Bài giảng Quyết định Quản lý HCNN - ThS Phạm Thu Lan

Nội dung text: Bài giảng Quyết định Quản lý HCNN - ThS Phạm Thu Lan

1. QuyÕt ®Þnh Quản lý HCNN ThS Ph¹m Thu Lan Khoa Hµnh chÝnh häc Häc viÖn Hµnh chÝnh Quèc gia 1
2. Các nội dung chính: • Khái quát về quyết định QLHC • Yêu cầu hợp pháp và hợp lý của QĐ QLHC • Xử lý QĐ bất hợp pháp và bất hợp lý • Nâng cao hiệu quả ra QĐ QLHCNN 2
3. I. Khái quát QĐ QLHCNN 1. Khái niệm QĐ QLHCNN: - Lµ ho¹t ®éng thùc thi quyÒn hµnh ph¸p nh»m t¸c ®éng cã tæ chøc vµ ®iÒu chØnh b»ng quyÒn lùc nhµ n•íc ®èi víi c¸c qu¸ tr×nh kinh tÕ x· héi vµ hµnh vi cña c«ng d©n do c¸c c¬ quan trong hÖ thèng hµnh chÝnh tõ trung •¬ng ®Õn c¬ së tiÕn hµnh ®Ó thùc hiÖn chøc n¨ng, nhiÖm vô nhµ n•íc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, duy tr× trËt tù trÞ an, tháa m·n nhu cÇu hµng ngµy cña nh©n d©n 3
4. Qu¶n lý HCNN? QuyÒn lùc, ph•¬ng ph¸p (quyền HP) Chủ thể qu¶n lý §èi t•îng qu¶n lý (CQ.HCNN) (QTKTXH, hành vi) Môc tiªu qu¶n lý: Pt KTXH; TTXH; nhu cầu. 4
5. Khái niệm QĐ QLHC: • Là QĐ của các chủ thể QLHCNN được ban hành trên cơ sở luật để thực hiện chức năng chấp hành và điều hành trong QLXH thuộc phạm vi quyền hành pháp • Là mệnh lệnh điều hành của chủ thể QL HCNN, được xây dựng và thông qua theo một trình tự, thủ tục nhất định nhằm thực hiện 1 mục đích hay công việc cụ thể trong quản lý hành chính nhà nước. 5
6. Cách tiếp trên cho thấy: • Ra QĐ là 1 hoặc 1 loạt h/đ của chủ thể nhằm lựa chọn cách thức tốt nhất để giải quyết vấn đề trong quản lý • Chủ thể ban hành QĐ là CB,CC hay Cơ quan Hành chính • Việc ban hành QĐ phải đảm bảo qui định của pháp luật về nội dung, hình thức, qui trình, thủ tục • Việc ban hành QĐ bị giới hạn bởi thẩm quyền HC, để chấp hành các QĐ QL của 6 các CQ NN cấp trên và điều hành xã hội
7. 2. TÝnh chÊt cña quyÕt ®Þnh QLHC 2.1.TÝnh ý chÝ, quyÒn lùc nhà nước (®¬n ph•¬ng): Vì QĐ là kết quả của sự thể hiện ý chí của các CQ HC có thẩm quyền thực hiện nhân danh Nhà nước - Quan hệ giữa CQHC với: - CQHCNN cấp trên; CQHCNN cấp dưới; - CQ HCNN cùng cấp; - Các tổ chức CT-XH; - Công dân 7
8. 2.Tính chất của QĐ QLHC: 2.2.Tính pháp lý: thể hiện ở hệ quả pháp lý của nó là làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt các quan hệ pháp luật Hành chính cụ thể 2.3.Tính dưới luật 2.4.Thực hiện quyền hành pháp (h/đ chấp hành và điều hành của HT HCNN và những người có thẩm quyền) 8
9. Ph©n biÖt Q§ QLHC víi c¸c lo¹i Q§ cña c¬ quan nhµ n•íc kh¸c • HiÕn ph¸p, c¸c bé luËt, c¸c v¨n b¶n cã tÝnh chÊt luËt (PLÖnh) • QĐ cña Toµ ¸n, ViÖn kiÓm s¸t n/d • C¸c v¨n b¶n hµnh chÝnh th«ng th•êng: – Chứng minh 1 loại quyền, 1 sự kiện hoặc 1 tình trạng pháp lý 9
10. Khi nµo cÇn ®•a ra quyÕt ®Þnh? • Thùc hiÖn v¨n b¶n ph¸p luËt cña cÊp trªn • Khi t×nh h×nh kinh tÕ-x· héi trªn ®Þa bµn l·nh thæ xuÊt hiÖn nh÷ng vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt • Khi mét hiÖn t•îng kinh-x· héi míi xuÊt hiÖn cÇn ®Þnh h•íng • Khi cã yªu cÇu cña nh©n d©n 10
11. 3. C¸c lo¹i quyÕt ®Þnh QLHCNN Theo tính chất pháp lý và nội dung: • QuyÕt ®Þnh chung (quyÕt ®Þnh chÝnh s¸ch) • QuyÕt ®Þnh quy ph¹m • QuyÕt ®Þnh c¸ biÖt –Quyết định cho phép – Quyết định ra lệnh 11
12. Phân loại theo thẩm quyền: • Quyết định của CP: NQ và NĐ của CP • QĐ của Thủ tg CP: QĐ và chỉ thị • QĐ của Bộ trưởng và thủ trưởng CQ ngang bộ: QĐ, chỉ thị, thông tư, • QĐ của UBND các cấp: QĐ, chỉ thị 12
13. Phân loại theo thời gian có hiệu lực thi hành • QĐ có hiệu lực lâu dài được áp dụng cho đến khi có QĐ khác thay thế • QĐ có hiệu lực trong 1 thời gian nhất định (tùy thuộc vào thời gian qg’ vấn đề) • QĐ có hiệu lực 1 lần 13
14. II. Yêu cầu hợp pháp và hợp lý của QĐ QLHC 1. Yêu cầu về tính hợp pháp: - Phải phù hợp với nội dung và mục đích của HP, Luật, Pháp lệnh, - Được ban hành trong phạm vi thẩm quyền của cơ quan, chức vụ -Kiểm tra 3632 VB do bộ, ngành, UBND tỉnh ban hành, phát hiện 150 (5%) không đúng thẩm quyền - Trong L/V đầu tư: 60VB/42tỉnh,TP có dấu hiệu trái PL (ưu đãi về thuế, các khoản thu từ đất ) 14
15. 1. Yêu cầu hợp pháp: • Được ban hành từ lý do xác thực • Ban hành đúng hình thức và theo thủ tục luật định: Đ.26, Luật BH VBQPPL qđ:”Nội dung của VB phải phù hợp với hình thức của VB” – CV số 7333 của BTC về thuế thu nhập DN và thuế thu nhập cá nhân đối với dự án ODA không hoàn lại – CV số1250 của Bộ Tư pháp hướng dẫn thi hành Đ.42 của Pháp lệnh Luật sư gửi UBND 15
16. QĐ Ban hành đúng hình thức và theo thủ tục luật định Theo QĐ của Luật sửa đổi ban hành VBQP pháp luật, trình tự thông qua văn bản: -Tại phiên họp của CP: Cq soạn thảo thuyết trình; CQ thẩm định VB; Đại diện cq được mời phát biểu ý kiến; thảo luận; thông qua bằng biểu quyết và ký, Ban hành Đ.56 luật BH VBQPPL qđ “trước khi ban hành NĐ để gq’ vấn đề chưa đủ Đ/kiện XD thành luật, pháp lệnh CP phải báo cáo, xin ý kiến của UB Thường vụ Quốc hội (NĐ 63/2005/NĐ-CP ngày 17/5/2005 về việc B/hành điều lệ bảo hiểm ytế) 16
17. 2.Yêu cầu về tính hợp lý • Đảm bảo hài hòa lợi ích của nhà nước, tập thể, và công dân • Đảm bảo tính cụ thể, phù hợp với từng vấn đề, đối tượng thực hiện • Đảm bảo tính hệ thống và toàn diện • Đảm bảo kỹ thuật lập qui 17
18. 2.Yêu cầu về tính hợp lý • QĐ của UBND tỉnh Hưng Yên XD khu du lịch sinh thái sát khu công nghiệp. Sau 6 năm không bán đc căn hộ nào, chủ Doanh nghiệp kêu cứu, UBND tỉnh QĐ ngừng h/đ của 2 C.Ty: CT SX kính Việt Hưng, CT SX Bánh đậu xanh Quê Hương; và sau đó giải tỏa 2 Công ty này 18
19. Ví dụ về tính hệ thống • Đ.15 của Pháp lệnh dân quân tự vệ năm 2004 qđ: “xã đội phó là CB chuyên môn”; NĐ 184/2004 của CP qđ: “xã đội phó là CB chuyên trách”. • NĐ số 30/2002 của CP hướng dẫn thi hành 1 số điều của PLệnh người cao tuổi, Đ.6 qđ: “người cao tuổi từ 90 tuổi trở lên, nếu không có lương hưu và các khoản trợ cấp xã hội khác được hưởng trợ cấp XH 19
20. Ví dụ về tính hệ thống (tiếp) • Tại điểm 2, mục II, Thông tư số 16 của Bộ LĐTBXH/2002 qđ: “người cao tuổi từ 90 tuổi trở lên, nếu không có lương hưu,không có trợ cấp xã hội, không có thu nhập để đảm bảo cuộc sống thì được xem xét hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng tối thiểu 45.000đ” • Theo NĐ của CP qui định về tổ chức và hoạt động của thanh tra một số bộ ngành, thì bên cạnh thanh tra Bộ còn có thanh tra ở cấp Tổng Cục (ngành tài chính), thanh tra cấp cục (GTVT) 20
21. Ví dụ về tính hệ thống (tiếp) • Như vậy có nghĩa là các cơ quan này đều có thẩm quyền xử phạt VPHC; • Luật Thanh tra năm 2004 qui định cơ quan thanh tra theo ngành và lĩnh vực ở cấp TW chỉ có tranh tra bộ; • Pháp lệnh xử lý vi phạm hành chính năm 2002 cũng không qui định như vậy. 21
22. 3. Xử lý QĐ bất hợp pháp và bất hợp lý Cơ quan Nhà nước Cơ quan ban hành ra ác Quyết định kh Quyết định QLHC Cơ quan hành chính Bất hợp pháp Công dân Cấp trên Và bất hợp lý Tổ chức 22
23. Xử lý QĐ BHP và bất hợp lý • Đình chỉ hoặc bãi bỏ QĐ QLHCNN • Khôi phục lại hiện trạng cũ do việc thực hiện QĐ trái pháp luật gây ra • Truy cứu trách nhiệm người có lỗi: – Trách nhiệm kỷ luật – Trách nhiệm hành chính – Trách nhiệm bồi thường thiệt hại về tài sản – Trách nhiệm hình sự 23
24. Quèc héi cã quyÒn b·i bá quyÕt ®Þnh QLHC tr¸i ph¸p luËt cña: • Chñ tÞch n•íc • Uû ban Th•êng vô Quèc héi • ChÝnh phñ, Thñ t•íng ChÝnh phñ • Toµ ¸n Nh©n d©n tèi cao • ViÖn KiÓm s¸t Nh©n d©n 24
25. UBTVQH cã quyÒn ®×nh chØ vµ b·i bá c¸c QĐ tr¸i ph¸p luËt cña • ChÝnh phñ, Thñ t•íng ChÝnh phñ • Toµ ¸n Nh©n d©n Tèi cao • ViÖn ph¸p Nh©n d©n 25
26. Thñ t•íng ChÝnh phñ cã quyÒn ®×nh chØ hoÆc b·i bá c¸c QĐ: • C¸c Bé tr•ëng vµ c¸c thµnh viªn cña ChÝnh phñ • UBND vµ Chñ tÞch UBND tØnh, TP trùc thuéc Trung •¬ng • Riªng ®èi víi NghÞ quyÕt cña H§ND tØnh th× Thñ t•íng CP chØ cã quyÒn ®×nh chØ vµ ®Ò nghÞ Quèc héi b·i bá. 26
27. CT UBND cÊp trªn cã quyÒn: • §×nh chØ hoÆc b·i bá quyÕt ®Þnh tr¸i ph¸p luËt cña UBND vµ c¬ quan chuyªn m«n cÊp d•íi • §×nh chØ thi hµnh nghÞ quyÕt sai tr¸i cña H§ND cÊp d•íi vµ ®Ò nghÞ H§ND cïng cÊp b·i bá. 27
28. QuyÒn ph¶n kh¸ng c¸c quyÕt ®Þnh QLHC BHP vµ BHL • KhiÕu n¹i hµnh chÝnh • KhiÕu kiÖn hµnh chÝnh 28
29. Khiếu nại hành chính: • Là phương thức theo đó công dân yêu cầu chính cơ quan ban hành QĐHC bất hợp pháp sửa đổi và bãi bỏ hoặc yêu cầu CQHC/công chức đã gây tổn hại cho họ phải bồi thường (khiếu nại lần 1) • Nếu không đồng ý với QĐ gq’ lần 1 thì công dân có quyền yêu cầu CQ cấp trên xem xét và gq’ hoặc khởi kiện vụ án HC 29
30. Khi nào có quyền khiếu nại HC? • Công dân, cơ quan, tổ chức có quyền khiếu nại QĐHC, Hành vi HC của CQHC, của người có thẩm quyền trong CQHC khi có căn cứ cho rằng QĐ, HV đó là trái PL, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình • Công dân có quyền tố cáo với cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền về HV trái PL của bất cứ CQ, t/C, cá nhân nào gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại lợi ích của nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức 30
31. Khởi kiện vụ án hành chính • Là phương thức theo đó công dân yêu cầu cơ quan tài phán xem xét và giải quyết: – Tố tụng phán quyết tính hợp pháp của Quyết định qui phạm – Tố tụng đòi bồi thường tổn hại bởi quyết định cá biệt hoặc hành vi hành chính 31
32. Cuộc cải cách điền địa ở Vĩnh Phúc Năm 1993, Xã Vĩnh Thịnh thực hiện NĐ 64 của CP đã QĐ “chia đều” cho các hộ tất cả các loại, hạng, vị trí gần xa. Vậy là hộ nào ít nhất có 19 mảnh, hộ nhiều có 24 mảnh.Ô nào to nhất là 1 sào, ô bé nhất là 20m vuông. Chia lại: Đảng ủy, HĐND, UBND và HTX Nguyên tắc: tiêu chuẩn diện tích của mỗi hộ vẫn giữ nguyên, nhưng dân cư khu nào lấy ruộng khu đó để liên canh, liên cư.Ai nhận hạng đất nào thì 32
33. Bµi tËp t×nh huèng đóng thuế theo hạng đất đó. Đồng thời quy hoạch lại mương máng, đường giao thông nội đồng. • Kết quả: – 1994 xã có 14.636 mảnh, thì nay còn 2.976 mảnh (11.660) – Bình quân mỗi hộ còn 3-4 mảnh. Mảnh nhỏ nhất 1 sào, mảnh lớn nhất 1 mẫu 7 sào. – Diện tích phá bờ dôi ra 17 mẫu – Số công lao động dôi ra 2-3 lần – Cả xã xóa hết hộ đói, tỉ lệ hộ nghèo <10% 33