thu hút đi tưng, bit duy trì hng thú, s tp trung chú ý ca đi tưng. Nhĩm k năng điu khin gm: - K năng làm ch trng thái tình cm khi tip xúc và kh năng t kìm ch. - K năng làm ch các phương tin giao tip: ngơn ng và phi ngơn ng. * Rèn luyn k năng điu khin quá trình giao tip + Hiu rõ đi tưng giao tip: s thích thĩi quen, thú vui ca đi tưng giao tip + Nâng cao trình đ văn hố, trình đ ngh nghip và bi dưng nhân cách ca bn thân. + Luơn chân thành ci m, t tin. Khơi hài, dí dm và cm thơng. + Luơn t ch, bao dung và đ lưng 6 . Phong cách giao tip 6.1.Khái nim Phong cách giao tip là h thng các phương thc ng x n đnh ca cá nhân trong quá trình giao tip. Nĩ bao gm mt h thng hành vi, c ch, li nĩi đưc s dng trong quá trình giao tip. Phong cách giao tip ca cá nhân chu s chi phi ca cái chung ( Lồi ngưi ), cái đc thù ( cng đng ) và cái cá bit. T đc đim trên, cu trúc ca phong cách 31
36. giao tip đưc to bi tính chun mc và tính linh hot. Mc đ ca hành vi văn minh trong giao tip ca cá nhân đưc đánh giá thơng qua cu trúc này. Tính chun mc biu hin qui ưc ( dưi dng truyn thng đo đc, l giáo, phong tc tp quán) và nhng qui đnh khác. ðây là nhng tác phong hành vi rt n đnh, bn cht do tính cht ca h thng thn kinh qui đnh và do nhng phn x cĩ điu kin đã đưc cng c khá vng bn tr thành thĩi quen ca cá nhân trong ng x hàng ngày qui đnh. Tính linh hot biu hin trình đ văn hố, hc vn kinh nghim, trng thái tâm lý, đ tui, gii tính và đc đim ngh nghip ca mi cá nhân. ðây là nhng hành vi, c ch rt linh hot, cơ đng xut hin bt thưng đ giúp cho con ngưi mau thích ng vi bin đng ca hồn cnh. Nĩ là nhng kinh nghim ng x ca tng cá nhân do đ nhy cm ca b ĩc, ca trí tu mi ngưi, to ra ng x linh hot trong tng tình hung c th. Phép lch s trong giao tip là mt trong nhng tiêu chun đ đánh giá phong cách giao tip ca cá nhân. Phép lch s đưc cu thành bi: + Trang phc v sinh cá nhân + Cách chào hi bt tay + Tư th trong giao tip + Ngơn ng trong giao tip Ngày nay nhiu doanh nghip đã la chn tiêu chun 4S: tươi cưi, lch s, mau l và chân thành ( Smile, Smart, Speed, Sincerity ) 6.2. n tưng ban đu trong giao tip n tưng ban đu là khi gp nhau đng thi ngưi ta va nhn xét và đánh giá, va cĩ thin cm hay ác cm ngay t phút đu tiên khơng ch phi nghiên cu, kho sát hay thí nghim n tưng ban đu là yu t rt quan trng trong giao tip. S nhn bit, đánh giá và la chn ln nhau trong quá trình giao tip phn ln chu s chi phi ca n tưng ban đu ( Cm giác đu tiên ). Cu trúc tâm lý ca n tưng ban đu bao gm: - Thành phn cm tính ( chim ưu th ) gm nhng du hiu b ngồi như: trang phc, dung mo, c ch, điu b, ging nĩi - Thành phn lý tính ( logic ) gm nhng du hiu v phm cht cá nhân ( tính cách, khí cht, năng lc). - Thành phn cm xúc: gm nhng du hiu biu hin tình cm ( yêu, ghét ) tuỳ theo mc hp dn thm m bên ngồi. Bn cht ca n tưng ban đu chính là thơng qua các kênh cm giác mà cá nhân cĩ đưc các cm giác và s tri giác ban đu v ngưi tip xúc vi h. S tri giác ban đu to ra n tưng ban đu v ngưi đi thoi. Vì vy khi tip xúc vi ai đĩ, ta nên c gng gây đưc thin cm ban đu v đi tưng, chính nĩ là cái chìa khố ca thành cơng trong các giai đon giao tip tip theo. Trưc khi giao tip, cá nhân thưng cĩ s tưng tưng v đi tưng mà h s gp. S tưng tưng này chu s chi phi ca các hiu ng: - Hiu ng “hào quang”: cm nhn và đánh giá đi tưng giao tip theo hình nh khuơn mu cĩ tính lý tưng hố, theo các ngh nghip và các kiu ngưi khác nhau. Cm nhn này thưng hay xut hin khi ta tip xúc vi nhng ngưi làm vic trong nhng 32
37. nghành ngh hay cơ quan, t chc cĩ ting tăm mà tên tui và thành tích ca h đã đưc khng đnh trong xã hi. - Hiu ng “đng nht”: cm nhn và đánh giá đi tưng theo cách đng nht ngưi đĩ vi bn thân, theo kiu “t bng ta suy ra bng ngưi”. Hoc đng nht h vi đám đơng trong tng loi ngh nghip và kiu ngưi. - Hiu ng “khác gii”: cho rng đi tưng là ngưi “ ngoi đo” vi lĩnh vc, chính kin hay s quan tâm ca mình, t đĩ chun b tâm th giao tip mang tính hình thc, lch s hay chinh phc. - Hiu ng “khong cách xã hi”: ngm so sánh v th, vai trị xã hi, tên tui ca đi tưng vi bn thân đ chun b tư th giao tip t cho là thích hp. - Hiu ng “đa lý”: nhng n tưng hoc hiu bit ca bn thân ta v mt x s hay vùng đt nào đĩ, v con ngưi, tp quán, văn hố ca h và ta gán hình nh ca h vi nhng n tưng và s hiu bit mang tính ch quan đĩ . Các hiu ng này thc hin theo cơ ch “ yêu nên tt, ghét nên xu”. Do hiu ng này mà n tưng ban đu trong giao tip cĩ th tr nên tích cc hay ngưc li và t đĩ cĩ nh hưng trc tip đn kt qu ca hot đng. II. NGƠN NG TRONG GIAO TIP 1. Vai trị ca ngơn ng trong giao tip - Khi mt ngưi này giao tip vi ngưi khác đu phi s dng ngơn ng ( Nĩi ra thành li hay vit ra thành ch ) đ truyn đt, trao đi ý kin, tư tưng tình cm cho nhau. Nhng ngưi câm khơng nĩi đưc ( ngày c trưng hp h khơng th vit thành ch ) thì h din đt ý nghĩ, tình cm ca h bng c ch, nét mt và c ch ca hai bàn tay . . . ðĩ là phương tin giao tip đưc thng nht cho nhng ngưi câm trong mt nưc đ h s dng trong quá trình giao tip. - ða tr mt, hai tui chưa bit giao tip bng ngơn ng vì nĩ chưa bit nĩi. Ngưi ln mà vn ngơn ng nghèo nàn thì nhiu khi t ra lúng túng, vì khơng tìm ra đưc đúng t ng cn thit đ din đt điu mình mun nĩi. ðiu đĩ làm hn ch cht lưng và hiu qu ca mi ln giao tip. Nhng ngưi cĩ vn ngơn ng phong phú thì rt thun li trong giao tip, h din đt d dàng và chính xác nhng điu h mun nĩi và h cĩ th din đt vn đ mt cách hp dn vi tính thuyt phc cao. Trong thc t cĩ nhng ngưi vit rt hay nhưng li nĩi rt d: nĩi chm chp, nĩi lí nhí, khĩ khăn khơng lưu lốt. - Cĩ nhng ngh nghip mà s giao tip địi hi phi cĩ trình đ phát trin ngơn ng cao ( Vit và nĩi đu gii , đc bit là nĩi ). Chng hn: ngh dy hc, ngh lut sư, ngh qung cáo, ngh phát thanh viên . Cĩ nhng loi hot đng vic s dng ngơn ng như là mt năng lc ngh nghip và đưc đào to cn thn như: Giáo viên dy hc, lut s bào cha cho k phm ti, phát thanh viên đc tin, hưng dn viên du lch, din viên đin nh và sân khu. . . - Trong giao tip, ngơn ng khơng ch biu đt, ý nghĩ, tình cm ca con ngưi mà nĩ cịn th hin trình đ hc vn, trình đ văn hố và giá tr nhân cách ca con ngưi. Nhưng ta cũng khơng nên ch căn c vào ngơn ng ca ngưi đĩ đã vi vàng nhn đnh và đánh giá nhân cách ca h mt cách sai lch, mà cn phi căn c vào vic làm thc t ca h ch khơng phi s “đĩng kch ”, “đánh la, đánh lc hưng”. Bi vì, trong quá trình giao tip vì mt lý do nào đĩ, thm chí vì mt thĩi quen con ngưi khơng nĩi đúng s tht như h nghĩ, cm xúc hay cĩ ý đnh như th này nhưng li nĩi và vit khác đi cĩ th gim nh đi hay cưng điu lên, thm chí nĩi ngưc hồn 33
38. tồn nghĩa là h đã nĩi di. Như vy ngơn ng khơng ch là phương tin, phương pháp đ truyn đt thơng tin, din đt, biu l trung thc thng thn nhng điu con ngưi hiu bit, suy nghĩ và cm xúc, mà cịn là phương tin và phương pháp đ con ngưi che du, xuyên tc s tht, đánh lc hưng đi tưng trong giao tip. 2. Nhng đc đim và phong cách ngơn ng ca cá nhân trong giao tip 2.1 ðc đim v ngơn ng ca cá nhân Ngơn ng ca cá nhân thưng mang nhng đc đim sau - Tính ci m: Là s th hin mnh m v nhu cu giao tip. Ngưi cĩ đc đim này thưng hay tip xúc trao đi tâm tư tình cm vi nhng ngưi khác và h cĩ đi sng ni tâm rt phong phú. - Tính kín đáo: Thưng ít bc l tâm tư tình cm vi nhng ngưi khác do h khơng cĩ nhu cu giao tip hoc khơng quen tip xúc vi nhiu ngưi. - Tính nĩi nhiu: Là nhng ngưi khơng t ch, kim ch đưc hot đng ngơn ng, h nĩi nhiu và khơng cĩ s la chn cn thit, h ít hoc khơng nghe đưc li nĩi ca đi tưng giao tip vi mình và khơng đ ý xem ngưi khác mun gì và cĩ thái đ như th nào . . . - Tính hùng bin: Là nhng ngưi cĩ s thng nht gia ý nghĩ và li nĩi, mc đích giao tip đưc th hin mt cách rõ ràng, sinh đng giàu hình nh và đy sc thuyt phc trong li nĩi. 2.2. Phong cách ngơn ng trong giao tip - Phong cách sinh hot: ngơn ng chân tht trong vic s dng t. - Phong cách văn ngh:ngơn ng đưc dùng mt cách bĩng by, trau chut mang tính văn ngh. - Phong cách khoa hc: ngơn ng mang tính lơ gíc cht ch, rõ ràng và chính xác. - Phong cách cơng tác: là ngơn ng đưc s dng theo các qui cách đã đưc th ch hố theo mu nht đnh cho tng loi cơng tác. III. MT S QUI TC GIAO TIP XÃ HI 1. Quan tâm đn con ngưi, th hin tình cm gia ngưi vi ngưi trong cuc sng. Quan tâm đn ngưi khác là điu khơng th thiu đưc trong bt c mi quan h nào. S quan tâm ti nhau giúp ngưi ta tránh đưc cm giác b b rơi gia cuc đi. Cĩ quan tâm ti nhau mi cùng nhau chia x ngt bùi, vưt qua nhng khĩ khăn ca cuc sng đi thưng. Như ta thưng hay nĩi: “Nim vui đưc chia s s tăng lên gp đơi. Ni bun đưc chia s s vơi đi mt na”. 2 Trong giao tip phi bit tơn trng ngưi khác Trong giao tip ch cĩ tơn trng mình là sa vào ch nghĩa v k và khơng th cĩ nhng quan h tt đp vi nhng ngưi xung quanh. ða v, quyn th, chc tưc, sc đp, sc mnh, tài năng . . . cũng khơng cho phép ai đt mình lên trên ngưi khác. Trong quan h xã hi, trong kinh doanh . . . chng ai mun mình b h thp. Mt s phê phán khơng khéo léo, thiu t nh s làm ngưi khác cm thy b xúc phm. Trong bt c vn đ quan trng nào, nu ta bit tơn trng ý kin ca nhau thì kt qu s tt đp hơn. Vic chuyn hố t ch nghĩa v k sang tơn trng ngưi khác là ngun gc ca mi cư x tt. 3- Luơn khng đnh con ngưi, tìm ưu đim ngưi khác 34
39. Mt chuyên gia tâm lý đã nĩi: “Cái vn quí nht ca ta là năng lc khêu gi đưc lịng hăng hái ca mi ngưi. Ch cĩ khuyn khích và khen ngi mi làm phát sinh và gia tăng nhng tài năng quí nht ca ngưi ta mà thơi. Tơi bit chc cĩ ngưi s nĩi: Phi ! Ai l gì cái thuyt mt ngt cht rui ! Nnh hĩt cho ngưi ta lên mây xanh ch gì ! Nhưng ơng ơi ! Ngưi thơng minh h khơng cn câu đâu ! ” đây li khen tng phi khác vi li nnh hĩt. Li khen phi xut phát t đáy lịng, t thâm tâm mà ra, hồn tồn khơng v li. Nhà tâm lý hc Emerson nĩi : “ðng tic li cám ơn và khuyn khích ! Nhng li nĩi đĩ, ít lâu sau ta cĩ th quên, nhưng nhng ngưi đưc ta khen tng s hoan h và luơn nhc nh ti”. Ví d: Hc sinh A ch hc bình thưng. Ln đu tiên em đưc đưc 7. Cơ giáo đã đ ngh c lp v tay khen ngi vì bn đã cĩ tin b. 4.Qui tc đnh v: Bit đt v trí mình vào v trí ca ngưi khác đ đi x . ðĩ là qui tc bit đt v trí mình vào v trí ca ngưi khác đ suy nghĩ, đ thơng cm khi ng x, đc bit là khi cn gĩp ý kin vi ngưi khác. Ngưi Vit Nam cĩ câu : “Trách ngưi hãy nghĩ đn ta”. Nu ta khiêm tn nhn trưc rng ta cũng chng hồn tồn gì ri mi trách ngưi khác, thì ngưi đĩ khơng thy khĩ chu lm. ðây là tâm s ca mt ngưi Cha: Thng nhĩc ăn cp tin mua ko, tơi gin lm “Nm xung, hai roi ”. Tơi đnh đánh, bt cht nh li chuyn năm xưa cũng trc tui nĩ, tơi tng ăn cp tin ca Cha tơi. Phát hin, ngưi nĩi: “Tht xu h ! Nay trm vài đng, mai vài chc . . . rit con s là tên trm chuyên nghip ! ” Nĩi xong ngưi khĩc. Tơi khĩc theo và ha : “Thưa Ba, con s khơng bao gi tái phm ”. Gi trưc mt con , tơi buơng roi, lp li li dy ca Cha tơi. Thng nhĩc ồ khĩc và cũng nĩi câu ngày xưa tơi đã nĩi vi Cha, khơng sai mt ch. 5 .Dùng li nĩi t nh Nĩi cơ gii là nĩi thng, nĩi v vào mt. Ví d: Tơi khơng cho, tơi khơng cĩ, anh nĩi sai. Cịn nĩi tình thái là nĩi t nh, cĩ tình cm, làm cho ngưi nghe cĩ th tip thu thoi mái ni dung ca bn thng đip. Ví d: Tơi e rng s đánh giá như th chưa tho đáng. Ni dung tt, ch tic là thái đ hơi gay gt, Cơ hy vng em s . . . Con ngưi ta ai cũng cĩ lịng t ái. Trong giao tip, khơng ai mun mình b chm t ái hay cm thy ngưng ngùng. Ví d: Anh kim tin khơng bng Ơng A bên cnh . . . Phm Cao Tùng cĩ nêu và phân tích li nĩi chm t ái ngưi khác như câu nĩi sau “Tơi ghét nhng bà đánh mĩng tay đ như máu”. Ti nghip, cĩ nhng bàn tay búp măng đang c giu nhng mĩng tay sơn đ nhưng khơng kp. Ngưi tht ra câu nĩi trên đã nhìn thy, nên vi cha: “Tơi đâu c ý nĩi đn my bà !” Nhưng đã mun ! “Nht ngơn kí xut, t mã nan truy” ( Mt li nĩi ra, bn con nga đui theo cũng khơng kp ). Trong giao tip, tuyt đi khơng nên nĩi ma mai hay châm chc ngưi khác, làm chm t ái và tn thương đn h. Trong mi ngưi, t ái nên gi vì đĩ là tình cm ca con ngưi cĩ phm cách. ðng nên nĩi đùa châm chc, nht là nhng ngưi quá nhy cm. Ngưi Pháp nĩi: Ma mai hay tát vào mt ơng A, bà B cĩ gì khác nhau khơng ? ðim khác bit duy nht là tát thì kêu, nhưng thưng li khơng đau bng. Vì vy, hãy chơn vùi thĩi ma mai trong m. Ch diu mt ngưi mù hay k câm thì đáng b mù hoc câm. . . . 35
40. 6- Giao tip cn cĩ lý, cĩ tình Lý và tình là hai mt cn đưc quan tâm trong giao tip, ng x. Chúng ta đng bao gi quên mt điu là: Ngưi thua ít ai chp nhn h thua và h cĩ li c. trái li, h đâm ra ốn hn ngưi thng và cĩ khi h cĩ tâm tr thù. Ngưi quân t xem s thng bi là chuyn thưng tình. K tiu nhân xem thng là vinh, bi là nhc. Thơng thưng ngưi thng thì hân hoan vui thích, cịn ngưi bi thì bun bc, kh s. Chính vì vy mà khi tranh chp bt c vic gì, ta x theo lý thì cũng phi nghĩ đn tình. ðng bao gi đi x cn tàu ráo máng vi nhau, ngay c khi đĩ là k thù. ði vi k thù, chúng ta thng nhưng cũng nên cha cho h mt li thốt danh d, đng làm nhc h. Khơng đưc tiu nhân vơ đo đc vi nhng ngưi sng cũng như ngưi cht. Ơng bà ta vn dy: Oán thù nên m ch khơng nên kt. ði x quân t vi k đch, m li thốt cho k thù cĩ th cm hố nĩ đ dt hn thù. 7. ðm bo ch tín trong giao tip Trong giao tip, vic gi li ha là điu rt quan trng. Nĩ nĩi lên s tơn trng ngưi đưc ha, cũng như gi khơng đ xy ra tn tht nào cho ngưi đưc ha. Sịng phng là yu t to ra ch tín. Khi đã giao ưc vi nhau ri, dù cĩ thay đi điu kin th nào chúng ta vn phi tơn trng nhng li đã giao ưc trưc đây. Ngưi Trung hoa thành cơng trong kinh doanh nhiu nưc trên th gii vì h luơn gi ch tín. 8. Cách nĩi hin ngơn và nĩi hàm ngơn TheoPaul Grice nĩi mt cách hin ngơn là “nĩi điu gì đĩ”, nĩi mt cách hàm ngơn là “Làm cho ai đĩ nghĩ ti điu gì đĩ”. Hin ngơn là li nĩi cĩ nghĩa biu hin trc tip ra bên ngồi, cịn hàm ngơn là nĩi cĩ nghĩa n bên trong, địi hi ngưi nghe phi c gng đ hiu, đ gii mã. Ví d: - phịng hp A nĩi: Nĩng quá. B: , nĩng như la. Câu c là hin ngơn, khơng cĩ hàm ngơn. - nhà ca B, A nĩi: Nĩng quá. B: cĩ chai bia đây. Câu ca A va là hin ngơn (tri nĩng) va là hàm ngơn (cho ung gì ) Như vy n nghĩa, n ý ph thuc rõ ràng vào bi cnh hay tình hung, địi hi mt s gii mã đc bit, vì ngồi mã ngơn ng cịn mã tâm lý xã hi. Tĩm li: Trong xã hi hin đi, s giao tip, tip xúc, trao đi bng li nĩi c ch hành đng là vơ cùng quan trng. Giao tip gĩp phn to nên mi quan h tt đp trong cuc sng xã hi hàng ngày, trong kinh doanh. Mt li nĩi hay, mt c ch đp cĩ th gây ra n tưng tt, to ra s tin cy hp tác. ðng thi cũng ch vì mt li nĩi cĩ th phá v mi quan h, làm mt lịng ngưi khác, làm tn thương đn s bn vng ca mt t chc. Cĩ th nĩi giao tip là mt cơng c sc bén đ quan h, đ làm kinh t, đ to ra hnh phúc gia đình. 36
41. CHƯƠNG V GIAO TIP TRONG DU LCH I . HƯNG DN CHUNG 1. B phn đĩn tip là nơi tip xúc ban đu vi khách mà tip viên khách sn là ngưi “dn chuyn ” cho nên phi chú ý đn phong cách đĩn tip ngay t gi phút “M màn ”này. Thưng thì nhng cuc gp g ban đu bào gi cũng đ li nhng nét hn trong tâm thc ca hai đu đi thoi. Nu như tip viên lnh lùng hi han kênh kiu, ca quyn thm chí vơ l, thiu lch s, lp tc ngưi khách cĩ ngay phn ng, s nghĩ xu ngay v nhng ngưi tip viên ln khách sn nơi ngưi đĩ đang hành ngh, ri thm đnh sau này đng bao gi quay li nơi đây cho dù giá r, cho dù đy đ tin nghi nhưng li thiu mt tm lịng trân trng vi khách. 2. Ngưi tip viên khơn ngoan s la li đàm thoi vi khách, s n ngay mt n cưi thân thin trên mơi, s nhìn khách bng đơi mt trìu mn ca mt ngưi chu ơn ai đĩ, lp tc khách s đáp li bng nhng li l tt đp và bng thy thương cm cho dù chưa bao gi bit mt bit tên. 3. Cái gì làm cho hai ngưi li cách, ác cm ? Và cũng cái gì làm cho hai ngưi đi thoi gn bĩ vi nhau d dàng và mau l ? ðĩ là phong cách đĩn tip. Nĩ khơng phi là nhng qui trình, qui phm mà là tài năng ngh thut, là cách ng x tài hoa, là năng khiu giao tip, va là bm sinh đã mang sn mt nhân cách riêng hoc khơng đưc may mn như vy nhưng dù cĩ, dù khơng đu phi tn cơng kh luyn mi to ra mt phong cách hồn chnh. II . YÊU CU V LI NĨI CA NGƯI HƯNG DN VIÊN DU LCH 1. Gong nĩi phi m áp và hp dn cng vi đơi mt sáng, do cái sinh lc ngm ngm bên trong to ra, to thành cái duyên trong giao tip, khơng cn đp, mà cn cái “Duyên”. 2. V cưng đ: Ting nĩi đ to, đ mnh s làm rung chuyn ngưi nghe. 3. V âm sc: Âm sc trong tro, mm mi làm cho ting nĩi d nghe. Ngưc li , âm sc cng đ, chát chúa hay ma mai làm chĩi tai thính gi. 4. V âm cc: Âm cc rng phát ra t nhng ging tht trm đn nhng ging tht bng mi cĩ đ phương tin đ din đt tt c tình cm. III . NHNG ðIU CM K 1. ði vi tip viên - Cm ăn vn lơi thơi, áo qun bn thu, nhàu nát . . . chân khơng giy dép, đu ĩc bù xù, tay mt l lem. - Cm ung bia rưu và hút thuc trong quy làm vic hay gia đi snh vi nhau hoc vi khách. - Cm b v trí lên phịng khách ngh, nh v mua bán đi chác hàng hố, ngoi t. - Cm nĩi năng thơ tc, ci ln vi nhau, to ting vi khách. - Cm khơng đưc ngi khi tip khách và quên nĩi li chào hi, cm ơn hoc xin li. - Cm khơng đưc ch tr, nho báng khách v cách ăn mc l lăng hay c ch l mt ca h. - Cm khơng đưc vy gi khách khi cĩ điu cn hi. - Cm khơng s dng chung toa lét dành riêng cho khách. 37