Bài giảng môn Tài chính doanh nghiệp - Bài 4: Vốn kinh doanh của doanh nghiệp
34 trang
7270
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng môn Tài chính doanh nghiệp - Bài 4: Vốn kinh doanh của doanh nghiệp", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Tài liệu đính kèm:
- bai_giang_mon_tai_chinh_doanh_nghiep_bai_4_von_kinh_doanh_cu.pdf
Nội dung text: Bài giảng môn Tài chính doanh nghiệp - Bài 4: Vốn kinh doanh của doanh nghiệp
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p BÀI 4: V N KINH DOANH C A DOANH NGHI P Hư ng d n h c • ð h c t t bài này, h c viên c n n m v ng khái ni m, n i dung, đ c đi m và vai trị c a t ng lo i v n trong ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p. • Trong quá trình h c c n đưa ra các trư ng h p gi đ nh đ ng th i liên h v i th c t , suy nghĩ v các bi n pháp qu n lý và tác đ ng c a các bi n pháp đĩ đ n ho t đ ng c a doanh nghi p như vi c kh u hao TSCð quá cao ho c quá th p, vi c dư th a hay thi u h t v n b ng ti n • K t h p nghiên c u lý thuy t và v n d ng M c tiêu vào gi i các bài t p, t đĩ quay tr l i c ng • Trang b nh ng ki n th c cơ b n v c nh n th c v lý thuy t. v n kinh doanh c a doanh nghi p: n i • ð c các tài li u tham kh o: dung, đ c đi m chu chuy n c a t ng o Bài 3, Giáo trình Tài chính doanh lo i v n. nghi p – H c vi n Tài chính Ch biên • Cung c p nh ng phương pháp, k năng PGS. TS Nguy n ðình Kiêm & TS qu n lý đ i v i t ng lo i v n kinh B ch ð c Hi n, NXB Tài chính 2008. doanh c a doanh nghi p. o Chương 29 & 30, Tài chính doanh • ðánh giá đư c hi u qu s d ng v n nghi p hi n đ i. Ch biên TS. Tr n kinh doanh c a doanh nghi p Ng c Thơ, NXB Th ng Kê, 2007. o Các chính sách, ch đ tài chính hi n hành c a Nhà nư c liên quan đ n v i N i dung kinh doanh c a doanh nghi p. • Khái ni m v v n kinh doanh. • V n c đ nh. • V n lưu đ ng • Hi u qu s d ng v n kinh doanh c a doanh nghi p. Th i lư ng h c • 4 ti t v1.0 63
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p TÌNH HU NG D N NH P Buơn tài khơng b ng dài v n Ch c b n đã t ng nghe câu thành ng “Buơn tài khơng b ng dài v n”. ð i v i doanh nghi p v n kinh doanh là ti n đ và cũng là m t trong nh ng y u t quy t đ nh hi u qu kinh doanh c a doanh nghi p. Gi a các doanh nghi p c nh tranh v i nhau, m t khi cơng ngh s n xu t là tương t như nhau thì vi c qu n lý s d ng v n là cơng c quy t đ nh đ n s thành cơng hay th t b i c a doanh nghi p. Do v y, v n đ nâng cao hi u qu s d ng v n kinh doanh luơn là v n đ trăn tr c a các nhà qu n tr tài chính: làm sao v i s v n hi n cĩ t o ra lư n g doanh thu và lơi nhu n nhi u hơn; kh u hao tài s n c đ nh như th nào đ cĩ th thu h i s v n c đ nh đã ng ra; b ng cách nào cĩ th tăng đư c vịng quay tồn b v n hay tài s n; làm sao đ doanh nghi p m r ng quy mơ kinh doanh nhưng v n cĩ s ti n m t đ l n đ thanh tốn các kho n n đ n h n cũng như đ m b o cho vi c giao d ch kinh doanh c n thi t ð tr l i cho nh ng câu h i đĩ, b n cĩ th tìm th y l i gi i trong n i dung c a bài này. 64 v1.0
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p 4.1. Khái ni m v v n kinh doanh V n là ti n đ và cũng là m t y u t cho ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p. ð ti n hành ho t đ ng s n xu t kinh doanh địi h i doanh nghi p ph i cĩ m t lư ng v n nh t đ nh tương ng v i quy mơ kinh doanh và đi u ki n kinh doanh c a doanh nghi p như: Nhà xư ng, máy mĩc thi t b , nguyên v t li u V y, v n kinh doanh c a doanh nghi p là bi u hi n dư i hình th c ti n t tồn b các lo i tài s n mà doanh nghi p huy đ ng, s d ng vào ho t đ ng kinh doanh nh m m c đích sinh l i. V n kinh doanh c a doanh nghi p thư ng xuyên v n đ ng và chuy n hố t hình thái ban đ u là ti n, ti p đĩ l n lư t chuy n sang các hình thái khác nhau và cu i cùng l i tr v hình thái ban đ u là ti n. S v n đ ng c a v n kinh doanh như v y đư c g i là s tu n hồn c a v n. Quá trình ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p di n ra liên t c, khơng ng ng. Do đĩ, s tu n hồn c a v n kinh doanh cũng di n ra liên t c, l p đi l p l i cĩ tính ch t chu kỳ t o thành s chu chuy n c a v n kinh doanh. S chu chuy n c a v n kinh doanh ch u s chi ph i r t l n b i đ c đi m kinh t – k thu t c a ngành kinh doanh mà doanh nghi p đang ho t đ ng. Căn c vào nh ng tiêu th c nh t đ nh cĩ th chia v n kinh doanh thành các lo i v n khác nhau. D a theo đ c đi m chu chuy n giá tr c a v n ngư i ta cĩ th chia v n kinh doanh c a doanh nghi p làm hai lo i: V n lưu đ ng và v n c đ nh. 4.2. V n c đ nh 4.2.1. Tài s n c đ nh và v n c đ nh c a doanh nghi p 4.2.1.1. Tài s n c đ nh Mu n ti n hành ho t đ ng kinh doanh địi h i doanh nghi p ph i cĩ tư li u lao đ ng. Trong m t doanh nghi p thư ng cĩ nhi u lo i tư li u lao đ ng khác nhau: xét v m t giá tr , cĩ lo i cĩ giá tr r t l n, cĩ lo i cĩ giá tr tương đ i nh ; xét v m t th i gian s d ng, cĩ lo i cĩ th i gian s d ng r t dài, cĩ lo i cĩ th i gian s d ng tương đ i ng n. ð thu n ti n và nâng cao hi u qu c a cơng tác qu n lý, ngư i ta chia tư li u lao đ ng ra làm 2 lo i: Tài s n c đ nh và cơng c . Vi c phân chia như v y, d a vào 2 tiêu chu n ch y u cĩ tính ch t đ nh lư ng là th i gian và giá tr . M t tư li u lao đ ng đư c x p vào tài s n c đ nh ph i cĩ đ c hai tiêu chu n đ nh lư ng sau: • Tiêu chu n v th i gian: Cĩ th i gian s d ng t 1 năm tr lên. • Tiêu chu n v giá tr : Ph i cĩ giá tr t i thi u m t m c nh t đ nh theo quy đ nh. M c giá tr c th đư c Nhà nư c quy đ nh phù h p v i tình hình kinh t c a t ng th i kỳ. Ngồi hai tiêu chu n ch y u trên, tuỳ theo đi u ki n c a t ng nư c ngư i ta cịn cĩ th đưa ra thêm nh ng tiêu chu n khác cĩ tính ch t đ nh tính. Nh ng tư li u lao đ ng khơng đ tiêu chu n quy đ nh đư c coi là cơng c , d ng c nh và đư c x p vào tài s n lưu đ ng. v1.0 65
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p Trong m t s trư ng h p, doanh nghi p ph i đ u tư m t lư ng giá tr l n, k t qu đ u tư tuy khơng t o ra m t th c th v t ch t c th , nhưng kho n đ u tư đĩ ph c v cho nhi u chu kỳ s n xu t kinh doanh như: Chi phí mua b ng phát minh, b ng sáng ch , b n quy n tác gi v.v Nh ng kho n đ u tư như v y đã t o ra m t lo i tài s n khơng cĩ hình thái v t ch t và n u đ tiêu chu n quy đ nh cũng đư c coi là tài s n c đ nh vơ hình c a doanh nghi p. Như v y, tài s n c đ nh là nh ng tư li u lao đ ng ch y u cĩ giá tr l n và tham gia vào nhi u chu kỳ kinh doanh c a doanh nghi p. ð qu n lý c n ph i th c hi n phân lo i tài s n c đ nh. Thơng thư ng cĩ m t s phương pháp phân lo i ch y u sau: • Phân lo i tài s n c đ nh theo hình thái bi u hi n và cơng d ng kinh t Theo phương pháp này, tồn b tài s n c đ nh c a doanh nghi p đư c chia làm 2 lo i: tài s n c đ nh h u hình và tài s n c đ nh vơ hình. o Tài s n c đ nh h u hình: Là nh ng tài s n c đ nh cĩ hình thái v t ch t, thu c lo i này cĩ th chia thành các nhĩm sau: Nhà c a, v t ki n trúc: là tồn b các cơng trình ki n trúc như nhà làm vi c, nhà kho, hàng rào, tháp nư c, sân bãi, đư ng sá, c u c ng, c u tàu, c u c ng Máy mĩc, thi t b , cơng ngh Phương ti n v n t i, thi t b truy n d n, hàng hố Thi t b , d ng c qu n lý. Vư n cây lâu năm, súc v t làm vi c ho c cho s n ph m: Là các vư n cây lâu năm như cà phê, chè, cao su, vư n cây ăn qu ; súc v t làm vi c như trâu, bị, ng a cày kéo ; súc v t chăn nuơi đ l y s n ph m như bị s a v.v Các lo i tài s n c đ nh h u hình khác. o Tài s n c đ nh vơ hình: Là nh ng tài s n khơng cĩ hình thái v t ch t, th hi n m t lư ng giá tr l n đã đư c đ u tư cĩ liên quan tr c ti p đ n nhi u chu kỳ kinh doanh c a doanh nghi p. Thơng thư ng tài s n c đ nh vơ hình g m các lo i sau: Quy n s d ng đ t: Là tồn b các chi phí doanh nghi p chia ra đ cĩ quy n s d ng đ t h p pháp: ti n chi đ n bù gi i phĩng m t b ng, san l p m t b ng, l phí trư c b Quy n phát hành, b n quy n, b ng sáng ch : Th hi n tồn b các chi phí th c t doanh nghi p đã chi ra đ cĩ quy n phát hành, b n quy n, b ng sáng ch . Nhãn hi u hàng hố: Là các chi phí th c t liên quan tr c ti p t i vi c mua nhãn hi u hàng hố. Ph n m m máy vi tính: Ph n ánh tồn b các chi phí thu c doanh nghi p đã chi ra đ cĩ ph n m m máy vi tính. Gi y phép và gi y phép như ng quy n: Ph n ánh giá tr các kho n chi ra đ doanh nghi p cĩ đư c gi y phép và gi y phép như ng quy n th c hi n các cơng vi c như: Gi y phép khai thác, gi y phép s n xu t các lo i s n ph m m i 66 v1.0
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p Tài s n c đ nh vơ hình khác. Vi c phân lo i này giúp cho ngư i qu n lý th y đư c k t c u tài s n theo cơng d ng kinh t , t đĩ đánh giá đư c trình đ trang b cơ s v t ch t k thu t c a doanh nghi p đ cĩ đ nh hư ng trong đ u tư, m t khác t o đi u ki n thu n l i cho vi c qu n lý và th c hi n kh u hao tài s n c đ nh. • Phân lo i tài s n c đ nh theo tình hình s d ng. Căn c vào tình hình s d ng tài s n c đ nh cĩ th chia tồn b tài s n c đ nh c a doanh nghi p thành các lo i: o Tài s n c đ nh đang dùng. o Tài s n c đ nh chưa dùng. o Tài s n c đ nh khơng c n dùng và ch thanh lý. D a vào cách phân lo i này ngư i qu n lý n m đư c t ng quát tình hình s d ng tài s n c đ nh trong doanh nghi p. Trên cơ s đĩ đ ra các bi n pháp s d ng t i đa các tài s n c đ nh hi n cĩ, gi i phĩng nhanh các tài s n c đ nh khơng c n dùng và ch thanh lý đ thu h i v n. Trên đây là hai cách phân lo i ch y u, ngồi ra cịn cĩ th phân lo i theo m c đích s d ng, phân lo i theo quy n s h u M i cách phân lo i đáp ng nh ng yêu c u nh t đ nh c a cơng tác qu n lý. 4.2.1.2. V n c đ nh c a doanh nghi p S v n doanh nghi p ng ra đ hình thành nên tài s n c đ nh đư c g i là v n c đ nh c a doanh nghi p. Trong quá trình tham gia vào ho t đ ng kinh doanh, v n c đ nh th c hi n chu chuy n giá tr c a nĩ. S chu chuy n này c a v n ch u s chi ph i r t l n b i đ c đi m kinh t – k thu t c a tài s n c đ nh. Nh ng đ c đi m ch y u v m t chu chuy n c a v n c đ nh th hi n nh ng đi m sau: • Trong quá trình tham gia vào ho t đ ng kinh doanh, giá tr c a v n c đ nh đư c chuy n d ch d n t ng ph n m t, do đĩ giá tr c a v n c đ nh cũng đư c thu h i d n d n t ng ph n m t. • V n c đ nh tham gia vào nhi u chu kỳ kinh doanh m i và ch hồn thành m t vịng chu chuy n khi tài s n c đ nh h t th i h n s d ng. T nh ng đ c đi m trên đây cĩ th rút ra khái ni m v v n c đ nh: V n c đ nh c a doanh nghi p là b ph n c a v n đ u tư ng trư c v tài s n c đ nh mà đ c đi m c a nĩ là chu chuy n giá tr d n d n t ng ph n và giá tr c a v n cũng đư c thu h i d n trong nhi u chu kỳ kinh doanh và ch hồn thành m t vịng chu chuy n khi tài s n c đ nh h t th i h n s d ng. 4.2.2. Hao mịn và kh u hao tài s n c đ nh 4.2.2.1. Hao mịn c a tài s n c đ nh Trong quá trình tham gia vào s n xu t kinh doanh, do ch u tác đ ng b i nhi u nguyên nhân khác nhau nên tài s n c đ nh b hao mịn d n. S hao mịn đư c chia thành 2 là hao mịn h u hình và hao mịn vơ hình. v1.0 67
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p • Hao mịn h u hình là s gi m d n v giá tr s d ng và theo đĩ là s gi m giá tr c a tài s n c đ nh. S hao mịn h u hình c a tài s n c đ nh, trư c h t là do chính b n thân vi c s d ng tài s n c đ nh gây ra, s hao mịn này t l thu n v i th i gian s d ng và cư ng đ s d ng chúng. S hao mịn h u hình cịn do tác đ ng c a các y u t t nhiên như: đ m, n ng, mưa v.v Cho dù tài s n c đ nh khơng s d ng cũng v n b hư h ng d n, nh t là tài s n c đ nh ph i ho t đ ng trong đi u ki n ngồi tr i. • Hao mịn vơ hình là s gi m thu n tuý v m t giá tr c a tài s n c đ nh. Nguyên nhân ch y u d n đ n hao mịn vơ hình là do s ti n b c a khoa h c, cơng ngh . V i s phát tri n m nh m c a khoa h c và cơng ngh , các máy mĩc, thi t b khơng ng ng đư c c i ti n, đ i m i nên cĩ tính năng, cơng d ng và cơng su t cao hơn. Vì v y, nh ng máy mĩc, thi t b đư c s n xu t trư c đĩ tr nên l c h u, l i th i và b gi m giá tr . Hao mịn vơ hình cịn cĩ th x y ra khi chu kỳ s ng c a s n ph m b ch m d t s m d n đ n nh ng tài s n c đ nh đ ch t o ra s n ph m đĩ cũng b m t giá tr . 4.2.2.2. Kh u hao tài s n c đ nh • Khái ni m và ý nghĩa c a kh u hao tài s n c đ nh ð thu h i giá tr c a tài s n c đ nh đã b hao mịn, nh m tái s n xu t tài s n c đ nh sau khi h t th i gian s d ng, c n chuy n giá tr tài s n c đ nh vào giá tr s n ph m b ng vi c kh u hao. o Kh u hao tài s n c đ nh là vi c phân b m t cách cĩ h th ng giá tr c a tài s n c đ nh c n thu h i trong su t th i gian s d ng h u ích c a tài s n đĩ. Xét v m t kinh t , kh u hao tài s n c đ nh là m t kho n chi phí s n xu t kinh doanh trong kỳ c a doanh nghi p nhưng khơng ph i là kho n chi tiêu b ng ti n trong kỳ. Trên gĩc đ tài chính, kh u hao tài s n c đ nh là phương th c thu h i v n c đ nh c a doanh nghi p. Th c hi n kh u hao là nh m thu h i giá tr tài s n c đ nh đ tái s n xu t ra nĩ. N u doanh nghi p t ch c qu n lý t t thì ti n kh u hao khơng ch cĩ tác d ng tái s n xu t gi n đơn mà cịn cĩ th th c hi n tái s n xu t m r ng tài s n c đ nh. V nguyên t c, vi c tính kh u hao tài s n c đ nh ph i d a trên cơ s xem xét m c đ hao mịn c a tài s n c đ nh. Doanh nghi p ph i tính kh u hao h p lý, đ m b o thu h i đ giá tr v n đ u tư vào tài s n c đ nh. o Th c hi n kh u hao tài s n c đ nh m t cách h p lý cĩ ý nghĩa kinh t r t quan tr ng đ i v i doanh nghi p: Kh u hao h p lý tài s n c đ nh là bi n pháp quan tr ng đ th c hi n b o tồn v n c đ nh, làm cho doanh nghi p cĩ th thu h i đư c đ y đ v n c đ nh khi tài s n c đ nh h t th i h n s d ng. Kh u hao h p lý giúp cho doanh nghi p cĩ th thu h i, t p trung đư c v n nhanh hơn đ cĩ th th c hi n k p th i đ i m i máy mĩc, thi t b và cơng ngh , t đĩ nâng cao đư c kh năng c nh tranh. 68 v1.0
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p Kh u hao tài s n c đ nh là m t kho n chi phí s n xu t kinh doanh trong kì; do v y, vi c xác đ nh kh u hao h p lý là m t nhân t quan tr ng đ xác đ nh đúng hơn giá thành s n ph m và đánh giá k t qu ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p. • Ph m vi kh u hao tài s n c đ nh o ð xác đ nh h p lý s kh u hao tài s n c đ nh, doanh nghi p khơng nh ng v n d ng phương pháp kh u hao phù h p mà c n n m đư c ph m vi kh u hao tài s n c đ nh. V nguyên t c thì m i tài s n c đ nh hi n cĩ c a doanh nghi p cĩ liên quan đ n ho t đ ng kinh doanh đ u ph i trích kh u hao. o Nh ng tài s n c đ nh sau đây khơng ph i trích kh u hao: Nh ng tài s n c đ nh khơng tham gia vào ho t đ ng kinh doanh như: Tài s n c đ nh ph c v các ho t đ ng phúc l i trong doanh nghi p như nhà tr , câu l c b , nhà truy n th ng, nhà ăn đư c đ u tư b ng qu phúc l i; nh ng tài s n c đ nh chưa c n dùng, khơng c n dùng và ch thanh lý. Doanh nghi p khơng đư c tính và trích kh u hao đ i v i nh ng tài s n c đ nh đã kh u hao h t nhưng v n s d ng vào ho t đ ng kinh doanh. Nh ng tài s n c đ nh ph c v nhu c u chung tồn xã h i, khơng ph c v cho ho t đ ng kinh doanh c a riêng doanh nghi p như đê đ p, c u c ng đư ng sá mà Nhà nư c giao cho doanh nghi p qu n lý. ð i v i nh ng tài s n c đ nh chưa kh u hao h t đã hư h ng, doanh nghi p ph i xác đ nh nguyên nhân, quy trách nhi m đ n bù, b i thư ng thi t h i và x lý t n th t theo các quy đ nh hi n hành. Các tài s n c đ nh khác khơng tham gia vào ho t đ ng kinh doanh. Quy n s d ng đ t lâu dài là tài s n c đ nh vơ hình nhưng doanh nghi p khơng đư c trích kh u hao. ð i v i các doanh nghi p thu c các thành ph n kinh t khác cĩ th tham kh o nh ng qui đ nh v kh u hao c a Nhà nư c đ v n d ng vào đi u ki n c th c a doanh nghi p mình. Ch t ch H i đ ng qu n tr ho c Giám đ c doanh nghi p cĩ tồn quy n quy t đ nh sau khi đã cĩ ý ki n c a H i đ ng qu n tr ho c Ban giám đ c các v n đ liên quan đ n kh u hao tài s n c đ nh như: Qui đ nh ph m vi tính kh u hao tài s n c đ nh, l a ch n các phương pháp kh u hao tài s n c đ nh thích h p v i t ng lo i tài s n c đ nh, l a ch n d án đ u tư đ i m i tài s n c đ nh cho phù h p v i đi u ki n ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p. 4.2.3. Các phương pháp kh u hao tài s n c đ nh. Vi c l a ch n các phương pháp tính kh u hao thích h p là bi n pháp quan tr ng đ b o tồn v n c đ nh và cũng là m t căn c quan tr ng đ xác đ nh th i gian hồn v n đ u tư vào tài s n c đ nh. ð th c hi n kh u hao, thơng thư ng ngư i ta s d ng m t s phương pháp ch y u sau: v1.0 69
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p 4.2.3.1. Phương pháp kh u hao đư ng th ng (phương pháp kh u hao tuy n tính) ðây là phương pháp kh u hao bình quân theo th i gian s d ng c a tài s n c đ nh. • M c kh u hao: Theo phương pháp này, m c kh u hao hàng năm c a tài s n c đ nh đư c xác đ nh theo cơng th c sau: NG M = KH T Trong đĩ: o MKH: M c kh u hao hàng năm c a tài s n c đ nh theo phương pháp đư ng th ng. o NG: Nguyên giá c a TSCð. Nguyên giá tài s n c đ nh là tồn b các chi phí mà doanh nghi p ph i chi ra đ cĩ tài s n c đ nh tính đ n th i đi m đưa tài s n đĩ vào tr ng thái s n sàng s d ng. o T: Th i gian s d ng TSCð. Th i gian s d ng tài s n c đ nh là th i gian d tính tài s n c đ nh phát huy đư c tác d ng cho s n xu t, kinh doanh. Vi c xác đ nh th i gian s d ng h u ích c a tài s n c đ nh d a vào hai y u t ch y u: Tu i th k thu t c a tài s n c đ nh là th i gian s d ng tài s n c đ nh d a theo thi t k k thu t. Tu i th kinh t là th i gian s d ng tài s n c đ nh cĩ tính đ n s l c h u, l i th i c a tài s n c đ nh do s ti n b c a khoa h c và cơng ngh . • T l kh u hao T l kh u hao hàng năm c a tài s n c đ nh là t l ph n trăm gi a m c kh u hao hàng năm và nguyên giá c a tài s n c đ nh. T l kh u hao TSCð hàng năm theo phương pháp đư ng th ng đư c xác đ nh theo cơng th c: M T = KH KH NG T đĩ, cĩ th xác đ nh: 1 T = KH T Trong đĩ: TKH: T l kh u hao TSCð hàng năm theo phương pháp đư ng th ng. MKH, NG, T: như chú thích trên. Trong cơng tác qu n lý, ngư i ta cĩ th s d ng các lo i t l kh u hao: T l kh u hao c a t ng tài s n c đ nh, t l kh u hao c a t ng lo i tài s n c đ nh, t l kh u hao t ng h p bình quân c a các lo i tài s n c đ nh trong doanh nghi p. • ðánh giá phương pháp kh u hao theo đư ng th ng 70 v1.0
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p o Ưu đi m: Vi c tính tốn đơn gi n, d tính, nguyên giá c a tài s n c đ nh đư c phân b đ u đ n vào các năm s d ng tài s n c đ nh nên khơng gây ra s bi n đ ng quá m c khi tính vào giá thành s n ph m hàng năm. o H n ch : Trong nh ng trư ng h p khơng lư ng đư c h t s phát tri n nhanh chĩng c a khoa h c và cơng ngh , doanh nghi p cĩ th b m t v n c đ nh. Phương pháp này cũng khơng thích h p đ i v i lo i tài s n c đ nh cĩ th i gian ho t đ ng hay th i gian s d ng r t khơng đ u gi a các năm ho c gi a các th i kỳ các năm. 4.2.3.2. Phương pháp kh u hao nhanh M t s phương pháp kh u hao đư c s d ng nh m thúc đ y vi c thu h i nhanh hơn v n c đ nh. Vì th , các phương pháp đĩ đư c g i là phương pháp kh u hao nhanh (Accerated Depreciation Method). Hai phương pháp kh u hao nhanh thư ng đư c s d ng: phương pháp kh u hao theo s dư gi m d n (Declining Balance Method) và phương pháp kh u hao theo t ng s th t năm s d ng hay cịn g i là phương pháp kh u hao theo t ng s (Sum of the year digit Method). • Phương pháp kh u hao theo s dư gi m d n Theo phương pháp này s kh u hao t ng năm c a các tài s n c đ nh đư c xác đ nh b ng cách l y giá tr cịn l i c a tài s n c đ nh đ u năm c a năm tính kh u hao nhân v i m t t kh u hao c đ nh hàng năm và cĩ th đư c xác đ nh theo cơng th c sau: MKi = Gdi ××× TKD Trong đĩ: o MKi: S kh u hao TSCð năm th t. o Gdi: Gá tr cịn l i c a TSCð đ u năm th t. o TKD: T l kh u hao hàng năm theo phương pháp s dư gi m d n c a tài s n c đ nh,i= (1,n) . o i: Th t c a năm s d ng TSCð T l kh u hao khơng đ i hàng năm c a tài s n c đ nh trong phương pháp này đư c xác đ nh b ng cách l y t l kh u hao theo phương pháp đư ng th ng nhân v i h s nh t đ nh: TKD= TKH ××× HS Trong đĩ: o TKH: T l kh u hao theo phương pháp đư ng th ng. o HS: H s đi u ch nh. Theo ch đ tài chính hi n hành thì h s đi u ch nh đư c xác đ nh như sau: Tài s n c đ nh cĩ th i h n s d ng đ n 4 năm thì h s là: 1,5 (T ≤ 4). Tài s n c đ nh cĩ th i h n s d ng trên 4 năm và nh hơn ho c b ng 6 năm thì h s là: 2,0 ( 4 6). Ví d : M t thi t b cĩ nguyên giá là 100 tri u, th i h n s d ng là 5 năm. v1.0 71
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p 1 Như v y, t l kh u hao theo phương pháp đư ng th ng là = 20%. T l kh u 5 hao khơng đ i theo phương pháp s dư gi m d n s là: 20% x 2.0 = 40% và s kh u hao t ng năm theo phương pháp này cĩ th xác đ nh theo bi u sau: ðơn v : 1.000đ S kh u hao S kh u hao Giá tr cịn l i STT Cách tính kh u hao t ng năm lu k c a TSCð 1 100.000 x 40% 40.000 40.000 60.000 2 60.000 x 40% 24.000 64.000 36.000 3 36.000 x 40% 14.400 78.400 21.000 4 21.600 x 40% 8.600 87.400 12.960 5 12.960 x 40% 5.084 92.224 7.776 Bi u 4.1: Kh u hao theo phương pháp s dư gi m d n Qua phương pháp trên cho th y, s kh u hao tài s n c đ nh r t l n nh ng năm đ u và càng v nh ng năm sau, m c kh u hao càng gi m. Tuy nhiên, theo phương pháp s dư gi m d n, do k thu t tính tốn nên cu i năm c a năm cu i cùng giá tr cịn l i c a tài s n c đ nh bao gi cũng v n cịn m t s dư nh t đ nh. ð gi i quy t v n đ này, cĩ th th c hi n m t cách đơn gi n là vào nh ng năm cu i c a th i h n s d ng tài s n c đ nh s chuy n sang phương pháp kh u hao tuy n tính, Ví d trên: Cĩ th th y năm th 4 và năm th 5 ngư i ta s chuy n sang phương pháp kh u hao đư ng th ng và kh u hao c a m i năm s là 21,6 tri u/2 b ng 10,8 tri u. Phương pháp kh u hao như v y đư c g i là phương pháp kh u hao s dư gi m d n cĩ đi u ch nh. • Phương pháp kh u hao theo t ng s o Theo phương pháp này, s kh u hao tài s n c đ nh c a t ng năm đư c xác đ nh b ng cách l y nguyên giá c a tài s n c đ nh nhân v i t l kh u hao t ng năm. o S kh u hao tài s n c đ nh t ng năm đư c xác đ nh theo cơng th c: MKt = NG × TKt Trong đĩ: M kt: S kh u hao TSCð năm th t theo phương pháp t ng s . NG: Nguyên giá c a TSCð. TKt: T l kh u hao TSCð năm th t. T l kh u hao TSCð theo phương pháp này cĩ 2 cách tính: Cách 1: T l kh u hao T SCð S năm TSCð cịn s d ng đư c tính t đ u năm th t = năm th t (T ) Kt T ng s th t năm s d ng c a T SCð V i ví d trên: M t thi t b cĩ nguyên giá là 100 tri u, th i h n s d ng là 5 năm, v y, t l kh u hao và s kh u hao c a t ng năm theo phương pháp t ng s đư c xác đ nh: 72 v1.0
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p Th t S năm cịn s d ng đ n khi T l kh u S kh u hao năm h t th i h n s d ng (năm) hao (T Kt) (tri u đ ng) 1 5 5/15 100 x 5/15 = 500/15 2 4 4/15 100 x 4/15 = 400/15 3 3 3/15 100 x 3/15 = 300/15 4 2 2/15 100 x 2/15 = 200/15 5 1 1/15 100 x 1/15 = 100/15 C ng 15 1.500/15 = 100 Bi u 4.2: S kh u hao tài s n c đ nh theo phương pháp t ng s Cách 2: 2(T+ 1 − t) T = Kt T(T+ 1) Trong đĩ: T: Th i gian s d ng TSCð; t: Năm tính kh u hao theo th t năm. Theo ví d trên cĩ th xác đ nh Tkt cho năm th 2 theo cách hai: 2(5− 2 + 1) 8 14 T = = = K2 5(5+ 1) 10 15 o Ưu đi m c a phương pháp kh u hao nhanh: Giúp cho doanh nghi p cĩ th thu h i v n nhanh, h n ch đư c t n th t do hao mịn vơ hình gây ra khi khoa h c và cơng ngh phát tri n v i t c đ nhanh. Doanh nghi p cĩ th t p trung nhanh đư c v n t ti n kh u hao đ th c hi n đ u tư đ i m i thi t b , cơng ngh . Khi Chính ph cho phép doanh nghi p áp d ng phương pháp kh u hao nhanh cũng chính là m t bi n pháp cho phép các doanh nghi p đư c "hỗn n p" m t ph n thu thu nh p đ t p trung v n đ u tư đ i m i thi t b cơng ngh , nâng cao năng l c c nh tranh. o H n ch c a phương pháp này là kh u hao t p trung nh ng năm đ u r t l n nên thơng thư ng các doanh nghi p kinh doanh cĩ hi u qu m i cĩ kh năng áp d ng. 4.2.3.3. Phương pháp kh u hao theo s lư ng, kh i lư ng s n ph m (hay cịn g i là phương pháp kh u hao theo s n lư ng) Phương pháp này thư ng đư c áp d ng cho các lo i tài s n c đ nh mà th i gian ho t đ ng hay s d ng r t khơng đ u nhau gi a các năm hay gi a các kỳ trong năm. • Theo phương pháp kh u hao này, m c trích kh u hao TSCð trong kỳ đư c xác đ nh như sau: M c trích kh u hao M c kh u hao bình quân tính = S n lư ng trong kỳ × TSCð trong kỳ cho m t đơn v s n lư ng v1.0 73
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p Trong đĩ: Nguyên giá c a TCSð M c kh u hao tính cho m t đơn = v s n lư ng T ng s n lư ng trong su t đ i ho t đ ng c a TSCð theo cơng su t thi t k • Ưu đi m c a phương pháp: Phương pháp này thích h p v i lo i TSCð cĩ m c đ ho t đ ng khơng đ u gi a các th i kỳ, m c kh u hao phù h p hơn v i m c đ hao mịn c a TSCð. • H n ch c a phương pháp: Vi c kh u hao cĩ th tr nên ph c t p khi trình đ qu n lý TSCð cịn y u và ngư i v n hành s d ng tài s n c đ nh khơng th c hi n nghiêm túc vi c ghi chép ch ng t ban đ u. Tĩm l i, trên đây là ba phương pháp kh u hao TSCð thơng thư ng đư c s d ng. Trong vi c kh u hao TSCð cũng c n phân bi t kh u hao tính thu và kh u hao th c t c a doanh nghi p. Thơng thư ng, Chính ph m i nư c đưa ra quy ch v khung kh u hao TSCð. ðây là căn c đ xác đ nh chi phí h p lý v kh u hao TSCð trong vi c tính thu thu nh p doanh nghi p, cịn vi c trích kh u hao th c t c a doanh nghi p vào chi phí s n xu t kinh doanh trong năm là tùy thu c vào ch s h u doanh nghi p quy t đ nh d a trên nguyên t c chung là đ m b o thu h i đ y đ nguyên giá c a tài s n c đ nh trong su t th i h n s d ng chúng. Kh u hao th c t hàng năm c a doanh nghi p khơng nh t thi t ph i b ng kh u hao tính thu . 4.2.4. Hi u su t s d ng v n c đ nh và các bi n pháp nâng cao hi u su t s d ng v n c đ nh 4.2.4.1. Hi u su t s d ng v n c đ nh V n c đ nh là v n đ u tư ng trư c v tài s n c đ nh và sau m t th i gian dài m i thu h i đư c tồn b . Do v y, vi c s d ng t t s v n c đ nh hi n cĩ là v n đ cĩ ý nghĩa kinh t r t l n nh hư ng tr c ti p t i s tăng trư ng c a doanh nghi p. ð đánh giá trình đ t ch c và s d ng v n c đ nh c a doanh nghi p c n s d ng ch tiêu hi u su t s d ng v n c đ nh. • Hi u su t s d ng v n c đ nh Doanh thu thu n trong kỳ Hi u su t s d ng = v n c đ nh S v n c đ nh bình quân trong kỳ o Ch tiêu này ph n ánh c m t đ ng v n c đ nh cĩ th tham gia t o ra bao nhiêu đ ng doanh thu thu n trong kỳ. o ð đánh giá đúng m c k t qu qu n lý và s d ng v n c đ nh c a t ng th i kỳ, ch tiêu hi u su t s d ng v n c đ nh c n ph i đư c xem xét trong m i liên h v i ch tiêu hi u su t s d ng tài s n c đ nh. Ch tiêu này cĩ th đư c xác đ nh theo cơng th c sau: Hi u su t s d ng Doanh thu thu n trong kỳ = TSCð Nguyên giá TSCð bình quân trong kỳ 74 v1.0
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p o Nguyên giá tài s n c đ nh cĩ tính ch t s n xu t bình quân đư c tính theo phương pháp bình quân s h c và tuỳ theo s li u đã cĩ đ cĩ cách tính thích h p. o Ch tiêu này ph n ánh m t đ ng tài s n c đ nh trong kỳ tham gia t o ra bao nhiêu đ ng doanh thu thu n. Thơng qua ch tiêu này cũng cho phép đánh giá trình đ s d ng v n c đ nh c a doanh nghi p. • H s huy đ ng v n c đ nh o Ch tiêu này ph n ánh m c đ huy đ ng v n c đ nh hi n cĩ vào ho t đ ng kinh doanh trong kỳ c a doanh nghi p: H s huy đ ng S v n c đ nh đang s d ng trong ho t đ ng kinh doanh VCð trong kỳ = S v n c đ nh hi n cĩ c a doanh nghi p o S v n c đ nh đư c tính trong cơng th c trên đư c xác đ nh b ng giá tr cịn l i c a tài s n c đ nh h u hình và tài s n c đ nh vơ hình c a doanh nghi p t i th i đi m đánh giá phân tích . • H s hao mịn tài s n c đ nh o Ch tiêu này, m t m t ph n ánh m c đ hao mịn c a tài s n c đ nh trong doanh nghi p, m t khác nĩ ph n ánh t ng quát tình tr ng v năng l c cịn l i c a tài s n c đ nh cũng như v n c đ nh th i đi m đánh giá. S kh u hao lũy k c a TSCð th i đi m đánh giá H s hao mịn = TSCð T ng nguyên giá c a TSCð th i đi m đánh giá 4.2.4.2. Các bi n pháp nâng cao hi u su t s d ng v n c đ nh T ch c t t vi c qu n lý và s d ng tài s n c đ nh cho danh nghi p v i s v n hi n cĩ v n cĩ th tăng đư c kh i lư ng s n xu t s n ph m, ti t ki m đư c chi phí và h đư c giá thành s n ph m, gĩp ph n quan tr ng vào tăng l i nhu n c a doanh nghi p. Tuỳ theo đi u ki n và tình hình kinh doanh c th mà doanh nghi p đ ra bi n pháp thích ng qu n lý tài s n c đ nh. Tuy nhiên, đ qu n lý và nâng cao hi u qu s d ng tài s n c đ nh c a doanh nghi p c n chú ý m t s bi n pháp ch y u sau: • L p và th c hi n t t d án đ u tư vào tài s n c đ nh ðây là v n đ r t quan tr ng, b i l các quy t đ nh đ u tư vào tài s n c đ nh nh hư ng lâu dài và cĩ tính ch t quy t đ nh đ n hi u qu s d ng v n c đ nh. Trong vi c th c hi n đ u tư vào tài s n c đ nh c n chú ý cân nh c m t s đi m: quy mơ đ u tư, k t c u tài s n c đ nh, thi t b và k thu t – cơng ngh xã h i, cách th c đ u tư c n l a ch n gi a mua s m hay đi thuê • Qu n lý ch t ch , huy đ ng t i đa tài s n c đ nh hi n cĩ vào ho t đ ng kinh doanh Thư ng xuyên ki m sốt đư c tình hình s d ng tài s n c đ nh huy đ ng đ y đ nh t tài s n c đ nh hi n cĩ vào ho t đ ng, k p th i huy đ ng và th c hi n như ng bán tài s n c đ nh khơng c n dùng, thanh lý các tài s n c đ nh đã hư h ng đ thu h i v n, th c hi n đ nh kỳ ki m kê tài s n c đ nh. • Th c hi n kh u hao tài s n c đ nh m t cách h p lý Vi c kh u hao ph i tính đ n c hao mịn h u hình và vơ hình, ph i đ m b o thu h i đ y đ k p th i v n c đ nh. C n th c hi n kh u hao nhanh đ i v i nh ng tài v1.0 75
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p s n c đ nh ch u nh hư ng l n c a ti n b k thu t và cơng ngh . Vi c kh u hao quá th p so v i hao mịn th c t c a tài s n c đ nh là m t trong nh ng nguyên nhân ch y u d n đ n s th t thốt v n c đ nh nhi u doanh nghi p. • Th c hi n t t vi c b o dư ng và s a ch a tài s n c đ nh, tránh tình tr ng tài s n c đ nh b hư h ng trư c th i h n s d ng Áp d ng nghiêm minh bi n pháp thư ng, ph t v t ch t trong vi c b o qu n và s d ng tài s n c đ nh. Trong trư ng h p tài s n c đ nh c n ph i s a ch a l n giai đo n cu i c a th i h n s d ng tài s n c đ nh, c n cân nh c hi u qu c a vi c s a ch a tài s n c đ nh v i vi c thanh lý tài s n đ mua s m tài s n c đ nh m i. • Chú tr ng th c hi n đ i m i tài s n c đ nh m t cách k p th i và thích h p, tăng cư ng s c m nh c nh tranh c a doanh nghi p Thơng qua vi c đ i m i đĩ, doanh nghi p cĩ th nâng cao ch t lư ng và c i ti n m u mã s n ph m, b t đư c các chi phí v nguyên, v t li u, ti n cơng v.v Tuy nhiên, đ th c hi n đ i m i địi h i doanh nghi p ph i đ u tư m t lư ng v n l n. Do v y, địi h i doanh nghi p ph i cĩ k ho ch ch đ ng huy đ ng ngu n v n và tính tốn k hi u qu vi c s d ng đ ch p l y th i cơ đ i m i tài s n c đ nh. • Ch đ ng th c hi n các bi n pháp phịng ng a r i ro, b o tồn v n ð đ m b o cho ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p th c hi n đư c bình thư ng, liên t c và h n ch các nh hư ng t vi c t n th t v n c đ nh do nguyên nhân khách quan cĩ th gây ra như ho ho n, bão lũ và nh ng b t tr c khác, doanh nghi p c n áp d ng các bi n pháp như mua b o hi m tài s n, chú ý trích l p quy d phịng tài chính. 4.3. V n lưu đ ng 4.3.1. Khái ni m và phân lo i v n lưu đ ng 4.3.1.1. Khái ni m v v n lưu đ ng • ð ti n hành ho t đ ng kinh doanh, ngồi tài s n c đ nh doanh nghi p cịn ph i cĩ tài s n lưu đ ng. Tài s n lưu đ ng c a doanh nghi p thư ng g m hai b ph n: Tài s n lưu đ ng trong s n xu t và tài s n lưu đ ng trong lưu thơng. o Tài s n lưu đ ng s n xu t bao g m m t b ph n là nh ng v t tư d tr đ đ m b o cho quá trình s n xu t đư c liên t c như nguyên li u, v t li u, nhiên li u v.v và m t b ph n là nh ng s n ph m d dang đang trong quá trình s n xu t. o Tài s n lưu đ ng trong lưu thơng bao g m: S n ph m hàng hố ch tiêu th , v n b ng ti n, v n trong thanh tốn (n ph i thu). • ð đ m b o cho quá trình s n xu t kinh doanh đư c ti n hành thư ng xuyên, liên t c địi h i doanh nghi p ph i cĩ m t lư ng tài s n lưu đ ng nh t đ nh. Do v y, đ hình thành nên tài s n lưu đ ng, doanh nghi p ph i ng ra m t s v n đ u tư vào lo i tài s n này. S v n đĩ đư c g i là v n lưu đ ng. o V n lưu đ ng c a doanh nghi p thư ng xuyên v n đ ng và chuy n hố qua nhi u thình thái khác nhau. ð i v i doanh nghi p s n xu t, v n lưu đ ng t hình thái ban đ u là ti n đư c chuy n hố sang hình thái v n v t tư d tr , và ti p t c chuy n hố l n lư t sang hình thái s n ph m d dang, thành ph m và khi k t thúc quá trình tiêu th l i tr v hình thái ban đ u là ti n. ð i v i doanh 76 v1.0
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p nghi p thương m i thì s v n đ ng c a v n lưu đ ng nhanh hơn t hình thái ti n chuy n hố sang hình thái hàng hố và l i chuy n hố v hình thái ti n. o Trong quá trình tham gia vào ho t đ ng kinh doanh, v n lưu đ ng chuy n tồn b giá tr ngay trong m t l n và đư c thu h i tồn b sau khi doanh nghi p tiêu th s n ph m thu đư c ti n bán hàng. Như v y, v n lưu đ ng hồn thành m t vịng tu n hồn sau m t chu kỳ kinh doanh. o Trong quá trình tham gia vào ho t đ ng kinh doanh, v n lưu đ ng thay đ i hình thái khơng ng ng; do đĩ, t i m t th i đi m nh t đ nh v n lưu đ ng đ ng th i cùng t n t i dư i các hình thái khác nhau trong các giai đo n chu chuy n c a v n. o T nh ng s phân tích trên cĩ th rút ra: V n lưu đ ng c a doanh nghi p là s v n ng ra đ hình thành nên tài s n lưu đ ng nh m đ m b o cho quá trình kinh doanh c a doanh nghi p đư c th c hi n thư ng xuyên, liên t c. V n lưu đ ng chuy n tồn b giá tr ngay trong m t l n và đư c thu h i tồn b khi k t thúc m t chu kỳ kinh doanh. 4.3.1.2. Phân lo i v n lưu đ ng D a theo tiêu th c khác nhau, cĩ th chia v n lưu đ ng thành các lo i khác nhau. Thơng thư ng cĩ m t s cách phân lo i sau đây: • D a theo hình thái bi u hi n c a v n: Cĩ th chia v n lưu đ ng thành các lo i: o V n b ng ti n và các kho n ph i thu V n b ng ti n: Bao g m ti n m t t i qu , ti n g i ngân hàng và ti n đang chuy n. Ti n là m t lo i tài s n c a doanh nghi p mà cĩ th d dàng chuy n đ i thành các lo i tài s n khác ho c đ tr n . Do v y, trong ho t đ ng kinh doanh địi h i m i doanh nghi p ph i cĩ m t lư ng ti n nh t đ nh. Các kho n ph i thu: Ch y u là kho n ph i thu t khách hàng, th hi n s ti n mà khách hàng cịn n doanh nghi p phát sinh trong quá trình doanh nghi p bán ch u hàng hố, d ch v cho khách hàng. Ngồi ra, trong m t s trư ng h p mua s m v t tư, doanh nghi p cịn ph i ng trư c ti n cho ngư i cung ng, t đĩ hình thành kho n t m ng. o V n v hàng t n kho: Trong các doanh nghi p s n xu t, hàng t n kho bao g m 3 lo i: Nguyên, nhiên, v t li u; s n ph m d dang; thành ph m. Trong doanh nghi p thương m i, hàng t n kho ch y u là hàng hố d tr . Xem xét chi ti t hơn, v n v hàng t n kho c a doanh nghi p g m các kho n v n sau: V n v nguyên li u và v t li u chính: Là giá tr các lo i v t tư d tr cho s n xu t mà khi tham gia vào s n xu t chúng c u thành th c th c a s n ph m. V n v t li u ph : Là giá tr các lo i v t tư d tr dùng trong s n xu t. Các lo i v t tư này khơng c u thành th c th chính c a s n ph m mà nĩ k t h p v i nguyên, v t li u chính làm thay đ i màu s c, mùi v , hình dáng b ngồi v1.0 77
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p c a s n ph m ho c t o đi u ki n cho quá trình s n xu t s n ph m th c hi n đư c bình thư ng, thu n l i. V n v nhiên li u: Là giá tr các lo i nhiên li u d tr dùng trong ho t đ ng s n xu t kinh doanh. V n v ph tùng thay th : Là giá tr các lo i v t tư dùng đ thay th , s a ch a các tài s n c đ nh ho c các cơng c , d ng c . V n v cơng c , d ng c : Là giá tr các cơng c , d ng c khơng đ tiêu chu n là tài s n c đ nh, dùng cho ho t đ ng s n xu t kinh doanh. V n v s n ph m d dang: Là bi u hi n b ng ti n các chi phí s n xu t kinh doanh đã b ra cho các lo i s n ph m đang trong quá trình s n xu t. V n thành ph m: Là giá tr nh ng s n ph m đã đư c s n xu t xong đ t tiêu chu n k thu t và đã đư c nh p kho. ð i v i doanh nghi p thương m i thì b ph n v n d tr ch y u là v n hàng hố, th hi n giá tr các lo i hàng hố doanh nghi p mua vào d tr trong kho đ chu n b cho vi c bán ra. V n v chi phí tr trư c: Là các kho n chi phí th c t đã phát sinh, nhưng cĩ tác d ng cho nhi u chu kỳ s n xu t kinh doanh nên chưa th tính h t vào giá thành s n ph m trong kỳ này mà cịn đư c tính d n vào giá thành s n ph m c a m t s kỳ ti p theo như: chi phí nghiên c u thí nghi m, c i ti n k thu t; chi phí xây d ng, l p đ t các cơng trình t m th i; chi phí v ván khuơn, giàn giáo dùng trong xây d ng cơ b n Vi c phân lo i v n lưu đ ng theo cách này t o đi u ki n thu n l i cho vi c xem xét, đánh giá kh năng thanh tốn c a doanh nghi p. • D a theo vai trị c a v n lưu đ ng đ i v i quá trình s n xu t kinh doanh: Cĩ th chia v n lưu đ ng thành các lo i ch y u sau: o V n lưu đ ng trong khâu d tr s n xu t, g m các kho n: V n nguyên li u, v t li u chính; V n v t li u ph ; V n nhiên li u; V n ph tùng thay th ; V n cơng c , d ng c . o V n lưu đ ng trong khâu s n xu t, g m các kho n: V n s n ph m d dang; V n v chi phí tr trư c. o V n lưu đ ng trong khâu lưu thơng, g m các kho n: V n thành ph m; V n b ng ti n; V n trong thanh tốn: Nh ng kho n ph i thu và t m ng. Vi c phân lo i v n lưu đ ng theo phương pháp này giúp cho vi c xem xét đánh giá tình hình phân b v n lưu đ ng trong các khâu c a quá trình chu chuy n v n lưu đ ng, T đĩ, đ ra các bi n pháp t ch c qu n lý thích h p nh m t o ra m t k t c u v n lưu đ ng h p lý và tăng đư c t c đ chu chuy n c a v n lưu đ ng. 78 v1.0
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p 4.3.2. Nhu c u v n lưu đ ng c a doanh nghi p 4.3.2.1. Chu kỳ kinh doanh và nhu c u v n lưu đ ng c a doanh nghi p Ho t đ ng kinh doanh di n ra thư ng xuyên hàng ngày b t đ u t vi c mua s m, d tr v t tư c n thi t; ti n hành s n xu t s n ph m và sau khi s n ph m s n xu t xong đư c nh p kho thành ph m; ti p đĩ th c hi n vi c bán s n ph m và thu ti n v . Quá trình kinh doanh di n ra thư ng xuyên, liên t c t o thành chu kỳ kinh doanh. Như v y, chu kỳ kinh doanh c a m t doanh nghi p là th i gian trung bình c n thi t đ th c hi n vi c mua s m, d tr v t tư, s n xu t s n ph m và bán s n ph m, thu đư c ti n bán hàng. Cĩ th chia chu kỳ kinh doanh c a doanh nghi p thành 3 giai đo n sau: • Giai đo n mua và d tr v t tư Ho t đ ng c a doanh nghi p giai đo n này là ti n hành mua và t o l p m t lư ng v t tư c n thi t đ m b o cho quá trình s n xu t di n ra liên t c: o Trư ng h p ph i tr ti n ngay thì doanh nghi p ph i ng ra ngay m t kho n v n cho vi c d tr v t tư. o N u doanh nghi p th c hi n đư c vi c mua ch u thì sau m t th i gian nh t đ nh m i ph i b v n ra tr ti n cho ngư i cung c p v t tư. • Giai đo n s n xu t giai đo n này, v t tư đư c đưa vào s d ng, doanh nghi p ti p t c b thêm các chi phí như chi phí v ti n cơng, chi phí đi n, nư c Trong giai đo n này hình thành s n ph m d dang và cu i cùng là t o ra thành ph m. ð đ m b o cho quá trình s n xu t liên t c, ph i cĩ m t lư ng v n thư ng xuyên trong khâu này dư i hình thái là s n ph m d dang. • Giai đo n d tr , bán s n ph m và thu ti n bán hàng o Sau khi s n ph m s n xu t xong và nh p kho. ð đ m b o cho vi c bán hàng liên t c, doanh nghi p ph i hình thành m t lư ng d tr nh t đ nh v s n ph m hay hàng hố. o Doanh nghi p ti n hành vi c bán hàng: N u như th c hi n bán hàng và thu ti n ngay thì sau khi bán hàng, doanh nghi p nh n đư c ti n bán hàng và s v n lưu đ ng đã ng ra đư c thu h i tồn b . N u như th c hi n bán ch u cho khách hàng t c là doanh nghi p đã cung c p m t kho n tín d ng thương m i cho khách hàng và ph i sau m t th i gian nh t đ nh doanh nghi p m i thu đư c ti n v . Như v y, trong chu kỳ kinh doanh c a doanh nghi p phát sinh nhu c u v n lưu đ ng. Nhu c u v n lưu đ ng c a doanh nghi p là th hi n s v n c n thi t doanh nghi p ph i tr c ti p ng ra đ tài tr cho vi c hình thành m t lư ng d tr hàng t n kho (v t tư, s n ph m d dang, thành ph m ho c hàng hố) và kho n cho khách hàng n sau khi đã tr đi kho n tín d ng c a nhà cung c p v t tư và các kho n n ph i tr khác cĩ tính ch t chu kỳ mà doanh nghi p s d ng đư c (như ti n lương ph i tr , ti n thu ph i n p nhưng chưa đ n kỳ h n thanh tốn). v1.0 79
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p Nhu c u v n lưu đ ng trong năm c a doanh nghi p cĩ th xác đ nh theo cơng th c sau: Kho n ph i tr ngư i cung c p Nhu c u v n Hàng t n kho d Kho n ph i thu = + – và các kho n n ph i tr khác lưu đ ng tr c n thi t t khách hàng cĩ tính ch t chu kỳ 4.3.2.2. Nh ng y u t nh đ n nhu c u v n lưu đ ng c a doanh nghi p Nhu c u v n lưu đ ng c a doanh nghi p ph thu c vào nhi u y u t , trong đĩ, c n chú ý m t s y u t ch y u sau: • Nh ng y u t v tính ch t c a c a ngành ngh kinh doanh như chu kỳ kinh doanh, tính ch t th i v c a cơng vi c kinh doanh • Quy mơ kinh doanh; • Nh ng y u t v mua v t tư và bán s n ph m như kho ng cách gi a doanh nghi p v i nh ng nhà cung c p v t tư, v i các đơn v mua hàng, phương ti n v n chuy n • Nh ng thay đ i v thi t b , cơng ngh s n xu t; • Y u t v giá c c a v t tư ho c hàng hố d tr : S bi n đ ng v giá c c a các lo i v t tư d tr cũng nh hư ng khơng nh đ n nhu c u v n lưu đ ng c a doanh nghi p trong kỳ; • Trình đ qu n lý và chính sách c a doanh nghi p: Trình đ t ch c mua s m d tr v t tư, t ch c s n xu t cũng như các chính sách bán hàng c a doanh nghi p như chính sách bán ch u, kỳ h n thanh tốn, vi c t ch c thanh tốn thu ti n bán hàng cũng cĩ nh hư ng r t l n đ n nhu c u v n lưu đ ng c a doanh nghi p. 4.3.3. Qu n tr và nâng cao hi u qu s d ng v n lưu đ ng 4.3.3.1. Hi u su t s d ng v n lưu đ ng c a doanh nghi p ð đánh giá trình đ t ch c và s d ng v n lưu đ ng c a doanh nghi p c n s d ng ch tiêu hi u su t s d ng v n lưu đ ng. Hi u su t s d ng v n lưu đ ng c a doanh nghi p đư c th hi n qua các ch tiêu sau: • T c đ luân chuy n v n lưu đ ng T c đ luân chuy n v n lưu đ ng nhanh hay ch m ph n ánh hi u su t s d ng v n lưu đ ng c a doanh nghi p cao hay th p. T c đ luân chuy n v n lưu đ ng đư c bi u hi n b ng hai ch tiêu: S l n luân chuy n và kỳ luân chuy n v n lưu đ ng. o S l n luân chuy n v n lưu đ ng (hay s vịng quay c a v n lưu đ ng). Ch tiêu này đư c xác đ nh b ng cơng th c sau: M L = VLð 80 v1.0
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p Trong đĩ: L: S l n luân chuy n v n lưu đ ng trong kỳ. M: T ng m c luân chuy n c a v n lưu đ ng trong kỳ, ph n ánh kh i lư ng giá tr s n ph m, d ch v mà v n lưu đ ng ph c v trong kỳ. Hi n nay, t ng m c luân chuy n v n lưu đ ng đư c xác đ nh b ng doanh thu thu n bán hàng c a doanh nghi p trong kỳ. VLð : S v n lưu đ ng bình quân s d ng trong kỳ đư c xác đ nh b ng phương pháp bình quân s h c. Tùy theo s li u cĩ đư c đ s d ng cách tính thích h p. Ch tiêu này ph n ánh s l n luân chuy n v n lưu đ ng hay s vịng quay c a v n lưu đ ng th c hi n đư c trong m t th i kỳ nh t đ nh (thư ng là m t năm). o Kỳ luân chuy n c a v n lưu đ ng Ch tiêu này ph n ánh s ngày bình quân c n thi t đ v n lưu đ ng th c hi n đư c m t l n luân chuy n hay đ dài th i gian m t vịng quay c a v n lưu đ ng trong kỳ và đư c xác đ nh: N VM× K = hay K = Lð L N Trong đĩ: K: Kỳ luân chuy n v n lưu đ ng. N: S ngày trong kỳ (đư c tính ch n m t năm là 360 ngày, m t quý là 90 ngày, m t tháng là 30 ngày). M, VLð : Như đã chú thích trên. Ví d : M t doanh nghi p cĩ các tài li u sau: Theo tài li u năm báo cáo: S v n lưu đ ng đ u năm là 680 tri u đ ng, cu i quý I là 780 tri u đ ng, cu i quý II là 800 tri u đ ng, cu i quý III là 820 tri u đ ng, cu i quý IV là 920 tri u đ ng. Doanh thu thu n bán hàng c a doanh nghi p đ t đư c trong năm là 3.200 tri u đ ng. G i ý: T tài li u trên cĩ th xác đ nh: S v n lưu đ ng bình quân s d ng trong năm báo cáo: 680 (+ 780 + 800 + 820 + 920) 2 VLð = = 800 tri u đ ng 2 S l n luân chuy n v n lưu đ ng năm báo cáo: 3.200 L = = 4 l n hay 4 vịng. 0 800 360 Kỳ luân chuy n v n lưu đ ng năm báo cáo: K = = 90 ngày 0 4 • M c ti t ki m v n lưu đ ng do tăng t c đ luân chuy n v n Ch tiêu này ph n ánh s v n lưu đ ng cĩ th ti t ki m đư c do tăng t c đ luân chuy n v n lưu đ ng kỳ so sánh (kỳ k ho ch) so v i kỳ g c (kỳ báo cáo). v1.0 81
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p Cơng th c tính như sau: M 1 M1 V ( + ) = × (K – K ) ho c V()V± =Lð1 − TK 360 1 0 TK L0 Trong đĩ: VTK (±) : S v n lưu đ ng cĩ th ti t ki m (–) hay ph i tăng thêm (+) do nh hư ng c a t c đ luân chuy n v n lưu đ ng kỳ so sánh so v i kỳ g c. M 1: T ng m c luân chuy n v n lưu đ ng kỳ so sánh (kỳ k ho ch). K1, K0: Kỳ luân chuy n v n lưu đ ng kỳ so sánh, kỳ g c L1, L0: S l n luân chuy n v n lưu đ ng kỳ so sánh, kỳ g c. VLð1 : S v n lưu đ ng bình quân s d ng kỳ so sánh Ti p theo ví d trên: Trong năm k ho ch, doanh nghi p d ki n c i ti n khâu d tr v t tư và tiêu th s n ph m nên t c đ luân chuy n v n lưu đ ng tăng t 4 vịng lên 5 vịng/năm. D ki n, doanh thu thu n c a doanh nghi p s là 4.800 tri u đ ng. D a vào các tài li u đã cho cĩ th tính đư c kỳ luân chuy n v n lưu đ ng năm k ho ch như sau: 360 K = = 72 ngày 1 5 S v n lưu đ ng doanh nghi p cĩ th ti t ki m đư c do tăng t c đ luân chuy n v n là: 4.800 V = × (72 – 90) = – 240 tri u đ ng TK 360 ho c: 4.800 4.800 V = − = – 240 tri u đ ng TK 5 4 4.3.3.2. Qu n tr v n b ng ti n • V n b ng ti n c a doanh nghi p g m ti n m t và ti n g i ngân hàng. Qu n tr v n b ng ti n là m t v n đ tài chính quan tr ng c a doanh nghi p, b i l : o V n b ng ti n là y u t tr c ti p quy t đ nh kh năng thanh tốn c a m t doanh nghi p. o Tương ng v i m t quy mơ kinh doanh địi h i thư ng xuyên ph i cĩ m t lư ng ti n tương x ng nh t đ nh m i đ m b o cho tình hình tài chính c a doanh nghi p tr ng thái bình thư ng. Trong các doanh nghi p nhu c u lưu gi v n b ng ti n thư ng do ba lý do chính hay ba đ ng cơ: ð ng cơ giao d ch: Nh m đáp ng yêu c u giao d ch thanh tốn hàng ngày như chi tr ti n mua hàng, tr ti n lương, n p thu trong quá trình ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p. ð ng cơ đ u cơ: Nh m n m b t các cơ h i thu n l i n y sinh trong kinh doanh như ch p th i cơ mua nguyên v t li u d tr khi giá th trư ng gi m hay trư c khi th trư ng lên giá 82 v1.0
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p ð ng cơ d phịng: Nh m duy trì kh năng đáp ng nhu c u chi tiêu đ phịng các r i ro b t ng nh hư ng đ n vi c thu chi ti n m t c a doanh nghi p. o V n b ng ti n là m t lo i tài s n cĩ tính linh ho t cao và cũng d là đ i tư ng c a các hành vi tham ơ, gian l n, l i d ng. o Vi c thi u h t nghiêm tr ng v n b ng ti n cĩ th d n đ n nguy cơ doanh nghi p b phá s n. • N i dung ch y u qu n lý v n b ng ti n bao g m các v n đ ch y u sau: o Qu n lý ch t ch các kho n thu chi b ng ti n: Th c hi n ki m sốt ch t ch các kho n thu, chi b ng ti n, các kho n t m ng c a doanh nghi p đ tránh s m t mát, l m d ng. Tuân th nguyên t c m i kho n thu, chi b ng ti n đ u ph i thơng qua qu , khơng đư c chi tiêu ngồi qu . Phân đ nh rõ trách nhi m trong qu n lý v n b ng ti n gi a k tốn và th qu . Vi c xu t, nh p qu ti n m t hàng ngày ph i do th qu th c hi n trên cơ s các ch ng t h p th c và h p pháp. Ph i th c hi n quy ch đ i chi u, ki m tra t n qu ti n m t v i s qu hàng ngày. C n qu n lý ch t ch các kho n t m ng ti n m t. Xác đ nh rõ đ i tư ng t m ng, các trư ng h p t m ng, m c đ t m ng và th i h n đư c t m ng. Theo dõi, qu n lý ch t ch các kho n ti n đang trong quá trình thanh tốn. o Ch đ ng l p và th c hi n k ho ch lưu chuy n ti n t , đ m b o cân b ng thu chi v n b ng ti n và nâng cao tính sinh l i c a s v n b ng ti n t m th i nhàn r i. o D báo và qu n lý ch t ch dịng ti n vào và dịng ti n ra trong t ng th i kỳ đ ch đ ng đáp ng nhu c u thanh tốn c a doanh nghi p khi đ n h n. Cĩ k ho ch ch đ ng s d ng s v n b ng ti n t m th i nhàn r i như cho vay ng n h n, đ u tư ng n h n vào các lo i ch ng khốn cĩ tính thanh kho n cao và r i ro th p 4.3.3.3. Qu n tr kho n ph i thu • Trong ho t đ ng kinh doanh thư ng xuyên n y sinh vi c bán ch u: Doanh nghi p xu t giao thành ph m hàng hố cho khách hàng và sau m t th i gian nh t đ nh m i thu đư c ti n, t đĩ làm n y sinh kho n ph i thu t khách hàng. Qu n tr kho n ph i thu t khách hàng là m t v n đ r t quan tr ng và ph c t p trong cơng tác qu n lý tài chính c a doanh nghi p, b i vì: o Vi c qu n tr kho n ph i thu liên quan ch t ch t i vi c tiêu th s n ph m và t đĩ tác đ ng khơng nh đ n doanh thu tiêu th và l i nhu n c a doanh nghi p. Khi doanh nghi p tăng lư ng hàng hố bán ch u s làm tăng kho n n kho n n ph i thu, nhưng cĩ kh năng tăng thêm đư c lư ng hàng hố bán ra, do đĩ, cĩ th tăng đư c doanh thu và l i nhu n. o Vi c qu n tr kho n ph i thu liên quan ch t ch đ n vi c t ch c và b o tồn v n lưu đ ng c a doanh nghi p. o Vi c tăng n ph i thu do tăng thêm lư ng hàng hố bán ch u s kéo theo vi c tăng thêm m t s kho n chi phí như chi phí qu n lý n , chi phí thu h i n (chi phí ti n lương nhân viên qu n lý, chi phí v đi n tho i, cơng tác phí ). v1.0 83
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p o Tăng n ph i thu địi h i doanh nghi p ph i tìm thêm ngu n v n vay đ đáp ng nhu c u v n cho quá trình kinh doanh ti p theo và do v y, ph i tr thêm lãi ti n vay. o N ph i thu tăng lên cũng làm tăng r i ro đ i v i doanh nghi p, d d n đ n tình tr ng n khĩ địi ho c khơng thu h i đư c do khách hàng v n gây t n th t v n cho doanh nghi p. Vì v y, trong vi c qu n tr n ph i thu địi h i doanh nghi p ph i lư ng đ nh, đánh giá tác đ ng c a vi c bán ch u đ n vi c tăng doanh thu, l i nhu n và vi c tăng thêm chi phí, tăng r i ro do tăng n ph i thu. • ð qu n lý t t n ph i thu t khách hàng c n chú ý m t s bi n pháp ch y u sau: o Xác đ nh chính sách bán ch u hay chính sách tín d ng thương m i đ i v i khách hàng. N ph i thu t khách hàng c a doanh nghi p ch y u ph thu c vào kh i lư ng hàng hố bán ch u cho khách hàng. Vì th , vi c qu n lý n ph i thu trư c h t c n ph i xác đ nh chính sách bán ch u c a doanh nghi p. ð xác đ nh chính sách bán ch u c n xem xét các y u t : ðánh giá các y u t ch y u nh hư ng đ n chính sách bán ch u c a doanh nghi p, g m cĩ: M c tiêu m r ng th trư ng tiêu th , tăng doanh thu và tăng l i nhu n c a doanh nghi p. Tính ch t th i v trong s n xu t và tiêu th c a m t s s n ph m (th i h n bán ch u r t ng n trong các ngành th c ph m tươi s ng và kỳ thu ti n bình quân r t cao trong các ngành ki n trúc, s n xu t cơ gi i và nh ng doanh nghi p l n ). Tình tr ng c nh tranh: C n xem xét tình hình bán ch u c a các đ i th c nh tranh đ cĩ đ i sách bán ch u thích h p và cĩ l i. Tình tr ng tài chính c a doanh nghi p: Khơng th m r ng vi c bán ch u cho khách hàng khi doanh nghi p đã cĩ n ph i thu m c cao và cĩ s thi u h t l n v n b ng ti n trong cân đ i thu chi b ng ti n. o Xác đ nh tiêu chu n tín d ng hay tiêu chu n bán ch u. Tiêu chu n bán ch u là tiêu chu n t i thi u v năng l c tài chính c a khách hàng đ đư c doanh nghi p ch p nh n bán ch u. ðây là m t b ph n c u thành chính sách bán ch u c a doanh nghi p, m i doanh nghi p xác đ nh tiêu chu n bán ch u c a mình.Tuỳ theo tình hình và m c đ đáp ng tiêu chu n bán ch u c a khách hàng đ áp d ng chính sách n i l ng hay th t ch t bán ch u m t cách phù h p. Xác đ nh đi u kho n bán ch u: ði u kho n bán ch u là đi u kho n xác đ nh th i h n bán ch u và t l chi t kh u thanh tốn cho khách hàng, thí d : ði u kho n bán ch u đư c xác đ nh là “2/10 nét 30”cĩ nghĩa là khách hàng đư c hư ng 2% chi t kh u n u thanh tốn ti n mua hàng trong th i h n 10 ngày k t khi nh n đư c hàng, n u khơng khách hàng đư c ch u trong th i gian 30 ngày. 84 v1.0
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p Th i h n bán ch u: Là đ dài th i gian k t ngày ngư i bán giao hàng cho ngư i mua đ n ngày ngư i mua tr ti n. Vi c tăng th i h n bán ch u s thu hút thêm khách hàng, làm tăng doanh thu và t đĩ cĩ kh năng gia tăng l i nhu n. Tuy nhiên, khi đĩ cũng làm tăng thêm v n đ u tư và chi phí cho n ph i thu tăng thêm. Chi t kh u thanh tốn: Là kho n ti n ngư i bán gi m tr cho ngư i mua, do ngư i mua thanh tốn ti n mua hàng trư c th i h n theo h p đ ng. Vi c th c hi n chi t kh u thanh tốn liên quan đ n hai y u t : Th i h n chi t kh u và t l chi t kh u thanh tốn. Th i h n chi t kh u thanh tốn là kho ng th i gian n u ngư i mua thanh tốn trư c ho c trong th i h n đĩ thì ngư i mua đư c hư ng kho n chi t kh u thanh tốn. T l chi t kh u thanh tốn là t l ph n trăm c a doanh thu hay giá bán ghi trên hĩa đơn đư c kh u tr cho ngư i mua n u ngư i mua thanh tốn trong th i h n chi t kh u. Vi c tăng t l chi t kh u thanh tốn s thúc đ y khách hàng thanh tốn s m trư c h n và thu hút thêm đư c khách hàng m i làm tăng doanh thu, gi m chi phí đ u tư kho n ph i thu, nhưng s làm gi m doanh thu thu n bán hàng, do đĩ làm gi m l i nhu n. Nhìn chung vi c thay đ i tiêu chu n bán ch u, đi u kho n bán ch u đ u tác đơng đ n doanh thu, chi phí và l i nhu n. Vì th , khi quy t đ nh thay đ i các y u t này c n phân tích, đánh giá nh hư ng c a chúng đ n k t qu cu i cùng là cĩ làm gia tăng l i nhu n hay khơng ? o Phân tích v th tín d ng c a khách hàng M t n i dung quan tr ng trong vi c th c hi n chính sách tín d ng v i khách hàng là phân tích v th tín d ng c a khách hàng. Vi c phân tích v th tín d ng c a khách hàng là nh m đánh giá m c đ đáp ng c a khách hàng v tiêu chu n bán ch u do doanh nghi p đ ra. Doanh nghi p c n thu th p thơng tin v khách hàng (báo cáo tài chính doanh nghi p khách hàng, các k t qu x p h ng tín nhi m, x p h ng tín d ng, các thơng tin liên quan ) phân tích, đánh giá, so sánh v i nh ng tiêu chu n đã thi t l p đ quy t đ nh ch p thu n hay t ch i bán ch u hàng hĩa cho khách hàng. o Thư ng xuyên ki m sốt n ph i thu M s theo dõi chi ti t n ph i thu và tình hình thanh tốn v i khách hàng: Thư ng xuyên ki m sốt đ n m v ng tình hình n ph i thu và tình hình thu h i n . C n thư ng xuyên xem xét đánh giá tình hình n ph i thu, kỳ thu ti n trung bình so v i d ki n: Npt = Sd × Kpt Trong đĩ : Npt: N ph i thu d ki n trong năm k ho ch . Sd: Doanh thu bán hàng bình quân m t ngày trong năm k ho ch. Kpt: Kỳ thu ti n bình quân trong năm k ho ch. Thơng thư ng kỳ thu ti n bình quân trong năm k ho ch đư c xác đ nh d a trên cơ s xem xét kỳ thu ti n bình quân th c t năm báo cáo và nh ng y u v1.0 85
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p t d ki n thay đ i, đi u ch nh trong năm k ho ch. Kỳ thu ti n bình quân th c t đư c xác đ nh theo cơng th c sau : S dư bình quân kho n ph i thu khách hàng trong năm Kỳ thu ti n bình quân = Doanh thu bán hàng bình quân 1 ngày trong năm o Xác đ nh m c gi i h n c a n ph i thu: ð tránh tình tr ng m r ng vi c bán ch u quá m c, c n xác đ nh m c gi i h n bán ch u qua h s n ph i thu: N ph i thu t khách hàng H s n ph i thu = Doanh s hàng bán ra o Thư ng xuyên theo dõi và phân tích cơ c u n ph i thu theo th i gian: C n phân t n ph i thu theo t ng kho ng th i gian hay nĩi cách khác là theo “tu i” c a n ph i thu. Trên cơ s đĩ, xác đ nh tr ng tâm qu n lý và đ ra bi n pháp qu n lý thích h p. o Áp d ng các bi n pháp thích h p thu h i n và b o tồn v n: Chu n b s n sàng các ch ng t c n thi t đ i v i các kho n n s p đ n kỳ h n thanh tốn, th c hi n k p th i các th t c thanh tốn, đơn đ c khách hàng thanh tốn các kho n n đ n h n. Ch đ ng áp d ng các bi n pháp tích c c và thích h p thu h i các kho n n quá h n. C n xác đ nh rõ nguyên nhân d n đ n n quá h n đ cĩ bi n pháp thu h i thích h p. Cĩ th chia n quá h n thành các giai đo n đ cĩ bi n pháp thu h i phù h p. Trích l p d phịng n ph i thu khĩ địi đ ch đ ng b o tồn v n lưu đ ng. Xem xét kh năng bán n ph i thu cho Cơng ty mua bán n . 4.3.3.4. Qu n tr v n v hàng t n kho • T m quan tr ng c a qu n tr v n v hàng t n kho ð đ m b o cho quá trình kinh doanh di n ra bình thư ng, liên t c địi h i doanh nghi p thư ng xuyên ph i cĩ m t lư ng hàng t n kho nh t đ nh. Căn c vào vai trị c a chúng đ i v i quá trình s n xu t kinh doanh, hàng t n kho đư c chia thành 3 lo i: Nguyên v t li u, s n ph m d dang, thành ph m. M i lo i cĩ vai trị khác nhau, nhưng nh cĩ hàng t n kho mà doanh nghi p duy trì đư c quá trình s n xu t kinh doanh đư c ti n hành liên t c. Thêm vào đĩ, vi c d tr h p lý hàng t n kho cịn ngăn ch n đư c s gián đo n trong s n xu t do nh ng b t tr c cĩ th x y ra như s ch m tr trong v n chuy n vì thiên tai hay s m t kh năng cung ng đ t ng t c a nhà cung ng Tuy nhiên, d tr hàng t n kho s làm phát sinh chi phí liên quan 86 v1.0
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p đ n t n kho, vi c d tr quá nhi u hàng t n kho d n đ n v n b đ ng và kéo theo các h l y khác v m t tài chính. • M c tiêu c a qu n tr v n v hàng t n kho o T ch c h p lý vi c d tr hàng t n kho đ m b o cho quá trình kinh doanh di n ra liên t c, tránh m i s gián đo n do vi c d tr gây ra. o Gi m t i m c th p nh t cĩ th đư c chi phí c n thi t cho vi c d tr . o Qu n tr v n v hàng t n kho cũng là quá trình xem xét s đánh đ i gi a l i ích và chi phí c a vi c duy trì hàng t n kho. • Các chi phí liên quan đ n d tr hàng t n kho Vi c duy trì hàng t n kho làm phát sinh chi phí liên quan đ n t n kho: Chi phí lưu tr hay chi phí t n tr (carrying costs), chi phí đ t hàng (ordering costs). o Chi phí lưu gi hay t n tr : Là nh ng chi phí liên quan đ n vi c th c hi n d tr hàng t n kho trong m t kho ng th i gian nh t đ nh. Chi phí bao g m: Chi phí lưu kho và chi phí b o qu n; chi phí thi t h i do hư h ng hay do hàng t n kho b l i th i, gi m giá, bi n ch t; chi phí b o hi m; chi phí cơ h i v s v n đ u tư vào hàng t n kho. Gi đ nh vi c s n xu t, cung ng c a doanh nghi p di n ra đ u đ n, g i Q là lư ng hàng cho m i l n đ t hàng. T i th i đi m đ u kỳ, lư ng hàng t n kho là Q và th i đi m cu i kỳ lư ng hàng t n kho là 0. T đĩ, s lư ng t n kho Q + 0 Q bình quân trong kỳ là: = 2 2 M c t n kho Q Q Hàng t n kho bình quân: 2 0 T1 T2 T3 Th i gian G i Cl là chi phí lưu gi tính cho m i đơn v hàng t n kho. V y, t ng chi phí lưu gi hàng t n kho trong kỳ (FL) s là: Q F = C × (1) L l 2 o Chi phí đ t hàng: Bao g m các chi phí giao d ch, chi phí v n chuy n và chi phí giao nh n hàng theo h p đ ng. G i Qn là t ng s lư ng v t tư, hàng hố c n cung ng theo h p đ ng trong kỳ Q (năm) thì s l n đ t hàng trong kỳ là: n Q v1.0 87
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p Cd là chi phí cho m i l n đ t hàng thì t ng chi phí đ t hàng trong kỳ (FD) s Q đư c xác đ nh: F = C × n (2) D d Q Như v y, t ng chi phí t n kho trong kỳ (FT) c a doanh nghi p s là: FT = FL + FD Q Q F = (C × ) + (C × n ) (3) T l 2 d Q Mơ hình lư ng đ t hàng kinh t (EOQ) Qua cơng th c (3) cho th y: N u s lư ng đ t hàng Q càng l n thì chi phí lưu gi càng l n, nhưng chi phí đ t hàng càng nh . N u s lư ng đ t hàng Q càng nh thì chi phí lưu gi cũng nh , nhưng chi phí đ t hàng càng l n. V y, v n đ đ t ra là làm th nào đ xác đ nh đư c lư ng đ t hàng t i ưu t c là s lư ng đ t hàng sao cho t ng chi phí t n kho là nh nh t. T ng chi phí t n kho FT là m t hàm s theo bi n s Q hay FT = f(Q). ð dF xác đ nh lư ng đ t hàng t i ưu s th c hi n b ng cách l y đ o hàm . Và dQ cho đ o hàm b ng khơng (0), sau đĩ gi i phương trình tìm bi n s Q. Khi đĩ Q = QE (QE là lư ng hàng đ t t i ưu). dF C CQ× =1 =d n = 0 dQ 2 Q2 2x(Cd× Q n) Q = = QE C1 Chi phí FT F L F d Quy mơ đ t hàng 0 Q E Hình 4.1: Mơ hình bi u di n m i quan h gi a chi phí đ t hàng, chi phí lưu tr v à đĩng chi phí t n kho theo các m c s n lư ng t n kho. 88 v1.0
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p Trên cơ s xác đ nh đư c lư ng đ t hàng kinh t , cĩ th xác đ nh đư c s l n đ t hàng trong kỳ : Qn Lc = QE Trong đĩ: Lc: S l n đ t hàng t i ưu trong kỳ. Qn, QE: Như đã chú thích trên. Trong th c t , đ đ phịng trư ng h p b t tr c cĩ th x y ra doanh nghi p cịn th c hi n d tr b o hi m m t lư ng hàng t n kho nh t đ nh. Do v y, lư ng hàng t n kho trung bình cĩ d tr b o hi m đư c xác đ nh: Q QQ=E + 2 BH Trong đĩ: Q: Lư ng hàng t n kho trung bình cĩ d tr b o hi m. QBH: Lư ng hàng d tr b o hi m. Xác đ nh đi m tái đ t hàng: Ngồi vi c c n ph i đ t mua bao nhiêu thì vi c c n bi t đư c khi nào c n ph i đ t mua cũng là đi u quan tr ng. N u nguyên v t li u đư c đ t mua quá s m, d tr s tăng lên t i m c khơng c n thi t, n u đ t mua quá ch m, d tr hi n t i cĩ th b c n ki t, do đĩ làm cho s n xu t b ngưng tr ho c khơng th a mãn đư c nhu c u c a khách hàng (trong trư ng h p thi u thành ph m hay hàng hĩa). ði m tái đ t hàng th hi n lư ng hàng t n kho mà khi d tr gi m xu ng t i m c lư ng hàng t n kho đĩ thì doanh nghi p ph i th c hi n ti p t c đ t hàng và đư c xác đ nh theo cơng th c sau: Qr = n × Qd Trong đĩ: Qr: ði m tái đ t hàng hay đi m đ t hàng l i n: S ngày ch nh n đư c hàng – Là s ngày k t khi doanh nghi p đ t hàng cho đ n khi nh n đư c hàng đ t t nhà cung c p. Qd: S hàng hay v t tư s d ng bình quân 1 ngày. ði m tái đ t hàng trên là chưa tính đ n d tr b o hi m. N u tính c d tr b o hi m thì đi m tái đ t hàng s đư c xác đ nh là: Qrb = (n × Qd) + QBH Trong đĩ: Qrb: ði m tái đ t hàng cĩ d tr b o hi m. n, Qd, QBH: Như đã chú thích trên. 4.4. Hi u qu s d ng v n kinh doanh c a doanh nghi p ð đánh giá hi u qu chung s d ng v n kinh doanh.Thơng thư ng ngư i ta s d ng các ch tiêu sau dư i đây: v1.0 89
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p 4.4.1. Vịng quay tồn b v n. Ch tiêu này đư c xác đ nh b ng cơng th c: Vịng quay tồn Doanh thu thu n trong kỳ = b v n trong kỳ S v n kinh doanh bình quân s d ng trong kỳ Ch tiêu này ph n ánh: S v n kinh doanh trong kỳ chu chuy n đư c m y l n hay m y vịng. S v n kinh doanh bình quân s d ng trong kỳ bao hàm v n c đ nh và v n lưu đ ng, đư c tính theo phương pháp bình quân s h c. 4.4.2. T su t sinh l i c a v n. ð đánh giá đ y đ hơn hi u qu s d ng v n kinh doanh, ngư i ta thư ng s d ng các ch tiêu sau: • T su t l i nhu n trư c lãi vay và thu trên v n kinh doanh (hay cịn g i là t su t sinh l i kinh t c a tài s n). L i nhu n trư c lãi v ay và thu (NI) T su t sinh l i kinh t = c a tài s n (ROAE) V n kinh doanh ho c giá tr tài s n bình quân s d ng trong kỳ (V KD) Ch tiêu này ph n ánh m c sinh l i c a m t đ ng v n kinh doanh hay tài s n mà chưa tính đ n nh hư ng c a thu thu nh p doanh nghi p và cơ c u ngu n v n kinh doanh. Qua ch tiêu này cũng cĩ th đánh giá đư c trình đ s d ng v n và trình đ kinh doanh c a các doanh nghi p trong ngành ho c c a doanh nghi p gi a các th i kỳ khác nhau. Ví d : Cĩ hai doanh nghi p A và B cĩ tình hình v n kinh doanh và k t qu kinh doanh trong năm N như sau: ðơn v : tri u đ ng Doanh nghi p A Doanh nghi p B Ch tiêu ð u kỳ Cu i kỳ ð u kỳ Cu i kỳ I. V n kinh doanh 1. V n c đ nh 50 70 50 70 2. V n lưu đ ng 35 45 35 45 C ng 85 115 85 115 II. Ngu n v n kinh doanh 1. V n ch s h u 45 55 85 115 2. V n vay 40 60 C ng 85 115 85 115 Bi u 4.3: Tình hình v n và ngu n v n kinh doanh 90 v1.0
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p ðơn v : tri u đ ng Ch tiêu Doanh nghi p A Doanh nghi p B 1. Doanh thu thu n 400 400 2. Giá v n hàng bán 330 330 3. C hi phí bán hàng 15 15 4. C hi phí qu n lý doanh nghi p 35 20 5. L i nhu n trư c lãi v ay v à thu 20 6. Lãi ti n vay ph i tr 5 20 7. L i nhu n trư c thu 15 20 8. Thu thu nh p doanh nghi p (28%) 4,2 5,6 9. L i nhu n sau thu 10,8 14,4 Bi u 4.4: K t qu kinh doanh Yêu c u: Xác đ nh v n kinh doanh bình quân c a các doanh nghi p và xác đ nh ngu n su t sinh l i trư c lãi vay và thu trên v n kinh doanh. G i ý: o T ví d trên, cĩ th xác đ nh v n kinh doanh bình quân c a các doanh nghi p trong năm là: Doanh nghi p A = (85 + 115)/2 = 100 tri u đ ng Doanh nghi p B = (85 + 115)/2 = 100 tri u đ ng o T su t sinh l i kinh t c a tài s n hay t su t l i nhu n trư c lãi vay và thu trên v n kinh doanh c a các doanh nghi p: Doanh nghi p A = 20/100 = 0,20 hay 20% Doanh nghi p B = 20/100 = 0,20 hay 20% Như v y, kh năng sinh l i kinh t c a tài s n hai doanh nghi p là như nhau và đ u là 20%/năm. • T su t l i nhu n trư c thu trên v n kinh doanh là m i quan h gi a l i nhu n trư c thu v i v n kinh doanh s d ng trong kỳ, cĩ th xác đ nh b ng cơng th c sau: T su t l i nhu n trư c thu trên v n L i nhu n trư c thu trong kỳ (EBT) = kinh doanh trong kỳ (TSV) V n kinh doanh bình quân s d ng trong kỳ (VKD) Ch tiêu này th hi n m i đ ng v n kinh doanh trong kỳ tham gia t o ra bao nhiêu đ ng l i nhu n sau khi đã tr lãi ti n vay v n kinh doanh. Như v y, nĩ ph n ánh m c sinh l i c a đ ng v n cĩ tính đ n nh hư ng c a vi c vay v n nhưng chưa tính đ n nh hư ng c a thu thu nh p doanh nghi p. Theo ví d trên, t su t l i nhu n trư c thu trên v n kinh doanh c a 2 doanh nghi p là: v1.0 91
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p o Doanh nghi p A = 15/100 = 15% o Doanh nghi p B = 20/100 = 20% • T su t l i nhu n sau thu trên v n kinh doanh là m i quan h gi a l i nhu n sau thu và v n kinh doanh s d ng trong kỳ đư c xác đ nh theo cơng th c sau: T su t l i nhu n sau thu trên v n L i nhu n sau thu (EBIT) = kinh doanh trong kỳ (ROA ) V n kinh doanh bình quân s d ng trong kỳ (VKD) Ch tiêu này ph n ánh m i đ ng v n kinh doanh trong kỳ tham gia t o ra bao nhiêu đ ng l i nhu n sau thu . Theo ví d trên, t su t l i nhu n sau thu trên v n kinh doanh c a các doanh nghi p là: Doanh nghi p A = 10,8 tr : 100tr = 10,8% Doanh nghi p B = 14,4 tr : 100tr = 14,4% • T su t l i nhu n v n ch s h u: Là m i quan h gi a l i nhu n sau thu và v n ch s h u s d ng trong kỳ đư c xác đ nh b ng cơng th c sau: L i nhu n sau thu (EBIT) T su t l i nhu n v n ch s h u (ROE) = V n ch s h u bình quân s d ng trong kỳ (V KD) o Ch tiêu này ph n ánh hi u qu m i đ ng v n ch s h u trong kỳ cĩ th thu đư c bao nhiêu đ ng l i nhu n rịng. Hi u qu v n ch s h u, m t m t, ph thu c vào hi u qu s d ng v n kinh doanh hay cĩ th nĩi là ph thu c vào trình đ s d ng v n; m t khác, ph thu c vào cơ c u ngu n v n hay trình đ t ch c ngu n v n c a doanh nghi p. o V i ví d trên, t su t l i nhu n v n ch s h u c a các doanh nghi p là: 10,8 10,8 Doanh nghi p A = = = 21,6% 45+ 55 50 2 14,4 14, 4 Doanh nghi p B = = =14, 4% 85+ 115 100 2 Qua ví d trên cho th y, kh năng sinh l i c a v n kinh doanh hai doanh nghi p là như nhau, nhưng doanh nghi p A t ch c ngu n v n t t hơn nên cu i cùng doanh nghi p A cĩ hi u qu v n ch s h u cao hơn. 92 v1.0
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p TĨM LƯ C CU I BÀI • V n kinh doanh c a doanh nghi p là bi u hi n b ng ti n c a tồn b giá tr tài s n đư c huy đ ng, s d ng vào ho t đ ng s n xu t kinh doanh nh m m c đích sinh l i. Nĩ thư ng xuyên v n đ ng và chuy n hĩa hình thái bi u hi n. S v n đ ng và tu n hồn c a v n di n ra liên t c t o thành s chu chuy n c a v n. • V n c a doanh nghi p đư c chia thành: V n c đ nh và v n lưu đ ng. V n c đ nh hình thành tài s n c đ nh và là ngu n v n dài h n. V n lưu đ ng hình thành tài s n lưu đ ng và là ngu n v n ng n h n. • S tu n hồn c a v n c đ nh và v n lưu đ ng bi u hi n qua vịng quay tài s n c đ nh (kh u hao) và vịng quay hàng t n kho. • Các phương pháp qu n tr v n c đ nh và v n lưu đ ng đư c th c hi n thơng qua cơng c k ho ch và ch s đánh giá hi u qu s d ng v n: t su t sinh l i v n và vịng quay v n. v1.0 93
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p CÂU H I ƠN T P 1. Viêc kh u hao h p lý tài s n c đ nh cĩ ý nghĩa kinh t như th nào đ i v i doanh nghi p? 2. T i sao cĩ th nĩi đ u tư đ i m i thi t b , cơng ngh k p th i k p th i là m t y u t quan tr ng đ tăng l i nhu n và nâng cao năng l c c nh tranh c a doanh nghi p? 3. Hãy gi i thích: vì sao các nhà kinh t cho r ng khi Chính ph cho phép doanh nghi p áp d ng phương pháp kh u hao nhanh tài s n c đ nh là m t cách giúp cho doanh nghi p đư c hỗn n p m t ph n thu thu nh p doanh nghi p đ t p trung v n cho đ u tư đ i m i thi t b , cơng ngh nâng cao năng l c c nh tranh? 4. Hãy phân tích nh ng y u t ch y u nh hư ng đ n nhu c u v n lưu đ ng c a doanh nghi p? 5. V i quy mơ kinh doanh khơng thay đ i, doanh nghi p gi m b t đư c m c d tr hàng t n kho cĩ ý nghĩa kinh t gì? 6. Vi c doanh nghi p m r ng quá nhi u bán ch u hàng hĩa cho khách hàng cĩ tác đ ng như th nào đ n tình hình tài chính c a doanh nghi p? BÀI T P Bài 1 Doanh nghi p A mua m t thi t b chuyên dùng và đưa vào s d ng, cĩ các tài li u sau: • Giá mua (chưa cĩ thu giá tr gia tăng): 528 tri u đ ng • Chi phí v n chuy n, b c d : 7 tri u đ ng • Chi phí l p đ t, ch y th : 5 tri u đ ng • Th i gian s d ng xác đ nh là: 8 năm Yêu c u: 1. Xác đ nh m c trích kh u hao hàng năm n u doanh nghi p áp d ng: • Phương pháp kh u hao đư ng th ng. • Phương pháp kh u hao s dư gi m d n cĩ đi u ch nh (d ki n 3 năm cu i chuy n sang th c hi n kh u hao theo phương pháp đư ng th ng). • Phương pháp kh u hao theo t ng s th t năm s d ng. 2. Hãy so sánh m c trích kh u hao hàng năm và nh n xét v t c đ thu h i v n đ u tư. Bài 2 Cơng ty c ph n An Bình cĩ tài li u sau: • Trong năm k ho ch phịng k thu t d ki n c n s d ng 10.000 t m thép theo tiêu chu n k thu t cho vi c s n xu t s n ph m. • Cơng ty đã ch n Cơng ty Hịa Bình là ngư i cung c p, giá mua m t t m thép là 600.000 đ ng. • Chi phí cho m i l n th c hi n h p đ ng hay đơn đ t hàng là 1.500.000 đ ng. • Theo tính tốn và t th c t c a Cơng ty rút ra: chi phí lưu kho trong m t năm tính cho m t t m thép b ng 20% giá mua. 94 v1.0
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p Yêu c u: • Hãy xác đ nh t ng chi phí d tr t n kho trong năm c a doanh nghi p v i các trư ng h p sau: o N u m i l n đ t mua là 400 t m thép? o N u m i l n đ t mua là 1.000 t m thép? • Xác đ nh s lư ng thép t i ưu m i l n đ t mua? So sánh t ng chi phí d tr t n kho? • Cơng ty Hưng đưa ra l i chào bán m i t i cơng ty: N u m i l n đ t mua ít nh t là 2.500 t n thép thì cơng ty s gi m giá bán xu ng m c 595.000 đ ng/t n. V y cĩ nên ch p thu n l i chào hàng đĩ khơng? Bài t p 3 Cơng ty TNHH Sơn ð c chuyên s n xu t kinh doanh s n ph m A cĩ tình hình như sau: • Tài li u năm báo cáo: o Doanh thu bán hàng trong năm là 1.260 tri u đ ng. o N ph i thu t khách hàng trong năm: ðơn v : tri u đ ng ð u năm Cu i quý I Cu i quý II Cu i qúy III Cu i quý IV 180 200 210 220 240 • Tài li u năm k ho ch: o D ki n tăng doanh thu bán hàng trong năm n thêm 20% so v i năm báo cáo. o ð đáp ng nhu c u v n b ng ti n cho đ u tư, Cơng ty d ki n tăng t su t chi t kh u thanh tốn cho khách hàng và rút ng n kỳ thu bình ti n bình quân, ph n đ u gi m b t 5 ngày so v i năm báo cáo. Yêu c u: Xác đ nh kỳ thu ti n bình quân và n ph i thu bình quân c a Cơng ty năm k ho ch? Bài t p 4 M t doanh nghi p chuyên s n xu t kinh doanh lo i s n ph m A, cĩ tài li u sau: Tài li u năm báo cáo: • Nguyên giá tài s n c đ nh cĩ tính ch t s n xu t đ u năm là 264 tri u đ ng, s kh u hao lũy k là 12 tri u đ ng. • S s n ph m s n xu t tiêu th trong năm là 20.000 s n ph m, giá bán chưa cĩ thu giá tr gia tăng là 30.000 đ ng m t s n ph m. • Chi phí s n xu t và tiêu th trong năm: o T ng chi phí c đ nh kinh doanh (khơng bao g m lãi vay) là: 100 tri u đ ng. o Chi phí bi n đ i: 20.000 đ ng/ s n ph m. • Lãi ti n vay ph i tr trong năm là 20 tri u đ ng • S v n lưu đ ng trong năm: v1.0 95
- Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p ðV tính: tri u đ ng ð u năm Cu i quý I Cu i quý II Cu i quý III Cu i quý IV 140 146 150 154 160 • Nguyên giá tài s n c đ nh cĩ tính ch t s n xu t ngày 31 tháng 12 là 280 tri u đ ng, s kh u hao lu k là 32 tri u đ ng. Tài li u năm k ho ch: • ð u năm doanh nghi p hồn thành vi c đ u tư nâng c p dây chuy n s n xu t. V i vi c đ u tư b sung như trên, d ki n cĩ nh ng s thay đ i sau so v i năm báo cáo: o S s n ph m s n xu t, tiêu th tăng thêm 10%. o T ng chi phí c đ nh kinh doanh (khơng bao g m lãi vay) tăng thêm 44 tri u đ ng, nhưng chi phí bi n đ i cho m i s n ph m s gi m đư c 15%. • Lãi ti n vay v n kinh doanh ph i tr trong năm là 21,997 tri u đ ng. • Giá bán s n ph m v n như năm báo cáo. • Kỳ luân chuy n v n lưu đ ng d ki n cĩ th rút b t 18 ngày so v i năm báo cáo. • Nguyên giá tài s n c đ nh cĩ tính ch t s n xu t ngày 31 tháng 12 là 600 tri u đ ng, s kh u hao lu k là 60 tri u đ ng. Yêu c u: 1. Xác đ nh hi u qu s d ng v n lưu đ ng năm k ho ch so v i năm báo cáo qua các ch tiêu s vịng, kỳ luân chuy n và s v n cĩ th ti t ki m đư c? 2. Xác đ nh t su t l i nhu n sau thu trên v n kinh doanh năm k ho ch c a doanh nghi p? Bi t r ng: Doanh nghi p ph i n p thu thu nh p v i thu su t là 25%. Bài t p 5 Cơng ty c ph n Phúc Th nh d đ nh đ u tư s n xu t kinh doanh 1 lo i s n ph m v i t ng s v n đ u tư là 2.000 tri u đ ng; trong đĩ, đ u tư v TSCð là 1.000 tri u đ ng, đ u tư v v n lưu đ ng là 500 tri u đ ng. D tính s s d ng v n ch s h u 60% và v n vay 40% v i lãi su t vay v n là 10%/năm. Theo cơng su t thi t k s n xu t là 12.000 s n ph m/năm. Chi phí c đ nh kinh doanh là 180 tri u đ ng/năm; chi phí bi n đ i cho m t s n ph m là 150.000 đ ng. Giá bán m t s n ph m chưa cĩ thu giá tr gia tăng là 200.000 đ ng. Cơng ty n p thu thu nh p v i thu su t là 25%. Yêu c u: 1. N u s n lư ng s n ph m s n xu t, tiêu th c a cơng ty trong năm t i đ t 10.000 s n ph m, hãy xác đ nh t su t l i nhu n sau thu trên v n kinh doanh và t su t l i nhu n v n ch s h u c a cơng ty? 2. ð đ t đư c t su t l i nhu n sau thu trên v n ch s h u là 21%/năm thì cơng ty c n s n xu t và tiêu th bao nhiêu s n ph m? Bi t r ng: Trong ph m vi quy mơ s n xu t tiêu th 12.000 s n ph m doanh nghi p khơng c n tăng thêm v n lưu đ ng và v n vay. 96 v1.0
