Bài giảng Sinh lý hệ mạch - PGS. Nguyễn Thị Đoàn Hương
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng Sinh lý hệ mạch - PGS. Nguyễn Thị Đoàn Hương", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Tài liệu đính kèm:
- bai_giang_sinh_ly_he_mach_pgs_nguyen_thi_doan_huong.pdf
Nội dung text: Bài giảng Sinh lý hệ mạch - PGS. Nguyễn Thị Đoàn Hương
- SINH LYÙ HEÄ MAÏCH Trình baøy: PGS NGUYEÃN THÒ ÑOAØN HÖÔNG
- Tim vaø heä maïch
- HEÄ THOÁNG MAÏCH Ñoäng maïch Mao maïch Tónh maïch
- CAÁU TRUÙC THAØNH MAÏCH
- CAÙC LÔÙP THAØNH MAÏCH Lôùp trong Lôùp giöõa : sôïi ñaøn hoài vaø cô ,daøy ôû thaønh ñoäng maïch Lôùp ngoaøi : loùt baèng moâ sôïi
- Ñoä sai bieät aùp suaát caøng lôùn Löu löôïng caøng lôùn Khaùng löïc caøng lôùn Löu löôïng maùu caøng nhoû
- P Q = R Q tyû leä vôùi (Pvaøo -P ra ) P vaøo P ra
- Q tyû leä vôùi r4 r=1 , Q= 1mL/sec r= 2 , Q= 16mL/sec r= 4 , Q = 256mL/sec
- ÑÒNH LUAÄT POISEUILLE Löu löôïng qua maïch (Q) Tyû leä vôùi P vaøo vaø P ra khoûi maïch Tyû leä nghòch vôùi chieàu daøi maïch (l) Tyû leä thuaän vôùi r4 Tyû leä nghòch vôùi ñoä nhôùt maùu (u) 4 (Pv – Pr ) IIr Q= 8ul
- Ñoä nhôùt maùu Soá löôïng teá baøo maùu Löôïng protein cuûa huyeát töông Hình daïng teá baøo maùu
- P(aùp suaát) Q = R (khaùng löïc) Khaùng löïc maïch : 8ul R = IIr4
- Neáu ñoä sai bieät P = 1 mmHg, löu löôïng = 1 mL/sec, thì khaùng löïc maïch = 1 PRU (peripheral resistance unit) Khi aùp suaát ÑM chuû laø 90mmHg,löu löôïng tim traùi laø 90mL/giaây , Toång söùc caûn ngoaïi bieân =1ñôn vò R
- Hieäu quaû cuûa co maïch treân vaän toác doøng maùu
- Doøng chaûy lôùp Doøng chaûy xoaùy
- MAÏCH GHEÙP NOÁI TIEÁP P vaøo R1 R2 R3 Pra P1 P2 P3 Pv– Pr = (Pv – P1) + (P1-P2) + (P2-Pr) Pv– Pr (Pv – P1) (P1-P2) (P2-Pr) Q Q Q Q R= R1+ R2+ R3
- MAÏCH GHEÙP SONG SONG Q1 R1 Q2 R2 Q3 R3 Pv Pr Q = Q1 + Q2 + Q3 1 1 1 1 Rt = R1 + R2 + R3
- Loøng maïch bò heïp do maûng xô vöõa
- SINH LYÙ ÑOÄNG MAÏCH
- Chöùa 11% toång theå tích maùu cuûa heä maïch Chöùc naêng : mang maùu töø tim ñeán moâ
- ÑAËC TÍNH Ñaøn hoài Co thaét ñöôïc
- Tính ñaøn hoài
- Tính ñaøn hoài thay ñoåi theo tuoåi
- HUYEÁT AÙP Laø löïc cuûa maùu taùc ñoäng leân moät ñôn vò dieän tích thaønh maïch Löïc ñaåy doøng maùu laø aùp suaát gaây ra do: co thaét taâm thaát söùc ñaøn thaønh ñoäng maïch
- Aùp suaát taâm thaát khoù ño Aùp suaát ñoäng maïch cho bieát löïc ñaåy doøng maùu Huyeát aùp dao ñoäng trong chu kyø tim: HA taâm thu ,HA taâm tröông Huyeát aùp trung bình HATB = P taâm tröông+ 1/3 hieäu aùp
- HUYEÁT AÙP TRUNG BÌNH Cung löôïng tim Khaùng löïc maïch ngoaïi bieân HATB = CLT x KL (tieåu ñoäng maïch) Theå tích maùu Söùc ñaøn thaønh maïch
- HA thay ñoåi theo tuoåi ,phaùi tính ,ngaøy ñeâm
- AÙP SUAÁT ÑAÅY THEÅ TÍCH V4 VB V3 V2 VA V1 P1 PA P2 P3 PB P4 AÙP SUAÁT
- AÛNH HÖÔÛNG CUÛA SÖÙC ÑAØN
- AÛNH HÖÔÛNG TOÅNG SÖÙC CAÛN NGOAÏI BIEÂN
- ÑO HA VÔÙI PP TRÖÏC TIEÁP Cho oáng thoâng vaøo ÑM oáng thoâng ñöôïc noái vôùi heä thoáng ghi vaø khuyeách ñaïi
- ÑO HA VÔÙI PHÖÔNG PHAÙP GIAÙN TIEÁP
- NGUYEÂN TAÉC Taêng P trong tuùi khí cho ñeán khi ÑM caùnh tay bò eùp hoaøn toaøn Giaûm P trong tuùi khí xuoáng töø töø Nghe caùc tieáng doäng Korotkoff
- HATT :Trò soá luùc tieáng ñoäng ñaàu tieân xuaát hieän HATTr :Trò soá luùc tieáng ñoäng maát
- CAÙC YEÁU TOÁ AÛNH HÖÔÛNG HA Cung löôïng tim Söùc ñaøn thaønh maïch Theå tích maùu Khaùng löïc maïch ngoaïi bieân Ñoä nhôùt maùu Tuoåi Troïng löïc Cheá ñoä aên Hoâ haáp Vaän ñoäng
- P TRONG HEÄ TUAÀN HOAØN P trong ÑM ,TM,vaø caùc buoàng tim laø do hieäu quaû bôm cuûa tim Thaát phaûi vaø thaát traùi coù daïng soùng gioáng nhau nhöng khaùc nhau trò soá P Nhó phaûi vaø nhó traùi coù daïng soùng gioáng nhau nhöng khaùc nhau trò soá P
- SINH LYÙ MAO MAÏCH
- Chöùa 5% toång theå tích maùu cuûa heä maïch Chöùc naêng : trao ñoåi vaät chaát vôùi moâ
- CAÁU TRUÙC chia 6-8 laàn Ñoäng maïch nuoâi tieåu ÑM lôùn ( 20µ) tieåu ÑM taän cuøng (5-10µ) Mao maïch tieåu tónh maïch
- Caáu truùc mao maïch
- MAO MAÏCH Maøng neàn TBNB1 Nhaân Khe ngang qua TB Khe giöõa TB Loøng maïch TBNB2
- CÔ CHEÁ TRAO ÑOÅI VAÄT CHAÁT TAÏI MAO MAÏCH Cô cheá khueách taùn Cô cheá sieâu loïc Cô cheá aåm baøo
- Cô cheá khueách taùn Tính hoaø tan trong lipid Tính hoaø tan trong nöôùc Côû lôùn phaân töû Khoaûng caùch khueách taùn Tính thaám mao maïch Ñoä sai bieät noàng ñoä ,ñieän theá
- CÔ CHEÁ SIEÂU LOÏC Aùp suaát maùu Aùp suaát moâ Aùp suaát keo cuûa maùu Aùp suaát keo cuûa moâ
- AÙP SUAÁT KEO HUYEÁT TÖÔNG Noàng ñoä protein /huyeát töông : 7,3 g/dL P keo cuûa huyeát töông : 28mmHg Protein : 19mmHg Cation/huyeát töông : 9mmHg P keo cuûa moâ : Noàng ñoä protein /moâ : 2-3g/dL P keo cuûa moâ : 8mmHg
- SIEÂU LOÏC Qf = Kf [ ( Pc +IIi ) ] – [ ( Pi + IIc) ] Qf : Ñoä loïc dòch Kf : Heä soá chuyeân chôû nöôùc Pc: P thuyû tónh mao maïch Pi : P thuyõ tónh moâ keõ IIc : P keo cuûa huyeát töông Iii : P keo cuûa moâ keõ
- ÑAÀU ÑOÄNG MAÏCH Löïc laøm dòch di chuyeån ra khoûi m m : P mao maïch 30mmHg P moâ keõ 3mmHg P keo moâ keõ 8mmHg toång coäng 41mmHg Löïc laøm dòch di chuyeån vaøo trong m m: P keo cuûa huyeát töông 28mmHg Löïc di chuyeån thöïc söï : 13mmHg
- ÑAÀU TÓNH MAÏCH Löïc laøm dòch di chuyeån vaøo trong m m: P keo cuûa huyeát töông 28mmHg Löïc laøm dòch di chuyeån ra khoûi m m : P mao maïch 10mmHg P moâ keõ 3mmHg P keo moâ keõ 8mmHg 21mmHg Löïc di chuyeån thöïc söï : 7mmHg
- KEÁT QUAÛ Löcï trung bình ñaåy dòch ra ngoaøi : P trung bình mao maïch 17.3mmHg P moâ keõ 3mmHg P keo moâ keõ 8mmHg Toång coäng 28.3mmHg Löcï trung bình ñaåy dòch vaøo mao maïch : P keo cuûa huyeát töông 28mmHg Löïc loïc thöïc söï 0.3mmHg
- Löôïng dòch loïc toaøn cô theå: 2mL/phuùt 6.67mL/phuùt/mmHg Heä soá loïc trung bình cuûa moâ : 0.01mL/mmHg/100g moâ
- Mao maïch BH HEÄ BAÏCH Nuùt BH HUYEÁT Tuaàn hoaøn phoåi Maïch BH Van Nuùt BH Tuaàn hoaøn heä thoáng Maïch BH
- Löu löôïng baïch huyeát 2ø-3 lít / ngaøy Löu löôïng baïch huyeát coù vai troø ñieàu hoaø : -noàng ñoä protein /dòch keõ -theå tích dòch keõ -aùp suaát dòch keõ
- Haïch baïch huyeát
- SINH LYÙ TÓNH MAÏCH
- Chöùa 68% theå tích maùu cuûa heä maïch Laø heä thoáng döï tröû maùu Chöùc naêng :mang maùu töø moâ veà tim
- AÙP SUAÁT TÓNH MAÏCH Aùp suaát maùu ñaàu tónh maïch cuûa mao maïch : 15mmHg P giaûm daàn khi veà tim ASTMTÖ(CVP:central venous pressure): P cuûa taâm nhó phaûi hoaëc tónh maïch chuû treân
- P tónh maïch Soùng a ñaàu tieân laø do thu nhó Soùng v thöù hai laø do thu thaát
- CAÙC YEÁU TOÁ GIUÙP MAÙU VEÀ TIM Caùc van trong tónh maïch noâng ôû chi Aûnh höôûng troïng löïc Co thaét cô Cöû ñoäng hoâ haáp Hoaït ñoäng bôm vaø huùt maùu veà cuûa tim
- Caùc van Cöû ñoäng co thaét cô
- ÑIEÀU HOAØ HOAÏT ÑOÄNG MAÏCH
- CÔ CHEÁ TAÏI CHOÅ 1-Cô cheá töï ñieàu chænh : -do cô : taêng P truyeàn : co maïch giaûm P truyeàn : daõn maïch -do chuyeån hoaù : Daõn maïch : giaûm oxy, pH,taêng CO2,taêng P thaåm thaáu ,taêng nhieät ñoä ,K+,lactate,histamine,adenosine Co maïch : serotonin,giaûm nhieät ñoä
- 2-Do teá baøo noäi bì : Baøi tieát chaát : -daõn maïch : prostacyclin,EDRF,NO -co maïch : thromboxane A2 endothelin
- THAØNH LAÄP NO NO : Arginine citrulline TBNB + eNOS + Keùo caêng O2 NO TBCT Arginine citrulline + iNOS + Cytokin Endotoxin O2 NO Daõn cô cGMP GTP
- THAØNH LAÄP NO Kích thích : acetylcholine bradykinin VIP, chaát P Moät soá polypeptid ÖÙc cheá : Hemoglobine
- ENDOTHELIN Taêng nhòp tim ,taêng co thaét Co maïch vaønh Co cô trôn
- ENDOTHELIN Kích thích : Angiotensin II Catecholamine Yeáu toá taêng tröôûng Giaûm oxy Insulin LDL oxy hoaù ,HDL Keùo caêng Thrombine ÖÙc cheá : NO, ANP, PGE2, Prostacyclin
- CÔ CHEÁ THAÀN KINH 1-Trung taâm vaän maïch : Ôû haønh naûo Nô-roân giao caûm tieàn haïch ôû vuøng moõm-buïng –beân (RVLM) coät chaát xaùm lieân giöõa beân (IML) xung giao caûm ñeán maïch
- TRUNG TAÂM VAÄN MAÏCH
- 2-Trung taâm cao : - voû naûo : vuøng vaän ñoäng ,tieàn vaän ñoäng co ,daõn maïch - vuøng döôùi ñoài : ñieàu hoaø maïch trong caûm xuùc ,theo nhieät ñoä moâi tröôøng 3- Heä thaàn kinh thöïc vaät : - Giao caûm: co maïch : norE, neuropeptide daõn maïch : acetylcholine ,VIP,chaát P - Phoù giao caûm : ( khoâng ñeán cô xöông vaø da daõn maïch : acetylcholine
- 4-Phaûn xaï aùp thuï quan Huyeát aùp taêng : daõn maïch vaø ngöôïc laïi Giôùi haïn ñaùp öùng : 70-110mmHg > 150mmHg khoâng ñaùp öùng
- Aùp thuï quan
- 5ï-Thuï theå ôû nhó caêng nhó : daõn maïch giaûm huyeát aùp ,taêng nhòp tim 6-Hoùa thuï quan : gaây co maïch 7-Phaûn xaï hoaù maïch vaønh : (Bezold -zarisch) Serotonin,veratridine gaây haï huyeát aùp ,chaäm nhòp tim
- 8- Da vaø noäi taïng : Kích thích ñau ñôùn : Vöøa : co maïch Nhieàu : daõn maïch 9-Phoåi : Hoaù thuï quan ôû phoåi : haï huyeát aùp Caêng phoåi : daõn maïch Xeäp phoåi : co maïch
- CÔ CHEÁ THEÅ DÒCH 1-Chaát daõn maïch : Nhoùm Kinins: Bradykinin Lysylbradykinin Adrenomedullin : öùc cheá baøi tieát aldosterone hoaït ñoäng giao caûm ANP(atrial natriuretic peptide) giaûm huyeát aùp ñaùi Na+ : öùc cheá men H+K+ATPase
- CÔ CHEÁ THEÅ DÒCH 2-Chaát co maïch : Vasopressine, NorE, E, AngiotensinII ,Urotensin II
- Caùm ôn söï chuù yù cuûa baïn