›
›

Bài giảng Quản trị ngân hàng - Chương 5: Quản trị rủi ro trong kinh doanh ngân hàng

pdf 85 trang phuongnguyen 1570
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng Quản trị ngân hàng - Chương 5: Quản trị rủi ro trong kinh doanh ngân hàng", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pdfbai_giang_quan_tri_ngan_hang_chuong_5_quan_tri_rui_ro_trong.pdf

Nội dung text: Bài giảng Quản trị ngân hàng - Chương 5: Quản trị rủi ro trong kinh doanh ngân hàng

  1. Chöông 5 QUAÛN TRÒ RUÛI RO TRONG KINH DOANH NGAÂN HAØNG I. NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CHUNG 1. Khaùi nieäm veà ruûi ro Ruûi ro laø nhöõng bieán coá khoâng mong ñôïi khi xaûy ra daãn ñeán söï toån thaát veà taøi saûn cuûa ngaân haøng, giaûm suùt lôïi nhuaän thöïc teá so vôùi döï kieán hoaëc phaûi boû ra theâm moät khoaûn chi phí ñeå coù theå hoaøn thaønh ñöôïc moät nghieäp vuï taøi chính nhaát ñònh. Nhaän xeùt: - Ruûi ro vaø lôïi nhuaän cuûa ngaân haøng laø hai ñaïi löôïng ñoàng bieán vôùi nhau trong moät khoaûng giaù trò nhaát ñònh. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 1
  2. P A + B O Ruûi ro 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 2
  3. - Khi ñeà caäp ñeán ruûi ro ngöôøi ta thöôøng ñeà caäp ñeán hai yeáu toá mang tính ñaëc tröng: + Bieân ñoä ruûi ro: theå hieän möùc ñoä thieät haïi, phaïm vi taùc haïi do ruûi ro gaây ra. + Taàn suaát xuaát hieän ruûi ro = KP/P KP: soá tröôøng hôïp thuaän lôïi ñeå ruûi ro xuaát hieän P: soá tröôøng hôïp ñoàng khaû naêng - Ruûi ro laø moät yeáu toá khaùch quan cho neân ngöôøi ta khoâng theå naøo loaïi tröø ñöôïc haún maø chæ coù theå haïn cheá söï xuaát hieän cuûa chuùng cuõng nhö nhöõng taùc haïi maø chuùng gaây neân. 2. Quaûn trò ruûi ro Quaûn trò ruûi ro laø quaù trình tieáp caän ruûi ro moät caùch khoa hoïc, toaøn dieän vaø coù heä thoáng nhaèm nhaän daïng, kieåm soaùt, phoøng ngöøa vaø giaûm thieåu nhöõng toån thaát, maát maùt, nhöõng aûnh höôûng baát lôïi cuûa ruûi ro. Quaûn trò ruûi ro bao goàm caùc böôùc: Nhaän daïng ruûi ro, phaân tích ruûi ro, ño löôøng ruûi ro, kieåm soaùt, phoøng ngöøa ruûi ro vaø taøi trôï ruûi ro. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 3
  4.  2.1. Nhaän daïng ruûi ro  Laø quaù trình xaùc ñònh lieân tuïc vaø coù heä thoáng. Nhaän daïng ruûi ro bao goàm caùc coâng vieäc theo doõi, xem xeùt, nghieân cöùu moâi tröôøng hoaït ñoäng vaø toaøn boä moïi hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng nhaèm thoáng keâ ñöôïc taát caû caùc ruûi ro, khoâng chæ nhöõng loaïi ruûi ro ñaõ vaø ñang xaûy ra, maø coøn döï baùo ñöôïc nhöõng daïng ruûi ro môùi coù theå xuaát hieän ñoái vôùi ngaân haøng.  2.2. Phaân tích ruûi ro  Laø vieäc xaùc ñònh ñöôïc nhöõng nguyeân nhaân gaây ra ruûi ro. Phaân tích ruûi ro laø nhaèm tìm ra bieän phaùp höõu hieäu ñeå phoøng ngöøa ruûi ro. Treân cô sôû tìm ra caùc nguyeân nhaân, taùc ñoäng ñeán caùc nguyeân nhaân thay ñoåi chuùng. Töø ñoù seõ phoøng ngöøa ruûi ro. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 4
  5. 2.3. Ño löôøng ruûi ro  Taàn suaát xuaát hieän cuûa ruûi ro vaø bieân ñoä cuûa ruûi ro- möùc ñoä nghieâm troïng cuûa toån thaát. Trong ñoù tieâu chí thöù 2 ñoùng vai troø quyeát ñònh.  2.4. Kieåm soaùt – Phoøng ngöøa ruûi ro  Coù caùc bieän phaùp kieåm soaùt ruûi ro nhö: caùc bieän phaùp neù traùnh ruûi ro, ngaên ngöøa toån thaát, giaûm thieåu toån thaát, chuyeån giao ruûi ro, ña daïng ruûi ro, quaûn trò thoâng tin  2.5. Taøi trôï ruûi ro  Khi ruûi ro ñaõ xaûy ra, tröôùc heát caàn theo doõi, xaùc ñònh chính xaùc nhöõng toån thaát veà taøi saûn, veà nguoàn nhaân löïc, veà giaù trò phaùp lyù. Sau ñoù caàn coù nhöõng bieän phaùp taøi trôï ruûi ro thích hôïp. Caùc bieän phaùp naøy ñöôïc chia laøm 2 nhoùm: töï khaéc phuïc ruûi ro vaø chuyeån giao ruûi ro . 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 5
  6. 3. Caùc nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro Nhöõng nguyeân nhaân thuoäc veà naêng löïc quaûn trò cuûa ngaân haøng Caùc nguyeân nhaân thuoäc veà phía khaùch haøng Caùc nguyeân nhaân khaùch quan coù lieân quan ñeán moâi tröôøng hoaït ñoäng kinh doanh 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 6
  7. 4. AÛnh höôûng cuûa ruûi ro ñeán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng vaø neàn kinh teá-xaõ hoäi: - Ruûi ro seõ gaây toån thaát veà taøi saûn cho ngaân haøng, ruûi ro laøm giaûm uy tín, söï tín nhieäm cuûa khaùch haøng vaø coù theå ñaùnh maát thöông hieäu cuûa ngaân haøng - Ruûi ro khieán ngaân haøng bò thua loã vaø bò phaù saûn, seõ aûnh höôûng ñeán haøng ngaøn ngöôøi göûi tieàn vaøo ngaân haøng, haøng ngaøn doanh nghieäp khoâng ñöôïc ñaùp öùng nhu caàu voán laøm cho neàn kinh teá bò suy thoaùi, giaù caû taêng, söùc mua giaûm, thaát nghieäp taêng, gaây roái loaïn traät töï xaõ hoäi. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 7
  8.  - Hôn nöõa, söï phaù saûn cuûa moät ngaân haøng seõ daãn ñeán söï hoaûng loaïn cuûa haøng loaït caùc ngaân haøng khaùc vaø haøng aûnh höôûng xaáu ñeán toaøn boä neàn kinh teá.  - Ngoaøi ra, ruûi ro tín duïng cuõng aûnh höôûng ñeán neàn kinh teá theá giôùi, vì trong ñieàu kieän hoäi nhaäp vaø toaøn caàu hoùa kinh teá theá giôùi hieän nay, neàn kinh teá cuûa moãi quoác gia ñeàu phuï thuoäc vaøo neàn kinh teá khu vöïc vaø theá giôùi. Maët khaùc, moái lieân heä veà tieàn teä, ñaàu tö giöõa caùc nöôùc phaùt trieån raát nhanh neân ruûi ro tín duïng taïi moät nöôùc luoân aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán neàn kinh teá caùc nöôùc coù lieân quan. Thöïc teá ñaõ chöùng minh qua cuoäc khuûng hoaûng taøi chính chaâu AÙ(1997) vaø môùi ñaây laø cuoäc khuûng hoaûng taøi chính Nam Myõ (2001-2002). 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 8
  9. II. CAÙC LOAÏI RUÛI RO VAØ PHÖÔNG PHAÙP QUAÛN LYÙ 1. Ruûi ro tín duïng-Credit risk (Chaát löôïng TD) 1.1. Khaùi nieäm Ruûi ro tín duïng laø loaïi ruûi ro phaùt sinh trong quaù trình caáp tín duïng cuûa ngaân haøng, bieåu hieän treân thöïc teá qua vieäc khaùch haøng khoâng traû ñöôïc nôï hoaëc traû nôï khoâng ñuùng haïn cho ngaân haøng.  2 cấp độ: - traû nôï khoâng ñuùng haïn - khoâng traû ñöôïc nôï 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 9
  10. 1.2. Phaân loaïi ruûi ro tín duïng: 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 10
  11.  Bao gồm ruûi ro giao dòch (Transaction risk) vaø ruûi ro danh muïc (Portfolio risk):  - Ruûi ro giao dòch: nguyeân nhaân phaùt sinh laø do nhöõng haïn cheá trong quaù trình giao dòch vaø xeùt duyeät cho vay, ñaùnh giaù khaùch haøng. Ruûi ro giao dòch coù ba boä phaän chính laø ruûi ro löïa choïn, ruûi ro baûo ñaûm vaø ruûi ro nghieäp vuï.  + Ruûi ro löïa choïn laø ruûi ro coù lieân quan ñeán quaù trình ñaùnh giaù vaø phaân tích tín duïng, khi ngaân haøng löïa choïn nhöõng phöông aùn vay voán coù hieäu quaû deå ra quyeát ñònh cho vay.  + Ruûi ro baûo ñaûm phaùt sinh töø caùc tieâu chuaån ñaûm baûo nhö caùc ñieàu khoaûn trong hôïp ñoàng cho vay, caùc loaïi taøi saûn ñaûm baûo, chuû theå ñaûm baûo, caùch thöùc ñaûm baûo vaø möùc cho vay treân trò giaù cuûa taøi saûn ñaûm baûo.  + Ruûi ro nghieäp vuï laø ruûi ro lieân quan ñeán coâng taùc quaûn lyù khoaûn vay vaø hoaït ñoäng cho vay, bao goàm caû vieäc söû duïng heä thoáng xeáp haïng ruûi ro vaø kyõ thuaät xöû lyù caùc khoaûn cho vay coù vaán ñeà. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 11
  12.  - Ruûi ro danh muïc: Laø moät hình thöùc cuûa ruûi ro tín duïng maø nguyeân nhaân phaùt sinh laø do nhöõng haïn cheá trong quaûn lyù danh muïc cho vay cuûa ngaân haøng, ñöôïc phaân chia thaønh hai loaïi: Ruûi ro noäi taïi (Intrinsic risk) vaø ruûi ro taäp trung (Concentration risk).  + Ruûi ro noäi taïi xuaát phaùt töø caùc yeáu toá, caùc ñaëc ñieåm rieâng coù, mang tính rieâng bieät beân trong cuûa moãi chuû theå ñi vay hoaëc ngaønh, lónh vöïc kinh teá. Noù xuaát phaùt töø ñaëc ñieåm hoaït ñoäng hoaëc ñaëc ñieåm söû duïng voán cuûa khaùch haøng vay voán.  + Ruûi ro taäp trung laø tröôøng hôïp ngaân haøng taäp trung voán cho vay quaù nhieàu ñoái vôùi moät soá khaùch haøng, cho vay quaù nhieàu doanh nghieäp hoaït ñoäng trong cuøng moät ngaønh, lónh vöïc kinh teá; hoaëc trong cuøng moät vuøng ñòa lyù nhaát ñònh; hoaëc cuøng moät loaïi hình cho vay coù ruûi ro cao. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 12
  13.  1.3. Löôïng hoùa vaø ñaùnh giaù ruûi ro tín duïng :  1.3.1. Löôïng hoùa ruûi ro tín duïng (NHTM đánh giá KH):  Laø vieäc xaây döïng moâ hình thích hôïp ñeå löôïng hoùa möùc ñoä ruûi ro cuûa khaùch haøng, töø ñoù xaùc ñònh phaàn buø ruûi ro vaø giôùi haïn tín duïng an toaøn toái ña ñoái vôùi moät khaùch haøng cuõng nhö ñeå trích laäp döï phoøng ruûi to. Sau ñaây laø caùc moâ hình ñöôïc aùp duïng töông ñoái phoå bieán:  a. Moâ hình chaát löôïng 6 C:  (1) Tö caùch ngöôøi vay (Character) (2) Naêng löïc cuûa ngöôøi vay (Capacity) :  (3) Thu nhaäp cuûa ngöôøi vay (Cash): (4) Baûo ñaûm tieàn vay (Collateral)  (5) Caùc ñieàu kieän (Conditions):  (6) Kieåm soaùt (Control)  12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 13
  14. (b). Moâ hình xeáp haïng cuûa Moody’s vaø Standard & Poor’s: Nguoàn Xeáp haïng Tình traïng Standard& Poor’s Aaa Chaát löôïng cao nhaát, ruûi ro thaáp nhaát* Aa Chaát löôïng cao* A Chaát löôïng treân trung bình* Baa Chaát löôïng trung bình* Ba Chaát löôïng trung bình,mang yeáu toá ñaàu cô B Chaát löôïng döôùi trung bình Caa Chaát löôïng keùm Ca Mang tính ñaàu cô, coù theå vôõ nôï C Chaát löôïng keùm nhaát, trieån voïng xaáu 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 14
  15. Moody’s AAA Chaát löôïng cao nhaát, ruûi ro thaáp nhaát* AA Chaát löôïng cao* A Chaát löôïng treân trung bình* BBB Chaát löôïng trung bình* BB Chaát löôïng trung bình,mang yeáu toá ñaàu cô B Chaát löôïng döôùi trung bình CCC Chaát löôïng keùm CC Mang tính ñaàu cô, coù theå vôõ nôï C Chaát löôïng keùm nhaát, trieån voïng xaáu 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 15
  16.  (c) Moâ hình ñieåm soá Z (Z- Credit scoring model): Moâ hình phaân bieät tuyeán tính  Ñaây laø moâ hình do E.I. Altman duøng ñeå cho ñieåm tín duïng ñoái vôùi caùc doanh nghieäp vay voán. Ñaïi löôïng Z phuï thuoäc vaøo:  - Trò soá cuûa caùc chæ soá taøi chính cuûa ngöôøi vay.  - Taàm quan troïng cuûa caùc chæ soá naøy trong vieäc xaùc ñònh xaùc xuaát vôõ nôï cuûa ngöôøi vay trong quaù khöù.  Töø ñoù Altman ñaõ xaây döïng moâ hình ñieåm nhö sau:  Z = 1,2 X1 + 1,4 X2 + 3,3 X3 + 0,6 X4 + 1,0 X5  12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 16
  17. Trong ñoù: X1 = Heä soá voán löu ñoäng / toång taøi saûn X2 = Heä soá laõi chöa phaân phoái / toång taøi saûn X3 = Heä soá lôïi nhuaän tröôùc thueá vaø laõi / toång taøi saûn X4 = Heä soá giaù trò thò tröôøng cuûa toång voán sôû höõu/giaù trò haïch toaùn cuûa nôï X5 = Heä soá doanh thu / toång taøi saûn 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 17
  18. Z>3: ngưôøi vay khoâng coù khaû naêng vôõ nôï 1,8<Z<3: khoâng xaùc ñònh ñöôïc Z<1,8: ngưôøi vay coù khaû naêng vôõ nôï cao Trò soá Z caøng cao, thì xaùc suaát vôõ nôï cuûa ngöôøi ñi vay caøng thaáp. Ngöôïc laïi, khi trò soá Z thaáp hoaëc laø moät soá aâm thì ñoù laø caên cöù xeáp khaùch haøng vaøo nhoùm coù nguy cô vôõ nôï cao. Theo moâ hình cho ñieåm Z cuûa Altman, baát cöù coâng ty naøo coù ñieåm soá thaáp hôn 1,81 phaûi ñöôïc xeáp vaøo nhoùm coù nguy cô ruûi ro tín duïng cao. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 18
  19. (d) Moâ hình ñieåm soá tín duïng tieâu duøng: STT Caùc haïng muïc xaùc ñònh chaát löôïng tín duïng Ñieåm 1 Ngheà nghieäp cuûa ngöôøi vay 2 Traïng thaùi nhaø ôû 3 Xeáp haïng tín duïng 4 Kinh nghieäm ngheà nghieäp 5 Thôøi gian soáng taïi ñòa chæ hieän haønh 6 Ñieän thoaïi coá ñònh 7 Soá ngöôøi soáng cuøng ( phuï thuoäc ) 8 Caùc taøi khoaûn taïi ngaân haøng 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 19
  20. Khaùch haøng coù ñieåm soá cao nhaát theo moâ hình vôùi 8 muïc neâu treân laø 43 ñieåm, thaáp laø 9 ñieåm. Giaû söû ngaân haøng bieát möùc 28 ñieåm laø ranh giôùi giöõa khaùch haøng coù tín duïng toát vaø khaùch haøng coù tín duïng xaáu, töø ñoù ngaân haøng hình thaønh khung chính saùch tín duïng theo moâ hình ñieåm soá nhö sau : Toång soá ñieåm cuûa khaùch haøng Quyeát ñinh tín duïng Töø 28 ñieåm trôû xuoáng Töø choái tín duïng 29 – 30 ñieåm Cho vay ñeán 500 USD 31 - 33 ñieåm Cho vay ñeán 1.000USD 34 - 36 ñieåm Cho vay ñeán 2.500USD 37 – 38 ñieåm Cho vay ñeán 3.500USD 39 – 40 ñieåm Cho vay ñeán 5.000USD 41 – 43 ñieåm Cho vay ñeán 8.000USD 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 20
  21. 1.2. Ñaùnh giaù ruûi ro tín duïng (NHNN, CP đánh giá NHTM)  Heä soá nôï quùa haïn (non performing loan- NPL) “Nî qu¸ h¹n” lµ kho¶n nî mµ mét phÇn hoÆc toµn bé nî gèc vµ / hoÆc l·i ®· qu¸ h¹n. Dö nôï quùa haïn Heä soá nôï quùa haïn = 100% ≤ 5% Toång dö nôï cho vay  Tyû leä treân chæ ñeà caäp ñeán nhöõng khoaûn nôï ñaõ quaù haïn, maø khoâng ñeà caäp ñeán nhöõng moùn vay coù moät kyø haïn bò quaù haïn. Nhö vaäy, chính xaùc hôn, ta coù:  Toång dö nôï coù nôï quùa haïn  Tyû leä dư nôï quaù haïn = 100%  Toång dö nôï cho vay  12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 21
  22.  Heä soá ruûi ro tín duïng Toång dö nôï cho vay Heä soá ruûi ro TD = 100% Toång taøi saûn coù  Tyû leä nôï xaáu: Nôï xaáu (Bad debt): laø nhöõng khoaûn nôï quaù haïn 90 ngaøy maø khoâng ñoøi ñöôïc vaø khoâng ñöôïc taùi cô caáu. Dö nôï xaáu (Nhoùm 3, 4, 5) Tyûleänôïxaáu= 100%≤3% Toång dö nôï cho vay 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 22
  23. 1.3.2.4. Tyû leä xoùa nôï: Caùc khoaûn xoùa nôï roøng Tyû leä xoùa nôï= 100% Toång dö nôï cho vay 1.3.2.5. Tyû soá giöõa döï phoøng toån thaát tín duïng so vôùi toång dö nôï cho vay hay vôùi toång voán chuû sôû höõu 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 23
  24. 1.4. Phöông phaùp quaûn lyù Phaân taùn ruûi ro trong cho vay Thöïc hieän toát vieäc thaåm ñònh khaùch haøng vaø khaû naêng traû nôï Baûo hieåm tieàn vay. Phaûi coù moät chính saùch tín duïng hôïp lyù vaø duy trì caùc khoaûn döï phoøng ñeå ñoái phoù vôùi ruûi ro. Chaáp haønh toát trích laäp döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 24
  25. Tröôùc khi cho moät khaùch haøng vay, ngaân haøng phaûi xem xeùt 4 ñieàu kieän sau: + Khaû naêng traû nôï cuûa khaùch haøng≥Haïn möùc tín duïng + Taøi saûn ñaûm baûo + Toång dö nôï cho vay moät khaùch haøng + Khaû naêng coøn coù theå cho vay theâm cuûa ngaân haøng Thöïc hieän quaûn lyù ruûi ro tín duïng thoâng qua coâng cuï tín duïng phaùi sinh – Credit Derivatives (Daãn xuaát tín duïng): 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 25
  26. Z: Khaû naêng coøn coù theå cho vay cuûa NH(H3 = 8%) X laø TSC ruûi ro lyù töôûng: X=VTC/8% Y laø TSC ruûi ro thöïc teá: Y=VTC/H3 thöïc teá Z=X-Y + Z=0 H3tt = 9% + Z 0 H3tt > 9% 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 26
  27. a) Khaùi nieäm:  Coâng cuï tín duïng phaùi sinh laø caùc hôïp ñoàng taøi chính ñöôïc kyù keát bôûi caùc beân tham gia giao dòch tín duïng (ngaân haøng, coâng ty taøi chính, coâng ty baûo hieåm, nhaø ñaàu tö ) nhaèm ñöa ra nhöõng khoaûn ñaûm baûo choáng laïi söï dòch chuyeån baát lôïi veà chất löôïng tín duïng cuûa caùc khoaûn ñaàu tö hoaëc nhöõng toån thaát lieân quan ñeán tín duïng. Ñaây laø coâng cuï hieäu quaû giuùp ngaân haøng giaûm thieåu ruûi ro tín duïng, ruûi ro laõi suaát. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 27
  28. b) Caùc coâng cuï tín duïng phaùi sinh chuû yeáu:  a) Hoaùn ñoåi tín duïng (Credit Swap): Theo hôïp ñoàng naøy, hai ngaân haøng sau khi cho vay seõ thoûa thuaän nhau trao ñoåi moät phaàn hay toaøn boä caùc khoaûn thu nhaäp cho vay theo caùc hôïp ñoàng tín duïng cuûa moãi beân. Vieäc thoûa thuaän seõ ñöôïc thöïc hieän bôûi moät toå chöùc trung gian (coù theå laø moät toå chöùc tín duïng khaùc). Toå chöùc trung gian coù traùch nhieäm laäp hôïp ñoàng hoaùn ñoåi tín duïng giöõa hai beân, ñöùng ra baûo ñaûm vieäc thöïc hieän hôïp ñoàng cuûa caùc beân vaø ñöôïc thu phí (phí dòch vuï vaø phí baûo ñaûm).  Vieäc thöïc hieän hôïp ñoàng hoaùn ñoåi tín duïng giuùp cho caùc ngaân haøng tham gia ña daïng hoùa ñöôïc danh muïc tín duïng ñeå giaûm thieåu ruûi ro tín duïng (vì moãi ngaân haøng thöôøng chæ caáp tín duïng cho moät ngaønh, lónh vöïc nhaát ñònh, khi thöïc hieän hôïp ñoàng naøy seõ coù ñöôïc nhöõng khoaûn nôï phaûi thu töø ngaân haøng hoaït ñoäng ôû ngaønh, lónh vöïc khaùc ). 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 28
  29. Khoaûn thu goácthu vaø goáclaõi cuûa vaø NH laõiA cuûa NH A Khoaûn thu goácthu vaø goáclaõi cuûa vaø NH laõiA cuûa NH A Ngaân haøng A ToåNgaân chöùc haøng B NgaânTrung gian haøng haøng A trung gian B Khoaûn thu goácthu vaø goáclaõi cuûa vaø NH laõiB cuûa NH B Khoaûn thu goácthu vaø goáclaõi cuûa vaø NH laõiB cuûa NH A 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 29
  30. Loaïi hôïp ñoàng naøy toàn taïi ôû hai daïng thöùc:  Daïng thöù nhaát, trao ñoåi thu nhaäp giöõa moät ngaân haøng vôùi moät toå chöùc taøi chính: toå chöùc taøi chính seõ cam keát nhaän laáy moät khoaûn thu nhaäp töø moät hôïp ñoàng cho vay cuûa ngaân haøng (bao goàm caû ruûi ro keøm theo laø ruûi ro tín duïng) vaø traû cho ngaân haøng naøy moät khoaûn thu nhaäp oån ñònh (thoâng thöôøng cao hôn thu nhaäp mang laïi töø traùi phieáu daøi haïn cuûa Chính phuû). Ñieàu naøy coù nghóa laø ngaân haøng ñaõ ñoåi laáy moät khoaûn thu nhaäp chöùa ñöïng ñaày ruûi ro töø cho vay ñeå nhaän laáy moät khoaûn thu nhaäp khaùc oån ñònh hôn. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 30
  31.  Daïng thöù hai, trao ñoåi thu nhaäp giöõa moät ngaân haøng vôùi moät ngaân haøng khaùc: Ngaân haøng A sau khi cho khaùch haøng vay theo hôïp ñoàng tín duïng seõ chuyeån giao toaøn boä thu nhaäp töø khoaûn cho vay ñoù (bao goàm goác, laõi vaø möùc taêng giaù thò tröôøng cuûa khoaûn cho vay) cho ngaân haøng B. Coøn ngaân haøng B seõ cam keát thanh toaùn cho ngaân haøng A moät khoaûn thu nhaäp oån ñònh (baèng laõi suaát IBOR coäng vôùi möùc ñieàu chænh taêng giaûm) vaø thanh toaùn cho ngaân haøng A caùc khoaûn giaûm giaù trò thò tröôøng cuûa khoaûn vay treân. Nhö vaäy, ngaân haøng B seõ gaùnh chòu toaøn boä ruûi ro töø khoaûn cho vay (maø leõ ra phaûi laø ngaân haøng A gaùnh chòu). Tuy nhieân, trong tröôøng hôïp ngöôøi vay maát khaû naêng thanh toaùn thì hôïp ñoàng seõ keát thuùc tröôùc haïn. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 31
  32. Laõi+laõi boå sung+möùc Ngaân haøng A taêng giaù Ngaân haøng B (NH thuï höôûng) (NH ñaûm baûo) IBOR+laõi+möùcgiaûm giaù Cho Traû vay goác, laõi Khaùch haøng vay 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 32
  33.  b) Quyeàn choïn tín duïng (credit option):  Hôïp ñoàng quyeàn choïn tín duïng giuùp cho ngaân haøng giaûm thieät haïi moät khi chaát löôïng cuûa khoaûn cho vay giaûm do khoâng thu ñöôïc nôï hay chi phí cho vay taêng do phaûi huy ñoäng voán vôùi laõi suaát cao hôn.  b1 )Quyeàn choïn mua: Hôïp ñoàng naøy ñöôïc söû duïng khi ngaân haøng lo ngaïi khoaûn tín duïng vöøa caáp cho khaùch haøng coù chaát löôïng keùm, baáy giôø ngaân haøng seõ tìm ñeán ngöôøi baùn quyeàn (Option Dealer) ñeå mua quyeàn choïn tín duïng vôùi moät möùc phí nhaát ñònh phuï thuoäc vaøo giaù trò cuûa khoaûn cho vay.  Khi ñeán haïn thu nôï, neáu khoaûn cho vay bò giaûm giaù (do chi phí cho vay taêng) hay ngöôøi ñi vay khoâng traû ñöôïc nôï, ngaân haøng seõ söû duïng quyeàn choïn cuûa mình ñeå ñöôïc thanh toaùn toaøn boä thu nhaäp cuûa khoaûn cho vay; tröôøng hôïp ngöôøi vay thanh toaùn ñaày ñuû vaø ñuùng haïn, ngaân haøng seõ boû quyeàn choïn vaø chaáp nhaän maát khoaûn phí mua quyeàn choïn.  Thöïc chaát laø ngaân haøng mua quyeàn ñöôïc buø ñaép thieät haïi töø ruûi ro tín duïng khi cho vay. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 33
  34.  b2 )Quyeàn choïn baùn: Hôïp ñoàng naøy ñöôïc söû duïng khi ngaân haøng lo ngaïi trong töông lai khi phaùt haøng traùi phieáu ñeå huy ñoäng voán maø phaûi traû moät möùc laõi suaát cao hôn hieän taïi do bieán ñoäng cuûa neán kinh teá hay do ngaân haøng bò giaûm baäc trong xeáp haïng tín duïng. Baáy giôø, ngaân haøng seõ kyù hôïp ñoàng mua quyeàn choïn baùn ruûi ro trong huy ñoäng voán vôùi Option Dealer vaø chòu moät khoaûn phí nhaát ñònh.  Theo hôïp ñoàng naøy, neáu ñeán ngaøy phaùt haønh traùi phieáu ñeå huy ñoäng voán maø laõi suaát huy ñoäng cao hôn hieän taïi thì ngaân haøng ñöôïc quyeàn baùn traùi phieáu cho Option Dealer vôùi laõi suaát huy ñoäng hieän taïi. Ngöôïc laïi, neáu ñeán ngaøy phaùt haønh traùi phieáu ñeå huy ñoäng voán maø chi phí huy ñoäng baèng hoaëc nhoû hôn hieän taïi thì ngaân haøng boû quyeàn choïn baùn, cuõng coù nghóa laø ngaân haøng chòu maát phí mua quyeàn choïn ñeå huy ñoäng voán theo laõi suaát thò tröôøng.  Thöïc chaát laø ngaân haøng mua quyeàn ñöôïc buø ñaép thieät haïi töø ruûi ro tín duïng khi huy ñoäng voán. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 34
  35. 2. Ruûi ro thanh khoaûn 2.1. Khaùi nieäm: -Thanh khoaûn (Liquidity): Laø khaû naêng tieáp caän caùc khoaûn taøi saûn hoaëc nguoàn voán coù theå duøng ñeå chi traû vôùi chi phí hôïp lyù ngay khi nhu caàu voán phaùt sinh. - Taøi saûn, nguoàn voán coù tính thanh khoaûn cao - Ruûi ro thanh khoaûn: loaïi ruûi ro xuaát hieän trong tröôøng hôïp ngaân haøng thieáu khaû naêng chi traû, khoâng chuyeån ñoåi kòp caùc loaïi taøi saûn ra tieàn hoaëc khoâng coù khaû naêng vay möôïn ñeå ñaùp öùng yeâu caàu cuûa caùc hôïp ñoàng thanh toaùn. - Quaûn trò thanh khoaûn: Laø vieäc quaûn lyù coù hieäu quaû caáu truùc tính thanh khoaûn (tính loûng) cuûa taøi saûn vaø quaûn lyù toát caáu truùc danh muïc cuûa nguoàn voán. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 35
  36.  2.2. Caùc nguyeân nhaân daãn ñeán thanh khoaûn coù vaán ñeà:  Thöù nhaát, ñaõ xaûy ra tình traïng maát caân xöùng giöõa ngaøy ñaùo haïn cuûa caùc khoaûn söû duïng voán vaø ngaøy ñaùo haïn cuûa caùc nguoàn voán huy ñoäng (doøng tieàn thu hoài töø caùc taøi saûn ñaàu tö nhoû hôn doøng tieàn phaûi chi ra).  Thöù hai, do sự nhaïy caûm cuûa tieàn göûi vôùi söï thay ñoåi laõi suaát ñaàu tö: Khi laõi suaát ñaàu tö taêng, moät soá ngöôøi göûi tieàn ruùt voán cuûa hoï ra khoûi ngaân haøng ñeå ñaàu tö vaøo nôi coù tyû suaát sinh lôïi cao hôn, coøn caùc khaùch haøng vay tieàn seõø tích cöïc tieáp caän caùc khoaûn tín duïng vì coù laõi suaát thaáp hôn.  Thöù ba, do ngaân haøng coù chieán löôïc quaûn trò thanh khoaûn khoâng phuø hôïp vaø keùm hieäu quaû: Caùc chöùng khoùan ngaân haøng ñang sôû höõu coù tính thanh khoûan thaáp, döï tröõ cuûa ngaân haøng khoâng ñuû cho nhu caàu chi traû  Thứ tư, yếu tố taâm lyù 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 36
  37. 2.3. Cung caàu veà thanh khoaûn(Supply for liquidity) - Cung thanh khoaûn: laø caùc khoaûn voán laøm taêng quõy cuûa ngaân haøng, laø nguoàn cung caáp thanh khoaûn cho NH: Caùc khoaûn tieàn göûi ñang ñeán (S1), thu nhaäp baùn caùc khoaûn dòch vuï(S2), thu hoài tín duïng ñaõ caáp(S3), baùn caùc taøi saûn ñang kinh doanh vaø söû duïng(S4), Caùc khoaûn cung khaùc(S5). - Caàu thanh khoaûn: laø nhu caàu voán cho caùc muïc ñích cuûa ngaân haøng laøm giaûm quõy cuûa ngaân haøng ñoù: Khaùch haøng ruùt caùc khoaûn tieàn göûi(D1), yeâu caàu caáp caùc khoaûn tín duïng(D2), hoaøn traû caùc khoaûn vay möôïn phi tieàn göûi (D3), chi phí phaùt sinh khi kinh doanh caùc saûn phaåm vaø dòch vuï (D4), thanh toaùn coå töùc cho caùc coå ñoâng (D5). 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 37
  38. 2.4. Ñaùnh giaù ruûi ro thanh khoaûn: Traïng thaùi thanh khoaûn roøng: (Net Liquidity Position) = ƩCung thanh khoaûn – ƩCaàu thanh khoaûn (NLPt) = (S1+S2+S3+S4+S5) – (D1+D2+D3+D4+D5) @ NLPt = 0 @ NLPt > 0: ngaân haøng ô ûtrong tình traïng thaëng dö thanh khoaûn (Lidiquity surplus ): Do neàn kinh teá hoaït ñoäng keùm hieäu quaû, ngaân haøng khoâng cho vay hay ñaàu tư ñược. Trong phaïm vi cuûa moät ngaân haøng, ñaây laø vieäc khoâng khai thaùc heát tieàm naêng sinh lôøi cuûa taøi saûn Coù, chieám giöõ quaù nhieàu taøi saûn Coù ôû daïng tröïc tieáp hay giaùn tieáp khoâng coù khaû naêng sinh lôøi (Toàn quyõ tieàn maët quaù lôùn); hoaëc cuõng coù theå do ngaân haøng taêng voán quaù nhanh trong khi chöa coù phöông aùn söû duïng voán hieäu quaû. Ngaân haøng seõ söû duïng thanh khoaûn thöøa như sau : - Mua caùc chöùng khoaùn döï tröõ thöù caáp. - Cho vay treân thò tröôøng tieàn teä. - Göûi tieàn taïi caùc toå chöùc tín duïng khaùc. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 38
  39. @ NLPt < 0: ngaân haøng ô ûtrong tình traïng thieáu huït thanh khoaûn (Lidiquity deficit ): maát nhöõng cô hoäi ñaàu tö toát coù theå mang laïi lôïi nhuaän cho ngaân haøng, maát khaùch haøng khi hoï phaûi ñeán ngaân haøng khaùc ñể vay. Töø vieäc maát khaùch haøng vay voán seõ daãn ñeán maát khaùch haøng tieàn göûi, vì giaûm loøng tin cuûa ngöôøi göûi tieàn. Neáu thieáu thanh khoaûn ngaân haøng seõ aùp duïng caùc bieän phaùp xöû lyù nhö sau: + Söû duïng döï tröõ baét buoäc dö ra (do tieàn göûi giaûm so vôùi thaùng tröôùc) + Baùn döï tröõ thöù caáp + Vay qua ñeâm, vay taùi chieát khaáu Ngaân haøng Nhaø nöôùc, phaùt haønh chöùng chæ tieàn göûi coù meänh giaù lôùn ñeå huy ñoäng voán. + Huy ñoäng töø thò tröôøng tieàn teä. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 39
  40. 2.4. Chieán löôïc quaûn trò thanh khoaûn 2.4.1. Ñöôøng loái chung veà quaûn trò thanh khoûan: Thöù nhaát, nhaø quaûn trò thanh khoaûn phaûi thöôøng xuyeân baùm saùt hoaït ñoäng cuûa caùc boä phaän chòu traùch nhieäm huy ñoäng voán vaø söû duïng voán trong phaïm vi ngaân haøng vaø ñieàu phoái hoïat ñoäng cuûa caùc boä phaän naøy sao cho aên khôùp vôùi nhau Thöù hai, nhaø quaûn trò thanh khoaûn caàn phaûi bieát tröôùc khaû naêng ôû ñaâu vaø khi naøo nhöõng khaùch haøng göûi tieàn, xin vay döï ñònh ruùt voán hoaëc boå sung theâm tieàn göûi hoaëc traû nôï cuûa hoï. Thöù ba, nhu caàu thanh khoaûn cuûa ngaân haøng vaø caùc quyeát ñònh lieân quan ñeán vaán ñeà thanh khoaûn phaûi ñöôïc phaân tích treân cô sôû lieân tuïc ñeå traùnh keùo daøi moät trong hai traïng thaùi : thaëng dö hoaëc thaâm huït. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 40
  41. 2.4.2. Caùc chieán löôïc quaûn trò thanh khoaûn : a/ Quaûn trò thanh khoaûn döïa vaøo taøi saûn coù: Taïo ra nguoàn cung caáp thanh khoaûn töø beân trong (döïa vaøo taøi saûn Coù) b/ Quaûn trò thanh khoaûn döïa vaøo taøi saûn nôï (ñi vay) Vay möôïn beân ngoaøi (döïa vaøo taøi saûn Nôï) ñeå ñaùp öùng nhu caàu thanh khoaûn c/ Chieán löôïc caân ñoái thanh khoaûn giöõa taøi saûn coù vaø taøi saûn nôï (quaûn trò thanh khoaûn caân baèng): Phoái hôïp caân baèng ôû caû 2 höôùng treân. 2.5. Caùc phöông phaùp quaûn lyù ruûi ro thanh khoaûn @Duy trì moät tyû leä hôïp lyù giöõa voán duøng cho döï tröõ vaø voán duøng cho kinh doanh @Ñaûm baûo tyû leä veà khaû naêng chi traû (Thông tư 13) @Söû duïng caùc phương phaùp döï baùo nhu caàu thanh khoaûn: 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 41
  42.  Theo Điều 11 của QĐ 457.  Tổ chức tín dụng phải căn cứ các quy định tại Quy định này, các quy định khác của pháp luật và thực tế hoạt động ban hành quy định nội bộ về quản lý khả năng chi trả, bảo đảm an toàn trong hoạt động ngân hàng. Quy định nội bộ về quản lý khả năng chi trả của tổ chức tín dụng phải có các nội dung sau:  1. Phải tổ chức một bộ phận (từ cấp phòng hoặc tương đương trở lên) thực hiện việc quản lý chiến lược và chính sách bảo đảm khả năng chi trả do một cán bộ từ cấp phòng hoặc tương đương trở lên điều hành hàng ngày và do một thành viên của Ban Tổng giám đốc (Ban Giám đốc) phụ trách quản lý.  2. Đưa ra các dự kiến và phương án (kể cả phương án dự phòng) thực hiện bảo đảm khả năng chi trả, thanh khoản trong trường hợp xảy ra thiếu hụt tạm thời khả năng chi trả, cũng như trong trường hợp khủng hoảng về thanh khoản.  3. Thiết lập hệ thống cảnh báo sớm về tình trạng thiếu hụt tạm thời khả năng chi trả và các giải pháp xử lý tối ưu.  4. Các chính sách quy định về quản lý ngân quỹ, thu, chi và nguồn vốn hàng ngày và các chính sách quy định về việc nắm giữ các giấy tờ có giá có khả năng thanh khoản cao.  5. Các giải pháp và chính sách trong việc kiểm soát và duy trì khả năng chi trả đối với từng loại tiền tệ, vàng. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 42
  43. a) Phöông phaùp tieáp caän nguoàn vaø söû duïng voán: Phöông phaùp naøy baét ñaàu vôùi 2 thöïc teá ñôn giaûn: Moät laø, khaû naêng thanh khoaûn cuûa ngaân haøng taêng khi tieàn göûi taêng vaø cho vay giaûm. Hai laø, khaû naêng thanh khoaûn cuûa ngaân haøng giaûm khi tieàn göûi giaûm vaø cho vay taêng. Töø ñaàu naêm, ngaân haøng öôùc löôïng nhu caàu thanh khoaûn cuûa caùc thaùng, quyù trong naêm. Baát cöù luùc naøo khi nguoàn taïo ra thanh khoaûn vaø nhu caàu söû duïng thanh khoaûn khoâng caân baèng vôùi nhau, ngaân haøng coù 1 ñoä leäch thanh khoaûn coù theå ñöïôc xaùc ñònh nhö sau: Ñoä leäch thanh khoaûn(Liquidity gap) Toång caùc nguoàn taïo thanh khoaûn (1) Toång nhu caàu söû duïng thanh khoaûn (2) 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 43
  44. Khi (1) > (2) ngaân haøng coù 1 ñoä leäch thanh khoaûn döông, vaø phaàn thanh khoaûn thaëng dö nhanh choùng phaûi ñöôïc ñaàu tö vaøo nhöõng taøi saûn sinh lôïi cho ñeán khi chuùng ñöôïc caàn ñeán ñeå trang traûi nhu caàu tieàn sau naøy. Ngöôïc laïi, (1) < (2), ngaân haøng coù 1 ñoä leäch thanh khoaûn aâm, trong tröôøng hôïp naøy, ngaân haøng caàn phaûi gia taêng thanh khoaûn töø nhieàu nguoàn cung caáp saün coù khaùc nhau moät caùch kòp thôøi vaø vôùi chi phí reû nhaát. Öôùc löôïng thanh khoaûn thaâm huït (-), thaëng dö (+) = (1) – (2) trong khoaûn döï baùo Nhö vaäy, phöông phaùp naøy döïa theo nguyeân taéc: nhu caàu thanh khoaûn gia taêng (trong tröôøng hôïp tieàn göûi giaûm hay cho vay taêng) vöôït quaù möùc gia taêng cung thanh khoaûn (tieàn göûi taêng hay cho vay giaûm). 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 44
  45. Thanh khoaûn döï kieán thaùng i = ( CVÑK – CV thaùng i) – ( TG ñaàu kyø - TG thaùng i) =( CV ñaàu naêm- CV cuoái thaùng i)- ( TG ñaàu naêm- TG cuoái thaùng i) =L 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 45
  46. Keát quûa: - Neáu thanh khoaûn thaùng(quí) thöù i 0 (L>0): nghóa laø cung thanh khoaûn trong thaùng taêng nhanh hôn caàu thanh khoaûn, thaùng (quí) thöù i thöøa thanh khoaûn (so vôùi ñaàu naêm) . 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 46
  47.  b) Phöông phaùp tieáp caän caáu truùc voán:  Phöông phaùp naøy ñöôïc tieán haønh theo trình töï 2 böôùc:  Böôùc 1: Chia caùc khoaûn tieàn göûi vaø caùc nguoàn khaùc thaønh caùc loaïi treân cô sôû öôùc löôïng xaùc suaát (khaû naêng) ruùt tieàn cuûa khaùch haøng. Ví duï: coù theå chia tieàn göûi vaø caùc khoaûn huy ñoäng phi tieàn göûi cuûa ngaân haøng thaønh 3 loaïi:  Loaïi 1 :OÅn ñònh thaáp  Loaïi 2: OÅn ñònh vöøa phaûi  Loaïi 3: OÅn ñònh cao  Böôùc 2: Xaùc ñònh möùc döï tröõ thanh khoaûn cho töøng loaïi treân cô sôû aán ñònh tyû leä döï tröõ thích hôïp vôùi traïng thaùi cuûa chuùng. Ví duï;  Ñoái vôùi loaïi 1: 95%  Ñoái vôùi loaïi 2: 30%  Ñoái vôùi loaïi 3: 15% 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 47
  48.  Nhö vaäy nhu caàu döï tröõ thanh khoaûn cho caùc khoaûn tieàn göûi vaø caùc khoaûn huy ñoäng phi tieàn göûi ñöôïc xaùc ñònh nhö sau:  Döï tröõ thanh khoaûn taøi saûn nôï huy ñoäng= 95% (Nguoàn oån ñònh thaáp – Döï tröõ baét buoäc) + 30% (Nguoàn oån ñònh vöøa – Döï tröõ baét buoäc) + 15% (Nguoàn oån ñònh cao – Döï tröõ baét buoäc)  Ñoái vôùi caùc khoaûn tieàn cho vay, ngaân haøng phaûi saün saøng moïi luùc moät khi khaùch haøng noäp ñôn xin vay vaø thoaû maõn caùc tieâu chuaån tín duïng theo yeâu caàu cuûa ngaân haøng (caùc khoaûn vay coù chaát löôïng cao). Sau khi ñöôïc chaáp thuaän, haïn möùc cho vay coù theå ra khoûi ngaân haøng chæ trong phaïm vi vaøi giôø hoaëc vaøi ngaøy sau ñoù. Nhö vaäy:  Toång nhu caàu thanh khoaûn Döï tröõ thanh khoaûn taøi saûn nôï huy ñoäng Nhu caàu tieàn vay tieàm naêng 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 48
  49.  c) Phöông phaùp xaùc ñònh xaùc suaát moãi tình huoáng:  Phöông phaùp naøy ñöôïc thöïc hieän theo trình töï 2 böôùc nhö sau:  Böôùc 1: Ngaân haøng phoûng ñoaùn khaû naêng xaûy ra moãi traïng thaùi thanh khoaûn theo 3 caáp ñoä:  - Khaû naêng xaáu nhaát khi:  + Tieàn göûi xuoáng thaáp döôùi möùc döï kieán.  + Tieàn vay leân cao treân möùc döï kieán.  - Khaû naêng toát nhaát khi:  + Tieàn göûi leân cao treân möùc döï kieán.  + Tieàn vay xuoáng thaáp döôùi möùc döï kieán.  - Khaû naêng thöïc teá: naèm ôû caáp ñoä naøo ñoù giöõa 2 caáp ñoä treân. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 49
  50. Böôùc 2: Xaùc ñònh nhu caàu thanh khoaûn theo coâng thöùc: Traïng thaùi thanh khoaûn döï kieán = Pi SDi  Trong ñoù: Pi: Xaùc suaát töông öùng vôùi moät trong 3 khaû naêng. SDi: Thaëng dö hoaëc thaâm huït thanh khoaûn theo moãi khaû naêng. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 50
  51.  d) Phöông phaùp tieáp caän chæ soá thanh khoaûn:  Phöông phaùp tính toaùn nhu caàu thanh khoaûn naøy döïa treân cô sôû kinh nghieäm rieâng coù cuûa ngaân haøng vaø caùc chæ soá trung bình trong ngaønh. Thoâng thöôøng caùc chæ soá thanh khoaûn sau ñaây ñöôïc söû duïng:   Tieàn maët Tieàn göûi taïi caùc ñònh cheá taøi chính Traïngthaùi tieàn maët TaøisaûnCoù 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 51
  52.  Trong ñoù, traïng thaùi tieàn maët phuï thuoäc vaøo:  Caùc yeáu toá maø ngaân haøng coù theå kieåm soaùt ñöôïc:  Nhoùm yeáu toá laøm taêng quõy tieàn teä:  + Baùn chöùng khoaùn, nhaän laõi chöùng khoaùn.  + Vay qua ñeâm, phaùt haønh chöùng chæ tieàn göûi hoaëc nhaän tieàn göûi cuûa khaùch haøng.  + Nhöõng khoaûn tín duïng ñaõ ñeán haïn thu hoài.  Nhoùm yeáu toá laøm giaûm quyõ tieàn teä:  + Mua chöùng khoaùn, traû laõi tieàn göûi.  + Khaùch haøng ruùt tieàn theo ñònh kyø.  + Traû nôï vay ñeán haïn.  + Cho vay qua ñeâm.  + Thanh toaùn phí dòch vuï cho ngaân haøng khaùc 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 52
  53.  Caùc yeáu toá maø ngaân haøng khoâng kieåm soaùt ñöôïc, bao goàm:  Nhoùm yeáu toá laøm taêng quõy tieàn teä:  + Nhöõng khoaûn tieàn nhaän ñöôïc töø nghieäp vuï thanh toaùn buø tröø  + Caùc khoaûn thueá thu hoä, tieàn maët trong quùa trình thu (tieàn ñang chuyeån).  Nhoùm yeáu toá laøm giaûm quõy tieàn teä:  + Caùc khoaûn phaûi traû trong nghieäp vuï thanh toaùn buø tröø.  + Thueá phaûi thanh toaùn cho ngaân saùch.  + Khaùch haøng ruùt tieàn khoâng theo ñònh kyø (tröôùc haïn). 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 53
  54. Chöùng khoaùn Chính Phuû (DTTC) Chöùng khoaùn coùtính thanh khoaûn Taøi saûn Coù Vò trí roøng Toång cho vayquañeâm - Toång nôï quañeâm thanh khoaûn Taøi saûn Coù cho vayquañeâm Gía trò chöùng khoaùn ñaõ caàm coá Tyûsoá chöùng khoaùn caàmcoá Toång giaùtrò chöùng khoaùn Tieàn göûi giao dòch Tyû soá thaønh phaàn tieàn bieán ñoäng Toång soá tieàn göûi 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 54
  55.  Ngoaøi ra, ñeå döï baùo thanh khoaûn, caùc ngaân haøng coù theå aùp duïng phöông phaùp döïa vaøo caùc chæ tieâu cô baûn ñaùnh giaù theo daáu hieäu cuûa thò tröôøng, bao goàm:  - Söï tin töôûng cuûa daân chuùng thoâng qua löu löôïng voán vaø chi phí traû laõi maø ngaân haøng huy ñoäng ñöôïc qua moãi thôøi kyø.  - Taùc ñoäng giaù coå phieáu cuûa ngaân haøng.  - Ruûi ro caùc khoaûn laõi cuûa chöùng chæ tieàn göûi vaø caùc khoaûn nôï vay khaùc.  - Toån thaát töø vieäc baùn voäi vaõ taøi saûn coù  - Vieäc ñaùp öùng caùc cam keát cuûa ngaân haøng ñoái vôùi khaùch haøng vay: Cuï theå laø caùc raøng buoäc nhö yeâu caàu töø lôïi nhuaän döï kieán hôïp lyù, aùp löïc thanh khoaûn.  - Caùc khoaûn vay töø ngaân haøng Trung öông. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 55
  56. 3. Ruûi ro tyû giaù (Foreign Exchange Rate Risk): 3.1. Khaùi nieäm: Ruûi ro tyû giaù laø ruûi ro phaùt sinh trong quaù trình cho vay ngoaïi teä hoaëc quaù trình kinh doanh ngoaïi teä cuûa ngaân haøng khi tyû giaù bieán ñoäng theo chieàu höôùng baát lôïi cho ngaân haøng. - NH cho vay, ñi vay baèng ngoaïi teä. - NH kinh doanh ngoaïi teä. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 56
  57. 3.2. Nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro tyû giaù:  Coù 2 nguyeân nhaân chính laøm phaùt sinh ruûi ro tỷ giá:  Moät laø : Nhu caàu kinh doanh ngoaïi teä cuûa ngaân haøng, goàm 2 hoaït ñoäng sau :  - Mua vaø baùn ngoaïi teä cho khaùch haøng hoaëc cho chính mình nhaèm caân baèng traïng thaùi ngoaïi hoái ñeå phoøng ngöøa ruûi ro tyû giaù.  - Mua vaø baùn ngoaïi teä nhaèm muïc ñích ñaàu cô kieám laõi khi tyû giaù bieán ñoäng.  Hai laø : Söï khoâng caân xöùng giöõa taøi saûn Coù vaø taøi saûn Nôï ñoái vôùi töøng loaïi ngoaïi teä  Caû 2 nguyeân nhaân naøy taïo ra moät xu höôùng traïng thaùi ngoaïi teä roøng (tröôøng theá hoaëc ñoaûn theá). 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 57
  58. 3.3. Ñaùnh giaù ruûi ro TGHÑ Traïng thaùi ngoaïi hoái cuûa ngoaïi teä A = Soá dö cuûa ngoaïi teä A thuoäc TS Coù (Mua vaøo trong kyø)- Soá dö cuûa ngoaïi teä A thuoäc TS Nôï (Baùn ra trong kyø) Toång traïng thaùi ngoaïi hoái = Soá dö cuûa taát caû ngoaïi teä thuoäc TS Coù - Soá dö cuûa taát caû ngoaïi teä thuoäc TS Nôï Tröôøng hôïp 1: Traïng thaùi ngoaïi hoái = 0 Soá dö ngoaïi teä thuoäc TS Coù (Mua vaøo trong kyø) = Soá dö ngoaïi teä thuoäc TS Nôï (Baùn ra trong kyø) Tyû giaù ngoaïi teä taêng hoaëc giaûm thì ruûi ro tyû giaù khoâng xuaát hieän vì thu nhaäp vaø chi phí seõ taêng vaø giaûm vôùi toác ñoä baèng nhau neân lôïi nhuaän khoâng ñoåi. Ruûi ro tyû giaù xem nhö baèng 0. traïng thaùi caân baèng - “square position” Tröôøng hôïp 2: Traïng thaùi ngoaïi hoái > 0 Soá dö ngoaïi teä thuoäc TS Coù > Soá dö ngoaïi teä thuoäc TS Nôï: Traïng thaùi ñoä leäch döông (traïng thaùi dö thöøa ) vaø phaàn cheânh leäch ñoù ñöôïc goïi laø tröôøng theá12/4/2011 (long foreign currency PGS.TSposition) Tran Huy Hoang: Tyû giaù ngoaïi teä giaûm thì 58thu nhaäp giaûm nhanh hôn chi phí. Ruûi ro xuaát hieän khi tyû giaù giaûm.
  59. Tröôøng hôïp 3: Traïng thaùi ngoaïi hoái < 0 : Ñoä leäch aâm (traïng thaùi dö thieáu ), phaàn cheânh leäch ñöôïc goïi laø ñoaûn theá (short foreign currency position) Ruûi ro xuaát hieän khi tyû giaù ngoaïi teä taêng. Theo qui ñònh hieän nay cuûa NHNN, vaøo cuoái ngaøy caùc toå chöùc tín duïng phaûi duy trì: Tröôøng theá 30% , Ñoaûn theá 30% VTC VTC Tröôøng theá (USD) 15% , Ñoaûn theá (USD) 15% VTC VTC 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 59
  60. 3.3. Phöông phaùp quaûn lyù ruûi ro tyû giaù  Aùp duïng giaûi phaùp cho vay baèng loaïi ngoaïi teä naøy nhöng thu nôï baèng loaïi ngoïai teä khaùc oån ñònh hôn vôùi tyû giaù kyø haïn ñaõ ñöôïc aán ñònh tröôùc trong hôïp ñoàng tín duïng: Ngaân haøng chia seû ruûi ro vôùi khaùch haøng.  Ña daïng hoaù caùc loaïi ngoaïi teä trong döï tröõ vaø thanh toaùn, haïn cheá taäp trung.  Aùp duïng caùc bieän phaùp baûo hieåm ruûi ro tæ giaù nhö hôïp ñoàng kyø haïn (Forward), quyeàn löïa choïn (Option), nghieäp vuï Swap ngoaïi teä  Chuyeån giao ruûi ro tyû giaù cho cô quan baûo hieåm.  Quản trị bị động: Duy trì traïng thaùi ngoaïi hoái = 0 vaø ña daïng hoaù caùc nguoàn voán ngoaïi teä trong kinh doanh.  Quản trị chủ động: Thöïc hieän toát vieäc döï baùo tæ giaù: + Döï baùo tyû giaù taêng: tyû giaù taêng -> duy trì traïng thaùi ngoaïi hoái ñoä leäch döông (tröôøng theá). + Döï baùo tyû giaù giaûm: tyû giaù giaûm -> duy trì traïng thaùi ngoaïi hoái ñoä leäch aâm (ñoaûn theá). 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 60
  61. 4. Ruûi ro laõi suaát (Interest rate risk) 4.1. Khaùi nieäm : Ruûi ro laõi suaát laø loaïi ruûi ro xuaát hieän khi coù söï thay ñoåi cuûa laõi suaát thò tröôøng hoaëc cuûa nhöõng yeáu toá coù lieân quan ñeán laõi suaát daãn ñeán toån thaát veà taøi saûn hoaëc laøm giaûm thu nhaäp cuûa ngaân haøng. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 61
  62. 4.2. Nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro laõi suaát a) Khi xuaát hieän söï khoâng caân xöùng veà kyø haïn giöõa taøi saûn Coù vaø taøi saûn Nôï:  Tröôøng hôïp 1: Kyø haïn cuûa taøi saûn Nôï nhoû hôn kyø haïn cuûa taøi saûn Coù: Ngaân haøng huy ñoäng voán ngaén haïn ñeåø cho vay, ñaàu tö daøi haïn. Ruûi ro seõ trôû thaønh hieän thöïc neáu laõi suaát huy ñoäng trong nhöõng naêm tieáp theo taêng leân trong khi laõi suaát cho vay vaø ñaàu tö daøi haïn khoâng ñoåi trong khi LS huy ñoäng ngaén haïn taêng.  Tröôøng hôïp 2: Kyø haïn cuûa taøi saûn Nôï lôùn hôn kyø haïn cuûa taøi saûn Coù: Ngaân haøng huy ñoäng voán coù kyø haïn daøi ñeåø cho vay, ñaàu tö vôùiù kyø haïn ngaén. Ruûi ro seõ trôû thaønh hieän thöïc neáu laõi suaát huy ñoäng trong nhöõng naêm tieáp theo khoâng ñoåi trong khi laõi suaát cho vay vaø ñaàu tö giaûm xuoáng. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 62
  63. b) Do caùc ngaân haøng aùp duïng caùc loaïi laõi suaát khaùc nhau trong quaù trình huy ñoäng voán vaø cho vay - Huy ñoäng voán vôùi LS coá ñònh, cho vay vôùi LS bieán ñoåi - Huy ñoäng voán vôùi LS bieán ñoåi, cho vay vôùi LS coá ñònh c) Do coù söï khoâng phuø hôïp veà khoái löôïng giöõa nguoàn voán huy ñoäng vôùi vieäc söû duïng nguoàn voán ñoù ñeå cho vay. d) Do khoâng coù söï phuø hôïp veà thôøi haïn giöõa nguoàn voán huy ñoäng vôùi vieäc söû duïng nguoàn voán ñoù ñeå cho vay. e) Do tyû leä laïm phaùt döï kieán khoâng phuø hôïp vôùi tyû leä laïm phaùt thöïc teá -> voán cuûa ngaân haøng khoâng ñöôïc baûo toaøn sau khi cho vay. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 63
  64. 4.3. AÛnh höôûng cuûa ruûi ro laõi suaát ñeán hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng: - Laøm taêng chi phí nguoàn voán cuûa ngaân haøng.  - Laøm giaûm thu nhaäp töø taøi saûn cuûa ngaân haøng.  - Laøm giaûm giaù trò thò tröôøng cuûa taøi saûn Coù vaø  voán chuû sôû höõu cuûa ngaân haøng. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 64
  65. Rñi ro l·i suÊt Rủi ro tái đầu tư C¸c lo¹i RRLS Rñi ro về gi¸ 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 65
  66.  - Rủi ro về giá (price risk): Phát sinh khi lãi suất thị trường tăng làm giảm giá trị thị trường của các trái phiếu và các khoản cho vay với lãi suất cố định ngân hàng đang nắm giữ.Nếu NH muốn bán các công cụ tài chính này, phải chấp nhận tổn thất.  - Rủi ro tái đầu tư (re-investment risk): Xuất hiện khi lãi suất thị trường hạ khiến NH phải chấp nhận đầu tư các nguồn vốn của mình vào những tài sản có mức sinh lời thấp hơn. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 66
  67.  4.4. Ñaùnh giaù ruûi ro laõi suaát :  4.4.1. Heä soá cheânh leäch laõi thuaàn (coøn goïi laø heä soá thu nhaäp laõi roøng caän bieân NIM – Net Interest Margin):  Heä soá cheânh Thu nhaäp laõi - Chi phí laõi  = leäch laõi thuaàn 100% Taøi saûn Coù sinh lôøi (NIM)  - Thu nhaäp laõi : laõi cho vay, ñaàu tö, laõi tieàn göûi taïi ngaân haøng khaùc, laõi ñaàu tö chöùng khoaùn  - Chi phí laõi: chi phí huy ñoäng voán, ñi vay  - Toång taøi saûn Coù sinh lôøi=Toång taøi saûn Coù – Tieàn maët & taøi saûn coá ñònh.  Heä soá laõi roøng bieân teá giuùp cho ngaân haøng döï baùo tröôùc khaû naêng sinh laõi cuûa ngaân haøng thoâng qua vieäc kieåm soaùt chaët cheõ taøi saûn sinh lôøi vaø vieäc tìm kieám nhöõng nguoàn voán coù chi phí thaáp nhaát.  Coâng thöùc xaùc ñònh heä soá cheânh leäch laõi thuaàn (NIM) treân cho thaáy: Neáu chi phí huy ñoäng voán taêng nhanh hôn laõi thu töø cho vay vaø ñaàu tö hoaëc laõi thu töø cho vay vaø ñaàu tö giaûm nhanh hôn chi phí huy ñoäng voán seõ laøm cho NIM bò thu heïp laïi, ruûi ro laõi suaát seõ lôùn. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 67
  68. Một trong những mục tiêu quan trọng CỦA quản lý rủi ro lãi suất là hạn chế tới mức tối đa nhất mọi ảnh hưởng xấu của biến động lãi suất đến thu nhập của ngân hàng. → Ngân hàng cần phải tập trung vào những bộ phận nhạy cảm nhất với lãi suất trong danh mục tài sản và nợ. →Tỷ lệ thu nhập lãi cận biên (NIM) phải được duy trì cố định để bảo vệ thu nhập trước rủi ro lãi suất.  NIM trung bình nằm trong khoảng 3,5-4% 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 68
  69. 4.4.2. Heä soá ruûi ro laõi suaát (R)- Khe hôû nhaïy caûm laõi suaát (Interest rate sensitive gap): Heä soá ruûi Taøi saûn Coù nhaïy laõi - Taøi saûn Nôï nhaïy laõi rolaõi suaát (R) Trong ñoù: Taøi saûn Nôï nhaïy caûm vôùi laõi suaát (khi LS thay ñoåi, chi phí boû ra ñeå coù TSN naøy cuõng thay ñoåi theo): -Tieàn göûi hoạt kỳ cuûa khaùch haøng. -Tieàn göûi coù kyø haïn vaø tieát kieäm coù kyø haïn thôøi haïn coøn laïi döôùi n thaùng. - TG có lãi suất biến đổi -Caùc khoaûn vay ngaén haïn treân thò tröôøng tieàn teä vôùi thôøi haïn döôùi n thaùng (vay qua ñeâm, vay taùi chieát khaáu thôøi haïn döôùi n thaùng). 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 69
  70. Taøi saûn Coù nhaïy caûm vôùi laõi suaát (khi LS thay ñoåi, thu nhaäp coù ñöôïc töø TSC naøy cuõng thay ñoåi theo) bao goàm: -Caùc khoaûn cho vay coù laõi suaát bieán ñoåi. -Caùc khoaûn cho vay ngaén haïn (cho vay thöông maïi) vôùi thôøi haïn döôùi n thaùng. -Chöùng khoaùn coù thôøi haïn coøn laïi döôùi n thaùng (traùi phieáu chính phuû, coâng ty, xí nghieäp ) -Tieàn göûi theo laõi suaát bieán ñoåi, cho vay qua ñeâm, caùc khoaûn ñaàu tö taøi chính coù thôøi haïn coøn laïi döôùi n thaùng Ñaëc ñieåm : thôøi gian ñeán haïn döôùi n thaùng . 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 70
  71. QUẢN LÝ KHE HỞ NHẠY CẢM LÃI SUẤT (INTEREST RATE SENSITIVE GAP MANAGEMENT) Ví dụ về tài sản và nợ có thể và không thể tái định giá: Tài sản có thể Nợ có thể tái Tài sản không Nợ không thể tái định giá định giá thể tái định tái định giá giá Chứng khoán ngắn Vay từ thị trường Tiền mặt tại két Tiền gửi giao hạn của Chính phủ tiền tệ (vay quỹ hoặc tiền gửi tại dịch (không và của các tổ chức liên bang, vay ngân hàng Trung được trả lãi tư nhân (sắp mãn theo hợp đồng Ương hoặc mang lãi hạn) mua lại). Cho vay dài hạn suất cố định) Các khỏan cho vay Tiết kiệm ngắn với lãi suất cố Tiền gửi tiết ngắn hạn (sắp mãn hạn. định. kiệm dài hạn và hạn) Tiền gửi trên thị Chứng khoán dài tiền gửi hưu trí Các khoản cho vay trường tiền tệ hạn với lãi suất Vốn chủ sở hữu và chứng khoán (với lãi suất có cố định. mang lãi suất thả thể được điều Tòa nhà, các nổi chỉnh) thiết bị và các tài Tiền gửi mang lãi sản không sinh suất thả nổi lời
  72. R = 0: Taøi saûn Coù nhaïy caûm vôùi laõi suaát = taøi saûn Nôï nhaïy caûm vôùi laõi suaát. Laõi suaát bieán ñoäng taêng hay giaûm ñeàu khoâng aûnh höôûng ñeán thu nhaäp cuûa ngaân haøng: ruûi ro laõi suaát khoâng xuaát hieän. R >0: Taøi saûn Coù nhaïy caûm vôùi laõi suaát > taøi saûn Nôï nhaïy caûm vôùi laõi suaát. Khi R > 0, laõi suaát thò tröôøng giaûm -> ruûi ro laõi suaát xuaát hieän. R ruûi ro laõi suaát xuaát hieän. Töø caùc ví duï treân, ta coù keát luaän chung: Möùc thay ñoåi lôïi nhuaän = (Toång taøi saûn Coù nhaïy laõi – Toång taøi saûn Nôï nhaïy laõi) Möùc thay ñoåi laõi suaát =R Möùc thay ñoåi laõi suaát Hieäu soá trong coâng thöùc treân ñöôïc goïi laø khoaûng caùch hay khe hôû laõi suaát, phöông phaùp phaân tích naøy goïi laø phaân tích khoaûng caùch hay khe hôû laõi suaát. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 72
  73. QUAN HEÄ GIÖÕA ÑOÄ LEÄCH TiỀN TỆ, LAÕI SUAÁT VAØ KHAÛ NAÊNG SINH LÔØI TÌNH HÌNH GAP LAÕI SUAÁT LN > 0 TAÊNG TAÊNG (TS nhaïy laõi > Nôï GIAÛM GIAÛM nhaïy laõi) TAÊNG < 0 GIAÛM (TSNC < NNC) GIAÛM TAÊNG = 0 TAÊNG KHOÂNG THAY ÑOÅI (TSNC = NNC) GIAÛM KHOÂNG THAY ÑOÅI 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 73
  74. BIEÄN PHAÙP QUAÛN TRÒ ÑOÄ LEÄCH RUÛI RO BIEÄN PHAÙP QUAÛN TRÒ R>0 NHAÏY CAÛM TAØI SAÛN LAÕI SUAÁT GIAÛM TAØI SAÛN NHAÏY CAÛM. (ÑOÄ LEÄCH TÍCH CÖÏC) GIAÛM TAÊNG NÔÏ NHAÏY CAÛM R<0 NHAÏY CAÛM NÔÏ LAÕI SUAÁT TAÊNG TAØI SAÛN NHAÏY CAÛM. (ÑOÄ LEÄCH TIEÂU CÖÏC) TAÊNG GIAÛM NÔÏ NHAÏY CAÛM 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 74
  75. QUẢN LÝ KHE HỞ NHẠY CẢM LÃI SUẤT Ví dụ chương trình máy tính mới nhất của ngân hàng có thể cho ra những số liệu sau: Triệu USD Kỳ hạn Tài sản Nợ nhạy Khe hở Khe hở nhạy cảm cảm lãi nhạy nhạy cảm lãi suất suất cảm lãi lãi suất suất tích luỹ Trong vòng 24 giờ tới 40 USD 30 USD +10 +10 7 ngày sau 120 160 -40 -30 30 ngày sau 85 65 +20 -10 90 ngày sau 280 250 +30 +20 120 ngày sau 455 395 +60 +80
  76. NGHIEÄP VUÏ SWAP LAÕI SUAÁT NGAÂN HAØNG NGAÂN LAÕI SUAÁT COÁ ÑÒNH HAØNG A HOAËC TOÅ CHÖÙC TAØI CHAÙNH B LAÕI SUAÁT BIEÁN ÑOÅI 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 76
  77. 4.4.3. Khe hôû kyø haïn (Duration Gap): Kyø haïn hoaøn voán Kyø haïn hoaøn traû Khe hôû = trung bình cuûa taøi — U× trung bình cuûa nôï kyø haïn saûn (DA) (DL) DGAP Trong ñoù: - Kyø haïn hoaøn voán cuûa taøi saûn laø thôøi gian trung bình caàn thieát ñeå thu hoài khoaûn voán ñaõ boû ra ñeå cho vay, ñaàu tö, laø thôøi gian trung bình döïa treân doøng tieàn döï tính seõ nhaän ñöôïc trong töông lai. - Kyø haïn hoaøn traû cuûa taøi saûn nôï thôøi gian trung bình caàn thieát ñeå hoaøn traû khoaûn voán ñaõ huy ñoäng, ñi vay, laø thôøi gian trung bình cuûa doøng tieàn döï tính ra khoûi ngaân haøng (Thanh toaùn laõi vaø voán vay). 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 77
  78. DGAP = DA - uDL DGAP : Ñoä leäch thôøi löôïng DA : Thôøi löôïng cuûa toång taøi saûn DL : Thôøi löôïng cuûa toång nôï u : Hệ số đòn bẩy = Toång nôï / Toång taøi saûn A: Quy moâ taøi saûn L: Quy moâ nôï 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 78
  79. Giaù trò roøng cuûa ngaân haøng (NW) = A - L A: Giaù trò cuûa toång taøi saûn L: Giaù trò cuûa toång nợ  Khi laõi suaát thay ñoåi, giaù trò cuûa toång taøi saûn vaø cuûa voán huy ñoäng thay ñoåi laøm cho giaù trò roøng cuûa ngaân haøng thay ñoåi theo: Δ NW= ΔA – ΔL Cuï theå laø khi laõi suaát taêng, giaù trò thò tröôøng cuûa toång taøi saûn vaø giaù trò thò tröôøng cuûa toång voán huy ñoäng coù laõi suaát coá ñònh vaø coù kyø haïn caøng daøi seõ giaûm. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 79
  80. Ta coù theå tính ñöôïc möùc taêng giaûm giaù trò roøng cuûa ngaân haøng theo coâng thöùc sau: NW ( D r A) ( D r L) A 1 r L 1 r Vôùi : Δ NW: Mức thay ñoåi giaù trò roøng cuûa ngaân haøng. DA: Kyø haïn hoaøn voán trung bình theo giaù trò cuûa danh muïc taøi saûn. A: Toång giaù trò cuûa taøi saûn. DL: Kyø haïn hoaøn traû trung bình theo giaù trò cuûa danh muïc nôï. L: Toång giaù trò nôï. Δr: Möùc thay ñoåi cuûa laõi suaát. r: Laõi suaát ban ñaàu. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 80
  81. MOÁI QUAN HEÄ GIÖÕA ÑOÄ LEÄCH, LAÕI SUAÁT, GIAÙ TRÒ VOÁN GAPD LAÕI SUAÁT GIAÙ TRÒ VOÁN 0 TAÊNG GIAÛM [DA uDL] GIAÛM TAÊNG 0 TAÊNG TAÊNG [DA < uDL] GIAÛM GIAÛM = 0 TAÊNG KHOÂNG THAY ÑOÅI [DA = uDL] GIAÛM KHOÂNG THAY ÑOÅI 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 81
  82.  Keát luaän:  - Khi khe hôû kyø haïn döông (Kyø haïn hoaøn voán trung bình cuûa taøi saûn>Kyø haïn hoaøn traû trung bình nôï):  + Neáu laõi suaát taêng seõ laøm giaûm giaù trò roøng cuûa ngaân haøng.  + Neáu laõi suaát giaûm seõ laøm taêng giaù trò roøng cuûa ngaân haøng.  - Khi khe hôû kyø haïn aâm (Kyø haïn hoaøn voán trung bình cuûa taøi saûn<Kyø haïn hoaøn traû trung bình cuûa nôï):  + Neáu laõi suaát taêng seõ laøm taêng giaù trò roøng cuûa ngaân haøng.  + Neáu laõi suaát giaûm seõ laøm giaûm giaù trò roøng cuûa ngaân haøng.  - Khi khe hôû kyø haïn baèng khoâng (Kyø haïn hoaøn voán trung bình cuûa taøi saûn=Kyø haïn hoaøn traû cuûa nôï): Giaù trò roøng cuûa ngaân haøng khoâng chòu aûnh höôûng bôûi söï thay ñoåi laõi suaát, nghóa laø möùc taêng giaûm cuûa giaù trò taøi saûn ñöôïc caân baèng vôùi möùc taêng giaûm cuûa giaù trò nôï. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 82
  83. 4.4 Phöông phaùp quaûn lyù ruûi ro laõi suaát : - Ngaân haøng chuyeån giao toaøn boä ruûi ro laõi suaát cho cô quan baûo hieåm chuyeân nghieäp. - Aùp duïng caùc bieän phaùp cho vay thöông maïi (cho vay ngaén haïn) hoặc CV dài hạn nhưng thời gian tái định giá phải ngắn: khi laõi suaát thò tröôøng thay ñoåi theo chieàu höôùng taêng, ngaân haøng seõ kòp thôøi taêng laõi suaát cho vay. - Aùp duïng caùc bieän phaùp baûo hieåm laõi suaát nhö thöïc hieän hôïp ñoàng coù kyø haïn veà laõi suaát, quyeàn löïa choïn laõi suaát, Swap laõi suaát. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 83
  84. - Ñaûm baûo caân ñoái giöõa taøi saûn Coù nhaïy caûm laõi suaát vôùi taøi saûn Nôï nhaïy caûm laõi suaát sao cho laø duy trì R = 0. - Thöïc hieän döï baùo laõi suaát, coù nhieàu nhaân toá aûnh höôûng ñeán laõi suaát nhö cung caàu veà voán tín duïng, tyû suaát lôïi nhuaän bình quaân cuûa caùc doanh nghieäp, tyû leä laïm phaùt döï kieán, chính saùch tieàn teä cuûa ngaân haøng Trung öông trong töøng thôøi kyø ñieàu chænh danh muïc taøi saûn Coù, taøi saûn Nôï hôïp lyù nhaát: + Neáu döï baùo laõi suaát taêng -> R>0, khe hở kỳ hạn R<0, huy ñoäng voán ngaén haïn, cho vay daøi haïn. Heä soá cheânh leäch laõi thuaàn caøng taêng caøng toát. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 84
  85. BIEÄN PHAÙP QUAÛN TRÒ ÑOÄ LEÄCH RUÛI RO BIEÄN PHAÙP QUAÛN TRÒ LAÕI SUAÁT DÖÔNG RUÙT NGAÉN DA TAÊNG NAÂNG CAO DL LAÕI SUAÁT NAÂNG CAO D AÂÂM A GIAÛM RUÙT NGAÉN DL 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 85