Bài giảng Nguyên lý kế toán - Chương 4: Khóa sổ và lập Báo cáo tài chính - Vũ Hữu Đức

Nội dung text: Bài giảng Nguyên lý kế toán - Chương 4: Khóa sổ và lập Báo cáo tài chính - Vũ Hữu Đức

1. Chương 4: Khĩa sổ và lập báo cáo tài chính TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ TPHCM Mụctiêu • Sau khi nghiên cứu xong chương này, bạncĩthể: –Giảithíchđược các nguyên tắckế tốn áp dụng CHƯƠNG 4 trong việcxácđịnh lợi nhuận trong mộtthờikỳ. Khĩa sổ và –Thựchiện các bút tốn điềuchỉnh và khĩa sổ cơ bản. lập báo cáo tài chính –Sử dụng bảng cân đối tài khoản điềuchỉnh để hồn thành chu trình kế tốn. –Lập các báo cáo tài chính đơngiản. Vũ Hữu Đức – Phân tích mộtsố chỉ tiêu cơ bảncủa BCTC. 2011 2 Nội dung Nhắclạimộtsố khái niệm •Nhắclạimộtsố khái niệm • Kỳ kế tốn • Các nguyên tắckế tốn liên quan đếnviệc •Giảđịnh kỳ kế tốn cho rằng các hoạt động xác định lợinhuận kinh tế của doanh nghiệpcĩthể chia vào •Cáckhoản điềuchỉnh và các bút tốn điều những thờikỳ nhất định, ví dụ tháng, quý hay chỉnh năm. • Các bút tốn khĩa sổ và kếtchuyển •Việc phân chia này giúp cung cấp thơng tin • Hồn thành chu trình kế tốn kịpthời cho ngườisử dụng để ra quyết định. •Phương pháp bảng tính trong kế tốn •Trongthựctế, kỳ kế tốn thường đượcchọn là mộtnăm–gọilàniênđộ kế tốn. 3 4 Khoa Kế tốn - Kiểm tốn Trường Đại học Mở TPHCM 40
2. Chương 4: Khĩa sổ và lập báo cáo tài chính Nhắclạimộtsố khái niệm Các nguyên tắckế tốn liên quan đến xác định lợi nhuận • Cơ sở dồntíchvàphùhợp •Cơ sở dồn tích yêu cầuviệcghinhận và báo cáo về tài sản, nguồnvốn, doanh thu và chi •Lợi nhuậnvàcơ sở dồn tích. phí dựatrêncơ sở nghiệpvụ kinh tế phát •Kỳ kế tốn. sinh chứ khơng phảidựatrêncơ sở thu tiền •Nguyêntắc ghi nhận doanh thu. hay chi tiền. •Phùhợpyêucầuphảixácđịnh chi phí phù •Nguyêntắcphùhợp hợpvới doanh thu trong kỳđểxác định đúng đắnkếtquả kinh doanh củakỳ kế tốn. 5 6 Lợi nhuậnvàcơ sở dồn tích Kỳ kế tốn và lợinhuận Thời điểm Thời điểm Thời điểm chi tiền tiêu thụ thu tiền Niên độ X-1 Niên độ X Niên độ X+1 Khái niệmlợinhuậngắnvớisự phát triểncủachủ nghĩatư bản Chi phí Doanh thu 7 8 Khoa Kế tốn - Kiểm tốn Trường Đại học Mở TPHCM 41
3. Chương 4: Khĩa sổ và lập báo cáo tài chính Cơ sở dồn tích và Cơ sở tiền Bài tậpthực hành • Cơng ty Kho Vận Ngoại Thương cho Cty Thủy Sản Nam Việt thuê kho lạnh với giá 12 Kế tốn tiền Kế tốn dồntích triệu đồng/tháng. Ngày 2 tháng 1, Cty Nam Ghi nhậndoanh Ghi nhậndoanh Việt trả ngay 36 triệu cho thời gian thuê kho thu khi thu tiền. thu khi phát sinh. từ 1/1 đến 31/3. •Ghinhận theo cơ sở dồntíchvàtheocơ sở Ghi nhậnchi phí Ghi nhậnchi phí khi chi tiền. khi phát sinh. tiềnchomỗitrường hợptạicả hai cơng ty? 9 10 Nguyên tắc ghi nhận doanh thu Bài tậpthực hành • Doanh thu được ghi nhận khi phát sinh ƒ Saigon Tourist nhậnthựchiện tour du lịch Hàn Quốc cho đồn khách gồmgiảng viên Khoa Kế Tốn – chứ khơng căncứ vào thời điểmmà Kiểm Tốn trường ĐạiHọcMở và người thân của doanh nghiệpthuđượctiền. họ. Ngày 25 tháng 6 năm 2011, khách hàng trả phí trọn gĩi là 520 triệu đồng. Chuyếndulịch đượcthực –Thời điểmghinhận doanh thu là thời điểm hiệntừ ngày 3 đến ngày 11 tháng 8 năm 2011. cung cấp hàng hĩa, dịch vụ và khách hàng ƒ Kế tốn củacơngtysẽ ghi nhận doanh thu vào thời điểm nào? chấpnhận. ƒ Giả sửđểgiành đượcmột khách hàng mới, cơng ty đã –Về số tiền, doanhthulàgiábáncủasản chấpnhậnthựchiệnmộtdịch vụ chokháchhàngnày vớigiáchỉ 350 triệu trong khi giá thơng thường củadịch phẩm, hàng hĩa đãbánvàdịch vụđãcung vụ này là 400 triệu. Kế tốn của cơng ty ghi nhận doanh cấp cho khách hàng. thu là bao nhiêu? 11 12 Khoa Kế tốn - Kiểm tốn Trường Đại học Mở TPHCM 42
4. Chương 4: Khĩa sổ và lập báo cáo tài chính Nguyên tắcphùhợp Bài tậpthực hành • Để phụcvụ cho tour du lịch Hàn quốc, Saigon Tourist •Nguyêntắcphùhợpyêucầungườikế đã chi 200 triệu mua vé máy bay vào ngày tốn: 20/7/2011. Các vậtdụng đãmuatừ 1/4/2011 là 120 triệu trong đĩchỉ dùng cho tour này 20 triệu. Chi phí –Xácđịnh tấtcả các chi phí phát sinh trong chi tiêu tại Hàn quốc được ứng cho hướng dẫnviên mỗikỳ kế tốn và đolường các chi phí đĩ; ngày 31/7/2011 là 100 triệu, tuy nhiên thựctế chi là 92 triệu. Tiềnthùlaohướng dẫnviên120 triệu được – Làm cho chi phí phù hợpvới doanh thu thanh tốn vào ngày 1/9/2011. trong mỗikỳ kế tốn. • Ghi nhận các chi phí theo nguyên tắcphùhợp 13 14 Bài tậpthực hành Bút tốn điềuchỉnh •Tínhlợinhuậncủa •Cuốimỗikỳ kế tốn, một quá trình điều Saigon Tourist trong chỉnh cần đượcthựchiệnnhằm hai tour trên. Nhậnxét mục đích: về lợinhuậnnày? –Bảo đảmxácđịnh và đolường đầy đủ doanh thu, chi phí củakỳ (theo nguyên tắc dồntíchvàphùhợp); – Đưa các tài khoảnvề trạng thái sẵn sàng cho việclập Báo cáo tài chính. 15 16 Khoa Kế tốn - Kiểm tốn Trường Đại học Mở TPHCM 43
5. Chương 4: Khĩa sổ và lập báo cáo tài chính Bút tốn điềuchỉnh Chi phí trả trước • Các bút tốn điềuchỉnh cơ bản: • Chi phí trả trướclàcáckhoản đãchi ra –Chi phítrả trước trong mộtkỳ kế tốn nhưng lạicĩảnh –Khấu hao TSCĐ hưởng đếnkếtquả kinh doanh của –Chi phídồn tích (chi phí phảitrả) nhiềukỳ kế tốn sau đĩ. – Doanh thu dồn tích • Điềuchỉnh chi phí trả trướclàphânbổ – Doanh thu chưathựchiện chi phí trả trướcvàocáckỳ kế tốn một cách phù hợp. 17 18 Các loại chi phí trả trướcthường gặp Tài khoản Chi phí trả trước •Tiềnthuêmặtbằng trả trước •Làmộttàikhoảntàisản: •Tiềnbảohiểm – Phát sinh Nợ: CP trả trướcphátsinh • Chi phí quảng cáo trả trước – Phát sinh Cĩ: CP trả trước được phân bổ –Dư cuốikỳ (bên Nợ): CP trả trướccuốikỳ, sẽ phân bổ cho các kỳ sau. 19 20 Khoa Kế tốn - Kiểm tốn Trường Đại học Mở TPHCM 44
6. Chương 4: Khĩa sổ và lập báo cáo tài chính Bài tậpthực hành Khấuhaotàisảncốđịnh • Ngày 1.3.20x1 Cơng ty TNHH HảiNam đãchi •Sự phân bổ giá gốccủatàisảncốđịnh ra 480 triệu để thuê 1 kho hàng nhằmphục vụ cho hoạt động sảnxuấttừ cơng ty An Thái vào chi phí đượcgọilàkhấu hao. vớithời gian thuê là 12 tháng. Thờigianbắt đầuthuêkhotừ 1/4/20x1. •Khấu hao cần được phân bổ mộtcách • Ngày 28.3.20x1 Cơng ty bỏ ra 120 triệu để cĩ hệ thống vào thờigiansử dụng hữu mua bảohiểm cháy nổ cho kho hàng vừa ích củatàisản. thuê vớithờihạn1 nămtừ cơng ty AIG. Thời gian bắt đầu tính bảohiểm là 1/4/20x1. •Cĩnhiềuphương pháp khấu hao, •Ghinhận nghiệpvụ trên vào các tháng 3 và phương pháp phổ biếnlàkhấuhao 4. Bút tốn nào là bút tốn điềuchỉnh? đường thẳng. 21 22 Bài tậpthực hành Các tài khoảnsử dụng • Trong tháng 8/20x1, Cơng ty An Sương •TàikhoảnTàisảncốđịnh đãmuamột máy photocopy vớigiágốc –Làtàikhoảntàisản, phản ảnh nguyên giá là 24 triệu đồng và đưavàosử dụng từ của TSCĐ ngày 1/9/20x1. Thờigiansử dụng hữu – Phát sinh tăng bên Nợ ních ướctínhlà2,5 năm. Tính chi phí khấuhaothiếtbị trên theo phương – Phát sinh giảmbênCĩ pháp đường thẳng: –Số dư cuốikỳ (bên Nợ) – Cho 1 tháng –Chonăm 20x1 23 24 Khoa Kế tốn - Kiểm tốn Trường Đại học Mở TPHCM 45
7. Chương 4: Khĩa sổ và lập báo cáo tài chính Các tài khoảnsử dụng Bài tậpthực hành •TàikhoảnKhấuhaolũykế •Ghinhận các nghiệp mua và khấu hao máy –Làtàikhoản điềuchỉnh của TK TSCĐ, photocopy vào tháng 8 phản ảnh giá trịđãkhấu hao của TSCĐ và tháng 9 năm 20x1. – Phát sinh tăng bên Cĩ • Bút tốn nào là bút – Phát sinh giảmbênNợ tốn điềuchỉnh? –Số dư cuốikỳ bên Cĩ • Tính giá trị cịn lạicủa máy vào cuối tháng 9/20x1 và cuốinăm 20x2. 25 26 Chi phí dồn tích Các tài khoảnchi phídồn tích • Chi phí dồntíchlàcáckhoảnchi phíđã •Làcáctàikhoảnnợ phảitrả, thí dụ phải phát sinh nhưng doanh nghiệpchưatrả, trả ngườilaođộng, phảitrả ngườibán, vì vậycịnđượcgọilàchi phíphảitrả: chi phí phảitrả –Chi phítiềnlương • Phát sinh tăng bên Cĩ –Chi phídịch vụ sử dụng chưa thanh tốn • Phát sinh giảmbênNợ – Chi phí lãi vay •Số dư cuốikỳ bên Cĩ 27 28 Khoa Kế tốn - Kiểm tốn Trường Đại học Mở TPHCM 46
8. Chương 4: Khĩa sổ và lập báo cáo tài chính Bài tậpthực hành Doanh thu dồn tích • Trong tháng 9/20x1, cơng ty Xuân Quang cĩ • Doanh thu dồntíchlàcáckhoản doanh các chi phí sau: thu đãthựchiện, đã phát sinh nhưng –Tiềnlương nhân viên 30 triệusẽ thanh tốn vào ngày 5/10/20x1 chưathuđượcbằng tiền. – Lãi vay ngân hàng ACB 3 triệu, cơng ty tự tính • Doanh thu dồn tích cịn gọi là doanh thu theo hợp đồng vay. –Tiền thuê văn phịng của cơng ty Uni 10 triệu chưathutiền. đồng, cơng ty đãnhận được hĩa đơnnhưng chưa trả vì kỳ hạn thanh tốn là ngày 10/10/20x1 •Ghinhậncácchi phítrênthế nào vào tháng 9/20x1? Bút tốn nào là bút tốn điềuchỉnh? 29 30 Tài khoảnnợ phảithu Bài tậpthực hành •Làtàikhoảntàisản, phản ảnh các • Trong tháng 9/20x1, cơng ty Uni cĩ các nghiệpvụ sau: khoản doanh thu chưathutiền. – Thu tiền cho thuê văn phịng tháng 8/20x1 của • Phát sinh tăng bên Nợ cơng ty Xuân Quang. – Phát hành hĩa đơn tính tiền thuê tháng 9/20x1 • Phát sinh giảmbênCĩ của cơng ty Xuân Quang. •Hợp đồng thuê văn phịng đượckýchocả •Sồ dư cuốikỳ bên Nợ năm 20x1, tiềnthuêmỗi tháng 10 triệu đồng, thanh tốn vào ngày 10 tháng sau. Cơng ty Xuân Quang luơn thanh tốn đúng hạn •Ghinhậntàikhoảnnợ phảithucủa Uni tháng 9/20x1? Bút tốn nào là bút tốn điềuchỉnh? 31 32 Khoa Kế tốn - Kiểm tốn Trường Đại học Mở TPHCM 47
9. Chương 4: Khĩa sổ và lập báo cáo tài chính Doanh thu chưathựchiện Tài khoản doanh thu chưathựchiện •Việcnhậntrướctiềncủa khách hàng •Làmộttàikhoảnnợ phảitrả, phản ảnh làm phát sinh mộtkhoảnnợ phảitrả gọi tình hình doanh thu chưathựchiện là Doanh thu chưathựchiện. • Phát sinh tăng bên Cĩ • Phát sinh giảmbênNợ •Số dư cuốikỳ bên Cĩ 33 34 Bài tậpthực hành Bút tốn điềuchỉnh–Tĩmtắt • Cơng ty Uni cĩ một khách hàng mớilàcơng •Vàocuốikỳ, ngườikế tốn tự hỏi: ty Hà Anh. Hợp đồng thuê văn phịng yêu cầu – Cĩ chi phí nào đãchi cần được phân bổ vào chi Hà Anh trả tiền thuê trước 6 tháng là 60 triệu phí kỳ này khơng? đồng. Hợp đồng cĩ hiệulựctừ 1/7/20x1. – Đã tính đầy đủ khấuhaotàisảncốđịnh chưa? Ngày 25/6, cơng ty Hà Anh đã thanh tốn 60 – Cĩ chi phí nào chưa chi nhưng cần tính vào chi triệu đồng bằng tiềngửi ngân hàng. phí kỳ này khơng? •Ghinhận nghiệpvụ trên vào tháng 6 và tháng –Cĩkhoản doanh thu nào đãthựchiệnnhưng chưathutiền hay khơng? 7/20x1 trên sổ sách của Uni. Bút tốn nào là –Cĩkhoản doanh thu chưathựchiệnnàocần tính bút tốn điềuchỉnh? vào kỳ này khơng? 35 36 Khoa Kế tốn - Kiểm tốn Trường Đại học Mở TPHCM 48
10. Chương 4: Khĩa sổ và lập báo cáo tài chính Bài tậpthực hành Bài tậpthực hành • Trong tháng 10.20x1, cơng ty TNHH Hải Nam chuyên – Cơng ty bàn giao 3 tủđiện đã hồn thành cho cơng ty sảnxuấtcácsảnphẩm điềukhiển điện cơng nghiệp Shinryo trị giá 480.000.000đ và Cơng ty Shinryo trả hếtbằng cĩ tình hình như sau: chuyểnkhoản. – Cơng ty Hải Nam hồn thành việclắp ráp 1 bộ thang máy –Khấu hao trong tháng là 60 triệu đồng. vớitổng trị giá 115.000.00đ nhưng chưathutiền cho nhà – Cơng ty trả tiềnquảng cáo 24 triệu cho 3 tháng bắt đầutừ hàng NgọcSương. tháng này. – Cơng ty HảiCường đã chuyểnkhoản cho cơng ty Hải Nam 63.000.000đ để thuê lại1 khohàngvớithời gian thuê là 3 – Cơng ty trả trướctìền thuê thiếtbị cho cơng ty ADC 300 triệu tháng, bắt đầutừ tháng này. cho hợp đồng thuê năm 20x2. – Cơng ty ký hợp đồng sảnxuất1 tủđiện cho cơng ty Minh •Yêucầu Phú trị giá 240.000.000đ. Cơng ty Minh Phú đãchuyển –Hạch tốn các bút tốn liên quan đếncácsự kiện phát sinh trước cho cơng ty Hải Nam 120.000.000đ. của các cơng ty. –Thựchiện các bút tốn điềuchỉnh vào cuối tháng (nếucĩ). 37 38 Khĩa sổ và bút tốn kết chuyển Nhắclạimộtsố khái niệm •Nhắclạimộtsố khái niệm •Tàikhoản doanh thu •Tàikhoảnxácđịnh kếtquả kinh doanh – Phát sinh tăng bên Cĩ • Các bút tốn kết chuyển – Phát sinh giảmbênNợ –Số dư tạmthời bên Cĩ •Tàikhoản Chi phí – Phát sinh tăng bên Nợ – Phát sinh giảmbênCĩ –Số dư tạmthời bên Nợ 39 40 Khoa Kế tốn - Kiểm tốn Trường Đại học Mở TPHCM 49
11. Chương 4: Khĩa sổ và lập báo cáo tài chính Nhắclạimộtsố khái niệm Tài khoảnxácđịnh kếtquả kinh doanh •Hệ quả củakếtcấutàikhoản •Làtàikhoản đặcbiệtnhằmtổng hợptồnbộ doanh thu và chi phí trong mộtkỳđểtính ra Tổng số dư Nợ Tổng số dư Cĩ lợinhuận của các tài khoản = của các tài khoản – Ghi nhận các chi phí kết chuyểnbênNợ •Hệ quả của nguyên tắc ghi sổ kép – Ghi nhận các doanh thu kết chuyển bên Cĩ –Kết chuyển chênh lệch vào tài khoảnlợi nhuận Tổng phát sinh Nợ Tổng phát sinh Cĩ chưa phân phối của các tài khoản = của các tài khoản –Số dư cuốikỳ là 0. – Sau quá trình kết chuyển, tấtcả các tài khoản doanh thu và chi phí cũng sẽ cĩ số dư cuốikỳ là 0. 41 42 Chi phí X Xác định KQKD Doanh thu A Các bút tốn kết chuyển •Kết chuyển doanh thu •Kết chuyểnchi phí Chi phí Y Doanh thu B •Kết chuyểnlãi/lỗ LNCPP LNCPP K/c Lỗ K/c Lãi 43 44 Khoa Kế tốn - Kiểm tốn Trường Đại học Mở TPHCM 50
12. Chương 4: Khĩa sổ và lập báo cáo tài chính Bài tậpthực hành Hồn tấtchutrìnhkế tốn • Vào ngày 30 tháng 9 năm 20x1 tại cơng ty A cĩ các số liệutổng hợpnhư sau: •Chutrìnhkế tốn là một quá trình gồmcác • Doanh thu bán hàng và cung cấpdịch vụ là 180.000.000đ bướccơngviệc đượckế tốn thựchiệntrong •Giávốn hàng bán của tháng 9 là 120.000.000đ. mộtkỳ kế tốn: • Chi phí quản lý doanh nghiệp – Chi phí tiềnlương 10.000.000đ. – Đầukỳ: Mở TK vớisố dưđầukỳ –Khấu hao TSCĐ 5.000.000đ. – Trong kỳ: Ghi nhận các nghiệpvụ kinh tế phát • Chi phí bán hàng – Chi phí quảng cáo 10.000.000đ sinh – Chi phí tiềnlương 10.000.000đ –Cuốikỳ: Ghi nhận các bút tốn điềuchỉnh, các bút •Yêucầu tốn kết chuyển, khĩa sổ và lậpbảng cân đốitài •Thựchiện các bút tốn kếtchuyển để xác kếtquả kinh doanh của cơng ty A. khoản và các báo cáo tài chính 45 46 Khĩa sổ Bảng cân đối tài khoản • Khĩa sổ là việc tính tốn tổng số phát Dư đầu kỳ Phát sinh trong kỳ Dư cuối kỳ sinh và số dư cuốikỳ trên các tài khoản Tài khoản Nợ Có Nợ Có Nợ Có vào thời điểmkếtthúckỳ kế tốn •Cácsố liệutừ các tài khoảnsẽ là cơ sở để lậpbáocáotàichính Cộng AA B B CC 47 14 48 Khoa Kế tốn - Kiểm tốn Trường Đại học Mở TPHCM 51
13. Chương 4: Khĩa sổ và lập báo cáo tài chính Lập báo cáo tài chính Bảng cân đốikế tốn •Bảng cân đốikế tốn sử dụng các số TK Nợ phảitrả dư cuốikỳ trên các tài khoảntàisản, nợ phảitrả và vốnchủ sở hữu để lập. TK tài sản Nợ phảitrả DCK •Báocáokếtquả hoạt động kinh doanh Tài sử dụng số phát sinh trên các tài khoản DCK TK Vốnchủ sở hữu sản Vốnchủ sở doanh thu và chi phí để lập. hữu DCK 49 50 Báo cáo kếtquả hoạt động kinh doanh Bài tậpthực hành Xác định KQKD • Cơng ty ABC Doanh thu K/c Doanh thu K/c Chi phí Chi phí Lợi nhuận 51 52 Khoa Kế tốn - Kiểm tốn Trường Đại học Mở TPHCM 52
14. Chương 4: Khĩa sổ và lập báo cáo tài chính Đánh giá qua báo cáo tài chính Bài tậpthực hành •Mộtsố tỷ số cơ bản •Sử dụng báo cáo –Tỷ số nợ tài chính của –Tỷ số thanh tốn ngắnhạn REE 2010 để –Lợi nhuậntrêntàisản tính các tỷ số và –Lợi nhuậntrênvốnchủ sở hữu nhậnxét 53 54 Bài tậpthực hành • Tìm BCTC 2010 của các cơng ty Vinamilk, FPT, Minh Phú, Kinh Đơ. •Tínhcáctỷ số của cáccơngtynàyvà so sánh với REE. 55 Khoa Kế tốn - Kiểm tốn Trường Đại học Mở TPHCM 53