Bài giảng Kỹ thuật in - Nguyễn Hoàng Tuấn

Nội dung text: Bài giảng Kỹ thuật in - Nguyễn Hoàng Tuấn

1. TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC TOÂN ÑÖÙC THAÉNG KHOA MYÕ THUAÄT COÂNG NGHIEÄP # " MOÂN HOÏC KYÕ THUAÄT IN GIAÛNG VIEÂN: CN. NGUYEÃN HOAØNG TUAÁN
2. ÑAÏI CÖÔNGLÒCH SÖÛ NGHAØNH IN VAI TROØ AÁN LOAÙT TRONG ÑOÀ HOÏA A. IN VÔÙI ÑOÀ HOÏA : 1/ Ñoà hoïa : Vôùi vieäc söû duïng ngoân ngöõ hình aûnh (graphic ) treân maët phaúng hai chieàu vaø yeáu toá nhaân baûn laø caùc ñaëc thuø ñoà hoïa, Ñoà hoïa gaén lieàn vôùi nhaân baûn . 2/ Nhaân baûn : - Nhaân baûn cô hoïc : qua caùc phöông phaùp in nhôø söï töông taùc coù tính cô hoïc ( tín hieäu chuyeån ñoåi nhau nhôø taùc ñoäng cô hoïc, nhö in qua maùy in offset , in luïa , in oáng ñoàng ). - Nhaân baûn qua coâng ngheä kyõ thuaät soá: nhö sao , nhaân baûn cheùp töø phaàn meàm maùy tính . B. LÒCH SÖÛ NGHAØNH IN : Phaùt trieån vaên minh truyeàn thoâng nhaân loaïi qua caùc thôøi kyø sau: - TIEÁNG NOÙI. - CHÖÕ VIEÁT. - NGHEÀ IN. - PHAÙT TRIEÅN TIN HOÏÙC. I. TRUYEÀN THOÂNG BAÈNG CHÖÕ VIEÁT : - 4000 naêm tröôùc coâng nguyeân (BC) :nhaân loaïi vôùi chöõ töông hình. - 1200 naêm (BC) : Ngöôøi Pheâni xi : Chöõ dieãn yù . - 900 naêm (BC) : Phaùt trieån thaønh kyù hieäu ngoân ngöõ. - 400 naêm (BC): Chöõ Hylaïp . - 300 naêm (BC): Chöõ Roman., doøng chöõ Latin. Nhaân baûn Chöõ vieát: giai ñoaïn naøy vieäc nhaân baûn caùc baûn chöõ vieát ñöôïc thöïc hieän baèng vieäccheùp laïi THUÛ BAÛN ( manuseript). Haïn cheá : toán thôøi gian ,, khoâng chính xaùc. II. TRUYEÀN THOÂNG NGHAØNH IN: duø vôùi phöông caùch naøo , In luoân coù ñaëc tính : - Nhaân baûn chính xaùc theo baûn maãu. - Soá löôïng nhaân baûn : nhieàu . - Thôøi gian ít hôn (khi yeâu caàu nhaân baûn nhieàu ). Caùc thôøi kyø nghaønh in: 1/ thôøi kyø coå ñaïi: : Thôøi kyø naøy Khuoân in laø chuû yeáubaûn goã nhaün vaø khaéc ,ñuïc boû phaàn khoâng phaûi laø chöõ ( chöõ vieát ngöôïc ). -Khaéc goã (moäc baûn ): : Vôùi baûn khaéc goã.xuaát hieän theá kyû VII ôû Trung Quoác va theá kyû V ôû caùc nöôùc Vieãn ñoâng ).
3. 2/ Thôøi kyø trung coå : - Khuoân in chöõ rôøi: khoân in töø chöõ rôøi (baèng ñaát seùt ,goã. - Chöõ rôøi baèng ñoàng (ñoàng moâ), - Ñuùc chöõ . Caùc tieán boä naøy giuùp ñaåy maïnh söï phaùt trieån nghaønh in. * Chaâu aâu: Ñoàng thôøi phaùt trieån nghaønh in . - Söï kieän JOHANNES GUTENBERG (Ñöùc - 1397- 1439 ): thöøa nhaän oâng toå nghaønh in. Nhôø caùc phaùt kieán sau: - Chöõ ñoàng moâ, baèng kim loaïi hôïp kim chì vaø angtimoan. - Kheùp kín qui trình in . - Maùy in ( goã, thoâ sô). - Ñaët teân cho chöõ ñuùc ñoàng moâ laø TYPE, töø ñoù nghaønh in ñöôïc goïi laø TYPOGRAPHIE. * Ñoàng thôøi in loõm (helio) phaùt trieån. * Hieän kieän lôùn vaên hoùa xaõ hoäi thuùc ñaåy vaø ñoøi hoûi söï phaùt trieån nghaønh in In : BAÙO CHÍ ra ñôøi (theá kyû XVIII
4. x MAÙy in kim loaïi ra ñôøi thay theá maùy in baèng goã (naêng xuaát 150 tôø ?giôø). 3/ Thôøi kyø caän ñaïi , hieän ñaïi : _ Phaùt kieán maùy in oáng eùp thay theá baøn eùp ,thuùc ñaåy naêng xuaát maùy taêng leân. - Theá kyû XIX : maùy saép chöõ ra ñôøi (linotype). - Khaùm phaù tính baét saùng muoái BICROMAT trong hoaù aûnh ,taïo khuoân in. - Chuïp quang cô öùng duïng trong cheá baûn vaø taïo khuoân in. - Nöûa sau theá kyû XIX: Kyõ thuaät cheá baûn in maøu baèng phöông phaùp in XANH, ÑOÛ , VAØNG. - Kyõ thuaät ñieän töû öùng duïng trong laõnh vöïcchuïp quang cô , bình baûn . - Maùy taùch maøu ñieän töû ra ñôøi (hieäu öùng quang ñieän ) - Ñaëc bieät kyõ thuaät maùy tính ra ñôøi laøm ñaûo loän hoaøn toaøn theá giôùi nghaønh in vôùi computer to film, computer to platte, computer to press hoaëc computer to print. -
5. Baøi 2 : * TAÙC ÑOÄNG COÂNG NGHEÄ AÛNH * TÍNH BAÉT SAÙNG MUOÁI BICROMAT * TRAM ÑIEÅM TAÙC ÑOÄNG PHAÙT TRIEÅN TAÏO KHUOÂN IN VÔÙI HÌNH AÛNH ÑOÀ HOÏA. I. KHUOÂN IN THÔØI KYØ TRÖÔÙC COÂNG NGHEÄ AÛNH: Duø in loài vôùi khuoân in phaàn töû cao hôn maët phaúng khuoân ,hay in loõm vôùi khuoân in maø phaàn töû in ñöôïc khaéc loõm xuoáng so vôùi maët phaúng khuoân in (baûn khaéc).Vieäc taïo khuoân in ñeàu laø vieäc phöùc taïp , khoù khaên vì phuï tuoäc khaù nhieàu vaøo söï tinh xaûo cuûa ngheä nhaân khaéc baûn . 1 /Taïo khuoân in hình aûnh vôùi baûn khaéc : Treân taám (block) :kim loaïi , hay goã ,hoaëc cao su hình aûnh (phaàn töû in )ñöôïc khaéc loài hoaëc loõm baèng duïng cuï thuû coâng nhö dao khaéc Hình minhhoïa tr20,22 ,26 printmaking.
6. 2/ Khuoân in aûnh vaø vieäc aên moøn khuoân in kim loaïi: khuoân in laø kim loaïi nhö ñoàng, keõm .ngoaøi cheá taùc baèng khaéc baûn thuû coâng , vieäc öùng dung vôùi phöông phaùp aên moøn laø moät khaùm phaù lôùn ñaåy maïnh taïo khuoân in vôùi hình aûnh baûn maãu phöùc taïp , maø coâng vieäc cheá taùc laïi giaûm bôùt söï phuï thuoäc vaøo ngöôøi thuû khaéc. Moâtaû nhö sau : Hình aûnh ñöôïc veõ treân khuoân in (kim loaïi) , chaát lieäu veõ khoâng coù taùc duïng hoaù hoïc vôùi axit nhö axit sunfuric , haëc nitôric Sau ñoù khuoân in cho tieáp xuùc axit , Phaàn hình aûnh caùch ly axit vôùi kim loaïi cuûa khuoân in ,neân khoâng bò aên moøn , phaàn coøn laïi bò aên moøn vaø thaáp xuoáng treân maët phaúng khuoân in. Axit Axit Khuoân in kim loaïi Khuoân in loài kim loaïi sau khi aên moøn Axit Khuoân in kim loaïi Khuoân in loõm kim loaïi sau khi aên moøn
7. II ÖÙNG DUÏNG COÂNG NGHEÄ AÛNH - . TAÏO KHUOÂN IN VÔÙI PHÖÔNG PHAÙP QUANG HOAÙ : 1/Coâng ngheä aûnh (photoographie): Phim trong coâng ngheä aûnh cô baûn ,laø moät ñeá nhöïa hay kính trong suoát (support) , treân ñöôïc traùng moät lôùp hoaù chaát baét hình laø AgBr ( bromure baïc) döôùi taùc ñoäng cuûa aùnh saùng phaàn hoaù chaát baét hình khi aùnh saùng tieáp xuùc taùc ñoäng , seõ chuyeån sang ôû daïng baïc hoaøn nguyeân (lieân keát phaân töû AgBr phaù vôõ ,vaø baïc trôû laïi daïng nguyeân töû ) , luùc naøy baïc ôû daïng maøu ñen . - Löôïng baïc hoaøn nguyeân naøy tæ leä thuaän löôïng aùnh saùng taùc ñoäng leân thuoác baét hình . Thuoác baét hình Ñeá phim (support) Phim coâng ngheä aûnh Aùnh saùng Thuoác baét hình Ñeá phim (support) Phim coâng ngheä aûnh Baïc hoaøn nguyeân í nhieàu tæ leä thuaän löôïng aùnh saùng Thuoác baét hình Ñeá phim (support) Phim coâng ngheä aûnh sau chuïp Phim Maùy chuïp Thaáu kính Baûn maãu Baûn maãu
8. 2/ Muoái baét saùng BICROMAT: ñaây laø khaùm phaù lôùn trong vieäc phaùt trieån coâng ngheä taïo khuoân in cho coâng ngheä in: Muoái bicromat (bicromat kali) vôùi ñaë tính : trong dung dòch vôùi keo tan trong nöôùc nhö Geratin hay PVA. Khi tieáp nhaän löôïng aùnh saùng coù tia tím nhö aùnh saùng maët trôøi , hoaëc ñeøn huyønh quang, seõ xaûy ra quaù trình quang hoùa , quaù trình hoaøn taát ,dung dòch naøy lieân keát trôû neân khoâng tan trong nöôùc. 3/ Öùng duïng phim coâng ngheä aûnh , tính baét saùng muoái bicromat ø taïo khuoân in neùt phöùc taïp : baûn maãu neùt phöùc taïp mang tính myõ thuaät , vieäc khaéc baûn thuû coâng cho khuoân in seõ laø trôû ngaïi lôùn vì phuï thuoäc khaù nhieàu nôi ngöôøi thôï khaéc baûn , vaø hao toán raát nhieàu thôøi gian , do vaäy vieäc öùng duïng phaùt kieán cuûa coâng ngheä treân seõ giaûi quyeát d9eà moät caùch deã daøng hôn. Caùcböôùc nhö sau: - Baûn maãu neùt thöôøng ñöôïc theå hieän treân giaáy traéng , vôùi maøu möïc ñen , qua maùy chuïp aûnh quang cô (coâng ngheä aûnh) , seõ cho moät baûn phim neùt chính xaùc vaø ôû daïng aâm baûn (neùgatif ) _ Quang hoaù treân khuoân in: Phim aâm baûn naøy ñöôïc ñaët leân khuoân in kim loaïi nhö keõm hay ñoàng ñaõ ñöôïc traùng moät lôùp dung keo coù muoái baét saùng bicromat . Cho tia saùng tieáp xuùc treân khuoân in ,qua phim : x Treân khuoân in phaàn keo baét saùng ñöôïc tieáp xuùc aùnh saùng seõ bò quang hoaù vaø trôû neân khoâng tan trong nöôùc. x Treân khuoân in :phaàn khoâng nhaän ñöôïc nguoàn saùng do bò phim che (caûn ) ,khoâng bò quang hoaù seõ tan trong nöôùc trong quaù trình hieän baûn khuoân in. - Hieän baûn khuoân in : sau quaù trình tieáp xuùc aùnh saùng , khuoân in ñöôïc hieän baûn vôùi nöôùc,keát quaû: Phaàn keo baét saùng khoâng tieáp xuùc aùnh saùng treân khuoân in seõ tan ñi trong nöôùcvaø chæ coøn laïi phaàn laø phaàn keo coù nhaän aùnh saùng coøn laïi treân khuoân in kim loaïi.chính laø phaàn mang hình aûnh baûn maãu . - Sau cuøng laø coâng ñoaïn aên moøn kim loaïi vôùi axit treân khuoân in: phaàn hình aûnh treân ñöôïc keo baét saùng baûo veä , phaàn coøn laïi khoâng phaûi hình aûnh seõ bò aên moøn.
9. Nhö vaäy, vôùi taïo khuoân in töø phöông phaùp quang hoaù keát hôïp coâng ngheä aûnh vaø aên moøn khuoân in kim loaïi , giaûi quyeát vieäc taïo khuoân in cho caùc baûn maãu neùt ñoà hoïa phöùc taïp . Khuoân i daïng naøy coù teân goïi CLICHEÙ.
10. BAØI 3: TAÏO KHUOÂN IN BAÛN MAÃU LAØ AÛNH TAÀNG THÖÙ – CHUYEÅN SAÉC Daïng hình aûnh naøy cuûa baûn maãu thöôøng ñöôïc theå hieän ôû daïng aûnh chuïp (photograph) .Hình aûnh coù theå laø moät maøu , nhöng laïi coù nhieàu taàng saéc ñoä khaùc nhau treân cuøng hình aûnh. Ví duï nhö aûnh chaân dung , phong caûnh töø aûnh ñoà hoïa aûnh chuïp: baûn maãu taàng thöù-chuyeån saéc
11. phim chuïp coâng ngheä aûnh vôùi phim aâm baûn (neùgatif) phim chuïp coâng ngheä aûnh chuyeån tram ñieåm- thaønh phim cho ch\oâng ngheä in Coâng vieäc taïo khuoân in cho daïng baûn maãu naøy caàn coù theâm vieäc keát hôïp vôùi öùng duïng môùi nöõa trong coâng ngheä aán loaùt : coâng ngheä TRAM ñieåm. Chuùng ta caàn chuù yù theâm , aûnh chuïp treân phim hay giaáy aûnh coâng ngheä aûnh, ñeàu coù chung yeáu toá cô baûn laø söï hoaøn nguyeân cuûa nguyeân toá baïc (Ag) treân phim ñeá (giaáy hay phim ) laø: vò trí naøo treân ñeá trong quaù trình hoaù aûnh ñöôïc taùc ñoäng aùnh saùng nhieàu seõ coù löôïng baïc hoaøn nguyeân nhieàu, seõ ñen nhieàu . ngöôïc laïi vò trí ít saùng , seõ coù löôïng baïc hoaøn nguyeân ít hôn , vaø seõ coù maøu ñen nhaït hôn. Do vaäy vieäc chuïp phim vôùi moät baûn maãu chuyeån saéc seõ cho ta moät phim chuïp vôùi ñoä chuyeån saéc quaù tinh teá (theo löôïng Ag nguyeân töû hoøan nguyeân ). Phim chuïp naøy ôû giai ñoaïn naøy khoâng theå söû duïng cho vieäc quang hoaù khuoân in kim loaïi vôùi keo baét hình . 1/ Phim tram aûnh ñieåm –söû duïng cho vieäc taïo khuoân in trong coâng ngheä in: Ñaëc ñieåm : Phim chuïp daïng naøy hình aûnh theå hieän treân phim ôû daïng caùc ñieåm ,chaám troøn hay vuoâng , ñöôïc boá trí theo haøng ngang ,doïc ñeàu ñaën.soá löôïng haøng treân moät dieän tích ñöôïc goïi laø taàng soá doøng tram , ví duï 70 LPI (lines per inch ). - Treân phim vò trí töông öùng hình aûnh coù saùc ñoä saùng nhaït haït tram seõ nhoû, ngöôïc laïi ôû vò trí coù saéc ñoä toái haït tram töông öùng seõ lôùn. Ñoä lôùn haït tram tæ leä thuaän saéc ñoä baûn maãu 2/ Taïo phim tram cho coâng ngheä in: a/ Eùp (contact) phim chuïp qua phim tram: Sau khi chuïp maûn maãu chuyeån saéc baèng maùy chuïp quang cô , phim chuïp ñöôïc quang hoùa moät laàn nöõa qua moät taám phim coù keû doøng ngang doïc ñeàu nhau , goïi phim tram.
12. phim tram duøng eùp (contact) phim chuïp aûnh baûn maãu taàng thöù sang phim tram ñieåm Kính chuïp tram treân kính ñöôïc keû doøng ngang doïc ñeàu nhau Saéc ñoä ñaäm baûn maãu Saéc ñoä trung bình baûn maãu Saéc ñoä saùng baûn maãu Phim chuïp qua kính chuïp tram kính chuïp tram Baûn maãu taâng thöù chuyeån saéc aùnh saùng töø baûn maãu nhieàu saéc ñoä khaùc nhau ,qua khe doøng keû treân kính tram maùy chuïp , seõ cho cöôøng ñoä aùnh saùng khaùc nhau vaø taùc ñoäng treân phim vôùi cöôøng khaùc nhau , ôû moã vò trí töông öùng, seõ cho ñoä lôùn , nhoû haït tram khaùc nhau.
13. Baûn maãu nhieàu saéc ñoä Phim in tram ñieåm Phim in tram ñieåm Keo chuïp khuoân Khuoân in kim loaïi Keo chuïp khuoân Khuoân in kim loaïi sau khi quang vôùi keo chuïp Khuoân in kim loaïi sau khi aên moøn Toùm laïi : Vôùi baûn maãu chuyeån saéc, hay baûn maãu moät maøu nhieàu saéc ñoä , vieäc cheá baûn khuoân in phaûi qua caùc coâng ñoaïn chuïp aûnh quang cô vôùi phim tram baûn maãu, quang hoaù khuoân in vaø aên moøn . Thoâng qua vieäc öùng duïng caùc kyõ thuaät treân vaøo cheá baûn khuoân in cho coâng ngheä in laø moät böôùc tieán boä lôùn ñaùp öùng yeáu caàu phuïc cheá in chaát .
14. Baøi 4: BAÛN MAÃU Trong theå hieän ñoà hoïa ta thöôøng thaáy caùc daïng theå hieän phoå thoâng nhö baûn maãu neùt trôn (maøu veát), baûn maãu tram , tram chuyeån taàng thöù. 1/ BAÛN MAÃU NEÙT TRÔN: Baûn maãu neùt trôn : treân moät dieän tích ñoà hoïa , maøu theå hieän ñöôïc theå hieän kín , phaúng Ví duï: 2/ BAÛN MAÃU TRAM : Treân moät dieän tích ñoà hoïa : nhaèm taïo hieäu öùng saéc ñoä , hoaëc nhieàu saéc ñoä khaùc nhau; nhöng chæ vôùi moät laàn in. Ví duï:
15. 3/ BAÛN MAÃU XÖÛ DUÏNG TRAM CHUYEÅN TAÀNG THÖÙ : hieäu öùng nhaèm taïo caùc maøu thöù caáp khaùc nhau vôùi nhieàu saéc ñoä khaùc nhau; nhöng vôùi soá löôïng maøu in haïn cheá. Ví duï :
16. BAN MAU PHIM I N Baûn maãunhieàu maøu, nhieàu saéc ñoä - Caùc baûn maãu xöû duïng hieäu öùng tram chuyeån maøu saéc ña phöùc vôùi tram chuyeån taàng thöù cho 4 maøu CYMK. Hieäu öùng naøy ñöôïc aùp duïng khi theå hieän caùc baûn maãu ñoøi hoûi kyõ thuaät in khaù nghieâm ngaët veà kyõ thuaät , ñoàng thôøi caùc kyõ thuaät khaùc lieân quan nhö taùch baûn cuõng quyeát ñònh chaát löôïng baûn in phuïc cheá; Ñieàu kieän theå hieän taïo hieäu öùng chæ coù theå coù ñöôïc khi thöïc hieän treân neàn moät vaät lieäu coù maøu laø traéng.
17. CAÙC DAÏNG THEÅ HIEÂN 1/ Neùt trôn cho moät maøu baát kyø : - Phöông thöùc maøu pha troän : Baèng caùch troän ñeàu caùc maøu goác CYMK theo tæ leä töông öùng theo baûn maãu ta coù moät baát kyø. - Ví duï : tæ leâ C100, Y100, troän ñeàu. Maøu naøy ñöôïc ñöa vaøo quy trình in ñeå theå hieän moät laàn in. Phöông thöùc choàng maøu : maøu ñöôïc choàng hai löôït C vaø Y: Chota keát quûa hieäu öùng töông töï maøu treân - Ví du moät banû maãu neùt trôn ñöôïc theå hieä nhö sau:
18. Baûn maãu tram treân moät baûn in Daïng theå hieän tram maøu pha troän treân moät baûn in Daïng theå hieân tram choàng maøu treân baûn in
19. BAØI 5: HEÄ MAØU R-G-B MAØU C-Y-M QUANG PHOÅ MAØU- MAØU MÖÏC IN I. AÙNH SAÙNG – MAØU QUANG PHOÅ: Aùnh saùng laø naêng löôïng phaùt xaï maø maét ngöôøi thaáy ñöôïc goïi laø vuøng naêng löôïng khaû kieán. Naêng löôïng phaùt xaï töø caùc nguoàn phaùt xaï , naêng löôïng phaùt xaï coù caùc böôùc soùng khaùc nhau , böôùc soùng khaû kieán töø 400 ñeán 700 nm (nano meter : haøng trieäu mm ). - Trong phoøng thí nghieäm baèng caùch chieáu tia saùng traéng heïp qua laêng kính thuyû tinh – vuøng quang phoå thaáy ñöôïc xuaát hieän . Ñaây laø söï bieán thieân cöï nhoû töø 400 ñeán 700 nm cuûa naêng löôïng phaùt xaï maø maét ngöôøi thaáy ñöôïc. - Söï khueách taùn aùnh saùng traéng thaønh quang phoå maøu thaáy ñöôïc vaø söï taùi hôïp maøu quang phoå thaønh aùnh saùng traéng , laàn ñaàu tieân ñöôïc coâng boá vaø töôøng trình naêm 1704. * Lomonosop : Keá thöøa thaønh töïu treân nghieân cöùu vaø chöùng minh : aùnh saùng traéng thöïc chaát laø toång hôïp cuûa 3 vuøng aùnh saùng chính maøu maø thoâi ñoù laø : ñoû côø RED., xanh tím BLUE, vaø xanh luïc GREEN.
20. * Lyù thuyeát Voõng maïc (THOMAS YOUNG- HELMHOLTZ theá kyû XIX ): Lyù thuyeát veà söï caûm nhaän maøu,hay coøn goïi lyù thuyeát voõng maïc. Thosmas Young ñaàu tieân phaùt trieån lyù thuyeát naøy vaøo theá kyû XIX. Lyù thuyeát naøy thöøa nhaän söï hieän höõu cuûa ba loïai teá baøo caûm nhaän trong voõng maïc, ba loïai teá baøo laàn löôït kích thích bôûi ba böôùc soùng aùnh saùng RED, GREEN vaø BLUE caûm nhaän vaø truyeàn tröïc tieáp ñeán naõo boä, taïo caùc tín hieäu maøu. Söï caûm nhaän ñöôïc nhieàu maøu saéc nôi maét ngöôøi thöïc chaát laø söï keát hôïp hai hay nhieàu böôùc soùng töø 3 nhoùm böôùc soùng treân maø thoâi . Red vôùi böôùc soùng khoaûng 700nm Green vôùi böôùc soùng khoaûng 500 nm Blue vôùi böôùc soùng khoaûng 400 nm 700NM R 500NM G 400NM B Tín hieäu phaùt xaï naêng löôïng Nô ron thaàn kinh Tín hieäu maøu saéc giaûi maõ naõoboä
21. Söï ña daïng maøu saéc maø maét ngöôøi caûm nhaän ñöôïc töø quang hoïc (aùnh saùng) , laø söï phoái hôïp caùc böôùc soùng töø 3 böôùc soùng goác R ,G vaø B 700NM R 500NM G Yellow (vaøng) 700NM R 400NM B Magenta (ñoû tía) 400NM B 500NM G Cyan (xanh lam ) 700NM R 500NM G Aênh saùng Traéng 400NM B
22. II. MAØU QUANG PHOÅ VAØ HIEÄU ÖÙNG MAØU COÄNG: 1/Khi caùc böôùc soùng maøu cuûa aùnh saùng keát hôïp , thì chuùng ta caûm nhaän ñôïc maøu môùi. Ñaây laø neàn taûng cuûa qui trình taùi taïo maøu coäng . Caùc maøu sô caáp (primary colors) laø aùnh saùng maøu Red, Green, Blue, vôùi ba aùnh saùng maøu naøy caùc maøu thöù caáp ñöôïc taïora töø caùch coäng baát kyø caùc maøu sô caáp naøo ñoù vôùi nhau. RED + GREEN = yellow RED + BLUE = magenta GREEN +BLUE = cyan RED + GREEN +BLUE = traéng Nguyeân lyù naøy ñöôïc söû duïng roäng raõi ti vi maøu , chieáu saùng saân khaáu ñeá taùi taï daûi quang phoå maøu thaáy ñöôïc. Nhöôïc ñieåm heä thoáng taùi taïo maøu coäng laø noù caàn ñöôïc roïi saùng ôû cöôøng ñoä cao ñeå taïo ra tia saùng traéng vaø caùc maøu ôû ñoä saùng chaáp nhaän ñöôïc 2/ Coäng höôûng caùc böôùc soùng maøu vôùi cöôøng ñoä thaáp : Coäng höôïng hai böôùc soùng maøu : maøu môùi ngaû veà phía maøu coù cöôøng ñoä maïnh hôn - Coäng höôïng ba böôùc soùng maøu coù cöôøng ñoä yeáu cho maøu xaùm , seõ coù xu höôùng veà maøu toái ñen khi cöôøng ñoä yeáu daàn. II. MAØU IN C,Y,M - HIEÄU ÖÙNG TRÖØ : 1/ Tính haét saùng (phaûn quang) vaø haáp thuï aùnh saùng treân beà maët vaät theå : Moïi vaät theå chung quanh ta ( khoâng laø nguoàn phaùt saùng ), khi tieáp nhaän aùnh saùng töø moät nguoàn saùng , thì beà maaët cuûa chuùng seõ haáp thuï hoaëc phaûn quang moät löôïng aùng saùng nhaát ñònh . Ví duï: Ta thaáy caùnh hoa maøu ñoû Redû. Thöïc chaát caùnh hoa khoâng phaûi laø nguoàn phaùt saùng, maø chæ laø vaät theå nhaän saùng. Caùnh hoa naøy nhaän saùng , seõ haáp thuï töø aùnh saùng traéng, böôùcc soùng maøu Green ( G),vaø maøu Blue (B) , ñoàng thôøi phaûn hoài böôùc soùng maøu Red (R) . Ví duï khaùc , ta caûm nhaän ñöôïc caùch hoa maøu vaøng (yellow), do beà maët noù haáp thuï böôùc soùng maøu Blue , ñoàng thôøi ø phaûn hoài böôùc soùng maøu Red vaø Green . Do söï phoái hôïp hai böôùc soùng Rvaø G maét ta caûm nhaän ñöôïc maøu vaøng.
23. aùnh saùng quang phoå Vaät chaát trung gian phaûn chieáu aùnh saùng quang phoå R nhaän ñöôïc R G Ye l o o w G B R R G Magenta B B R G G Cyan B B R G G R Traéng B B R G Ñen B 2 / Hieäu öùng maøu tröø: Ñònh nghóa : Taùi hieän quang phoå ,hay taùi hieän quang phoå böôùc soùng maøu khaû kieán qua trung gian vaät chaát nhaän saùng khaùc . Hay taùi taïo böôùc soùng quang phoå qua vaät chaát nhaän saùng trung gian khaùc , baèng nguyeân taéc qua vaät chaát nhaän saùng böôùc soùng cô baûn RGB bò tröø bôùt ñi. Vaät chaát laøm trung gian nhaän saùng vaø phaûn hoài nguoàn saùng ñeán maét ta vaø taïo hieäu quaû taùi taïo . vaät chaát ñoù laø chaát lieäu maøu , hay chaát maøu vaø khoâng phaûi laø nguoàn saùng . Quaù trình naøy ñöôïc thöïc hieäu vôùt chaát lieäu möïc in CYM, vaø theå hieän neàn vaät lieäu traéng.
24. RG B RG B RG B B Giaáy traéng Xanh lam RG B G B RG B G Giaáy traéng Ñoû sen Vaøng R G BRBRG BRG Giaáy traéng Ta coù theå hieåu heä thoáng maøu tröø baét ñaàu töø maøu ñen (moät maøn hình TV, hay vi tính ) , phoái hôïp coäng caùc tia saùng mu RED, GREEN, vaø BLUE ta seõ coù aùnh saùng maøu traéng . Ngöôïc laïi heä thoáng phoái hôïp maøu tröø baét ñaàu töø maøu traéng ( ví duï giaáy traéng, ñöôïc chieáu baèng aùnh saùng traéng (voán töø maøu R+G+B ),vaø tröø böôùc soùng maøu Red, Green, vaø Blue ta seõ coù ñöôïc maøu ñen.
25. Baøi 6: PHIM IN I/ ÑAËC ÑIEÅM PHIM IN – SUPPORT: Nhaéc laïi : treân baûn maãu phaàn töû ñöôïc in nhaän möïc qua caùc phöông phaùp in , phaàn töû khoâng in coøn laïi seõ khoâng nhaän ñöôïc möïc . Phim in öùng kyõ thuaät lcoâng ngheä aûnh.Sau khi cheá baûn phim in cho moät baûn ñoà hoïa , phim laø moät taám nhöïa phim, treân ñoù goàm caùc ñaëc ñieåm sau: - Phaàn töû in cuûa baûn maãu sau khi cheá baûn phim in, treân phim in phaàn naøy seõ coù maøu ñen . Phaàn ñen phaûi ñaït yeâu caàu caûn caùc nguoàn saùng ñi qua phaàn naøy. - Phaàn töû khoâng in , treân baûn phim in seõ laø phaàn trong suoát cuûa phim in , yeâu caàu khoâng caûn nguoàn saùng ñi qua phaàn naøy cuûa phim in. - Treân phim in phaûi coù teân aán baûn . - Caùc daáu goùc, daáu caét xeùn , hoaëc daáu gaäp (xeáp). Chuù yù: treân baûn maãu duø phaàn töû in ñöôïc dieãn taû vôùi baèng baát cö ùmaøu gì , treân phim in phaàn töû in töông öùng seõ luoân luoân coù maøu ñen.Vôùi yeâu caàu caûn saùng cao. Vieäc phuïc cheá caùc baûn maãu ñoà hoïa qua caùc phöông phaùp in . Baûn maãu duø ñöôïc theå hieän theá naøo neùt trôn hay baûn maõu taàng thöù Tröôùc khaâu in thaønh phaåm phaûi thöïc hieän coâng ñoïan cheá baûn phim in . Baûn maãu phaûi ñöôïc taùch cheá baûn phim in vaø hoøan taát phaàn naøy phim in ñöôïc goïi laø support. Treân cô sôû bao nhieâu maøu in seõ caàn baáy nhieâu phim in töông öùng . 1/ PHIMIN BAÛN MAÃU NEÙT TRÔN 1 MAØU: -Ñaëc ñieåm : Phaàn töû in treân baûn maãu ( maket) naøy duø ñöôïc theå hieän vôùi maøu in gì , maøu goác hay maøu thöù caáp baát kyø, ví duï maøu coù coâng thöùc nhö sau C50, M20, Y10, K5. ). Thì phaàn töû in treân baûn phim töông öùng bao giôø cuõng ñöôïc thöïc hieän laø maøu saéc ñen hoaøn toaøn ( muïc ñích caûn saùng). Ví duï: Baûn maãu Baûn phim in vôùi phaàn töû in vôùi phaàn töû in ñeàu maøu ñen maøu xanh 2/ PHIM IN CHO BAÛN MAÃU NEÙT TRÔN 2 MAØU:
26. Baûn maãu neùt trôn 2 maøu : Caùc phaàn töû in treân baûn in ñöôïc phuïc hieän qua in , phaûi ñöôïc thöïc hieän in qua hai laàn in vôùi hai maøu in töông öùng. Ví duï: Vôùi soá maøu thoâng thöôøng döôùi 4 maøu ta thöïc hieän vôùi soá phim in töông öùng vôùi soá maøu caàn in. Ví duï: Baûn maãu neùt trôn vôùi 2 maøu in : xanh luïc, ñoû ,. Cheá baûn phim in caàn coù seõ cho 2 baûn phim töông öùng cho 2 maøu in naøy xanh vaø ñoû laø: - 1phim xanh, vaø 1 phim ñoû Baûn maãu Baûn maãu vôùi phaàn töû in vôùi 2 phaàn töû in maøu ñoû maøu xanh Boä phim in thöïc hieän cho baûn maãu seõ laø 2 phim töông öùng : Phim in cho maøu xanh Phim in cho maøu ñoû Phim in cho nhoùm phaàn töû in maøu xanh phim in cho nhoùm phaàn tuû in maøu ñoû 2
27. 3/ BAÛN MAÃU KEÁT HÔÏP NEÙT TRÔN VAØ TRAM ÑIEÅM: Baûn maãu coù phaàn töû in trôn, vaø coù phaàn in theå hieän baèng tram, theå hieän chæ moät maøu treân treân cuøng moät baûn maãu ñoà hoï. Maûng neùt trôn seõ coù saéc ñoä ñaäm hôn , phaàn töû coù saéc ñoä nhaït hôn seõ ñöôïc dieãn taû baèng tram ñieåm. Ví duï: Treân baûn maãu naøy chæ coù 1 maøu in laø xanh Cyan , chæ vôùi moät maøu in. A: maøu xanh C , tæ leä maøu : 80% Cyan. B: Maøu xanh C, tæ leä maøu : 70 % Cyan. C: Maøu xanh c , tæ leä maøu: 30% Cyan. Xanh C 100% Phaàn töû in neùt trôn phaàn töû in vôùi tram in Xanh C 70% phaán töû in vôùi tram in Xanh C 30% nhoû hôn Baûn maãu 1 maøu nhieàu saéc ñoä Baûn phim in Phim in cho baûn maãu moät maøu in ,vôùi moät laàn in naøy laø: - Soá löôïng phim laø moät phim. - Dieãn taû treân phim in seõ laø: - Phaàn dieän tích cuûa phaàn töû neùt trôn , phim in seõ dieãn taû ñeà phaúng . - Phaàn dieän tích töông öùng saéc ñoä nhaït hôn treân baûn maãu, phim in seõ ñöôïc dieãn taû laø TRAM ñieåm. - Tram ñieåm naøy seõ töông öùng saéc ñoä ñaäm nhaït theå hieän treân baûn maãu , ví duï : tram 80%, tram 30%, tram 10% - Phaàn töû in neùt trôn (vò trí chöõ A) phaàn töû in tram (vò trí chöõ Bva C) Treân cuøng phim in cho moät lö8ôït in maøu xanh C : -Phaàn töû in A: coù neùt trôn ñen (maøu ñen ). 3
28. -Phaàn töû in B vaø C: ñöôïc theå hieän baèng tram ñieåm (ñen) , maät ñoä tram taàn soá löôùi baèng nhau; nhöng khaùc nhau veà ñoä lôùn haït tram ôû hai phaàn töû in B vaø C. 4/ PHIM IN CHO BAÛN MAÃU TRAM MAØU CHOÏN LOÏC C,Y,M,K : Baûn maãu phöùc taïp ,nhö chaân dung, phong caûnh maøu , hay nhöõng baûn ñoà hoïa dieãn taû khoâng gian 3 chieàu Ñeå theå hieän qua in aán , phaûi thöïc hieän baèng loái in choàng maøu taàng thöù töông öùng cho 4 löôït in xanh C , ñoû M , vaøng Y, ñen K. Tröôùc khi ñeán coâng ñoaïn in – khaâu cheá baûn taùch maøu ñöôïc thöïc hieän nôi caùc boä phaän cheá baûn taùch maøu seõ cho ra 4 phim töông öùng cho 4 löôït in C, Y, M vaø K. - Phim C cho maøu Xanh cyan. - phim Y cho maøu vaøng yellow - Phim M cho maøu ñoû magenta - Phim K cho maøu ñen black. Baûn maãu 4 maøu in CYMK 4
29. Baûn maãu phöùc vôùi 4 maøu in CYMK tram chuyeån taàng thöù Baûn phim töông öùng cho maøu in xanh C Baûn phim töông öùng cho maøu in xanh M Baûn phim töông öùng cho maøu in xanh Y Baûn phim töông öùng cho maøu in xanh K 5
30. Toùm laïi : Baûn maãu duø neùt trôn hay baûn maãu nhieàu maøu taàng thöù – Thoâng thöôøng bao nhieâu maøu in seõ coù baáy nhieâu baûn phim in . Vôùi baát kyø baûn maãu phöùc taïp ( nhieàu maøu, taàng thöù ). Vôùi kyõ thuaät tieán boä coâng ngheä in, coâng ngheä cheá baûn seõ baûn (treân cô sôû baûn maãu ), vôùi 4 baûn phim in CYMK, nhieàu taàng thöù tram, cho 4 löôït in maøu CYMK töông öùng . Hieäu öùng choàng maøu cho keát quûa phuc hieän hoøan chænh ñöôïc baûn maãu . 6
31. PHIM IN : Coâng ñoïan tieùp theo sau khi baûn maãu ñaõ ñöôïc thieát keá hoøan chænh laø tieán haønh cheá baûn phim in . Coâng ñoïan nhaèm theå hieän caùc thaønh phaàn ñöôïc in treân baûn maãu leân moät taâm phim trong qua caùc maûng hay aûnh ñieåm (dot) , vôùi saéc hoøan toøan ñen treân phim ( nhaèm muïc ñích caûn quang ) trong quùa trình chuïp baûn ( phôi baûn). Vieäc thöïc hieän cheá baûn phim in tröôùc ñaây baèng phöông phaùp chuïp aûnh thuû coâng hay coøn goïi laø chuïp quang cô .Baûn maãu (neùt treôn hay tram) ñöôïc chuïp laïi töø baûn maãu qua 1maùy aûnh chuyeân duïng , qua kyõ thuaät phoøng toái, ñeå ñöôïc moät phim aâm vaø döông baûn. x Baûn Maã maøu: Ñeå ñöôïc boán phim in cho boán maøu in selec tion CYMK . maùy chuïp döôïc laép phía tröôùc laàn löôït nhöõng kính loïc maøu. Ví duï : laép kính loïc ñoû (R ) chuïp cho phim maøu xanh Cyan. Kính loïc xanh tím (B) cho phim maøu vaøng Yellow. Kính loïc xanh luïc (G) cho phim maøu ñoû caùnh sen (M). Vieäc taùch maøu theo phöông phaùp quang cô, nhö treân toán nhieàu thôøi gian , chaát löôïng phuïc cheá khoâng cao. Maùy taùch maøu ñieän töû – vaân duïng tín hieäu aùnh saùng taïo thaønh cuôøng doøng ñieän qua boùng ñeøn quang ñieän – tuøy luoàng aùnh saùng maøu seõ coù moät cöông ñoä doøng khaùc nhau. Qua heä thoáng ñieän töû caùc nguoàn tia töông thích ñöôïc xöû lyù vaø ghi laïi qua phim in. ( hình veõ) Vôùi caùc phöông phaùp naøy vieäc cheá baûn phim in phuï thuoäc phaàn lôùn vaøo baûn maãu phaûi ñöôïc theå hieän cuï theå treân maket . Ñeán nay vôùi tieán boä cuûa tin hoïc ,phaùt trieån nhanh caùc phaàn meàm tin hoïc. Heä thoáng taùch maøu ñöôïc noái keát tröïc tieáp vôùi maùy tính mang baûn maãu ñaõ ñöôïc thöïc hieän vaø xöû lyù. Phim in ñöôïc nhanh chaát löôïng cao caûi thieän ñaùng keå thôøi gian vaø chi phí khaù nhieàu. ÑAËC ÑIEÅM PHIM IN (SUPPORT): Treân suppot in seõ coù caùc daáu goùc (+) (point ) ôû 4 goùc phim , nhaèm xaùc ñònh giôùi haïn kích thöôùc cuû aán baûn. - Caïnh ,meùp döôùi support thuôøng ñöôïc ghi chuù teân aán phaåm vaø chuù thích maøu in . - Ví duï: (hình veõ) PHÔI BAÛN KEÕM: Hoøan taát vieäc thöïc hieän phim in moãi baûn maãu aán phaåm seõ coù moät boä phim in , bao goäp taát caû caùc support cho moãi maøu in töông thích . Khuoân in offset:( Laø baûn keõm – Vôùi baûn keõ thoâng thöôøng ,sau khi in xong coù theå maøi xoùa ñi phaàn töû in treân ñoù vaø phôi baûn khaùc cho laàn in khaùc. Chuïp baøn : laø chuyeàn caùc aûnh ñieåm maûng theå hieän phaàn töû in cuûa baûn maãu treân phim in sang baûn keõm in . Sau khi chuïp baûn hoøan taát , phaàn töû in treân baûn keõm seõ laø phaàn töû mang laéc in raát chuoäng möïc in vaø ñaåy nöôùc , coøn phaàn töû khoâng treân baûn keõm laø phaàn keõm raát chuoäng nöôùc. COÂNG ÑOÏAN PHÔI BAÛN: 1/ Chuaån bò baûn keõm : Keõm sau ñöôïc maøi taïo haït mòn treân maët keõm , ñöôïc traùng leân moät lôùp keo baét hình (thöôøng laø PVA vaø bicromat) baèng maùy quay traùng ly taâm , ñoàng thôøi ñöôïc saáy khoâ (Hình) 2/ Chuïp baûn : Phim in ñöôïc ñaët treân khuoân in ñaõ traùng keo, sao cho maët thuoác cuûa phim in (mang phaàn töû in ) tieáp giaùp vôùi maøng keo cuûa keõm. Treân baøn chuïp ,eùp chaân khoâng phim in vaø baûn keõm ñöôïc eùp thaät saùt nhau.
32. - Ñeøn tia tím chieáu tröïc tieáp treân phim vaø keõm . Maøng thuoác treân baûn keõm ,nôi ñöôïc phaàn töû in ( caûn quang ) cuûa phim in caûn saùng seõ khoâng nhaän ñöôïc aùnh saùng cuûa ñeøn chuïp. (hình) 3/ Hieän baûn: sau thôøi gian töø 8 ñeán 10 phuùt , support (phim in) ñöôïc laáy ra khoûi keõm iu .Baûn keõm ñöôïc hieän baûn bnaèng nöôùc saïch . Nôi phaàn khoâng ñöôïc aùnh saùng do bò caûn saùng (phaàn töû in ) qua nöôùc saïch seõ troâi ñi vaø loä phaàn keõm nôi ñaây. Phaàn khoâng in coøn laïi , nôi nhaän ñöôïc aùnh saùng ñeøn chuïp neân maøng keo seõ khoâng tan ñi trong nöôùc , vaø coøn giöõ laïi treân beà maët keõm. )hình) 4 / Ñònh keõm : Nhaèm taïo “chaân “ chaéc chaén cho phaàn töû ñöôïc in treân beà maët keõm. Keõm sau ñoù ñöôïc ñaùnh leân moät lôùp LAÉC , lôùp naøy coù tính hoùa lyù laø baùm möïc , nhöng laïi khoâng öa nöôùc. 5/ Boùc maøng keo: Keõm sau ñoù döôïc boùc maøng keo baûn. Treân baûn keõm , nhôø dung dòch axit oxalic vaø thuoác tím , lôùp keo treân baûn (nôi phaàn töû khoâng ) coøn laïi ñöôïc boùc ñi khoûi keõm in. Nhö vaäy treâm keõm in chæ coøn phaàn töû in ,ñöôïc theå hieän laø LAÉC . (hình). QUÙA TRÌNH IN: - maùy in ñöôïc ñöôïc röûa saïch möïc cuûa löôït in tröôùc. - Baûn keõm ñöôïc laép vaøo oáng laép khuoân in . - Chuaån bò möïc in , cho maùy in. - Chuaån bò nöôùc cho maùy in. - Giaáy in ñöôïc ñöa vaøo heä thoáng nhaän giaáy cuûa maùy in. - Laáy tay keâ., chaïy thöû giaáy . chænh ñoä chính xaùc tôø in. (Hình maùy in) CAÙC BOÄ PHAÄN KHAÙC LIEÂN QUAN : 1/ Boä phaän bình baûn (montage): coâng vieäc boä phaän naøy laø gheùp caùc thaønh phaàn phim in ñöôïc cheá taùc rôøi raïc, theo ñuùng maøu in vaø vò trí cuûa thaønh phaàn phaàn töû in cuûa baûn maãu cuûa töøng support in vaø thao taùc hoøan chænh khaùc caàn coù cuûa support nhö: daáu ñònh goùc (point goùc) : xaùc ñònh giôùi haïn cho giaáy in treân support in . - bình baûn caùc support in cho tôø in lôùn goàm nhieàu trang ,nhö ruoät saùch, baùo 2/ Boä phaän ñoùng xeáp thaønh phaåm : Tôø in rôøi sau khi ñöôïc in , ñöôïc chuyeån ñeán boä phaän ñoùng xeáp thaønh phaåm . - Tôø in lôùn nhieàu trang ñöôïc xeáp, gaït thaønh tay saùch theo thöù töï soá trang cuûa baûn maãu. - Boä phaän may saùch : noái keát caùc tay saùch laïi vôùi nhau thaønh ruoät trang trong cuû saùch, baùo. - Boä phaän vaøo bìa :daùn bìa saùch vaøo ruoät saùch ñaõ ñöôïc may vaø chuyeån sanhg maùy caét thaønh phaåm ,ñeå ñöôïc moät cuoán saùch hoøan chænh . -