Bài giảng Luật kinh doanh - Chương I: Khái quát về luật kinh tế

Nội dung text: Bài giảng Luật kinh doanh - Chương I: Khái quát về luật kinh tế

1. TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH MÔN LUẬT KINH DOANH GV: TS. ĐANG CONG TRANG Email: namhadhcn@yahoo.com.vn Monday, June 14, 2021 1
2. ◼ Thời lượng môn học: 30 tiết. ◼ Những nội dung chính của môn học: ◼ Chương I: Khái quát về luật kinh tế. ◼ Chương II: Các loại hình doanh nghiệp. ◼ Chương III: Hợp tác xã. ◼ Chương IV: Pháp luật về cạnh tranh. ◼ Chương V: Pháp luật về phá sản ◼ Chương VI: Pháp luật về hợp đồng trong kinh doanh thương mại. ◼ Chương VII: Các phương thức giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại. Monday, June 14, 2021 2
3. TÀI LIỆU MÔN HỌC ◼ Giáo trình Luật kinh tế - Trường Đại học Công nghiệp TP.HCM, 2007. ◼ Văn bản pháp luật: ◼ Luật Doanh nghiệp năm 2005; ◼ Luật Doanh nghiệp nhà nước năm 2003; ◼ Luật Đầu tư năm 2005; ◼ Luật Hợp tác xã năm 2003; ◼ Bộ luật dân sự năm 2005; ◼ Luật Thương mại năm 2005; ◼ Luật Phá sản năm 2004; Monday, June 14, 2021 3
4. ◼ Pháp lệnh trọng tài thương mại năm 2003; ◼ Bộ luật tố tụng dân sự năm 2004; ◼ Luật Cạnh tranh năm 2004. Các trang web tham khảo: ◼ (Quốc hội) ◼ (Chính phủ) ◼ (Bộ KH & ĐT) ◼ (Bộ Ngoại giao) ◼ (Bộ Thương mại) ◼ (Tòa án nhân dân TP HCM) Monday, June 14, 2021 4
5. ĐỀ TÀI TIỂU LUẬN 1. Thực trạng và giải pháp nâng cao năng lực sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp tư nhân. 2. Thực trạng và giải pháp nâng cao năng lực sản xuất kinh doanh của công ty cổ phần. 3. Thực trạng và giải pháp nâng cao năng lực sản xuất kinh doanh của hợp tác xã. 4. Thực trạng và giải pháp nâng cao năng lực sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nhà nước. Monday, June 14, 2021 5
6. 5. Thực trạng và giải pháp nâng cao năng lực sản xuất kinh doanh của công ty hợp danh. 6. Thực trạng và giải pháp nâng cao năng lực sản xuất kinh doanh của công ty TNHH một thành viên. 7. Thực trạng và giải pháp nâng cao năng lực sản xuất kinh doanh của công ty TNHH hai thành viên trở lên. 8. Một số vấn đề về địa vị pháp lý của hợp tác xã. Monday, June 14, 2021 6
7. 9. Một số vấn đề về phá sản doanh nghiệp. 10. Thực tiễn áp dụng Luật cạnh tranh. 11. Lịch sử hình thành và phát triển ngành luật kinh tế Việt Nam. 12. Một số vấn đề về hợp đồng kinh doanh, thương mại. 13. Một số vấn đề về cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước. HẠN CHÓT NỘP TIỂU LUẬN: 12/5/2009 Monday, June 14, 2021 7
8. CHƯƠNG I NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ LUẬT KINH TẾ Monday, June 14, 2021 8
9. I. TỔNG QUAN VỀ LUẬT KINH TẾ 1. Khái niệm luật kinh tế 1.1. Khái niệm luật kinh tế trong thời kỳ kế hoạch hóa tập trung và quản lý hành chính bao cấp ◼ Nền kinh tế chịu sự quản lý toàn diện của nhà nước bằng hệ thống chỉ tiêu, kế hoạch. ◼ Chỉ tồn tại các doanh nghiệp thuộc sở hữu Nhà nước và tập thể. Monday, June 14, 2021 9
10. ◼ Hệ thống pháp luật được xây dựng dựa trên chế độ công hữu về tư liệu sản xuất ◼ Kinh tế quốc doanh giữ vai trò chủ đạo chi phối toàn bộ nền kinh tế ◼ Các quan hệ kinh tế được điều chỉnh bằng phương pháp mệnh lệnh - quyền uy ◼ Nhà nước quản lý nền kinh tế theo cơ chế hành chính bao cấp ◼ Nhà nước vừa đưa ra chỉ tiêu, kế hoạch sản xuất vừa đảm bảo vật chất cho các đơn vị sản xuất kinh doanh Monday, June 14, 2021 10
11. ◼ Trong nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung, bao cấp Luật kinh tế được định nghĩa như sau: ◼ “Luật kinh tế là ngành luật độc lập do nhà nước ban hành đề điều chỉnh các quan hệ kinh tế phát sinh trong quá trình quản lý kinh tế và quá trình sản xuất kinh doanh giữa các cơ quan quản lý nhà nước về kinh tế với các doanh nghiệp nhằm thực hiện kế hoạch của nhà nước”. Monday, June 14, 2021 11
12. 1.2. Khái niệm luật kinh tế trong nền kinh tế thị trường ◼ Từ sau Đại hội VI của Đảng (1986) Nước ta bắt đầu xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. ◼ Cơ cấu kinh tế nhiều thành phần với sự đa dạng của các loại hình doanh nghiệp đại diện cho nhiều hình thức sở hữu khác nhau Monday, June 14, 2021 12
13. ◼ Nhà nước đảm bảo quyền tự do kinh doanh của công dân ◼ Tôn trọng quyền tự chủ trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp ◼ Quan hệ quản lý kinh tế và quan hệ sản xuất kinh doanh thay đổi ◼ Hoạt động quản lý kinh tế của Nhà nước là quản lý việc thành lập, hoạt động và chấm dứt hoạt động của các doanh nghiệp như phá sản, giải thể. Monday, June 14, 2021 13
14. ◼ Luật kinh tế trong nền kinh tế thị trường được hiểu như sau: ◼ Là ngành luật độc lập bao gồm tổng thể các quy phạm pháp luật do Nhà nước ban hành nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh giữa các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế và giữa doanh nghiệp với cơ quan quản lý nhà nước về kinh tế nhằm thực hiện các mục tiệu kinh tế - xã hội của đất nước. Monday, June 14, 2021 14
15. CƠ QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC DOANH NGHIỆP DOANH NGHIỆP Monday, June 14, 2021 15
16. ◼ Nội dung cơ bản của luật kinh tế trong nền kinh tế thị trường: ◼ Pháp luật về chủ thể kinh doanh ◼ Pháp luật về hợp đồng kinh doanh thương mại ◼ Pháp luật về phá sản doanh nghiệp ◼ Pháp luật về cạnh tranh ◼ Pháp luật về giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại. Monday, June 14, 2021 16
17. II. Đối tượng điều chỉnh của luật kinh tế ◼ Đối tượng điều chỉnh của luật kinh tế bao gồm 3 nhóm quan hệ xã hội sau: ◼ Nhóm quan hệ phát sinh trong quá trình sản xuất kinh doanh, cung ứng dịch vụ của doanh nghiệp. ◼ Nhóm quan hệ phát sinh giữa cơ quan quản lý nhà nước về kinh tế và doanh nghiệp ◼ Nhóm quan hệ phát sinh trong nội bộ doanh nghiệp. Monday, June 14, 2021 17
18. III. Phương pháp điều chỉnh của luật kinh tế ◼ Có 2 phương pháp điều chỉnh: ◼ Phương pháp quyền uy: điều chỉnh nhóm quan hệ giữa cơ quan quản lý Nhà nước và các chủ thể kinh doanh (ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đăng ký kinh doanh, chế độ quản lý tài chính, thuế ) ◼ Phương pháp bình đẳng: điều chỉnh nhóm quan hệ giữa các chủ thể kinh doanh và nhóm quan hệ nội bộ doanh nghiệp (chế độ hợp đồng, quan hệ góp vốn, phân chia lợi nhuận ) Monday, June 14, 2021 18
19. IV. Chủ thể của luật kinh tế 1. Cơ quan quản lý nhà nước về kinh tế: ◼ Chính phủ; ◼ Các Bộ, Cơ quan ngang Bộ như: Bộ công thương, Bộ kế hoạch và đầu tư, Bộ tài chính, Ngân hàng nhà nước ◼ Uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. Monday, June 14, 2021 19
20. 2. Doanh nghiệp: ◼ Doanh nghiệp là tổ chức kinh tế có tên riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch ổn định, được đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật nhằm mục đích thực hiện các hoạt động kinh doanh. Monday, June 14, 2021 20
21. ◼ Nước ta hiện có các loại hình doanh nghiệp sau: ◼ Doanh nghiệp nhà nước ◼ Công ty TNHH 1 thành viên ◼ Công ty TNHH 2 thành viên trở lên ◼ Công ty cổ phần ◼ Công ty hợp danh ◼ Doanh nghiệp tư nhân. ◼ Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài Monday, June 14, 2021 21
22. 3. Cá nhân có đăng ký kinh doanh 4. Tổ hợp tác (3 thành viên là cá nhân đủ 18 tuổi), hộ gia đình (ít nhất 2 thành viên, chủ hộ phải là người đã thành niên). Monday, June 14, 2021 22
23. CHỦ THỂ LUẬT KINH TẾ CÁ NHÂN ĐKKD DOANHNGHIỆP CHÍNH PHỦ TỔ HỢP TÁC HỘ GIA ĐÌNH CÁC BỘ CQ NGANG BỘ Monday, June 14, 2021 23
24. V. Nguồn của Luật kinh tế ◼ Văn bản luật. ◼ Văn bản dưới luật. ◼ Điều ước quốc tế. ◼ Tập quán thương mại. ◼ Điều lệ của doanh nghiệp Monday, June 14, 2021 24
25. VI. Vai trò của Luật kinh tế trong nền kinh tế thị trường ◼ Luật kinh tế tạo ra môi trường pháp lý, điều kiện thuận lợi cho các quan hệ kinh tế ổn định và phát triển. ◼ Luật kinh tế khắc phục những yếu tố tiêu cực của nền kinh tế thị trường, đảm bảo sự hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế và công bằng xã hội. ◼ Phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN. Monday, June 14, 2021 25
26. CÂU HỎI ÔN TẬP 1. Nêu khái niệm luật kinh tế trong nền kinh tế thị trường hiện nay ở nước ta? 2. Đối tượng và phương pháp điều chỉnh của luật kinh tế? 3. Các loại chủ thể của luật kinh tế? 4. Vai trò của luật kinh tế đối với nền kinh tế thị trường định hướng XHCN? Monday, June 14, 2021 26