Bài giảng môn Đo lường điện - Bài 10: Đo tham số mạch
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng môn Đo lường điện - Bài 10: Đo tham số mạch", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Tài liệu đính kèm:
- bai_giang_mon_do_luong_dien_bai_10_do_tham_so_mach.pdf
Nội dung text: Bài giảng môn Đo lường điện - Bài 10: Đo tham số mạch
- Môn học: Đo lường điện L Bài 10 Đ §o tham sè m¹ch LTM- Mai Quốc Khánh Khoamôn Vô tuy ến điện tử ộ Học viện KTQS B © Mai Quốc Khánh - 04/2010 1/33
- Nội dung L Đ Khái niệm chung về đo tham số mạch Các phương pháp đo tham số mạch: Các phương pháp theo định luật ôm Phương pháp cầu LTM- Phương pháp cộng hưởng Phương pháp hiện số ộ môn B © Mai Quốc Khánh - 04/2010 2/33
- Phần I Khái niệm chung L Đ Phân loại các phương pháp đo tham số mạch Mẫu điện trở, điện dung và điện cảm LTM- ộ môn B © Mai Quốc Khánh - 04/2010 3/33
- Các tham số mạch L Các tham số mạch cơ bản: Đ Điện trở (R) Điện cảm (L) Điện dung (C) Góc tổn hao của tụ điện LTM-(tgδ) Hệ số phẩm chất cuộn cảm (Q) Tham số của các linh kiện: điốt, transistor, vi mạch Tùy thuộc vào các phương pháp đo được sử dụng, các đại lượng trên được xác định với phạm vi đo khác nhau, độ chính xácộ khác môn nhau B Electronic Components © Mai Quốc Khánh - 04/2010 4/33
- Phân loại các phương pháp đo tham số mạchL Đ §o tham sè m¹ch PhÐp ®o trùc tiÕp PhÐp ®o gi¸n tiÕp LTM- PP PP PP PP PP ®¸nh gi¸ so s¸nh V«n-Ampe dïng céng trùc tiÕp ampemet - hëng v«nmÐt - o¸t mÐt ¤m mÐt Logo CÇumôn TB tõ ®iÖn mÐt ộ ®o bï B © Mai Quốc Khánh - 04/2010 5/33
- Phân loại các phương pháp đo tham số Lmạch Đ Phương pháp đo tham số mạch rất đa dạng chỉ xét những phương pháp cơ bản: Nhóm phương pháp theo định luật ôm Phương pháp cầu LTM- Phương pháp cộng hưởng Phương pháp hiện số ộ môn B © Mai Quốc Khánh - 04/2010 6/33
- Mẫu điện trở, điện dung và điện cảm L Đ Mẫu điện trở: LTM- Bộ các cuộn điện trở đơn trị hoặc các đề các điện trở nối tiếp có giá trị danh định xếp thành dãy theo bậc 10n Vật liệu thường dùng để tạo mẫu điện trở là các vật liệu có hệ số nhiệtmôn nhỏ (VD: manganin - hợp kim Cu, Mn, Si và ộconstantan - hợp kim Cu và Ni). B © Mai Quốc Khánh - 04/2010 Resistance Box (1) Resistance Box (2) 7/33
- Mẫu điện trở, điện dung và điện cảm L Mẫu điện dung Đ Tụ điện có điện dung không đổi và thay đổi (dưới dạng tụ xoay) và đề các Yêu cầu mẫu điện dung phải có điện trở và điện cảm bản thân nhỏ Chất lượng của mẫu điệnLTM- dung phụ thuộc vào góc tổn hao δ (tổn hao năng lượng dưới dạng nhiệt trên điện trở bản thân) Mẫu điện cảm Hộp điện cảm mẫu đơn trị và đa trị dưới dạng đề các môn Chất lượngộ của cuộn cảm được đặc trưng bởi hệ số phẩmB chất Q © Mai Quốc Khánh - 04/2010 Capacitance Box (1) Capacitance Box (2) 8/33
- Phương pháp vôn ampe RA RA L IA A A Đ I IV RX UA E E V UV U R UV V R RX x x LTM- + ' UUVV R x ' U UURA v x Rx = = = Rx= = =RRxA + IA II RV+ Rx IIAA x 1+ RV Sai số phương pháp Sai số phương pháp R R δ = A môn δ = − x PP ộR PP RR+ B x xV © Mai Quốc Khánh - 04/2010 9/33
- Phương pháp vôn ampeL Sai số của phép đo điện trở bằng phươngĐ pháp V-A Sai số của vôn mét Sai số của ampemét Sai số phương pháp Cách giảm sai số phương phápLTM-: Chọn vôn mét có điện trở vào lớn, ampe mét có điện trở trong nhỏ Chọn mạch đo thích hợp Để đo điện dung, điện cảm bằng phương pháp V-A Cấp nguồn nuôimôn xoay chiều cho phần tử cần đo Dùng vônộ mét và ampe mét xoay chiều B © Mai Quốc Khánh - 04/2010 10/33
- Phương pháp cầu L CÇu c©n b»ng kiÓu 4 nh¸nh Đ CÇu sÏ c©n b»ng khi ®iÖn ¸p trªn ®êng chÐo chØ thÞ b»ng 0 ZZ13 = ZZ 24 jϕjϕ jjϕϕ 13 LTM-24 Tæng qu¸t Ze13 Ze= Ze 2 Ze 4 hay lµ ZZ13 = ZZ 24 ϕϕ13+=+ ϕϕ 24 ộ môn B © Mai Quốc Khánh - 04/2010 LCR-Digibridge 11/33
- Phương pháp cầu L Dùa vµo ®iÒu kiÖn c©n b»ng CÇu ®oĐ ®iÖn c¶m cÇu, ta cã: “cÇu tÝch sè” 1 RR13.= ( Rxx + jω L ). 1 Rx + ω jC4 Lx R4 RR. 13 LTM- +=+jωω CRR41. 3 Rxx j L R4 Do vËy: RR13. Rx = R4 L = RRC ộ mônx 13 4 B © Mai Quốc Khánh - 04/2010 12/33
- CÇu ®o ®iÖn dung Phương pháp cầu “cÇu tØ sè” L Dùa vµo ®iÒu kiÖn c©n b»ng Đ cÇu, ta cã: 11 RR13 +=+ RR2 x jCωω3 jCx RR12 RR13 +=+ RR2 x LTM- jCωω3 jCx R R = 1 .R Do vËy: x 3 Gãc tæn hao cña tô ®iÖn R2 R2 tgδ =ωωR Cx = R C Cx = môn.C3 x 33 R ộ 1 B © Mai Quốc Khánh - 04/2010 13/33
- Phương pháp cầu L Đ LTM- M¹ch cÇu ch÷ “T” c©n b»ng sö dông trong thùc tÕ ộ môn B © Mai Quốc Khánh - 04/2010 14/33
- Phương pháp cầu L CÇn ®¶m b¶o ®iÖn ¸p cÊp cho cÇu ph¶i lµ ®iÖn ¸p ®iÒuĐ hoµ Bé phËn chØ thÞ cña cÇu: Tai nghe V«n mÐt t¸ch sãng èng tia ®iÖn tö Thêng dïng bé K§ chän läc tÇn sè ë m¹ch chØ thÞ ®Ó gi¶m ¶nh hëng cña c¸c ph©n lîngLTM- hµi §Æc ®iÓm chung cña ph¬ng ph¸p cÇu: Thêng dïng ®Ó ®o ë tÇn sè thÊp (vµi KHz), mét sè cã thÓ dïng víi tÇn sè cao h¬n (h¬n 30 MHz) nhng yªu cÇu thiÕt kÕ ®Æc biÖt) Sai số kho¶ngộ môn1 – 5% B © Mai Quốc Khánh - 04/2010 15/33
- Ph¬ng ph¸p céng hëngL Đ §o ®iÖn dung b»ng ph¬ng ph¸p céng hëng §o ®iÖn c¶m b»ng ph¬ng ph¸p céng hëng §o ®iÖn trë m¹ch céng hëng §o hÖ sè phÈm chÊt cñaLTM- m¹ch céng hëng ộ môn B © Mai Quốc Khánh - 04/2010 16/33
- Ph¬ng ph¸p céng hëng ®o ®iÖn dung Nguyªn t¾c: dùa trªn hiÖn tîng céng hëng cñaL m¹ch ®iÖn cã phÇn tö ®iÖn dung vµ ®iÖn c¶m Đ TÇn sè céng hëng của Bộ L C m¹ch: dao động x 1 fo = 2π LC LTM- x M 1 = CFx 22 [] Do vËy: 4π fLo Thùc tÕ, sö dông c«ng thøc: víi f0 [][] Hz vµ L H 2,53.104 = µ Cx 2 [][][]pF víimôn f0 MHz vµ L H fL o ộ B © Mai Quốc Khánh - 04/2010 17/33
- Ph¬ng ph¸p céng hëng ®o ®iÖn dung Khắc phục:L phương phápĐ thế Sai số của phương pháp cộng hưởng: Do điện dung ký sinh của cuộn cảm L và dây nối Do sự bất ổn định củaLTM- tần số bộ dao dộng cao tần Do sai số của điện cảm mẫu L Do xác định sai điểm cộng hưởng môn Khắc phục: đo ộ từ 2 phía điểm B cộng hưởng © Mai Quốc Khánh - 04/2010 18/33
- Ph¬ng ph¸p céng hëng ®o ®iÖnL dung Phương pháp thế khắc phục ảnh Đhưởng của điện dung ký sinh của cuộn cảm Bộ L C C dao động m LTM-x Cks S¬ ®å ph¬ng ph¸p thÕ sö dông khi Cx < Cm-max ộ môn B © Mai Quốc Khánh - 04/2010 19/33
- Ph¬ng ph¸p céng hëng ®o ®iÖn dung L Hai bíc tiÕn hµnh phÐp ®o Đ 1. Bíc 1: m¾c ®iÖn dung mÉu Cm, ®iÒu chØnh tÇn sè cña bé t¹o dao ®éng ®Ó ®¹t céng Bộ L C hëng. Khi ®ã, ®iÖn dung toµn Cm dao động x m¹ch céng hëng: C = C + C LTM-Σ m1 ks Ck Cks - ®iÖn dung ký sinh s 2. Bíc 2: gi÷ nguyªn tÇn sè dao ®éng, m¾c Cx song song víi Cm råi ®iÒu chØnh Cm sao cho ®¹t céng hëng: CΣ = Cm2 + Cx + Cks KÕt qu¶, kh«ng phô thuéc vµo ®iÖn dung ký sinh Cx môn ộ Cx = Cm1 - Cm2 B © Mai Quốc Khánh - 04/2010 20/33
- Ph¬ng ph¸p céng hëng ®o ®iÖn dung L S¬ ®å sö dông khi ®o ®iÖn dung cã trÞ sè línĐ Bíc 1 : cha m¾c Cx vµo m¹ch CΣ = Cm1 + Cks CCxm2 Bíc 2: m¾c C vµo m¹ch CC= + x Σ CC+ ks LTM-mx2 Bộ L C CCm1. m 2 dao động m KÕt qu¶ C x = CCm2− m 1 môn Cks C ộ x B © Mai Quốc Khánh - 04/2010 21/33
- Ph¬ng ph¸p céng hëng ®o ®iÖn c¶m L T¬ng tù nh ph¬ng ph¸p ®o ®iÖn dung b»ngĐ ph¬ng ph¸p céng hëng M¹ch céng hëng ë tÇn sè: Bộ LX Cm dao động 1 fo = 2π LC LTM- xm M Do vËy: 1 = LHx 22 [] 4π fCom víi vµ Thùc tÕ, sö dông c«ng thøc: f0 [][] Hz C F 2,53.104 L = [][][]µ Hmôn víi f MHz vµ C pF x fC2 ộ 0 omB © Mai Quốc Khánh - 04/2010 22/33
- Ph¬ng ph¸p céng hëng ®o ®iÖn c¶m L T¬ng tù, ®iÖn c¶m còng sö dông ph¬ngĐ ph¸p thÕ ®Ó lo¹i trõ ¶nh hëng cña ®iÖn dung ký sinh LTM- NÕu ®iÖn dung ký sinh nhá h¬n 1 1 nhiÒu lÇn c¸c trÞ sè C , C cña ωo = = m1 m2 LCLC ®iÖn dung mÉu: x m1 m m2 Cmôn tõ ®ã LL= m2 xộ m C B m1 © Mai Quốc Khánh - 04/2010 23/33
- §o ®iÖn trë m¹ch céng hëngL Đ Ph¬ng ph¸p thay ®æi Rx ®iÖn dung Tû sè dßng ®iÖn hiÖu dông cñaLTM- IR2 m¹ch víi trÞ sè hiÖu dông cña = Ich 2 1 dßng ®iÖn khi cã céng hëng RL+−ω ωCm 1 Khi cã céng hëng ωL = ωCm ộ môn B © Mai Quốc Khánh - 04/2010 24/33
- §o ®iÖn trë m¹ch céng hëng L 1 CC− Th«ng qua tÝnh to¸n gÇn ®óng Đmm12 Rx = . CC2 m0 Cm1 vµ Cm2 lµ trÞ sè ®iÖn dung mÉu ë hai phÝa cña C0, øng LTM-víi I 1 = = 0,707 Ich 2 ộ môn B © Mai Quốc Khánh - 04/2010 25/33
- §o ®iÖn trë m¹ch céng hëng L Ph¬ng ph¸p thay ®æi tÇn sè: Đ cã thÓ ®¹t ®îc ®iÒu kiÖn I 1 = = 0,707 Ich 2 b»ng c¸ch biÕn ®æi tÇn sè cña bé t¹o dao ®éng LTM- 2 Thùc hiÖn tÝnh to¸n gÇn ®óng: ωω12.2= ω 0 1 ωω− ta cã: R = . 12 x C 2ω ộ môn0 B © Mai Quốc Khánh - 04/2010 26/33
- §o hÖ sè phÈm chÊt L Đ LTM-ω.L HÖ sè phÈm chÊt cña cuén d©y Q = RL Khi m¹ch céng hëng U21= QU. §iÖn ¸p cao tÇn U= IR. ộ môn1 m ChÕ t¹o BQ-mÐt © Mai Quốc Khánh - 04/2010 Q Meter LCR-Q Meter 27/33
- §o hÖ sè phÈm chÊt L Sai sè cña Q-mÐt Đ Sai sè do kh«ng æn ®Þnh tÇn sè cña bé dao ®éng Sai sè cña ®ång hå ®o dßng ®iÖn vµ v«n mÐt ®iÖn tö Sai sè kh¾c ®é tô ®iÖn mÉu Cm Sai sè do c¸c th«ng sè ®iÖnLTM- dung vµ ®iÖn c¶m ký sinh cña d©y nèi øng dông cña Q-mÐt §o hÖ sè phÈm chÊt cña cuén d©y §o ®iÖn c¶m,ộ môn ®iÖn dung, tæn hao B © Mai Quốc Khánh - 04/2010 28/33
- §o tham sè m¹ch dïng ph¬ng ph¸p hiÖn sè L Đ Nguyªn t¾c chung: biÕn ®æi c¸c tham sè m¹ch vÒ d¹ng sè th«ng qua c¸c ®¹i lîng trung gian (®iÖn ¸p, tÇn sè, thêi gian ) nhê c¸c kh©u biÕn ®æi th¼ng hay t¹o ra c¸c ®¹i lîng mÉu thay ®æi theo mét quy luËt nµo ®ã, so s¸nh víi c¸c ®¹i lîng cÇn ®o trong c¸c m¹ch biÕn ®æi c©n b»ng. LTM- C¸c lo¹i m¸y ®o hiÖn sè: M¸y ®o ®iÖn trë vµ ®iÖn dung b»ng ph¬ng ph¸p hiÖn sè môn CÇu ®o ộ®iÖn trë hiÖn sè B © Mai Quốc Khánh - 04/2010 29/33
- M¸y ®o ®iÖn trë vµ ®iÖn dung b»ng ph¬ng ph¸p hiÖn sè L §iÒu Đ khiÓn §iÖn ¸p U0 CM mÉu So K B§X HTS s¸nh 1 2 U0/e LTM-TXC Cx Rm U U0 U /e môn 0 t ộ t t B 1 2 © Mai Quốc Khánh - 04/2010 30/33
- M¸y ®o ®iÖn trë vµ ®iÖn dung b»ng ph¬ng ph¸p hiÖn sè L Đ Trước khi đo B§K chuyÓn CM 1 vµ xo¸ B§X; Cx nạp tới điện ¸p U0 của nguồn ®iÖn ¸p mÉu T¹i t = t 1 LTM- B§K chuyÓn CM 2, më K B§X b¾t ®Çu ®Õm xung Cx phãng qua Rm, ®iÖn ¸p trªn Cx gi¶m dÇn theo qui luËt t − U= UeRCmx. ộ mônC 0 B © Mai Quốc Khánh - 04/2010 CL Handheld Meter 31/33
- M¸y ®o ®iÖn trë vµ ®iÖn dung b»ng ph¬ng ph¸p hiÖn sè L U Tại t = t , có U = 0 Đ 2 C e Bộ SS tạo ra tín hiệu đóng khoá K, kết thúc qúa trình đếm xung Tp Tp −− U − UeRCxm = 0 ⇔⇔eRCxm= e1 T = RC. 0 e LTM-p xm víi TP = tt21 − Tp Cm số xung đếm được Nx= = Rxm = C fR0 x⇔ N xx R TT00 Nếu thay Rộx = mônRm và Cm = Cx có máy đo điện dung B © Mai Quốc Khánh - 04/2010 Máy đo điện dung-điện cảm LCR-Meter 32/33
- V CU I C NG L À Ố Ù À L CẢM ƠN Đ LTM- ộ môn B © Mai Quốc Khánh - 04/2010 33/33