›
›

Bài giảng Kinh tế vĩ mô - Chương 2: Lý thuyết cầu

ppt 103 trang phuongnguyen 1230
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng Kinh tế vĩ mô - Chương 2: Lý thuyết cầu", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pptbai_giang_kinh_te_vi_mo_chuong_2_ly_thuyet_cau.ppt

Nội dung text: Bài giảng Kinh tế vĩ mô - Chương 2: Lý thuyết cầu

  1. Chương 2 LÝ THUYẾT CẦU
  2. 1. CÇu vµ co gi·n 2. C¸c lý thuyÕt kinh tÕ vÒ hµnh vi cña ng­êi tiªu dïng 3. ¦íc l­îng cÇu v￿ Dù ®o¸n cÇu
  3. CẦU Nhân tố ảnh hưởng tới P lượng cầu: P I Giá cả của hàng hóa(PX) 1 (CeterisParibus) II P vắn tắt: 2 P↑(↓) => Q↓(↑) Q1 Q2 Q
  4. CÁC NHÂN TỐ TRUYỀN THỐNG ẢNH HƯỞNG TỚI CẦU • Giá các hàng hóa liên quan (Py) • Thu nhập (I): • Số lượng người mua tham gia thị trường(N) • Thị hiếu (T) • Kỳ vọng (E) • Các yếu tố khác
  5. Các ntố khác của cầu • Lãi suất: i i ↑ => ↑ Tiền gửi tiết kiệm => D H2 ↓ • Tín dụng: C nhiều hình thức tín dụng => ↑ D H2 TD • Quảng cáo: A ,
  6. SỰ THAY ĐỔI CỦA CẦU P • Cầu tăng đường cầu dịch sang phải ( D I S E ®Õn D ) 1 D2 • Cầu giảm II đường cầu dịch D1 sang trái D ( D ®Õn D2) Q Q2 Qe Q1
  7. Giá cả hàng hóa có liên quan (Py) D Qx = (Py; nhân tố khác const) • H2 có liên quan là loại H2 có quan hệ với nhau trong việc thoả mãn 1 nhu cầu nào đó của con người • Bao gồm –Hàng hóa thay thế –Hàng hóa bổ sung
  8. Hàng hóa thay thế • là H2 có thể SD thay thế nhau trong việc thoả mãn 1 ncầu nào đó của con người D • Quan hệ giữa Py và Q xcó qhệ thuận chiều D vd: khi PCÀ PHÊ=> Q CP=>DCHÈ ↑ => đường DCHÈdịch sang phải D Q x = b + a PY , (a > 0) D Q x = 5 + 2 PY
  9. Hàng hóa bổ sung • là H2 được SD đồng thời với H2 khác • Quan hệ giữa Py và QDx có qhệ nghịch chiều D vd: khi PCÀ PHÊ=> Q CP=>Dđường ↓ => đường Dđường dịch sang trái D Q x = b + a PY , (a < 0) D Q x = 4 - 3 PY
  10. Thu nhập (I) Quy luật Engel: Khi I thay đổi => DH cũng thay đổi • Hàng hóa bình thường: có quan hệ tỷ lệ thuận – H2 thiết yếu: tốc độ thay đổi thu nhập > tđộ tđổi cầu – H2 thông thường: tốc độ thay đổi thu nhập ~ tđộ tđổi cầu – H2 xa xỉ: tốc độ thay đổi thu nhập < tđộ tđổi cầu • H2 thứ cấp: thu nhập và cầu có quan hệ tỉ lệ nghịch
  11. Quy mô thị trường TD (N) • Biểu thị số lượng người TD tham gia vào t2 • Quy mô thị trường TD và cầu có quan hệ thuận chiều
  12. Thị hiếu (T) • là sở thích, ý thích của người TD đối với 1 loại SP, DV • Hình thành bởi thói quen TD, phong tục tập quán, tính tiện dụng của SP • Sở thích của người TD và cầu có quan hệ thuận chiều
  13. Kỳ vọng (E) • Kỳ vọng đề cập đến sự mong đợi hay dự kiến của người TD về sự thay đổi trong tương lai các nhân tố tác động tới cầu hiện tại • Tuỳ từng thay đổi mà nó có qhệ với cầu hiện tại cùng hay khác chiều
  14. 5. PHÂN BIỆT SỰ VẬN ĐỘNG VÀ DỊCH CHUYỂN CỦA ĐƯỜNG CẦU • Sự vận động dọc theo đường cầu(biến nội sinh): P thay đổi, cố định các nhân tố khác Khi bản thân giá cả của hàng hóa thay đổi => thay đổi về lượng cầu dọc theo đường cầu => vận động • Sự dịch chuyển của đường cầu(biến ngoại sinh) Khi các ntố (PY, I, N, T, E) thay đổi => đường cầu dịch chuyển
  15. 4.1. Thuế đánh trọn gói • thuế mang b/c lợi nhuận không ảnh hưởng đến cung của DN • thuế đánh 1 lần (T) chỉ làm giảm  mà không làm thay đổi cung
  16. CHỨNG MINH • Π = TR – TC =>MAX MR = MC => QTỐI ƯU : ΠMAX • ΠTAX = TR – TC – T => MAX MR = MC => QTỐI ƯU : ΠTAX.MAX => QTỐI ƯU = const , => P = const Þ ΔΠ = ΠTAX.MAX – ΠMAX = -T Þ thuế đánh trọn gói mang B/C về lợi nhuận
  17. 4.2.Thuế đánh vào từng đ.v SP • thuế mang b/c chi phí ảnh hưởng đến cung của DN • thuế đánh vào từng đ.v SP làm tđổi cung của DN theo hướng dịch chuyển đường S sang trái
  18. PHÂN BỔ THUẾ s S t = tTD + tSX; P tax = P + t • tTD = Ptax – Pe => TRTAXTD= tTD.QTAX • tSX = t– tTD => TRTAXSX= tSX.QTAX • TRTAX= t.QTAX = TRTAXTD + TRTAXSX = QTAX .(tTD + tSX) = QTAX . t
  19. Doanh thu thuÕ P S S P T =P +t TRTTD PS Pt PE TRTSX t D Qt QE Q
  20. 5.1. Trợ cấp trọn gói • mang b/c lợi nhuận không ảnh hưởng đến cung của DN • Trợ cấp 1 lần (Tr) chỉ làm tăng  mà không làm thay đổi cung
  21. CHỨNG MINH • Π = TR – TC =>MAX MR = MC => QTỐI ƯU : ΠMAX • ΠTr = TR – TC + Tr => MAX MR = MC => QTỐI ƯU : ΠTr.MAX => QTỐI ƯU = const , => P = const Þ ΔΠ = ΠTr.MAX – ΠMAX = Tr ÞTrợ cấp trọn gói mang B/C về lợi nhuận
  22. 5.2. TRỢ CẤP VÀO TỪNG ĐVSP s S tr = trTD + trSX; P tr = P - tr • trTD = Pe – Ptr => TEtrTD= trTD.Qtr • trSX = tr – trTD => TEtrSX= trSX.Qtr • TEtr = tr.Qtr = TEtrTD + TEtr SX = Qtr .(trTD + trSX) = Qtr . tr
  23. CHÍNH SÁCH TRỢ CẤP/1đvsp s D TEtrSX S’ Pe TETEtrTDtrTD Ptr
  24. CẦU VÀ CO DÃN ĐỘ CO DÃN
  25. ĐỘ CO GIÃN CỦA CẦU -Độ co giãn của cầu theo giá: EDP -Độ co giãn của cầu theo thu nhập: EDI -Độ co giãn chéo: EXY
  26. ĐỘ co d ·n cña cÇuTHEO GIÁ • Kn: l￿ đại lượng đo bằng tỷ số giữa % thay ®æi cña l­îng cÇu với % thay ®æi cña giá(các ntè kh¸c gi÷ nguyªn) • công thức:
  27. CÁCH TÍNH ĐỘ CO DÃN THEO 2 TRƯỜNG HỢP – CO DÃN ĐIỂM – CO DÃN KHOẢNG (ĐOẠN)
  28. Co d·n ®iÓm là co dãn tại 1 điểm nào đó của đường cầu = 1/độ dốc .P/Q
  29. Co d·n kho¶ng •Là co dãn tại 1 khoảng hữu hạn nào đó của đường cầu •Thực chất: là co dãn giữa 2 mức giá khác nhau
  30. §å thÞ: E >1; E 1 2. E < 1
  31. §å thÞ : E = ∞ ; E = 0 P 1 2 Q 1. E = ∞ 2. E = 0
  32. d C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn e p •Sù s½n cã cña hµng hãa thay thÕ: cã nhiÒu hµng hãa thay thÕ th× hÖ sè co d·n cµng lín •Tû lÖ ng©n s¸ch dµnh cho hµng hãa: tû lÖ cµng lín th× hÖ sè co gi·n cµng lín •Thêi gian: th«ng th­êng trong dµi h¹n cÇu co gi·n nhiÒu h¬n trong ng¾n h¹n •B¶n chÊt cña nhu cÇu mµ hµng hãa tháa m·n: nh×n chung hµng hãa xa xØ cã hÖ sè co gi·n cao, c¸c hµng hãa thiÕt yÕu Ýt co gi·n h¬n
  33. P E=∞ E>1 P CM D1 E däc theo E=1 ®­êng cÇu E<1 D2 tuyÕn tÝnh A E=0 gi¶m dÇn Q Q P P D1 D2 A D A B 1 B D2 Q B D1 D2 D1 D2 H·y so s¸nh: E PA ? E PB ; E PA ? E PA
  34. 2. HÖ sè co d·n cña cÇu d theo thu nhËp (e i) • Kh¸i niÖm: Lµ phÇn tr¨m thay ®æi cña l­îng cÇu chia cho phÇn tr¨m thay ®æi cña thu nhËp = ΔQ/ΔI .I/Q • Ph©n lo¹i: * EI > 0 hµng hãa bình th­êng EI > 1 hµng hãa xa xØ E = 1 H2 th«ng thường 0<EI<1 hµng hãa thiÕt yÕu * EI < 0: hµng hãa thø cÊp
  35. 3. co d·n chÐo cña cÇu (e py) (CO DÃN CỦA D THEO P CẢ H2KHÁC • Kh¸i niÖm: Lµ phÇn tr¨m thay ®æi trong l­îng cÇu cña mét hµng hãa chia cho phÇn tr¨m thay ®æi trong gi¸ cña hµng hãa kia. • ct = ΔQX/ΔPY .PY/QX • Ph©n lo¹i: Exy>0 : X vµ Y lµ hai hµng hãa thay thÕ Exy <0: X vµ Y lµ hai hµng hãa bæ sung Exy = 0: X vµ Y lµ hai hµng hãa ®éc lËp
  36. ý nghÜa cña hÖ sè co d·n • Mèi quan hÖ gi÷a hÖ sè co d·n, gi¸ c¶ vµ tæng doanh thu • liên quan đến chsách đa dạng hóa sp • ChÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i • ChÝnh s¸ch đầu tư v￿ th­¬ng m¹i • Sử dụng E để dự báo D
  37. d Mèi quan hÖ gi÷a e p p, tr P tăng P giảm P E= α E >1 E > 1 TR giảm TR tăng E=1 P E <1 TR E < 1 TR tăng TR giảm max E=0 Q Q E = 1 TR=const TR = const TRMAX TRMAX MR = 0 MR = 0
  38. TRmax khi hàm cầu là tuyến tính: PD = aQ + b PP • TRmax khi TR’(Q) = 0 bb PD = aQ + b TR = PD.Q = (aQ + b).Q = aQ2 +bQ E=1E=1 TR’(Q) = 2aQ + b b/2b/2 • t­¬ng øng E = 1 E =1/P’.P/Q 00 QQ =1/a .b/2 /(-b/2a) = -1 -b/2a-b/2a -b/a-b/a
  39. 1 số vđề cần qtâm • Chiến lược chạy theo doanh thu: ng bán ăn hoa hồng • K chạy theo doanh thu: ng bán là ng sx: qtâm đến thuế –Nhà nước: nếu T là nguồn thu=>tăng thuế nếu là công cụ qlý => tăng, giảm T –Xu hướng: đẩy tỷ lệ thuế cao => trốn T giảm T => thu được ít
  40. liên quan đến chsách đa dạng hóa sp • C¸c h·ng ph¶i chó ý c©n nh¾c chÝnh s¸ch gi¸ c¶ ®èi víi nh÷ng hµng hãa cã nhiÒu s¶n phÈm thay thÕ. • C¸c h·ng nªn ®ång bé hãa qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ ®a d¹ng hãa trong kinh doanh ®èi víi nh÷ng hµng hãa bæ sung (trong c¶ s¶n xuÊt vµ tiªu dïng)
  41. Mèi quan hÖ E - ChÝnh s¸ch hèi ®o¸i • ChÝnh s¸ch hèi ®o¸i lµ 1 trong nh÷ng chs vÜ m« –Quy ®Þnh gi¸ trÞ ®ång néi tÖ thÊp so víi ®ång ngo¹i tÖ cã t¸c ®éng khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, h¹n chÕ nhËp khÈu –Quy ®Þnh gi¸ trÞ ®ång néi tÖ cao so víi ®ång ngo¹i tÖ cã t¸c ®éng khuyÕn khÝch nhËp khÈu, h¹n chÕ xuÊt khÈu • C¶i thiÖn c¸n c©n th­¬ng m¹i: ®¶m b¶o §K Masshall Lerner: EDPX + EDPI > 1 EDPX lµ E cña cÇu hµng xuÊt khÈu theo gi¸ EDPI lµ E cña cÇu hµng nhËp khÈu theo gi¸
  42. ChÝnh s¸ch th­¬ng m¹i §èi víi nh÷ng hµng trong n­íc kh«ng s¶n xuÊt ®ù¬c cÇu th­êng lµ Ýt co d·n=>T.H nhập khẩu, khi nhập khẩu vì E D ít thay đổi NÕu ®¸nh thuÕ cao kh«ng cã ý nghÜa b¶o hé mµ chØ lµm t¨ng gi¸ vµ cã thÓ dÉn tíi l¹m ph¸t
  43. d MQH GiỮA E i VỚI CHÍNH SÁCH ĐẦU TƯ • C¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ ph¶i tÝnh ®Õn c¶ viÖc ®iÒu chØnh c¬ cÊu s¶n xuÊt gi÷a c¸c vïng theo thu nhËp • Trong chiến lược cạnh tranh: chú ý chất lượng sp • Khi thu nhËp thay ®æi ph¶i chó ý ®Õn ®iÒu chØnh c¬ cÊu ®Çu t­ => lµ c¬ së cho chiÕn l­îc c«ng nghiÖp ho¸ cña tÊt c¶ c¸c n­íc trªn thÕ giíi ®Æc biÖt lµ c¸c n­íc ®ang pt
  44. Sử dụng E để dự báo D E cho biết mức độ p.ư của lượng D đối với sự thay đổi của các n.tố a.h đến D => Sử dụng E để dự báo D
  45. LÝ THUYẾT HVI NGƯỜI TD • Lý th bàng quan- ngân sách (lý th U so sánh được) • Cách tiếp cận bằng đại số • Lý th sở thích bộc lộ
  46. Lý th bàng quan- ngân sách một số giả thuyết 1. Së thÝch mang tính hợp lý 2. U có thể so sánh được 3. Së thÝch mang tính bắc cầu 4. Së thÝch mang tính nhÊt qu¸n 5. Tỷ lệ thay thế kỹ thuật cb giảm dần 6. TU phụ thuộc vào số lượng hàng hóa mà ng TD SD
  47. 2. Lợi ích có thể so sánh Cách tiếp cận phân tích đường bàng quan và ngân sách – Đường ngân sách – Đường bàng quan
  48. Đường ngân sách • Đ/N:Đường ngân sách thể hiện các kết hợp khác nhau của hai hàng hóa mà người tiêu dùng có thể mua được với thu nhập hiện có. • Phương trình đường ngân sách: I=X.PX + Y.PY hay Y= I/PY – PX/Py.X Trong đó: Y I là thu nhập của người tiêu I/P dùng Y Đường ngân sách Độ dốc= -PX/PY PX là giá của hàng hóa X Py là giá của hàng hóa Y 0 X I/PX
  49. Đường bàng quan Hàng hóa Y • Kn: đường IC biểu thị các kết 2 hợp khác nhau của hai H Họ các đường bàng quan mang lại cùng một mứcU • t/c:+đườngIC nghiêng xuống phải + Đường IC là đường cong lồi U1 so với gốc tọa độ U2 U MRSX/Y= -dY/dX =MUX/MUY 3 + Đường IC càng xa gốc tọa độ Hàng hóa X thể hiện U thu được càng cao + Các đường IC k cắt nhau
  50. CÁC DẠNG ĐẶC BIỆT ĐƯỜNG IC 1. Hàng hóa thay thế 2. hàng hóa bổ sung Y 1 2 X
  51. Đường IC nghiêng xuống về phía phải CM: gs đường IC Vùng Y nghiêng lên được ưa thích – theo kn: UB = UC nhiều ơ – theo gt về sở thích B h n ng TD UB > UC C IC ÞVô lý vùng ít được ưa KL: đường IC nghiêng thích hơn xuống X
  52. Đường IC khác nhau => U khác nhau CM: đường IC càng Vùng Y được xa gốc tọa độ => U ưa thích càng lớn nhiều B hơn theo gt về sở thích người TD C UA vùng ít UB > UA> UC được ưa thích hơn X
  53. Các đường IC không cắt nhau CM:gsđường IC cắt nhau Y – theo kn: U = U B A B UC = UA => UB = UC A C – theo t/c 2: UB ≠ UC ÞVô lý KL:đường IC không cắt nhau X
  54. Lựa chọn tiêu dùng tối ưu • Kết hợp đường bàng quan và ngân sách: P /P = MU /MU I = const X Y X Y TU = const Hay, MU /P =MU /P TU => max X X Y Y I => min Áp dụng cho trhợp tổng quát: Y MU /P =MU /P = MU /P X X Y Y Z Z E Y* U1 U2 U 0 3 X* X
  55. Cách XĐ đường cầu • Cách XĐ đường D bằng đường IC Y Đường TD giá cả I,PY = const, PX ↓ X => đường I xoay ra ngoài P1 Tập hợp tất cả các điểm CB P2 P3 => đường TD giá cả X1 X2 X3 QX
  56. Ảnh hưởng thay thế và ả.h thu nhập • Ảnh hưởng thay thế: Y – P thay đổi (P↓) SE: X1X2 A IE: X2X3 – U = const Cách XĐ:e lch ban đầu 1 A’ e X1 1 e3 vẽ đường I tưởng tượng U2 e2 A’A*║AB*tiếp tuyến vớiU 1 U1 XĐ e2=>X2 : U = const X - Ảnh hưởng thu nhập X1 X2 B X3 A* B* + U thay đổi (U↑): e3 2 H bình thường: X3>X2
  57. Ảnh hưởng thay thế và ả.h thu nhập Y Ảnh hưởng thu SE: X1X2 A IE: X2X3 nhập e3 A’ e U2 + U thay đổi 1 e2 (U↑) : e3 U + H2thứ cấp: 1 X X3< X2 X1 X3 X2 B A* B*
  58. Ảnh hưởng thay thế và ả.h thu nhập A’ • Ảnh hưởng thay thế: Y SE: X1X2 – P thay đổi (P↑) A IE: X2X3 – U = const Cách XĐ:e1 lch ban đầu e2 X1 e3 e1 vẽ đường I tưởng tượng U2 A’A*║AB*tiếp tuyến vớiU 1 U1 XĐ e =>X : U = const 2 2 X -Ảnh hưởng thu nhập X X B* X A* B U thay đổi 3 2 1 (U↓):e3(U2=>U1) 2 H bình thường: X3 < X2
  59. Ảnh hưởng thay thế và ả.h thu nhập A’ • Ảnh hưởng thay thế: Y – P thay đổi (P↑) SE: X1X2 A IE: X X – U = const 2 3 Cách XĐ:e1 lch ban đầu e2 X1 e vẽ đường I tưởng tượng 1 U1 A’A*║AB*tiếp tuyến vớiU1 e3 XĐ e2=>X2 : U = const U2 X - Ảnh hưởng thu nhập X2 X3 X1B* A* B U thay đổi (U↓): e3 2 H thứ cấp : X3>X2
  60. PHÊ PHÁN CÁCH TIẾP CẬN ĐƯỜNG CONG BÀNG QUAN • Hạn chế: + gđ về độ lồi về đường cong IC + chưa chắc đã bộc lộ chính xác sở thích + gđ về tính hợp lý và MU + chưa phân tích tác động của các ntố: qcáo, hành vi quá khứ • Ưu điểm: + lợi ích có thể so sánh được + cung cấp cơ sở cho kn thặng dư TD=> thiết kế các chính sách của chính phủ
  61. 3.PHÂN TÍCH TRẠNG THÁI CB CỦA ng­êi TD BẰNG ĐẠI SỐ • Xét BT hàm lợi ích U = U(X1,X2, ,Xn) => MAX ĐK: ∑ Pi . Xi = I (i=1,n) • Lập hàm Lagrange £ = U(X1,X2, ,Xn) + λ( I - ∑ Pi . Xi ) => MAX ∂£/∂Xi = ∂U(X)/∂Xi – λPi = 0 => ∂U(X)/∂Xi/Pi = λ ∂£/∂λ = I - ∑ Pi . Xi = 0 ∂U(X)/∂X1/P1=∂U(X)/∂X2/P2= =∂U(X)/∂Xn/Pn=λ Ngtắc TDCB: λ= MU1/P1 = MU2/P2 = = MUn/Pn
  62. Vd: U(X,Y)=aln(X)+(1-a)ln(Y)=>max Và hàm: U(X,Y) = Xa.Y1-a, với X.PX + Y.PY = I £ = alnX + (1-a)lnY+ λ[I – (Px.X +Y.Py)] =>max ∂£/∂X = a/X – λPx = 0 ∂£/∂Y = (1-a)/Y – λPY = 0 ∂£/∂λ = Px.X +Y.Py –I = 0 ÞPx.X = a/λ =>λ = 1/I => X =(a/Px).I ÞY.Py = (1-a)/λ Y = [(1-a)/Py].I
  63. LỢI ÍCH CẬN BIÊN CỦA THU NHẬP • U = f(X,Y);X=f(I);Y=f(I) =>dU/dI = dU/dX. dX/dI + dU/dY. dY/dI • I = Px.X + Py.Y => dI = Px.dX +Py.dY • dU/dI = dU/dX. dX/dI + dU/dY. dY/dI MUx(X,Y).(dX/dI)+MUY(X,Y)dY/dI • λ= MUX/PX = MUY/PY => MUX=PX λ MUY=PY λ ÞdU/dI = PX λ.dX/dI+ PY λ dY/dI = λ(PX.dX+ PY. dY)/dI = λ KL: λ= MUX/PX = MUY/PY = dU/dI MU đạt được/1đTE1H2 = MU của 1đ I tăng thêm
  64. Khi: a = 1/2, Px = 1, Py = 2 § I = 100 => λ = 1/I = 1/100 = 1% X =(a/Px).I = ( 0,5/1).100 = 50 Y = [(1-a)/Py].I = (1 – 0,5)/2 . 100 = 25 ÞU = ln√50 + ln√25 = ln25.√2 = 3,565 § I = 101 => ΔI = 101 – 100 = 1 X = 50,5 ; Y = 25,25 => U = 3,575 ÞΔU = 3,575 – 3,565 = 0,01 =1% KL: yn λ nếu ΔI↑= 1®¬n vÞ => ΔU↑= λ Hay:1đ I tăng thêm làm tăng lợi ích 1 lượng là λ
  65. TÍNH ĐỐI NGẪU CỦA LÝ THUYẾT TD Min (X.PX + Y.PY ) Đk:U(X,Y) = U* φ = X.PX + Y.PY + µ[ U* - U(X,Y) ] => Min ∂ φ/∂X=Px–µMUx(X,Y)=0=>µ= Px /MUx(X,Y) ∂φ/∂Y=PY -µMUY(X,Y)=0=>µ=PY/MUY(X,Y)=> µ=Px /MUx(X,Y)=PY /MUY(X,Y)=>µ=1/λ Þđể tối thiểu hóa chi tiêu:MUx/MUY =Px/Py  U* => Imin
  66. Min (X.PX + Y.PY), U*= XaY1-a a 1-a φ = X.PX + Y.PY - µ[ X .Y – U*] => Min a-1 1-a a 1-a ∂ φ/∂X=Px –µaX .Y = Px - aµX .Y / X = 0 a -a a 1-a ∂φ/∂ Y=PY–µ(1-a)X .Y =PY – (1-a)µX .Y / Y = 0 a-1 1-a Px=µaU*/X=>µ= Px /aX .Y a -a PY=µ(1-a)U*/Y=>µ= PY /(1-a)X .Y Px/PY=a/(1-a).Y/X=>X/Y=a. PY/(1-a) Px a a X = Y.a.PY/(1-a) Px =>(X/Y) =[ aPY/(1-a)Px ] * a 1-a a * * a U =X Y =>(X/Y) =U /Y=>Y=U [(1-a)PX/aPY ] * a-1 X =U [(1-a)PX/aPY ] * -a a-1 a 1-a Imin= X.PX + Y.PY= U a (1-a) P X.P Y
  67. HÀM CẦU MarShall Px=µaU*/X=> X Px=µaU* X=µaU*/Px PY=µ(1-a)U*/Y=>YPY= µ(1-a)U* X.PX + Y.PY = µU*=> µ = I/U* => I = U*.µ X=µaU*/Px => X = a.I/Px Y= µ(1-a)U*/PY =>Y = (1-a).I/PY
  68. Ảnh hưởng thay thế và ả.h thu nhập khi Px thay ®æi • Ảnh hưởng thay thế: Sù thay ®æi cña l­îng cÇu khi lîi Ých cè ®Þnh SE = ∂X/∂Px|U=U* • Ảnh hưởng thu nhËp: Sù thay ®æi cña l­îng cÇu víi lîi Ých thay ®æi nh­ng gi¸ cña H2 cè ®Þnh ( thu nhËp thùc tÕ thay ®æi) IE = (∂X/∂I)(∂I/∂Px) KL: ∂X/∂Px = ∂X/∂Px|U=U* + (∂X/∂I)(∂I/∂Px)
  69. Ph­¬ng tr×nh Slutsky • Tõ rµng buéc ng©n s¸ch cña ng­êi TD I = X.PX + Y.PY => ∂I/∂Px =X Þkhi gi¸ cña H2 X t¨ng 1$, møc thu nhËp cña ng­êi TD ®¹t ®­îc khi b¸n H2 X t¨ng X $. Nh­ng ngTD kh«ng së h÷u H2  vËy ngTD cÇn ph¶i thªm bao nhiªu thu nhËp ®Ó duy tr× møc sèng nh­cò khi P thay ®æi Thùc tÕ ¶nh h­ëng thu nhËp th­êng ph¶n ¸nh sù gi¶m sót trong søc mua => ¶nh h­ëng thu nhËp th­êng mang dÊu ©m h¬n lµ dÊu d­¬ng KL: ∂X/∂Px = ∂X/∂Px|U=U* - (∂X/∂I)(∂I/∂Px)
  70. 4. LÝ THUYẾT SỞ THÍCH BỘC LỘ Được giới thiệu vào năm 1938 • Cơ sở lý thuyết Giả định: tính hợp lý, tính nhất quán, tính bắc cầu Người TD bộc lộ sở thích thông qua QĐ muasắm • Nội dung: lý thuyết sở thích là 1 quá trình ngược lại với phương trình bàng quan, ngân sách => nếu biết được những sự lựa chọn mà người TD thực hiện thì có thể XĐ được sở thích của họ
  71. một số giả định 1. Së thÝch mang tính hợp lý 2. Së thÝch mang tính bắc cầu 3. Së thÝch mang tính nhÊt qu¸n 4. Tập hợp hàng hóa bộc lộ sở thÝch
  72. Ảnh hưởng thay thế và ảh thu nhập • Ảnh hưởng thay thế: P thay đổi (P↓); I = const Y Cách XĐ:e lch ban đầu X 1 1 SE: X1X2 vẽ đường I tưởng tượng A IE: X2X3 A’B*║AC đi qua điểm E (H2bthường) ÞNếu SE=0 Lựa chọn E A’ ÞSE= X2X1 chọn F E víi (X2>X1) trªn ®o¹n EB* N ( không chọn ®o¹n EA’: F tính nhất quán). . A’h thu nhËp : thu nhËp ttÕ th®æi Phu thuéc vµo b/c cña hµng ho¸ X + H2 bth­êng: X3>X2  ®iÓm N + H2 thø cÊp: X <X 3 2 X1 X2 B X3 B* C
  73. Ưu điểm lý thuyết sở thích bộc lộ –cách XĐ đường D 1 cách trực tiếp mà không cần sử dụng về U – là cơ sở để XD chỉ số giá sinh hoạt => khi P biến động
  74. ¦íc l­îng và dự đoán cÇu • ¦íc l­îng –Kn: Ư.L D là lượng hoá mqh giữa lượng D và các y/t ảnh hưởng đến D – Ptr D: D Q = f(P,PS,PC,I,A, AS,AC,i,C,T,E) i: (interestrate) lãi suất C: ( credid) tín dụng
  75. Một số phương pháp ưíc l­îng cÇu • ¦íc l­îng ®¬n gi¶n b»ng co gi·n ®o¹n - Cơ sở của P2: Quan s¸t l­îng b¸n tr­íc vµ sau khi cã sù thay ®æi gi¸. -Gi¶ ®Þnh haiP kÕt hîp (P,Q) n»m trªn cïng mét ®­êng D S A 1 P1 D1 S B 2 P 2 D2 D Q1 Q2 Q
  76. Ước lượng co gi·n đoạn • §­êng cÇu thÞ tr­êng C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn cÇu Qd = f(P, PC, PS,I, T, A, AS, AC, i, C, E) • §­êng cÇu P = f(Q,￿) • Co gi·n cña cÇu theo gi¸ (EP)
  77. Ư L Co d ·n ĐOẠN •Là co dãn tại 1 đoạn hữu hạn nào đó của đường cầu •Thực chất:là co dãn giữa 2 mứcgiá khác nhau •Yêu cầu: tính theo nguyên tắc điểm giữa (điểm trung bình)Q =(Q1+Q2)/2;P=(P1+P2)/2
  78. VD • P1 =4; Q1=10 P2 =2; Q2=30 ÞE = -1,5 KL: khi P ↑ 1% => lượng QD ↓ 1,5% + nếu QĐ ↑P lên 3%=> lượng D ↓ ?% E=%ΔQ/%ΔP Þ%ΔQ = E.%ΔP = -1,5.3% = -4,5% + nếu muốn↑Q lên 9%=>DN↓P%? Þ%ΔP = %ΔQ/E = 9%/(-1,5) = -6%
  79. ƯU NHƯỢC ĐIỂM • ¦u: đơn giản có thể T.H được thông qua sự thay đổi P • Nhược: kq có thể chệch vì có sự lưu kho đầu cơ hoặc rút bớt khi có sự thay đổi P • Không có gì đảm bảo kết hợp P,Q tại điểm A và B n»m trªn P cïng mét ®­êng D S A 1 P1 D1 S B 2 P 2 D2 D Q1 Q2 Q
  80. ¦íc l­îng b»ng kinh tÕ l­îng •Cơ sở của P2: Sö dông c¸c kỹ thuật håi quy tương quan bội ®Ó Ư.L các hệ số trong ptr D tổng quát, đây là P2 cơ bản để Ư.L hµm cÇu đối với 1 H2. •Cơ sở các dữ liệu: với số qsát đủ lớn •Thuật toán: B1: XD hàm D tổng quát QD = f(P,PS,PC,I,A, AS,AC,i,C,T,E) B2: XĐ dạng pt của đường D định Ư.L •Dạng tuyên tính QD = b +b1P + b2Ps +b3Pc + ￿ + b11E bi : biểu thị ảnh hưởng tương đối của mỗi y/t QĐ D đến lượng D H2, dấu của các hệ số phụ thuộc vào b/c qh của mỗi nhân tố với DH2
  81. ý nghÜa cña hÖ sè bi ∂Q/∂P = b1 ∂Q/∂PS = b2 ￿ ∂Q/∂E = b11 VD: ¸p dông KT l­îng ®Ó ¦L hµm cÇu vÒ than víi n =8 n¨m QDthan = b +b1P + b2PGAS +b3FIS + b4FEU + e b1 0: Gas vµ than lµ 2 H2 thay thÕ FIS: Møc SX thÐp vµ Qthan cã qhÖ tû lÖ thuËn FEU: Møc SX ®iÖn vµ Qthan cã qhÖ tû lÖ thuËn b3,b4 > 0
  82. Gi¶i L­îng than b¸n ®­îc theo qs¸t thùc tÕ víi n =8 n¨m vµ SD håi quy t­¬ng quan béi phÇn mÒm MFIT 3 th× sÏ ¦L ®­îc c¸c hÖ sè bi Qthan = 12,262 – 48,9Pthan + 118,91PGAS + 92,34 FIS + 118,7 FEU + e R2 = 0,692(tèt)  hµm gi¶i thÝch tin cËy gÇn 70% l­îng than b¸n ®­îc phô thuéc vµo c¸c biÕn trªn KL: + khi Pgas ↑ 1 ®¬n vÞ=> s¶n l­îng than ↑ 118,91 + khi Pthan ↑ 1 ®v => s¶n l­îng than ↓ 49,8
  83. Dạng hµm cÇu mũ QD = b1. b2 b3 b4 b5 b6 b7 b8 b9 b10 b11 P I .Ps Pc T .E .A .C .i .As .Ac => lnQD = b1lnP + b2lnI + + b11lnAc => ∂lnQ/∂P = Q’1/Q ∂(b1lnP)/∂P = 1/P. b1 => Q’.1/Q = b1.1/P => ∂Q/∂P.1/Q = b1.1/P => b1= P/Q . ∂Q/∂P => b1 = Ep , b11 = EAc
  84. Nh­îc ®iÓm • Mèi quan hÖ “phï hîp nhÊt” • ¦L hµm cÇu = KT l­îng chØ lµ ¦L kh«ng chÖch thuyÕn tÝnh tèt nhÊt
  85. Dù ®o¸n cÇu Ngo¹i suy Gi¶ ®Þnh diÔn biÕn cña c¸c biÕn sè ®ang dù ®o¸n trong t­¬ng lai còng gièng nh­trong qu¸ khø.
  86. cho c¸c b¸o lai b¸n Dù l­îng kú t­¬ng ¦íc thêi L­îng Qu¸ khø HiÖn t¹i T­¬ng lai Thêi gian
  87. • Ph©n tÝch d·y sè thêi gian (Ph©n ly) Gi¶ ®Þnh mçi d·y sè thêi gian (Qt) ®Òu gåm c¸c d·y sè bé phËn Xu h­íng (Tt) Mïa vô (St) Chu kú (Ct) BÊt th­êng (It) C¸c d·y sè bé phËn cã thÓ cã quan hÖ tuyÕn tÝnh hoÆc sè nh©n. Tr­íc hÕt ph¶i t¸ch c¸c d·y sè bé phËn råi sau ®ã sö dông kÕt qu¶ ®Ó dù ®o¸n. + Gi¶ sö mèi quan hÖ theo sè nh©n Qt = Tt . St . Ct . It
  88. + Mèi qhÖ tuyÕn tÝnh Q = T + C + S + I T¸ch bé phËn xu h­íng ra b»ng c¸ch håi quy l­îng b¸n theo thêi gian: Chu kú: Ct = 0 Þ Q – T = S + I VD: H·y dù ®o¸n l­îng cÇu t¹i mïa xu©n1986 H¹ 1991, Thu 1992, ®«ng 1993. BiÕt sè liÖu qs qua 1sè n¨m
  89. Thêi kú (t) Quan s¸t Gi¸ trÞ xu Mïa vô + thùc (Xt) h­íng (Tt) bÊt th­êng (St+It) 1980 xu©n 2419 2848 -429 h¹ 2947 2907 40 thu 3396 2967 429 ®«ng 3515 3026 489 1981 xu©n 2742 3086 -344 h¹ 3127 3146 -19 thu 3978 3205 773 ®«ng 2439 3265 -826 1982 xu©n 2686 3324 -638 h¹ 3493 3384 109 thu 4185 3444 741 ®«ng 3920 3503 417
  90. Thêi kú (t) Quan s¸t Gi¸ trÞ xu Mïa vô + thùc (Qt) h­íng (Tt) bÊt th­êng (St+It) 1983 xu©n 2690 3563 -873 h¹ 3598 3622 -24 thu 4317 3682 635 ®«ng 4035 3742 293 1984 xu©n 3069 3801 -732 h¹ 3337 3861 -524 thu 4439 3920 519 ®«ng 4242 3980 262 1985 xu©n 2910 4040 -1130 h¹ 3923 4099 -176 thu 4809 4182 627 ®«ng 4570 4218 352
  91. Gi¶i • B1- T¸ch ah cña biÕn xu h­íng:Tt = P2 håi quy (lµ P2 ngo¹i suy tuyÕn tÝnh ®¬n gi¶n theo t) + X§ hµm T=f(t) => T = 2787,9 + 59,7t kiÓm ®Þnh kq håi quy: R2 = 0,8555 => tèt + X§ thêi gian t t = (n¨m T.H – n¨m gèc).4 + t1= 4n + t1 txu©n 1986 = (1986 -1980).4 + 1 = 25 tÝnh gi¸ trÞ Tt: T = 2787,9 + 59,7. 25= 2902,9 • B2 t¸ch riªng thêi vô + bÊt th­êng: S + I = Q - T X§ gi¸ trÞ trung b×nh thêi vô+bÊt th­êng theo tõng mïa vô=> tæng
  92. X§ gi¸ trÞ trung b×nh cña S + I • Mïa xu©n = (-429-344-838-873-732-1130)/6=-691 • Mïa h¹ = (40-19+109-24-524-176)/6 = -99 • Mïa thu = (429+773+741+635+519+627)/6=624 • Mïa ®«ng = (489-826 +417+293+ 262+352)/6=165 ÞTæng = -691-99+624+165=4 L­u ý:vÒ ngt¾c mïa Xu©n+H¹+Thu+§«ng ~ 0 nÕu qu¸ chªnh lÖch th× ph¶i ®iÒu chØnh
  93. B3 - X§ l­îng b¸n dù ®o¸n • Xu©n 1986 t = 25 = (86-80).4 + 1=6.4 + 2 Q = = 2787,9 + 59,7. 25 – 691 = 3593,9 • H¹ 1991 t = 46=(91-80)4 + 2 =11.4+2 Q = 2787,9 + 59,7.46 -99 = 5441,7 • Thu 1992 t=51=(92-80)4+4=12.4+3 Q = 2787,9 + 59,7.51 + 611 = 6460,7 • §«ng 1993: t = 56, Q = 6303,7
  94. C¸c kü thuËt Smoothing:P2 ®¬n gi¶n nhÊt lµ Trung b×nh tr­ît Gi¸ trÞ dù ®o¸n b»ng gi¸ trÞ trung b×nh cña mét sè thêi kú tr­íc ®· dù ®o¸n. KÕt qu¶ dù ®o¸n tèt nhÊt lµ trung b×nh tr­ît cã RMSE nhá nhÊt(Root- min- square- error)
  95. Trong ®ã • At: lµ gi¸ trÞ thùc tÕ cña d·y sè thêi gian ë thêi ®iÓm t • Ft: lµ gi¸ trÞ dù ®o¸n (At – Ft): lµ hiÖu sè dù ®o¸n hoÆc sai sè (At – Ft)mò2: ®Ó ®¹t ®­îc nh÷ng sai sè lín so víi c¸c sai sè nhá • N: lµ sè thêi kú hoÆc sè qs¸t ®· dù ®o¸n(®· trung b×nh tr­ît) • VD: H·y dù ®o¸n quý 13, biÕt r»ng
  96. Quý ThÞ Dù b¸o A - F (A-F)2 Dù b¸o A - F (A-F)2 phÇn TB tr­ît TB tr­ît thùc cña 3 quý 5 quý h·ng 1 20 - - - - - - 2 22 - - - - - - 3 23 - - - - - - 4 24 21,67 2,33 5,4288 - - - 5 18 23,00 -5,0 25,000 - - - 6 23 21,67 1,33 1,7689 21,4 1,6 2,56 7 19 21,67 -2,67 7,1289 22,0 -3,0 9,00 8 17 20,00 -3,0 9,0000 21,4 -4,4 19,36 9 22 19,67 2,33 5,4289 20,2 1,8 3,24 10 23 19,33 3,67 13,4689 19,8 3,2 10,24 11 18 20,67 -2,67 7,1289 20,8 -2,8 7,85 12 23 21,00 2,00 4,0000 19,8 3,2 10,24 Tæng 78,3534 Tæng 62,48 13 21,33 20,6
  97. Tr­ît 3: n = 12 – 3 = 9; tr­ît 5: n =12-5=7 • TÝnh cét Ft: v× tr­ît 3 => sÏ ph¶i tÝnh Ft4 Ft4 = (At1 + At2 + At3)/3 = ( 20+22+23)/3=21,67 Ft5 = (At2 + At3 + At4)/3 = ( 22+23+24)/3=23 • NÕu tr­ît 5: sÏ b¾t ®Çu tÝnh tõ Ft6 = 21,4 Ft4 = (At1+At2+At3+At4+At5)/3 = (20+22+23+24+18)/5
  98. KL • Chän trung b×nh tr­ît 3 v× cã RMSE nhá h¬n => dù ®o¸n quý 13 lµ 21,33 • Nh­îc ®iÓm Cho tÊt c¶ c¸c qs¸t 1 hÖ sè nh­nhau trong viÖc tÝnh trung b×nh, mÆc dï c¸c qs¸t gÇn cã tÇm quan träng h¬n
  99. San mò(P2 Smoothing mò) Dù ®o¸n cho thêi kú t+1 b»ng b×nh qu©n gia quyÒn cña gi¸ trÞ thùc tÕ vµ gi¸ trÞ dù b¸o cña thêi kú t Ft+1 = wAt + (1-w)Ft Trong ®ã: A lµ gi¸ trÞ thùc tÕ w lµ hÖ sè g¸n cho At(träng sè),nÕu w nµo cã RMSE (c¨n bËc hai cña gi¸ trÞ trung b×nh cña sai sè b×nh ph­¬ng) nhá nhÊt th× ®­îc SD trong dù ®o¸n F1 lµ gi¸ trÞ dù b¸o ban ®Çu F1 = tæng gi¸ trÞ thùc tÕ/ sè qs¸t thùc tÕ => F1 = ( 20+22+￿+ 18+23)/12 = 21 F2 = F1+1= 0,3.At1+ (1-0,3)Ft1= = 0,3.20 + (1-0,3).21=20,7 F3 = 0,3.22 +(1-0,3).20,7 = 21
  100. Quý ThÞ Dù b¸o A - F (A-F)2 Dù b¸o A - F (A-F)2 phÇn víi víi thùc cña w = 0,3 w = 0,5 h·ng 1 20 21 -1 1,0 21,0 -1 1,0 2 22 20,7 1,3 1,69 20,5 1,5 2,25 3 23 21,1 1,9 3,61 21,3 1,7 2,89 4 24 21,7 2,3 5,29 22,2 1,8 3,24 5 18 22,4 -4,4 19,36 23,1 -5,1 26,01 6 23 21,1 1,9 3,61 20,6 2,4 5,76 7 19 21,7 -2,7 7,29 21,8 -2,8 7,84 8 17 20,9 -3,9 15,21 20,4 -3,4 11,56 9 22 19,7 2,3 5,29 18,7 3,3 10,89 10 23 20,4 2,6 6,67 20,4 2,6 6,67 11 18 21,2 -3,2 10,24 21,7 -3,7 13,69 12 23 20,2 2,8 7,84 19,9 3,1 9,61 Tæng 87,19 Tæng 101,50 13 21,0 21,5
  101. Khi w = 0,3 th× kq dù ®o¸n Ft =21 víi RMSE = 2,7 Khi w = 0,5 th× kq dù ®o¸n Ft = 21,5 víi RMSE = 2,91 => KL: Dù ®o¸n quý 13 lµ 21