›
›

Bài giảng Quản trị ngân hàng - Chương 4: Quản trị tài sản (Tích sản)

pdf 77 trang phuongnguyen 1370
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng Quản trị ngân hàng - Chương 4: Quản trị tài sản (Tích sản)", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pdfbai_giang_quan_tri_ngan_hang_chuong_4_quan_tri_tai_san_tich.pdf

Nội dung text: Bài giảng Quản trị ngân hàng - Chương 4: Quản trị tài sản (Tích sản)

  1. Chöông 4 QUAÛN TRÒ TAØI SAÛN (TÍCH SAÛN) 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 1
  2. I. NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CHUNG VEÀ QUAÛN TRÒ TAØI SAÛN COÙ CUÛA NGAÂN HAØNG 1. Khaùi nieäm - Taøi saûn coù (noäi baûng): Laø nhöõng TS ñöôïc hình thaønh trong quaù trình söû duïng caùc nguoàn voán cuûa NH (TM, TGNH khaùc, ñaàu tö, tín duïng, TSC khaùc). - ÔÛ moät goùc ñoä tieáp caän khaùc, taøi saûn Coù laø keát quaû cuûa vieäc söû duïng voán cuûa ngaân haøng, laø nhöõng taøi saûn ñöôïc hình thaønh töø caùc nguoàn voán cuûa ngaân haøng trong quaù trình hoaït ñoäng. - Moät nguoàn voán coù theå hình thaønh neân nhieàu TSC vaø ngöôïc laïi. - - Quaûn trò taøi saûn coù laø vieäc quaûn lyù caùc danh muïc söû duïng voán cuûa ngaân haøng nhaèm taïo moät cô caáu taøi saûn coù thích hôïp bao goàm: ngaân quyõ, tín duïng, ñaàu tö vaø caùc taøi saûn khaùc ñaûm baûo ngaân haøng hoaït ñoäng kinh doanh an toaøn vaø coù laõi. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 2
  3. Phaân loaïi taøi saûn Coù cuûa ngaân haøng:  - Caên cöù vaøo hình thöùc toàn taïi, taøi saûn Coù cuûa ngaân haøng coù theå toàn taïi döôùi daïng taøi saûn thöïc, taøi saûn taøi chính vaø taøi saûn voâ hình.  - Caên cöù vaøo nguoàn goác hình thaønh, taøi saûn cuûa ngaân haøng ñöôïc hình thaønh chuû yeáu töø nguoàn voán chuû sôû höõu, voán tích luõy trong quaù trình kinh doanh, voán huy ñoäng vaø voán ñi vay  - Caên cöù vaøo vò trí trong baûng Toång keát taøi saûn, taøi saûn cuûa ngaân haøng bao goàm taøi saûn noäi baûng vaø taøi saûn ngoaïi baûng.  Taøi saûn Coù = Voán chủ sở hữu + Taøi saûn Nôï
  4. 2. Caùc yeáu toá taùc ñoäng ñeán quaûn trò taøi saûn coù Caùc quy ñònh cuûa luaät phaùp: luaät ngaân haøng, luaät ñaát ñai, luaät daân söï, luaät thöøa keá Moái lieân heä giöõa ngaân haøng vôùi khaùch haøng: vöøa laø ngöôøi ñi vay vöøa laø ngöôøi cho vay. Lôïi nhuaän maø ngaân haøng ñaït ñöôïc trong kinh doanh vaø nhu caàu taêng coå töùc cuûa caùc coå ñoâng. Söï an toaøn cuûa ngaân haøng trong kinh doanh vaø lôïi nhuaän maø ngaân haøng ñaït ñöôïc (ñaùp öùng nhu caàu thanh khoaûn).
  5. 3. Caùc nguyeân taéc quaûn trò taøi saûn coù - Ña daïng hoùa caùc khoaûn mục, danh muïc taøi saûn coù ñeå phaân taùn ruûi ro. - Phaûi giaûi quyeát ñöôïc moät caùch haøi hoaø moái quan heä giöõa thanh khoaûn vaø khaû naêng sinh lôøi trong moät khoaûn muïc taøi saûn coù. - Phaûi ñaûm baûo ñöôïc söï chuyeån hoaù moät caùch linh hoaït veà maïêt giaù trò giöõa caùc danh muïc cuûa taøi saûn coù. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 5
  6. 4. Chieán löôïc quaûn trò taøi saûn Có Noäi dung Muïc tieâu . Toái ña hoaù lôïi nhuaän. . Toái thieåu ruûi ro. . Ñaûm baûo nhu caàu thanh khoaûn và khả năng sinh lời
  7. II. CAÙC THAØNH PHAÀN CUÛA TAØI SAÛN COÙ 1. Ngân quỹ 2. Đầu tư 3. Tín dụng 4. TSC khác
  8. 1. Ngaân quõy: Laø khoaûn taøi saûn coù tính thanh khoaûn cao maø ngaân haøng phaûi duy trì ñeå ñaûm baûo an toaøn trong hoaït ñoäng kinh doanh, bao goàm tieàn maët taïi quyõ vaø tieàn göûi taïi caùc ngaân haøng khaùc. Ñaây laø nhöõng taøi saûn khoâng sinh lôøi, ñöôïc duy trì chuû yeáu ñeå ñaùp öùng nhu caàu chi traû cho khaùch haøng göûi tieàn, chi phí cho hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng, buø ñaép thieáu huït trong thanh toaùn buø tröø vaø thöïc hieän döï tröõ baét buoäc theo quy ñònh cuûa ngaân haøng Nhaø nöôùc. Bình quaân hieän nay, ngaân quyõ chieám khoaûng 10% trong toång taøi saûn Coù cuûa caùc ngaân haøng, vaø trong töông lai, khoaûn muïc naøy coù xu höôùng ngaøy caøng giaûm do söï phaùt trieån cuûa thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët, trình ñoä quaûn lyù cuûa ngaân haøng
  9. 1.1. Tieàn maët taïi quõy 1.2. Tieàn göûi taïi ngaân haøng khaùc 1.3. Döï tröõ phaùp ñònh (döï tröõ baét buoäc): Ñöôïc duy trì theo ngaøy Soá tieàn phaûi DTBB cho Toång nguoàn voán Tyû leä DTBB ngaøy hoâm sau huy ñoäng cuoái ngaøy hoâm nay
  10. 2. Ñaàu tö 2.1. Muïc ñích ñaàu tö: -OÅn ñònh hoùa thu nhaäp. -Buø tröø ruûi ro tín duïng trong danh muïc cho vay. -Cung caáp nguoàn thanh khoaûn döï phoøng cho ngaân haøng. -Giuùp cho ngaân haøng giaûm soá thueá phaûi noäp nhöng vaãn taêng thu nhaäp, ñaëc bieät laø traùi phieáu ñoâ thò (laø loaïi traùi ñöôïc mieãn thueá thu nhaäp). -Taïo ra söï phoøng veä cho ngaân haøng nhaèm ngaên ngöøa söï thieät haïi khi ruûi ro xuaát hieän Nhìn chung, caùc ngaân haøng coù hai muïc ñích chính khi ñaàu tö caùc chöùng khoaùn: ñaàu tö vì thanh khoaûn vaø ñaàu tö vì lôïi töùc. hoangth@ueh.edu.vn 0913 806 137 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 10
  11. 2.2. Hình thöùc ñaàu tö - Ñaàu tö tröïc tieáp: bao goàm huøn voán, mua coå phaàn, lieân doanh lieân keát hay thaønh laäp coâng ty tröïc thuoäc vaø ngaân haøng thöông maïi coù tham gia quaûn lyù caùc hoaït ñoäng ñoù. Ñoái vôùi hình thöùc naøy, ngaân haøng chæ ñöôïc söû duïng voán töï coù ñeå ñaàu tö neân noù coù tyû troïng khoâng lôùn trong taøi saûn Coù cuûa ngaân haøng. (Mục VI – Giới hạn góp vốn, mua cổ phần Điều 16.) - Ñaàu tö giaùn tieáp (laø hình thöùc ñaàu tö chuû yeáu): ñaàu tö vaøo caùc chöùng khoaùn coù giaù ñeå höôûng cheânh leäch giaù trong tröôøng hôïp khi chöùng khoaùn ñaàu tö taêng giaù treân thò tröôøng (kinh doanh chöùng khoaùn). Ñoái vôùi hình thöùc ñaàu tö naøy, ngoaøi voán töï coù ngaân haøng coù theå söû duïng caùc nguoàn voán oån ñònh khaùc ñeå ñaàu tö.
  12. 2.3. Chöùng khoaùn ñaàu tö  2.3.1. Caùc coâng cuï cuûa thò tröôøng tieàn teä: nhöõng coâng cuï naøy coù caùc ñaëc ñieåm chung nhö sau: lôïi töùc thaáp, ngaøy ñaùo haïn döôùi moät naêm, deã mua baùn treân thò tröôøng (tính khaû maïi cao), möùc ñoä ruûi ro cuûa chöùng khoaùn thaáp. Caùc coâng cuï naøy bao goàm:  Traùi phieáu ngaén haïn cuûa caùc coâng ty, xí nghieäp.  Traùi phieáu ñoâ thò (traùi phieáu chính quyeàn ñòa phöông).  Caùc hoái phieáu, kyø phieáu thöông maïi.  Tín phieáu kho baïc (coâng khoá phieáu).  Tín phieáu ngaân haøng Nhaø nöôùc:  Chöùng chæ tieàn göûi (Certificates of Deposit - CDs) coù thôøi haïn döôùi moät naêm
  13.  2.3.2. Caùc coâng cuï cuûa thò tröôøng voán:  Coù ñaëc ñieåm chung laø lôïi töùc cao, thôøi gian ñaùo haïn daøi (≥ 1 naêm), tính khaû maïi thaáp, coù nhieàu ruûi ro, nhö:  Traùi phieáu Chính phuû coù thôøi haïn ≥ 1 naêm.  Traùi phieáu ñoâ thò (traùi phieáu chính quyeàn ñòa phöông) thôøi haïn ≥ moät naêm.  Kyø phieáu ngaân haøng coù thôøi haïn ≥ moät naêm.  Traùi phieáu daøi haïn cuûa caùc coâng ty, xí nghieäp  Coâng traùi.
  14. 3. Caùc khoaûn muïc tín duïng: Ñaây laø khoaûn muïc raát quan troïng vì noù thu huùt haàu heát caùc nguoàn voán cuûa ngaân haøng (60-75%), mang laïi 2/3 toång thu nhaäp cho ngaân haøng vaø laø khoaûn muïc chöùa ñöïng raát nhieàu ruûi ro, maø qua ñoù, coù theå ñaùnh giaù ñöôïc trình ñoä vaø hieäu quaû kinh doanh cuûa ngaân haøng. Trong moät ngaân haøng, giaù trò caùc danh muïc cuûa khoaûn muïc tín duïng cao hay thaáp tuøy thuoäc vaøo caùc yeáu toá sau: - Ñaëc ñieåm cuûa khu vöïc thò tröôøng nôi maø ngaân haøng ñang hoaït ñoäng (khu vöïc daân cö, khu coâng nghieäp). - Quy moâ cuûa ngaân haøng, ñaëc bieät laø quy moâ cuûa voán töï coù - Kinh nghieäm vaø trình ñoä quaûn lyù, sôû tröôøng cuûa NH . - Lôïi nhuaän mong ñôïi cuûa moät khoaûn tín duïng. 4. Taøi saûn coù khaùc: Bao goàm taøi saûn coá ñònh, caùc khoaûn phaûi thu, chi phí .
  15. III. CAÙC PHÖÔNG PHAÙP QUAÛN TRÒ TAØI SAÛN COÙ 1. Phaân chia taøi saûn coù ñeå quaûn lyù 1.1. Caên cöù vaøo thöù töï öu tieân cuûa caùc khoaûn muïc taøi saûn coù (thanh khoûan) a) Döï tröõ sô caáp: Bao goàm TM+TG NH khaùc; DTBB+DT vöôït troäi. Taøi saûn chöùc naêng: Ñaùp öùng nhöõng nhu caàu thanh toaùn thöôøng xuyeân, haøng ngaøy taïi NH-Tuyeán phoøng thuû thöù nhaát cuûa NH 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 15
  16. b) Döï tröõ thöù caáp (caùc khoaûn döï phoøng): Taøi saûn chöùc naêng-Tuyeán phoøng thuû thöù 2 cuûa NH Nhöõng chöùng khoaùn naøy phaûi thoûa maõn ñoàng thôøi ba ñieàu kieän: + An toaøn: Chöùng khoaùn phaûi chaéc chaén ñöôïc thanh toaùn khi ñeán haïn (traùi phieáu chính phuû, tín phieáu NHNN, traùi phieáu KB) . + Thôøi gian ñaùo haïn ngaén (thôøi haïn ban ñaàu, t/h coøn laïi döôùi moät naêm). + Coù tính thanh khoaûn cao, deã mua baùn, deã chuyeån ñoåi ra tieàn (chieát khaáu, taùi chieát khaáu, baùn treân thò tröôøng ) vôiù CP thaáp. DTTC naèm trong khoaûn muïc ñaàu tö. Döï tröõ thöù caáp = Tyû leä döï tröõ Khoaûn thöù caáp muïc ñaàu tö Hoaëc Döï tröõ = (Tyû leä thanh khoaûn Möùc huy ñoäng thöù caáp cuûa nguoàn voán thöù i nguoàn voán thöù i) Döï tröõ TC = Tyû leä thanh khoaûn Toång nguoàn voán huy ñoäng
  17. c) Ñaàu tö: Neáu muïc ñích ñaàu tö vì thanh khoaûn thì ñoù laø döï tröõ thöù caáp nhö ñaõ neâu treân, coøn neáu muïc ñích ñaàu tö vì lôïi töùc thì chính laø caùc traùi phieáu coâng ty, xí nghieäp coù thôøi haïn daøi, lôïi töùc cao. d) Tín duïng e) Taøi saûn coù khaùc.
  18. 1.2. Caên cöù vaøo ñaëc ñieåm vaø tính chaát cuûa nguoàn voán hình thaønh neân taøi saûn coù NÔÏ NGAÉN HAÏN TAØI SAÛN NGAÉN HAÏN TIEÀN GÖÛI HOAÏT KYØ TIEÀN MAËT TKIEÄM KHOÂNG KYØ HAÏN TG TAÏI CAÙC TCHÖÙC TD VAY QUA ÑEÂM CHÖÙNG KHOAÙN NG/HAÏN VAY MARKET TIEÀN TEÄ. CAÙC KHOAÛN TD NG/HAÏN NÔÏ DAØI HAÏN TAØI SAÛN DAØI HAÏN TIEÀN GÖÛI ÑÒNH KYØ CAÙC KHOAÛN TD DHAÏN. TIEÁT KIEÄM COÙ KYØ HAÏN CHÖÙNG KHOÙAN KHO BAÏC CDs DAØI HAÏN DHAÏN VAY DHAÏN. GNÔÏ VAØ TRPHIEÁU CTY. VOÁN TÖÏ COÙ. TSCĐ
  19. 1.3. Phöông phaùp taäp trung quyõ TIEÀN GÖÛI KHOÂNG DTSC KYØ HAÏN DTTC TIEÀN GÖÛI QUYÕ COÙ KYøHAÏN TAÄP CHO VAY TRUN G VOÁN VAY ÑAÀU TÖ VOÁN TÖÏ COÙ TSCÑ
  20. 1.4. Thieát laäp caùc trung taâm Theo caùch naøy, trong moät ngaân haøng, nhaø quaûn trò seõ thieát laäp moät soá trung taâm, moãi moät trung taâm seõ töông öùng vôùi moät loaïi nguoàn voán cuûa ngaân haøng. Ví duï: trung taâm tieàn göûi tieát kieäm, trung taâm tieàn göûi khoâng kyø haïn, trung taâm tieàn göûi ñònh kyø, trung taâm voán ñieàu leä vaø caùc quyõ. Caùc trung taâm naøy ñöôïc coi laø nhöõng ngaân haøng nhoû trong ngaân haøng lôùn vaø noù coù nhieäm vuï phaân chia nguoàn voán cuûa trung taâm mình ñeå hình thaønh neân nhöõng khoaûn muïc taøi saûn coù thích hôïp.
  21. TIEÀN GÖÛI KHOÂNG DTSC KYØ HAÏN DTTC TIEÀN GÖÛI COÙ KYøHAÏN ÑAÀU TÖ VOÁN VAY CHO VAY VOÁN TÖÏ COÙ TSCÑ
  22. 1.5. Phöông phaùp moâ hình laäp trình tuyeán tính Khoaûn muïc Tyû suaát sinh lôïi (%) Gía trò 1.Döï tröõ sô caáp 2 X1 2.Döï tröõ thöù caáp 4 X2 3.Tín duïng 8 X3 4.Ñaàu tö 6 X4 5.Taøi saûn khaùc 1 X5 F(x) = 2X1+4X2+8X3+6X4 + X5 -> Max 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 22
  23. 2. Quaûn trò döï tröõ  2.1. Muïc ñích döï tröõ cuûa ngaân haøng: nhaèm ñaûm baûo khaû naêng thanh toaùn toaøn boä caùc khoaûn nôï phaùt sinh, toaøn boä caùc khoaûn chi traû, chi tieâu vaø cho vay thöôøng xuyeân vaø khoâng thöôøng xuyeân cuûa ngaân haøng. Traùnh 1 trong 2 tröôøng hôïp döï tröõ quaù ít hoaëc quaù nhieàu.  Taøi saûn döï tröõ ≥ Caùc khoaûn nôï phaûi chi traû  Neáu xeùt khaû naêng chi traû trong moät giai ñoaïn ngaén thì:  Taøi saûn Coù ngaén haïn  ≥1  Taøi saûn Nôï ngaén haïn  (Tyû leä veà khaû naêng chi traû TTT13)
  24. Tổ chức tín dụng phải xây dựng bảng phân tích các tài sản “Có” có thể thanh toán ngay và các tài sản "Nợ" phải thanh toán đối với từng loại đồng tiền, trong những khoảng thời gian sau: a. Trong ngày hôm sau. b. Từ 2 đến 7 ngày. c. Từ 8 ngày đến 1 tháng. d. Từ 1 tháng đến 3 tháng. đ. Từ 3 tháng đến 6 tháng.
  25. 2.2. Caùc hình thöùc döï tröõ cuûa ngaân haøng  2.2.1. Neáu caên cöù vaøo yeâu caàu döï tröõ: döï tröõ phaùp ñònh vaø döï tröõ thaëng dö  2.2.2. Caên cöù vaøo caáp ñoä döï tröõ: Döï tröõ sô caáp vaø döï tröõ thöù caáp  2.2.3. Caên cöù vaøo hình thaùi toàn taïi, döï tröõ cuûa ngaân haøng goàm tieàn maët, tieàn göûi ngaân haøng khaùc vaø caùc chöùng khoaùn coù tính thanh khoaûn cao.
  26. 2.3. Taøi saûn döï tröõ vaø nhu caàu döï tröõ: 2.3.1. Döï tröõ phaùp ñònh (döï tröõ baét buoäc): Soá dö nguoàn voán thöù i Tyû leä DTBB nguoàn voán thöù i Soá tieàn DTBB Tỷ lệ DTBB cao hay thấp phuï thuoäc vaøo: Nguồn vốn ngắn hay daøi hạn, loại hình TCTD, loại đồng tiền Döï tröõ baét buoäc ñöôïc duy trì nhaèm hai lyù do nhö sau: - Baûo veä quyeàn lôïi cuûa ngöôøi göûi tieàn vaøo ngaân haøng. - Ñaûm baûo cho ngaân haøng Nhaø nöôùc coù theå ñieàu chænh ñöôïc khaû naêng taïo tieàn cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi nhaèm thöïc thi chính saùch tieàn teä cuûa mình.
  27. Theo kinh nghieäm cuûa caùc nöôùc, ta coù caùc phöông phaùp quaûn lyù soá tieàn döï tröõ baét buoäc sau ñaây: - Phong toûa hoaøn toaøn: toaøn boä soá tieàn döï tröõ baét buoäc seõ ñöôïc ngaân haøng nhaø nöôùc quaûn lyù taïi moät taøi khoaûn rieâng bieät, soá tieàn treân taøi khoaûn naøy ngaân haøng thöông maïi khoâng ñöôïc söû duïng ñeán vaø khoâng ñöôïc höôûng laõi. Ví duï 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 27
  28. - Baùn phong toûa: moät phaàn döï tröõ baét buoäc seõ ñöôïc quaûn lyù nhö treân taïi ngaân haøng nhaø nöôùc, phaàn coøn laïi seõ ñöôïc quaûn lyù taïi ngaân haøng thöông maïi ñoù döôùi caùc hình thöùc nhö tieàn maët, tieàn göûi, caùc chöùng khoaùn coù tính thanh khoaûn cao. Ñònh kyø ngaân haøng nhaø nöôùc seõ kieåm tra tình hình döï tröõ cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi taïi caùc khoaûn muïc treân. Ví duï
  29. - Khoâng phong toûa: toaøn boä soá tieàn döï tröõ baét buoäc seõ ñöôïc quaûn lyù taïi ngaân haøng thöông maïi döôùi hình thöùc tieàn göûi, tieàn maët, ñaàu tö chöùng khoaùn vaø ñònh kyø ngaân haøng nhaø nöôùc seõ tieán haønh kieåm tra döï tröõ baét buoäc naøy. Ví duï
  30. Caùc loaïi tieàn göûi phaûi tính döï tröõ baét buoäc bao goàm tieàn göûi baèng VND vaø ngoaïi teä, cuï theå goàm coù: a/ Tieàn göûi cuûa Kho baïc Nhaø nöôùc thuoäc loïai phaûi DTBB. b/ Tieàn göûi cuûa khaùch haøng trong vaø ngoaøi nöôùc: Tieàn göûi khoâng kyø haïn, tieàn göûi coù kyø haïn thuoäc loaïi phaûi döï tröõ baét buoäc, tieàn göûi voán chuyeân duøng, tieàn göûi tieát kieäm khoâng kyø haïn, coù kyø haïn thuoäc loaïi phaûi döï tröõ baét buoäc; tieát kieäm khaùc. c/ Tieàn thu ñöôïc töø vieäc phaùt haønh giaáy tôø coù giaù coù kyø haïn thuoäc loaïi phaûi döï tröõ baét buoäc. d/ TG của TCTD nước ngoaøi Toaøn boä soá tieàn döï tröõ baét buoäc seõ ñöôïc theo doõi treân taøi khoaûn tieàn göûi khoâng kyø haïn cuûa ngaân haøng thöông maïi taïi ngaân haøng Nhaø nöôùc (taøi khoaûn tieàn göûi thanh toaùn). 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 30
  31. Quaù trình kieåm tra tình hình döï tröõ baét buoäc cuûa caùc Toå chöùc tín duïng ñöôïc ngaân haøng Nhaø nöôùc thöïc hieän nhö sau: + Caùc toå chöùc tín duïng coù traùch nhieäm göûi baùo caùo “ Soá dö tieàn göûi huy ñoäng bình quaân “ cuûa “Kyø xaùc ñònh döï tröõ baét buoäc” laøm cô sôû tính toaùn tieàn döï tröõ baét buoäc cuûa “ Kyø duy trì döï tröõ baét buoäc” cho chi nhaùnh ngaân haøng Nhaø nöôùc Tænh, Thaønh phoá nôi Toå chöùc tín duïng ñaït truï sôû chính. + Ngaân haøng Nhaø nöôùc seõ tieán haønh kieåm tra döï tröõ baét buoäc baèng caùch so saùnh hai soá lieäu sau: * (1) Soá tieàn phaûi duy trì döï tröõ baét buoäc cuûa ngaøy, thaùng naêm naøy * (2) Soá dö bình quaân cuûa taøi khoaûn tieàn göûi thanh toaùn (taøi khoaûn tieàn göûi khoâng kyø haïn -1113) taïi ngaân haøng Nhaø nöôùc ngaøy, thaùng, naêm tröôùc. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 31
  32. - Neáu (1) = (2): Ngaân haøng döï tröõ ñuû. - Neáu (1) (2): Döï tröõ thöøa. Phaàn döï tröõ vöôït möùc naøy ngaân haøng ñöôïc höôûng laõi theo laõi suaát tieàn göûi khoâng kyø haïn. - Neáu (1) > (2): Döï tröõ thieáu. Ngaân haøng thöông maïi seõ bò phaït theo quy ñònh cuûa ngaân haøng nhaø nöôùc: Thieáu döï tröõ baét buoäc laàn ñaàu trong naêm seõ chòu hình thöùc xöû phaït caûnh caùo. Neáu thieáu döï tröõ baét buoäc laàn thöù hai trôû ñi trong naêm, ngaân haøng nhaø nöôùc xöû phaït baèng tieàn phaàn thieáu ñoái vôùi hoäi sôû chính cuûa toå chöùc tín duïng nhö sau: 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 32
  33. Tröôøng hôïp phaàn thieáu döï tröõ baét buoäc baèng VND: Möùc phaït = laõi suaát taùi caáp voán cuûa NHNN 150% phaàn cheânh leäch döï tröõ thieáu. Tröôøng hôïp phaàn thieáu döï tröõ baét buoäc baèng ngoaïi teä: Möùc phaït = laõi suaát SIBOR kyø haïn 3 thaùng cuûa USD 150% phaàn cheânh leäch döï tröõ thieáu. QĐ số: 379/QĐ-NHNN Hà Nội, ngày 24 tháng 02 năm 2009
  34. 2.3.2. Tieàn maët taïi quõy: - Tieàn maët taïi quõy cuûa ngaân haøng bao goàm: tieàn maët taïi Hoäi sôû, tieàn maët taïi caùc chi nhaùnh, taïi caùc phoøng giao dòch cuûa ngaân haøng, taïi caùc maùy ATM. Theo quan ñieåm cuûa caùc ngaân haøng, tieàn maët chæ ñöôïc giöõ laïi moät löôïng vöøa ñuû vì caùc lyù do sau: + Khoâng an toaøn neáu ngaân haøng duy trì tieàn maët quaù nhieàu. + Möùc sinh lôøi cuûa tieàn maët xem nhö baèng 0, chöa keå ñeán do taùc ñoäng cuûa laïm phaùt seõ laøm cho giaù trò cuûa tieàn maët bò giaûm ñi. + Toán keùm do chi phí baûo quaûn tieàn maët khaù cao.
  35. - Nhöõng yeáu toá aûnh höôûng ñeán möùc döï tröõ tieàn maët + Khoaûng caùch töø ngaân haøng ñeán trung taâm tieàn maët (Ngaân haøng Nhaø nöôùc, hoäi sôû cuûa ngaân haøng thöông maïi). + Thoùi quen söû duïng tieàn maët cuûa khaùch haøng treân ñòa baøn nôi ngaân haøng hoaït ñoäng. + Nhu caàu cuûa khaùch haøng taïi nhöõng thôøi ñieåm khaùc nhau, nhu caàu naøy coù theå bieát tröôùc nhö laø nhu caàu coù tính chu kyø, thôøi vuï; nhu caàu thöôøng xuyeân; hoaëc coù theå laø nhöõng nhu caàu khoâng bieát tröôùc mang tính ñoät xuaát. Hieän nay, ôû Vieät Nam, löôïng tieàn maët taïi quyõ cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi chieám khoaûng 5% trong toång taøi saûn Coù, trong khi ôû caùc nöôùc phaùt trieån thì tyû leä naøy chæ xaáp xæ 1%.
  36. 2.3.3. Tieàn göûi thanh toaùn taïi ngaân haøng khaùc, bao goàm: - Tieàn göûi khoâng kyø haïn taïi ngaân haøng Nhaø nöôùc: Ñöôïc duy trì ñeå phuïc vuï cho nhu caàu thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët. Tieàn göûi naøy coøn duøng ñeå ñaùp öùng nhu caàu cho vay khi caàn thieát, ñaùp öùng nhu caàu ruùt tieàn maët cuûa ngaân haøng, buø ñaép thieáu huït trong thanh toaùn buø tröø, giao dòch mua baùn traùi phieáu Chính phuû, chuyeån tieàn - Tieàn göûi taïi caùc ngaân haøng thöông maïi khaùc: Duøng cho nhöõng nhu caàu thanh toaùn töùc thôøi vaø ngaén haïn nhö thu-chi hoä, chi traû cho caùc khoaûn dòch vuï ñöôïc thöïc hieän bôûi ngaân haøng khaùc hoaëc laøm ñaïi lyù thanh toaùn cho nhau. 2.3.4. Tieàn ñang chuyeån: Caùc khoaûn tieàn ñang trong thôøi gian chôø ñôïi hoaøn taát thuû tuïc luaân chuyeån chöùng töø: Tieàn maët ñaõ noäp vaøo ngaân haøng Nhaø nöôùc nhöng chöa nhaän ñöôïc giaáy baùo coù; caùc tôø seùc maø ngaân haøng laø ngöôøi thuï höôûng, ñaõ noäp vaøo ngaân haøng chi traû nhöng chöa ñöôïc thanh toaùn
  37. 3. Quaûn trò danh muïc tín duïng-Xaây döïng moät chính saùch tín duïng hieäu quaû: 3.1. Khaùi nieäm CSTD: laø heä thoáng caùc quan ñieåm, chuû tröông, ñònh höôùng quy ñònh chæ ñaïo hoaït ñoäng tín duïng vaø ñaàu tö tín duïng cuûa ngaân haøng, do Hoäi ñoàng quaûn trò ñöa ra phuø hôïp vôùi chieán löôïc phaùt trieån cuûa ngaân haøng vaø nhöõng quy ñònh phaùp lyù hieän haønh. Chính saùch tín duïng cuûa ngaân haøng phaûi ñaït ñöôïc muïc tieâu caân baèng giöõa toái ña hoùa lôïi nhuaän vaø giaûm thieåu ruûi ro; ñaûm baûo khaû naêng taêng tröôûng tín duïng vaø ñaàu tö an toaøn, hieäu quaû, ñuùng ñònh höôùng vaø chieán löôïc phaùt trieån cuûa ngaân haøng. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 37
  38. 3.2. Muïc ñích vaø yù nghóa cuûa CSTD Muïc ñích: + Cung caáp ñöôøng loái cuï theå cuûa ngaân haøng cho nhaân vieân tín duïng vaø caùc nhaø quaûn trò khi ñöa ra quyeát ñònh cho vay ñoái khaùch haøng. + Hoã trôï cho ngaân haøng höôùng tôùi moät danh muïc cho vay coù theå keát hôïp nhieàu muïc tieâu khaùc nhau (taêng lôïi nhuaän; phoøng choáng, kieåm soaùt ruûi ro; thoûa maõn caùc yeâu caàu veà maët phaùp lyù; phuø hôïp vôùi theá maïnh cuûa ngaân haøng).
  39. 3.5. QUY TRÌNH CHO VAY Phaân Caáu Giaùm Xöû lyù tích truùc saùt caùc tín hôïp theo khoaûn duïng ñoàng doõi vay coù tín tín vaán ñeà duïng. duïng.
  40. Caùc loaïi hình caáp tín duïng
  41. Cho vay tröïc tieáp Cho vay tröïc tieáp ñöôïc theå hieän qua sô ñoà sau: (1) Caáp voán NGAÂN HAØNG KHAÙCH HAØNG (2) Thanh toaùn nôï
  42. CHO VAY GIAÙN TIEÁP : Chieát khaáu thöông phieáu vaø chöùng töø coù giaù:
  43. Bao thanh toaùn (Factoring):
  44. Cho thueâ taøi chính (Financial Leasing) : COÂNG TY THUEÂ (4) MUA (5) Traû (2) Traû tieàn HÑ tieàn thueâ thueâ mua TS TC TS (3) Giao TS Nhaø cung Ngöôøi ñi caáp thueâ (1) Tìm hieåu TS
  45. Baûo laõnh ngaân haøng (Bank Guarantee)  Thöïc chaát, baûo laõnh ngaân haøng laø tín duïng baèng chöõ kyù. Nhôø chöùng thö baûo laõnh cuûa nhaø ngaân haøng, maø ngöôøi ñöôïc baûo laõnh coù theå kyù keát vaø thöïc hieän caùc hôïp ñoàng kinh teá, thöông maïi, hôïp ñoàng taøi chính moät caùch thuaän lôïi.  Tuy baûo laõnh laø nghieäp vuï tín duïng khoâng xuaát voán, nhöng laïi coù ruûi ro, vì ngaân haøng baûo laõnh buoäc phaûi thöïc hieän cam keát baûo laõnh khi ngöôøi baûo laõnh vì lyù do naøo ñoù ñaõ khoâng thöïc hieän hoaëc thöïc hieän khoâng ñuùng nghóa vuï cuûa mình, nghóa laø ngaân haøng baûo laõnh phaûi ñöùng ra traû tieàn thay cho ngöôøi ñöôïc baûo laõnh.
  46. 3.6. Xaùc ñònh chính saùch laõi suaát cho vay: a) Caùc loaïi laõi suaát caàn xaùc ñònh: - Laõi suaát cho vay ñoái vôùi khaùch haøng thoâng thöôøng, ñoái vôùi khaùch haøng ñöôïc öu ñaõi. - Laõi suaát cho vay trong haïn vaø quaù haïn. - Laõi suaát cho vay thaû noåi vaø coá ñònh.
  47. b) Caùc boä phaän lieân quan trong xaây döïng chính saùch laõi suaát cho vay:  Hoäi ñoàng quaûn trò, UÛy ban ALCO (UÛy ban quaûn lyù taøi saûn Nôï-Coù), Toång giaùm ñoác vaø Ban ñieàu haønh cuûa ngaân haøng:  - Hoäi ñoàng quaûn trò haøng naêm seõ xeùt duyeät chính saùch vaø quy trình xaùc ñònh laõi suaát cho vay, chi phí huy ñoäng voán, caùc ruûi ro tín duïng tieàm aån  - UÛy ban ALCO (UÛy ban quaûn lyù taøi saûn Nôï-Coù) vaø Toång giaùm ñoác chòu traùch nhieäm ban haønh quy cheá xaùc ñònh laõi suaát cho vay, ñònh höôùng bieân ñoä laõi suaát, xaây döïng vaø ban haønh caùc bieän phaùp kieåm tra giaùm saùt vaø baùo caùo Hoäi ñoàng quaûn trò.  - Ban ñieàu haønh cuûa ngaân haøng seõ xaây döïng quy trình höôùng daãn xaùc ñònh laõi suaát cho vay cuûa töøng saûn phaåm tín duïng.
  48. c) Caùc yeáu toá caáu thaønh laõi suaát cho vay: - Chi phí huy ñoäng voán (%) (a): Laø chi phí huy ñoäng voán bình quaân (laõi phaûi traû) cuûa taát caû caùc nguoàn voán bao goàm tieàn göûi tieát kieäm cuûa daân cö, tieàn göûi khoâng kyø haïn cuûa doanh nghieäp vaø caù nhaân, tieàn göûi coù kyø haïn vaø voán vay treân thò tröôøng lieân ngaân haøng, vay khaùc tính theo töøng kyø haïn. - Chi phí hoaït ñoäng (%)(b): Bao goàm chi phí tieàn löông, chi phí vaên phoøng, ñaøo taïo, ñi laïi vaø chi phí hoaït ñoäng khaùc. - Chi phí döï phoøng ruûi ro tín duïng (%)(c): Ñöôïc xaùc ñònh phuø hôïp vôùi haïng khaùch haøng (qua vieäc chaám ñieåm tín duïng), möùc ñoä ruûi ro cuûa ngaønh haøng, cuûa phöông aùn vay voán - Chi phí thanh khoaûn (%)(d): Chi phí voán ñaûm baûo thanh khoaûn cho heä thoáng ngaân haøng. - Chi phí voán chuû sôû höõu (%)(e): Laø möùc lôïi nhuaän ngaân haøng kyø voïng thu ñöôïc töø voán chuû sôû höõu, coù theå xaùc ñònh baèng laõi suaát tieàn göûi lieân ngaân haøng cuøng kyø haïn vôùi khoaûn cho vay.
  49. d) Phöông phaùp xaùc ñònh laõi suaát cho vay: d1)Xaùc ñònh möùc saøn laõi suaát cho vay: = (a)+(b)+(c)+(d)+(e) ≤ Möùc laõi suaát cho vay bình quaân treân thò tröôøng lieân ngaân haøng (Neáu cao hôn phaûi ñieàu chænh laïi tyû leä lôïi nhuaän kyø voïng töø voán chuû sôû höõu) d2) Xaùc ñònh laõi suaát cho vay: i) Phöông phaùp ñieàu chænh ruûi ro treân giaù voán (RAROC: Risk Adjusted Return on Capital) Laõi suaát cho vay=Möùc lôïi nhuaän kyø voïng (f)+Chi phí voán cho vay Trong ñoù Chi phí voán cho vay = (a)+(b)+(c)+(d)+(e) Laõi suaát cho vay neâu treân khoâng ñöôïc thaáp hôn laõi suaát cho vay saøn; neáu thaáp hôn möùc laõi suaát thò tröôøng thì ñeà xuaát möùc laõi suaát phuø hôïp thò tröôøng, neáu cao hôn laõi suaát thò tröôøng thì phaûi ñieàu chænh laïi lôïi nhuaän kyø voïng (f).
  50.  ii) Phöông phaùp caïnh tranh theo laõi suaát thò tröôøng:  - Haøng thaùng, phoøng Keá hoaïch toång hôïp xaùc ñònh laõi suaát cho vay cuûa moät nhoùm ngaân haøng thöông maïi Nhaø nöôùc, moät nhoùm ngaân haøng thöông maïi coå phaàn, moät nhoùm ngaân haøng thöông maïi lieân doanh vaø moät nhoùm chi nhaùnh ngaân haøng thöông maïi nöôùc ngoaøi ñeå tính laõi suaát cho vay bình quaân cuûa thò tröôøng cho töøng kyø haïn.  - Döïa theo laõi suaát cho vay bình quaân treân, uûy ban ALCO seõ quyeát ñònh möùc saøn laõi suaát cho vay trình Toång giaùm ñoác pheâ duyeät, sau ñoù thoâng baùo cho caùc chi nhaùnh ñeå laøm cô sôû xaùc ñònh laõi suaát cho vay.  - Treân cô sôû töï caân ñoái “ñaàu vaøo”, “ñaàu ra”, möùc ñoä ruûi ro cuûa khoaûn cho vay vaø möùc ñoä caïnh tranh treân ñòa baøn cuûa chi nhaùnh, giaùm ñoác caùc chi nhaùnh töï quyeát ñònh möùc laõi suaát cho vay ñoái vôùi töøng khaùch haøng nhöng khoâng ñöôïc thaáp hôn möùc saøn laõi suaát cho vay.
  51. iii. PHÖÔNG PHAÙP XAÙC ÑÒNH LAÕI SUAÁT TREÂN CÔ SÔÛ LAÕI SUAÁT CÔ BAÛN. RL = RB + RC + RD TRONG ÑOÙ: PHAÀN TÍNH THEÂM RL: LAÕI SUAÁT CHO VAY. RB: LAÕI SUAÁT CHO VAY CÔ BAÛN. RC: TYÛ LEÄ RUÛI RO TÍN DUÏNG DÖÏ KIEÁN RD: TYÛ LEÄ RUÛI RO KYØ HAÏN DÖÏ KIEÁN .
  52. 3.7. Chính saùch quaûn lyù ruûi ro tín duïng: Phaûi ñaûm baûo ñöôïc caùc nguyeân taéc sau: - Phaân taùn ruûi ro: Khoâng cho vay voán taäp trung quaù nhieàu vaøo moät khaùch haøng hoaëc moät nhoùm khaùch haøng coù lieân quan, moät ngaønh haøng/lónh vöïc kinh teá hoaëc moät nhoùm ngaønh haøng/lónh vöïc kinh teá coù lieân quan vôùi nhau - Khi duyeät cho vay, ngaân haøng phaûi chuù yù 4 ñieàu kieän sau: + Khaû naêng traû nôï cuûa khaùch haøng≥Haïn möùc tín duïng + Mức cho vay≤70%Taøi saûn ñaûm baûo + Toång dö nôï cho vay ñoái vôùi khaùch haøng ≤15%VTC NH + Khaû naêng coøn coù theå cho vay theâm cuûa ngaân haøng (H3 ≥9%) - Quy trình xeùt duyeät caáp tín duïng phaûi thoâng qua nhieàu caáp, nhieàu ngöôøi hoaëc taäp theå: Caùn boä tín duïng, tröôûng phoøng tín duïng, giaùm ñoác hoaëc hoäi ñoàng tín duïng. - Kieåm tra, giaùm saùt thöôøng xuyeân: Ñöôïc thöïc hieän bôûi caùn boä tín duïng vaø boä phaän kieåm tra, giaùm saùt tín duïng ñoäc laäp.
  53. 3.8. Hôïp ñoàng tín duïng Baûo veä ñoàng thôøi lôïi ích cuûa ngaân haøng vaø lôïi ích cuûa khaùch haøng : - Phaàn moâ taû khoaûn vay: xaùc ñònh roõ goác cuûa khoaûn vay, laõi suaát, kyø haïn vaø ñieàu kieän hoaøn traû maø ngöôøi vay phaûi thöïc hieän. Phương thức cho vay, số tiền cho vay, mục đích sử dụng tiền vay; - Hình thức bảo đảm tiền vay và tài sản bảo đảm; Traùi quyeàn cuûa NH ñoái vôùi taøi saûn ñaûm baûo. - - Quyền và nghĩa vụ các bên; - Thoûa thuaän cam keát cho vay: ñaây laø cam keát cuûa ngaân haøng veà moät haïn möùc tín duïng daønh cho khaùch haøng trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh. - Ñieàu kieän raøng buoäc: Ñieàu kieän raøng buoäc mang tính khaúng ñònh, Ñieàu kieän raøng buoäc mang tính phuû ñònh - - Nhöõng tröôøng hôïp vi phaïm hôïp ñoàng vaø Phương thức xử lý tranh chấp; - ù 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 53
  54. 3.9. Giaùm saùt vaø theo doõi nôï vay Muïc ñích: raøng buoäc khaùch haøng söû duïng voán ñuùng muïc ñích, coù hieäu quaû vaø tuaân thuû caùc quy ñònh cuûa ngaân haøng Vieäc giaùm saùt nôï vay phaûi tuaân thuû caùc nguyeân taéc sau: Nguyeân taéc 1: Thöïc hieän vieäc kieåm tra theo nhöõng kyø haïn nhaát ñònh. Nguyeân taéc 2: Caàn xem xeùt caån thaän nhöõng ñaëc ñieåm quan troïng cuûa moãi khoaûn vay. Nguyeân taéc 3: Ngaân haøng phaûi luoân theo doõi tình traïng cuûa caùc khoaûn cho vay lôùn nhaát ñeå phaùt hieän nhöõng daáu hieäu xaáu. Nguyeân taéc 4: Taêng cöôøng lòch trình giaùm saùt theo doõi khi neàn kinh teá laâm vaøo tình traïng suy thoaùi, khuûng hoaûng hoaëc phaàn lôùn caùc khoaûn vay cuûa ngaân haøng phaùt sinh nhieàu vaán ñeà ñaùng chuù yù. Nguyeân taéc 5: Nhaän dieän vaø xöû lyù kòp thôøi caùc khoaûn vay coù vaán ñeà töø ñoù ñöa ra caùc bieän phaùp giaûm tình traïng phöùc taïp vaø nôï khoù ñoøi. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 54
  55. 3.10. Quy trình xöû lyù caùc khoaûn vay coù vaán ñeà 3.10.1. Phoøng ngöøa nôï coù vaán ñeà: a) Caùn boä tín duïng: + Kieåm tra tröôùc, trong vaø sau khi cho vay. + Phaân tích chaát löôïng tín duïng, phaân loaïi khoaûn vay theo ñuùng nguyeân taéc ñeå ñöa ra keá hoaïch kieåm tra, phoøng ngöøa vaø xöû lyù. + Thu thaäp vaø khai thaùc caùc loaïi thoâng tin moät caùch thöôøng xuyeân ñeå coù höôùng xöû lyù kòp thôøi caùc khoaûn vay coù vaán ñeà. Caùc nguoàn thoâng tin bao goàm thoâng tin töø cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc caùc caáp, cô quan noäi chính (coâng an, thanh tra ), cô quan thueá, caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng, töø ñoái thuû caïnh tranh cuûa khaùch haøng, töø CIC b) Caùc caáp quaûn lyù cuûa caùn boä tín duïng: Chuû ñoäng ngaên ngöøa moái quan heä baát bình thöôøng giöõa caùn boä tín duïng vôùi khaùch haøng vay; kieåm tra möùc ñoä trung thöïc cuûa trong tôø trình cuûa caùn boä tín duïng; kieåm tra tinh thaàn traùch nhieäm cuûa caùn boä tín duïng ñoái vôùi coâng vieäc. 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 55
  56.  3. 10.2. Quy trình quaûn lyù vaø xöû lyù caùc khoaûn vay coù vaán ñeà:  3. 10.2.1. Daáu hieäu:  + Ngöôøi vay coù nhöõng trì hoaõn khoâng bình thöôøng trong vieäc noäp caùc baùo caùo taøi chính hoaëc khoâng lieân laïc vôùi nhaân vieân tín duïng cuûa ngaân haøng.  + Chaäm treã trong vieäc traû nôï.  + Ñoái vôùi nhöõng khoaûn vay cuûa doanh nghieäp: coù nhöõng daáu hieäu ñaùng ngôø veà phöông phaùp tính khaáu hao, phaân phoái hay trích laäp caùc quyõ, xaùc ñònh giaù trò haøng toàn kho  + Coù nhöõng thay ñoåi baát hôïp lyù veà giaù caû chöùng khoaùn cuûa khaùch haøng doanh nghieäp ñang vay.  + Lôïi nhuaän roøng cuûa naêm sau nhoû hôn naêm tröôùc.  + Coù söï thay ñoåi veà doanh thu hoaëc löôïng tieàn maët thöïc teá so vôùi döï kieán ban ñaàu.  + Coù nhöõng bieán ñoäng lôùn veà soá dö tieàn göûi taïi ngaân haøng.  + Caùc chæ tieâu thaåm ñònh taøi chính coù dieãn bieán theo chieàu höôùng xaáu: khaû naêng thanh toaùn giaûm suùt, thôøi gian thu hoài coâng nôï ngaøy caøng taêng, haøng toàn kho taêng ñaùng keå  + Ñeà nghò ngaân haøng cô caáu laïi thôøi haïn nôï thöôøng xuyeân
  57.  3. 10.2.2. Phaân tích nguyeân nhaân: + Ngaân haøng ra quyeát ñònh cho vay trong ñieàu kieän thoâng tin tín duïng khoâng ñaày ñuû. + Yeáu keùm veà trình ñoä nghieäp vuï: khoâng coù khaû naêng phaân tích caùc baùo caùo taøi chính neân khoâng ñaùnh giaù ñuùng veà khaùch haøng. + Quaù chuù troïng ñeán lôïi nhuaän daãn ñeán moät chính saùch tín duïng quaù maïo hieåm cho ngaân haøng. + Noùng voäi trong caïnh tranh: mong muoán coù thò phaàn cho vay nhieàu hôn caùc ñoái thuû canh tranh neân haï thaáp caùc tieâu chuaån ñaùnh giaù tín duïng.
  58.  3. 10.2.3. Thu hoài nôï: Sau khi ñaõ phaùt hieän ñöôïc khoaûn cho vay coù vaán ñeà, neáu ñaõ quaù haïn coâng vieäc caàn thieát keá tieáp laø ngaân haøng seõ duøng bieän phaùp naøo ñeå thu hoài voán. Vieäc thu nôï bao goàm caùc nguyeân taéc sau:  + Phaûi luoân naém vöõng muïc tieâu toái ña hoùa caùc cô hoäi ñeå thu hoài voán cho ngaân haøng.  + Phaûi taùch chöùc naêng xöû lyù nôï vay ra khoûi chöùc naêng cho vay ñeå ñeå ñaûm baûo ñöôïc tính khaùch quan (ngöôøi xöû lyù nôï vay khoâng ñöôïc laø ngöôøi ñaõ phaùn quyeát cho vay ñoái vôùi khoaûn vay ñoù).  + Caùc nhaân vieân xöû lyù nôï vay cuûa ngaân haøng phaûi öôùc löôïng ñöôïc nhöõng nguoàn löïc saün coù cuûa ngöôøi ñi vay ñeå thu hoài phaàn naøo soá nôï vay. Ví duï: giaù trò thanh lyù taøi saûn öôùc tính, taøi khoaûn tieàn göûi cuûa khaùch haøng, taøi saûn ñaûm baûo  + Söû duïng nhöõng phöông aùn hôïp lyù ñeå laøm saïch nhöõng khoaûn vay coù vaán ñeà, bao goàm nhöõng bieän phaùp töø nheï nhaøng ñeán kieân quyeát tuøy theo tình traïng cuûa khoaûn vay vaø tình traïng cuûa khaùch haøng.
  59.  3. 10.2.4. Ñoái vôùi nhöõng khoaûn nôï khoù ñoøi coù hai bieän phaùp xöû lyù: a) Bieän phaùp khai thaùc (Workout): laø quùa trình laøm vieäc vôùi ngöôøi ñi vay cho ñeán khi naøo thu hoài ñöôïc moät phaàn hoaëc toaøn boä khoaûn tín duïng maø ngaân haøng khoâng caàn söû duïng ñeán moät coâng cuï phaùp lyù naøo (chæ aùp duïng ñoái vôùi nhöõng khaùch haøng trung thöïc, coù traùch nhieäm vaø mong muoán traû nôï vay cho ngaân haøng)
  60.  a1 Xem xeùt giuùp ñôõ doanh nghieäp traû nôï:  - Caùn boä Ngaân haøng coù theå ñeà nghò doanh nghieäp baùn saûn phaåm, thu nôï, tieáp tuïc saûn xuaát kinh doanh ñeå coù nguoàn giaûi quyeát nôï vay.  - Ñeà nghò ngöôøi vay giaûm bôùt keá hoaïch phaùt trieån daøi haïn ñeå taêng cöôøng voán saûn xuaát kinh doanh.  - Giuùp doanh nghieäp thu hoài caùc khoaûn nôï, xöû lyù haøng toàn kho  a2 Neáu caùc giaûi phaùp treân khoâng theå caûi thieän ñöôïc tình hình traû nôï cuûa doanh nghieäp, Ngaân haøng seõ phaûi giaûi quyeát töø phía mình, nhö:  - Caáp theâm voán tín duïng  - Cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï.  - Chuyeån nôï quaù haïn.  - Boå sung taøi saûn ñaûm baûo  - Thay ñoåi nhaân söï, chæ ñònh ñaïi dieän tham gia quaûn lyù doanh nghieäp (bieán soá tieàn cho vay thaønh soá voán goùp vaøo DN )
  61. b) Thanh lyù (Liquidation):  Buoäc ngöôøi ñi vay phaûi thöïc hieän theo nhöõng ñieàu khoaûn cuûa hôïp ñoàng tín duïng baèng vieäc söû duïng nhöõng coâng cuï phaùp lyù ñeå thu hoài nôï duø chi phí cho giaûi phaùp naøy khaù lôùn. Coù theå laø : . Phaùt maõi taøi saûn ñaûm baûo: . Nhaän hay mua laïi taøi saûn ñaûm baûo . Nhaän caùc khoaûn tieàn hay taøi saûn töø beân thöù ba . Khai thaùc, söû duïng taøi saûn baûo ñaûm: Coâng ty Quaûn lyù nôï vaø khai thaùc taøi saûn tröïc thuoäc ngaân haøng (Asset Management Company - AMC). . Khôûi kieän theo quy ñònh cuûa phaùp luaät . Xoaù nôï
  62. 4. Xaây döïng chính saùch ñaàu tö (Ñaàu tö chöùng khoaùn): 4.1. Mục đích đầu tư 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 62
  63. 4.3. Caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán chính saùch ñaàu tö a) Tyû suaát lôïi nhuaän kyø voïng: laø tyû suaát lôïi nhuaän maø ngaân haøng mong muoán seõ ñaït ñöôïc töø chöùng khoaùn ñaàu tö khi chuùng ñaùo haïn, bao goàm laõi phaùt sinh töø chöùng khoaùn, khaû naêng coù ñöôïc thu nhaäp hoaëc loã veà voán goác cuûa chöùng khoaùn. Ta xaùc ñònh tyû leä thu nhaäp ñaùo haïn cuaû chöùng khoaùn ñaàu tö (YTM: Yield to maturity) C1 C2 Cn+F P = ———— + ————— + + ———— (1+YTM)1 (1+ YTM)2 (1+ YTM)n  Trong ñoù:  P: thò giaù hieän haønh cuûa chöùng khoaùn ñaàu tö  Ci: lôïi töùc haøng naêm mang laïi töø chöùng khoaùn  YTM: lôïi suaát ôû thôøi ñieåm ñaùo haïn cuûa traùi phieáu  n: kyø haïn cuoái cuøng cuûa chöùng khoaùn  F: meänh giaù cuûa chöùng khoaùn đđược thanh toán khi đến hạn
  64. Ví dụ NH đang cân nhắc mua 1000 USD mệnh giá tín phiếu Kho bạc với tỷ lệ lãi coupon là 8%, biết rằng giá trị thị trường của tín phiếu là 900 USD, thời hạn của tín phiếu là 5 năm.
  65. $80 $80 $80 +$1000 $900 = ———— + ————— + + ———— (1+YTM)1 (1+ YTM)2 (1+ YTM)5 YTM=10.68% So sánh với tỷ leä thu nhập mong đợi của các khoản đầu tư khác Chọn cao nhất
  66. Tyû leä thu nhaäp trong thôøi gian naém giöõ chöùng khoaùn (HPY: holding period yield): laø tyû leä thu nhaäp maø taïi ñoù giaù mua moät chöùng khoaùn baèng giaù trò doøng tieàn maø ngaân haøng nhaän ñöôïc töø chöùng khoaùn cho ñeán luùc chöùng khoaùn ñöôïc baùn. Ví duï: Cũng tín phieáu kho baïc treân ñöôïc baùn ôû cuoái naêm thöù 2 vôùi giaù $ 950 thì coù neân baùn hay khoâng?
  67. HPY ñöôïc tính nhö sau: $ 80 $ 80 $ 950 $ 900= ———— + ————— + ———— (1+HPY)1 (1+HPY)2 (1+HPY)2 Giaûi phöông trình treân ta ñöôïc HPY = 11,51% Baùn ôû naêm thöù 2 seõ coù lôïi hôn
  68. b) Khaû naêng chòu thueá (Thu nhaäp): Thu nhaäp sau thueá=TN tröôùc thueá×(1-Thueá suaát) VD: - Traùi phieáu coâng ty loaïi Aaa coù tyû leä TN 7%, - Caùc khoaûn cho vay chaát löôïng toát laõi suaát laø 6% - Traùi phieáu ñoâ thò coù tyû leä TN 5,5% Giả sử thuế suất thuế thu nhập là 35% (riêng trái phiếu đô thị có thuế suất 0%) c) Caùc nhaân toá ruûi ro: Laõi suaát, tín duïng, thanh khoaûn (chieát khaáu, caàm coá, baùn treân thò tröôøng), laïm phaùt, thu hoài chöùng khoaùn tröôùc haïn, kyø haïn naém giöõ CK
  69. Moâ hình xeáp haïng cuûa Moody’s vaø Standard & Poor’s Nguoàn Xeáp haïng Tình traïng Standard& Poor’s Aaa Chaát löôïng cao nhaát, ruûi ro thaáp nhaát* Aa Chaát löôïng cao* A Chaát löôïng treân trung bình* Baa Chaát löôïng trung bình* Ba Chaát löôïng trung bình,mang yeáu toá ñaàu cô B Chaát löôïng döôùi trung bình Caa Chaát löôïng keùm Ca Mang tính ñaàu cô, coù theå vôõ nôï C Chaát löôïng keùm nhaát, trieån voïng xaáu
  70. Moody’s AAA Chaát löôïng cao nhaát, ruûi ro thaáp nhaát* AA Chaát löôïng cao* A Chaát löôïng treân trung bình* BBB Chaát löôïng trung bình* BB Chaát löôïng trung bình,mang yeáu toá ñaàu cô B Chaát löôïng döôùi trung bình CCC Chaát löôïng keùm CC Mang tính ñaàu cô, coù theå vôõ nôï C Chaát löôïng keùm nhaát, trieån voïng xaáu
  71. 4.2. Chính saùch ñaàu tö cuûa ngaân haøng: Bao goàm caùc noäi dung chuû yeáu sau:  _ Neâu roõ muïc tieâu hoaït ñoäng ñaàu tö cuûa ngaân haøng, thoâng thöôøng laø ñeå caân baèng giöõa tính thanh khoaûn vaø tính sinh lôøi cuûa chöùng khoaùn. Neáu ngaân haøng coù nguoàn voán huy ñoäng oån ñònh thì trong ñaàu tö chöùng khoaùn thöôøng chuù troïng ñeán tính sinh lôøi vaø ngöôïc laïi. _ Xaùc ñònh cô caáu danh muïc chöùng khoaùn theo nhoùm thanh khoaûn vaø nhoùm ñaàu tö taïo thu nhaäp. ( loaïi chöùng khoaùn naøo, tyû troïng laø bao nhieâu?) 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 71
  72. _ Xaùc ñònh tyû troïng cuûa khoaûn muïc ñaàu tö chöùng khoaùn trong toång taøi saûn coù cuûa ngaân haøng. _ Xaùc ñònh roõ khaû naêng caàm coá chöùng khoaùn, chieát khaáu hoaëc taùi chieát khaáu khi nhu caàu voán phaùt sinh. _Chaát lưôïng chöùng khoùan hoaëc möùc ruûi ro vôõ nôï NH saún saøng chaáp nhaän _ Mức ñoä ña daïng hoùa nhaèm haïn cheá ruûi ro Nhaø quaûn trò seõ ñoái chieáu danh muïc ñaàu tư vôùi CS Đầu Tư: Phuø hôïp khoâng? Coù daáu hieäu ñaàu cơ khoâng? Chính saùch ñaàu tö seõ ñöôïc ñieàu haønh bôûi moät phoù giaùm ñoác
  73. 4.3. Chieán löôïc veà kyø haïn ñaàu tö: a) Chieán löôïc ñaàu tö baäc thang (kyø haïn ñeàu): ñaây laø chieán löôïc aùp duïng khaù phoå bieán, nhaát laø ñoái vôùi nhöõng ngaân haøng coù quy moâ nhoû. Tröôùc tieân ngaân haøng löïa choïn kyø haïn toái ña coù theå chaáp nhaän vaø sau ñoù coù theå ñaàu tö theo nhöõng phaàn giaù trò chöùng khoaùn baèng nhau vaøo töøng kyø haïn. Chieán löôïc naøy khoâng mang laïi lôïi nhuaän cao cho ngaân haøng nhöng giuùp ngaân haøng oån ñònh thanh khoaûn vaø thu nhaäp. 20 15 10 Von dau tu 5 0 Nam 1 Nam 2 Nam 3 Nam 4 Nam 5 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 73
  74. b) Chieán löôïc ñaàu tö chuyeån ñaùo haïn veà phía tröôùc (kyø haïn ngaén): ngaân haøng seõ ñaàu tö vaøo nhöõng chöùng khoaùn ngaén haïn vaø ñaët taát caû soá tieàn ñaàu tö vaøo nhöõng khoaûng thôøi gian ngaén haïn ñoù. Loaïi chieán löôïc naøy thöôøng aùp duïng ôû nhöõng ngaân haøng coù nguoàn voán khoâng oån ñònh vôùi muïc ñích ñaàu tö naëng veà thanh khoaûn. Ưu điểm: Thanh khoản, tránh tổn thất khi lãi suất tăng 50 40 30 Von dau tu 20 10 0 Nam 1 Nam 2 Nam 3 Nam 4 Nam 5 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 74
  75. c) Chieán löôïc ñaàu tö chuyeån ñaùo haïn veà phía sau (kyø haïn daøi): ngöôïc laïi vôùi chieán löôïc ñaàu tö veà phía tröôùc, ngaân haøng seõ ñaàu tö vaøo nhöõng chöùng khoaùn coù thôøi haïn daøi (töø 7 naêm trôû leân). Ñaây laø hình thöùc ñaàu tö naëng veà lôïi töùc. Neáu nhu caàu thanh khoaûn phaùt sinh thì ngaân haøng phaûi ñi vay töø ngaân haøng khaùc, do ñoù ngaân haøng coù theå söû duïng hieäu quaû hôn, nhöng laïi phuï thuoäc vaøo nguoàn voán ñi vay 50 40 30 Von dau tu 20 10 0 Nam 1 Nam 2 Nam 3 Nam 4 Nam 5 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 75
  76. d) Keát hôïp giöõa chuyeån ñaùo haïn veà phía tröôùc vôùi chuyeån ñaùo haïn veà phía sau (Barbell) : toaøn boä voán ñaàu tö cuûa ngaân haøng seõ doàn cho hai cöïc: + Nhöõng chöùng khoaùn ngaén haïn coù tính thanh khoaûn cao. + Nhöõng chöùng khoaùn daøi haïn coù lôïi töùc lôùn. Ưu đñiểm: Thanh khoản, thu nhập 25 20 15 Von dau tu 10 5 0 Nam 1 Nam 2 Nam 3 Nam 4 Nam 5 Nam 6 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 76
  77. e) Chieán löôïc tieáp caän tyû leä thu nhaäp mong ñôïi: Ngaân haøng phaûi lieân tuïc dòch chuyeån kyø haïn cuûa danh muïc chöùng khoaùn ñaàu tö treân cô sôû döï baùo laõi suaát vaø tình hình phaùt trieån kinh teá: Khi döï baùo laõi suaát thò tröôøng coù xu höôùng taêng thì ngaân haøng neân chuyeån dòch danh muïc ñaàu tö veà caùc chöùng khoaùn coù kyø haïn ngaén vaø ngöôïc laïi, dòch chuyeån veà caùc chöùng khoaùn daøi haïn khi döï baùo laõi suaát thò tröôøng coù xu höôùng giaûm. Ưu ñiểm: Tối ña hoùa thu nhập tiềm năng 12/4/2011 PGS.TS Tran Huy Hoang 77