Bài giảng Kinh tế môi trường - Phần I: Khái quát kinh tế tài nguyên & môi trường - ThS. Đỗ Thị Kim Chi

Nội dung text: Bài giảng Kinh tế môi trường - Phần I: Khái quát kinh tế tài nguyên & môi trường - ThS. Đỗ Thị Kim Chi

1. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng GiGiGi ảngngngvviiêênnviên: viên ThS. Đỗ Th ị Kim Chi Email: chi.dtk@ou.edu.vn Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng GÍAO TRÌNH VAØ TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Nguyeãn Cö Trinh, (2003) - Kinh teá vaø Quaûn lyù moâi tröôøng , NXB Thoáng Keâ. 2. Barry C. Field, Martha K. Field – Environmental Economics (2003), An Introduction. Third Edition by McGraw-Hill Irwin. 3. Turner, Pearce & Bateman – Environmental economics (1994). Harvester Wheatsheaf, UK. 4. Tom Tietenberg Lynne Lewis - Environmental & Natural resource Economics (2009) – 8th Edition . Pearson Addision Wesley. 5. Leâ Ngoïc Uyeån, Ñoaøn Thò Myõ Haïnh, Hoaøng Ñinh Thaûo Vy - Kinh teá taøi nguyeân moâi tröôøng (2007). Taøi lieäu höôùng daãn hoïc taäp Tröôøng ñaïi hoïc Môû TP.HCM. 6. Hòang Xuân C. Kinh tế môi tr ườ ng (2009). NXB Giáo Dc. Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi 1
2. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng CẤU TRÚC MÔN H ỌC Ph n I: Khái quát v kinh t tài nguyên và môi tr ng 1.1 Tài nguyên môi tr ng và phát tri n kinh t 1.2 Nguyên nhân gây suy thoái môi tr ng Ph n II: Các ph ng pháp ánh giá giá tr tài nguyên môi tr ng 2.1 Ph ng pháp phân tích chi phí - li ích 2.2 Các ph ng pháp khác Ph n III: Các công c chính sách qu n lý tài nguyên và môi tr ng 3.1 Công c m nh l nh – hành chính và tuyên truy n, giáo d c 3.2 Các công c kinh t - tài chính Ph n IV: Qu n lý tài nguyên thiên nhiên và ch t th i 4.1 Qu n lý tài nguyên thiên nhiên 4.2 Qu n lý ch t th i Ph n V: Các v n môi tr ng toàn c u Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng Ph ần I KHÁI QUÁT KINH TẾ TÀI NGUYÊN & MÔI TRƯỜNG Bài 1: Tài nguyên môi tr ng và phát tri n kinh t 1.1 Khái ni m v môi tr ng 1.2 Ni dung nghiên cu ca kinh t - tài nguyên môi tr ng 1.3 Quan h gi a kinh t và môi tr ng 1.4 Các ch c nng ca môi tr ng 1.5 Ngo i tác và hàng hóa công cng 1.6 Tng tr ng kinh t, gia tng dân s và môi tr ng 1.7 Môi tr ng và vn phát tri n bn vng Bài 2: Nh ng nguyên nhân gây suy thoái môi tr ng 2.1 Ti sao môi tr ng suy thoái 2.2 C ch ho t ng ca th tr ng và th t bi ca th tr ng 2.3 S th t bi ca chính quy n trong vn môi tr ng Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi 2
3. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng TAØI NGUYEÂN MOÂI TRÖÔØNG VAØ PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ 1.1 MOÂI TRÖÔØNG LAØ GÌ? - YEÁU TOÁ TÖÏ NHIEÂN, NHAÂN TAÏO - BAO QUANH CON NGÖÔØI - AÛNH HÖÔÛNG TÔÙI: ÑÔØI SOÁNG, SAÛN XUAÁT, SÖÏ TOÀN TAÏI VAØ PHAÙT TRIEÅN CUÛA CON NGÖÔØI VAØ SINH VAÄT {Lu ật môi tr ườ ng (29/11/2005)} Khoâng khí, ñaát, nöôùc, aùnh Khí quyeån, thuûy quyeån, saùng, aâm thanh, caûnh thaïch quyeån, sinh quan, xaõ hoäi, quyeån, nhaân quyeån ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 5 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 1.2 CHÖÙC NAÊNG MOÂI TRÖÔØNG - LAØ NÔI SINH SOÁNG CUÛA CON NGÖÔØI - LAØ NÔI CHÖÙA ÑÖÏNG TAØI NGUYEÂN - LAØ NÔI TIEÁP NHAÄN PHEÁ THAÛI KHOAÛNG KHOÂNG GIAN HOÄI TUÏ CAÙC ÑIEÀU KIEÄN: MOÂI TRÖÔØNG CHÖÙA ÑÖÏNG: - VAÄT LYÙ, MOÂI TRÖÔØNG TIEÁP NHAÄN PHEÁ THAÛI VAØ ÑOÀNG NGUYEÂN- VAÄTHOÙA LIEÄU, HOÏC, NAÊNG LÖÔÏNG, THOÂNG TIN, HOÙA CUNG CHUÙNG, CAÁP THAM CHO HOAÏT GIA THÖÏC ÑOÄNG HIEÄN SINH VOØNG HOAÏT, - SINH HOÏC, TUAÀNSAÛN HOAØN XUAÁT VAØVAÄT QUAÛN CHAÁT. LYÙ CUÛA CON NGÖÔØI. - CAÛNH QUAN, - XAÕ HOÄI. ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 6 3
4. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 1.3 NI DUNG NGHIÊN CUCA KINH T MÔI TR Ư NG VAÄN DUÏNG CAÙC QUY LUAÄT PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ: > SÖÛ DUÏNG TIEÁT KIEÄM VAØ HIEÄU QUAÛ TAØI NGUYEÂN > BAÛO VEÄ MOÂI TRÖÔØNG KHOÛI SUY THOAÙI Open university Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi 7 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 1.4 QUAN HEÄ GIÖÕA KINH TEÁ VAØ MOÂI TRÖÔØNG - Moâ hình caân baèng vaät chaát, treân cô sôû nhieät ñoäng löïc hoïc Quy luaät nhieät ñoäng löïc hoïc I: Taøi Naêng nguyeân Töï nhieân HÑKT laø moät quaù trình chuyeån löôïng ñoåi vaät chaát vaø naêng löôïng Neàn kinh teá Quy luaät nhieät ñoäng löïc hoïc II: Khoâng theå coù khaû naêng thu hoài Naêng löôïng böùc xaï Chaát thaûi (taùi sinh) 100% nhöõng saûn phaåm pheá thaûi ñeå ñöa laïi vaøo chu trình (a): doøng nguyeân lieäu, naêng löôïng ñi vaøo taøi nguyeân. (b): doøng nguyeân lieäu, naêng löôïng ñi ra Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi 4
5. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 1.2 NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU CUÛA KINH TEÁ TAØI NGUYEÂN MOÂI TRÖÔØNG Moâ hình caân baèng vaät chaát Nguyeân lieäu M laáy töø moâi tröôøng Saûn xuaát Taùi tuaàn hoaøn (R p’) Chaát thaûi (R p) Haøng hoùa (G) Thaûi ra moâi tröôøng Tieâu thuïï Chaát thaûi (R c) Thaûi ra moâi tröôøng Taùi tuaàn hoaøn (R c’) Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng Ñònh luaät nhieät ñoäng löïc hoïc thöù I M = R P + R C = G + R P -RP’ – RC’ Giaûm chaát thaûi baèng caùch naøo?? Giaûm M nhö theá naøo??? Coù 3 caùch: - Giaûm G giaûm toác ñoä gia taêng daân soá. - Giaûm R P: thay ñoåi toång löôïng chaát thaûi sinh ra trong quaù trình saûn xuaát - Taêng (R P‘+ R C‘): taêng taùi tuaàn hoaøn Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi 5
6. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 1.5 NGOAÏI TAÙC VAØ HAØNG HOAÙ COÂNG COÄNG 1. Ngoaïi taùc laø gì? - Nhöõng hoaït ñoäng gaây taùc ñoäng phuï cuûa saûn xuaát hay tieâu thuï -> coù lôïi or coù haïi cho ngöôøi thöù 3 (khoâng phaûi hoaëc khoâng ñöôïc traû tieàn) Ngoaïi taùc toàn taïi khi naøo? - Caùi giaù phaûi traû hoaëc caùi lôïi cuûa tö nhaân khoâng baèng cuûa xaõ hoäi - Phuùc lôïi bò aûnh höôûng bôûi nhöõng ngöôøi tieâu duøng or ngöôøi saûn xuaát khaùc - Caùc chi phí, lôïi ích khoâng ñöôïc xem xeùt ñaày ñuû trong caùc hoaït ñoäng saûn xuaát hay tieâu duøng. - Coù theå phaùt sinh trong: saûn xuaát - saûn xuaát; saûn xuaát - tieâu duøng; tieâu duøng - tieâu duøng ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 11 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 1.5 NGOAÏI TAÙC VAØ HAØNG HOAÙ COÂNG COÄNG Chi phí xaõ hoäi = Chi phí tö nhaân + Chi phí ngoaïi taùc Chi phí tö nhaân: Chi phí ñöôïc chi traû tröïc tieáp bôûi ngöôøi tieâu duøng trong caùc hoaït ñoäng tieâu duøng hay bôûi ngöôøi saûn xuaát trong caùc hoaït ñoäng saûn xuaát. Ví duï. Chi phí ngoaïi taùc: Chi phí ñöôïc chi traû bôûi ngöôøi tieâu duøng hay ngöôøi saûn xuaát khoâng phaûi laø nhöõng ngöôøi tieán haønh caùc hoaït ñoäng ñoù. Ví duï. ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 12 6
7. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 1.5 NGOAÏI TAÙC VAØ HAØNG HOAÙ COÂNG COÄNG Lôïi ích xaõ hoäi = Lôïi ích tö nhaân + Lôïi ích ngoaïi taùc Lôïi ích tö nhaân: - Thu ñöôïc tröïc tieáp cuûa ngöôøi tieâu duøng töø hoaït ñoäng tieâu duøng hay lôïi ích cuûa ngöôøi saûn xuaát töø hoaït ñoäng saûn xuaát. Lôïi ích ngoaïi taùc: - Lôïi ích cuûa nhöõng ngöôøi tieâu duøng hay ngöôøi saûn xuaát khoâng phaûi laø nhöõng ngöôøi tieán haønh caùc hoaït ñoäng ñoù. Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi 13 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 1.5 NGOAÏI TAÙC VAØ HAØNG HOAÙ COÂNG COÄNG 2. Theá naøo laø haøng hoaù coâng coäng? - Cung caáp cho nhieàu ngöôøi, möùc giaù khoâng cao hôn möùc giaù cung caáp cho moät ngöôøi - Cung caáp cho moät soá ngöôøi tieâu duøng thì nhöõng ngöôøi khaùc vaãn coù theå tieâu duøng chuùng Ñaëc tröng cuûa haøng hoaù coâng coäng: - Khoâng giaûm soá löôïng khi ñöôïc tieâu duøng bôûi nhieàu ngöôøi - Khoâng ñoäc chieám - Ví duï: ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 14 7
8. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 1.5 NGOAÏI TAÙC VAØ HAØNG HOAÙ COÂNG COÄNG 3. Ngoaïi taùc, haøng hoaù coâng coäng vaø vaán ñeà moâi tröôøng - Nguyeân nhaân gaây suy thoaùi moâi tröôøng - Khi toàn taïi ngoaïi taùc vaø haøng hoaù coâng coäng
   giaù saûn phaåm khoâng phaûn aùnh ñuùng giaù trò xaõ hoäi cuûa noù
   caùc doanh nghieäp coù theå saûn xuaát quaù nhieàu hay quaù ít
   ñieàu tieát cuûa thò tröôøng voâ hieäu quaû. - Ngoaïi taùc coù theå tích cöïc hay tieâu cöïc. ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 15 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 1.5 NGOAÏI TAÙC VAØ HAØNG HOAÙ COÂNG COÄNG 3. Ngoaïi taùc, haøng hoaù coâng coäng vaø vaán ñeà moâi tröôøng Ngoaïi taùc tieâu cöïc: + Phaùt sinh vì doanh nghieäp khoâng muoán chòu traùch nhieäm veà chi phí ngoaïi taùc. + Phaùt sinh khi moät beân laøm phaùt sinh caùc chi phí cho beân khaùc. + Laøm phaùt sinh chi phí ngoaïi taùc
   chi phí xaõ hoäi > chi phí tö nhaân. Ngoaïi taùc tích cöïc: + Naûy sinh khi hoaït ñoäng cuûa moät beân laøm lôïi cho beân khaùc + Mang laïi lôïi ích ngoaïi taùc
   lôïi ích xaõ hoäi > lôïi ích tö nhaân ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 16 8
9. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng Ví d v ngo i ng Ngo ại ứng tích cực Ngo ại ứng tiêu cực ư ư ơ e ơ ơ ư Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 1.6 TAÊNG TRÖÔÛNG KINH TEÁ, GIA TAÊNG DAÂN SOÁ VAØ MOÂI TRÖÔØNG Khaùi nieäm giôùi haïn taêng tröôûng: Giôùi haïn ñoái vôùi söï taêng tröôûng kinh teá: - Khaû naêng haáp thuï chaát thaûi cuûa moâi tröôøng thieân nhieân. - Giôùi haïn cuûa caùc loaïi taøi nguyeân khoâng theå taùi taïo Vaán ñeà taêng daân soá vôùi hai giôùi haïn treân: - Daân soá vaø ñaát ñai; - Daân soá vaø nhu caàu nöôùc; - Caïn kieät taøi nguyeân röøng - Chaát löôïng khoâng khí. ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 18 9
10. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 1.7 MOÂI TRÖÔØNG VAØ PHAÙT TRIEÅN BEÀN VÖÕNG 1. Khaùi nieäm phaùt trieån beàn vöõng - Söï phaùt trieån thoaû maõn nhu caàu cuûa theá heä hieän taïi nhöng khoâng aûnh höôûng ñeán söï thoaû maõn nhu caàu cuûa theá heä töông lai. - Bao goàm söï caân baèng treân 3 lónh vöïc: taêng tröôûng kinh teá, coâng baèng xaõ hoäi vaø baûo veä moâi tröôøng. - Caûi thieän Pareto : söï phaân phoái laøm cho moät ngöôøi coù lôïi hôn nhöng khoâng laøm baát kyø ai bò thieät - Phaùt trieån beàn vöõng baûo ñaûm duy trì phuùc lôïi theo thôøi gian ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 19 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 1.7 MOÂI TRÖÔØNG VAØ PHAÙT TRIEÅN BEÀN VÖÕNG 2. Ñieàu kieän ñeå phaùt trieån beàn vöõng Ñaûm baûo ñöôïc voán K ñöôïc duy trì cho caùc theá heä. K = K m + K n + K h Trong ñoù: • K – Döï tröõ voán •Km – Voán con ngöôøi taïo ra (nhaø xöôûng, maùy moùc, ñöôøng xaù, ) •Kn – Taøi saûn thieân nhieân (khoaùng saûn, ñaát, nöôùc, thuyû haûi saûn, ) •Kh – Voán con ngöôøi (tri thöùc, kyõ naêng) ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 20 10
11. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 1.7 MOÂI TRÖÔØNG VAØ PHAÙT TRIEÅN BEÀN VÖÕNG 2. Ñieàu kieän ñeå phaùt trieån beàn vöõng Caàn 1 cô cheá chuyeån giao taøi nguyeân cho theá heä töông lai: X S = => ?????? (1 + r) T Trong ñoù: • S – Döï tröõ voán cuûa theá heä hieän taïi • X – Chi phí khaéc phuïc haäu quaû do theá heä hieän taïi gaây ra • T – Thôøi gian keå töø thôøi ñieåm hieän taïi • r – Laõi suaát thöïc (r >0) ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 21 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 1.7 MOÂI TRÖÔØNG VAØ PHAÙT TRIEÅN BEÀN VÖÕNG 3. Nguyeân taéc hoaït ñoäng ñaûm baûo phaùt trieån beàn vöõng Nguyeân taéc 1: Möùc khai thaùc vaø söû duïng taøi nguyeân taùi taïo (h) phaûi luoân nhoû hôn möùc taùi taïo cuûa taøi nguyeân (y), h<y. Nguyeân taéc 2: Luoân duy trì löôïng chaát thaûi vaøo moâi tröôøng (w) nhoû hôn khaû naêng haáp thuï (ñoàng hoùa) cuûa moâi tröôøng (A), W<A. • Ñeå neàn kinh teá phaùt trieån beàn vöõng: – Voán döï tröõ TNTN phaûi luoân duy trì oån ñònh theo thôøi gian. – TN khoâng theå taùi taïo, khi söû duïng heát phaûi tìm ñöôïc loaïi TN thay theá. ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 22 11
12. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 1.7 MOÂI TRÖÔØNG VAØ PHAÙT TRIEÅN BEÀN VÖÕNG 4. Nguyeân taéc hoaït ñoäng ñaûm baûo phaùt trieån beàn vöõng 1. Duy trì naêng löïc taùi sinh cuûa taøi nguyeân coù khaû naêng taùi sinh 2. Khuyeán khích vieäc saùng taïo vaø aùp duïng caùc coâng ngheä chuyeån ñoåi töø vieäc söû duïng taøi nguyeân khoâng coù khaû naêng taùi sinh 3. Khai thaùc TN taùi sinh ôû toác ñoä baèng vôùi toác ñoä vaät chaát ñöôïc taùi sinh 4. Giôùi haïn quy moâ kinh teá trong khaû naêng taûi cuûa moâi tröôøng 5. Thay theá taøi nguyeân höõu haïn baèng taøi nguyeân voâ haïn 6. Giaûm tieâu duøn baèng caùch khuyeán khích tieát kieämThS. tieâu ThThTh duøngKim Chi Open university Đỗ ị 23 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 1.7 MOÂI TRÖÔØNG VAØ PHAÙT TRIEÅN BEÀN VÖÕNG 5. Caùc chæ soá phaùt trieån beàn vöõng 1)Chæ soá phaùt trieån con ngöôøi (HDI): thöôùc ño toång hôïp trình ñoä phaùt trieån cuûa con ngöôøi (söùc khoûe, tri thöùc, thu nhaäp) Chæ soá phaùt trieån giaùo duïc (EI)=(a * TL ngöôøi lôùn bieát chöõ)+(b * TL nhaäp hoïc caùc caáp) Trong ñoù: a=2/3; b = 1/3 Lk -Lmin Chæ soá tuoåi thoï trung bình (LI k) = Lmax -Lmin Trong ñoù: LI k - chæ soá tuoåi thoï trung bình cuûa daân cö Lk – tuoåi thoï bình quaân L , L – tuoåi thoï toái thieåu vaø toái ña cuûa ThS.daân cö ThThTh Kim Chi min max Open university Đỗ ị 24 12
13. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 1.7 MOÂI TRÖÔØNG VAØ PHAÙT TRIEÅN BEÀN VÖÕNG 6. Caùc chæ soá phaùt trieån beàn vöõng Chæ soá thu nhaäp ñaàu ngöôøi (II): Ño baèng GDP thöïc teá ñaàøu ngöôøi theo söùc mua töông ñöông tính baèng USD Ik -Imin Trong ñoù: II k = II - chæ soá thu nhaâïp ñaàu ngöôøi ôû vuøng k Imax -Imin k Ik – thu nhaäp bình quaân Imin , I max – giaù trò thu nhaäp ñaàu ngöôøi toái thieåu vaø toái ña HDI = 1/3EI K +1/3 LI K + 1/3II K ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 25 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 1.7 MOÂI TRÖÔØNG VAØ PHAÙT TRIEÅN BEÀN VÖÕNG 7. S l a ch n và phát tri n b n v ng Nâng cao m c s ng ph thu c ch y u vào v n TNTN và kh n ng s d ng TNTN. Có 2 gi thuy t nh ư sau: Gi thuy t th nh t: SOL -Nn kinh t có mc d tr tài nguyên (KN) th p, mu n tng mc sng (SOL) ph i tng vn tài nguyên. - Ch p nh n mc sng tng ch m, cu c sng còn khó kh n, dành vn và ngu n lc nuôi L= 0 dư ng tài nguyên. Kmin KN ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 26 13
14. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 1.7 MOÂI TRÖÔØNG VAØ PHAÙT TRIEÅN BEÀN VÖÕNG 7. S l a ch n và phát tri n b n v ng Nâng cao m c s ng ph thu c ch y u vào v n TNTN và kh n ng s d ng TNTN. Có 2 gi thuy t nh ư sau: SOL Gi thuy t th hai: - Nâng cao m c s ng 
    gi m b t v n d tr TNTN. - Mu n môi tr ư ng t t lên thì mc s ng ph i gi m xu ng. 0 KN ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 27 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 1.7 MOÂI TRÖÔØNG VAØ PHAÙT TRIEÅN BEÀN VÖÕNG P S bi u di n kh n ngSOL phát tri n b n v ng Mô hình hoán o: tuân theo gi thuy t 2, t ng SOL 
    gi m KN. Z Vùng phát tri n Mô hình phát tri n b n v ng: bn v ng - Khi t ư c m c SOL*, có th X SOL* tng ho c gi nguyên KN*. Q W S hoán o - Quan h gi a SOL và KN n m B Y trong mi n góc vuông PWQ. A 0 Kmin KN* KN ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 28 14
15. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 1.7 MOÂI TRÖÔØNG VAØ PHAÙT TRIEÅN BEÀN VÖÕNG P S bi u di n kh n ngSOL phát tri n b n v ng - Làm th nào xác nh ư c KN*?? – kh n ng ph c h i tài Z Vùng phát tri n nguyên. Ví d : bn v ng - SOL*: cao, có s c X SOL* kh e t t, có s c sáng Q W S hoán o to
    phát tri n b n B Y A v ng. 0 Kmin KN* KN ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 29 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 1.7 MOÂI TRÖÔØNG VAØ PHAÙT TRIEÅN BEÀN VÖÕNG 8. Kh n ng duy trì v n d tr tài nguyên thiên nhiên Nguyên t c c a n n kinh t b n v ng : duy trì ngu n tài nguyên thiên nhiên. - Thay th TNTN (KN) b ng tài nguyên nhân t o (KM). 
    KM > KN. - Ti n b công ngh : 1 bi n pháp gi m tiêu th tài nguyên và nâng cao SOL.  Vn : + ti n b công ngh có kéo dài mãi không? + công ngh m i có ch c ch n gây ít ô nhi m h n? ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 30 15
16. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 1.7 MOÂI TRÖÔØNG VAØ PHAÙT TRIEÅN BEÀN VÖÕNG 8. Kh n ng duy trì v n d tr tài nguyên thiên nhiên Nguyên t c c a n n kinh t b n v ng : duy trì ngu n tài nguyên thiên nhiên. - Kh n ng phát tri n kéo dài: tình tr ng chung c a các nư c nghèo ph thu c vào v n d tr tài nguyên. - Công b ng gi a các th h : vi c t o ra KM d h n nhi u so v i KN. - Ý ngh a i v i i s ng sinh v t: KN gi m
    ni sinh s ng c a sinh v t c ng b e d a. ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 31 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 1.7 MOÂI TRÖÔØNG VAØ PHAÙT TRIEÅN BEÀN VÖÕNG 6. Caùc chæ soá phaùt trieån beàn vöõng 2)Chæ soá sinh thaùi : Khoù ñònh löôïng vì tuøy thuoäc nhieàu vaøo hoaøn caûnh töï nhieân cuûa moãi quoác gia 3)Chæ soá HPI (Human Poverty Index ) cho caùc nöôùc ñang phaùt trieån 4)Chæ soá GDI chæ soá phaùt trieån giôùi 5)HFI (Human Free Index) cho caùc nöôùc phaùt trieån: vieäc laøm, toân troïng quyeàn con ngöôøi, an sinh, khoâng baïo löïc. ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 32 16
17. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng Caâu hoûi oân taäp baøi 1: 1. Hãy nêu m t vài ví d v ngo i ng (tiêu c c, tích c c) và hàng hóa công c ng. 2. Quaù trình phaùt trieån coù giôùi haïn hay khoâng? Laøm theá naøo ñeå khoâng vöôït qua caùc giôùi haïn ñoù. 3. Taïi sao ngoaïi taùc vaø haøng hoaù coâng coäng laïi lieân quan tôùi caùc vaán ñeà moâi tröôøng?cho moät ví duï ñeå minh hoaï. 4. Laøm caùch naøo ñeå ñaùnh giaù ñöôïc söï phaùt trieån beàn vöõng?? ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 33 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng Baøi 2: NGUYEÂN NHAÂN GAÂY SUY THOAÙI MOÂI TRÖÔØNG 2.1 Ti sao môi tr ư ng suy thoái ? 1). Coù nhieàu quan ñieåm khaùc nhau - Do haønh vi, thaùi ñoä öùng xöû cuûa con ngöôøi traùi vôùi luaân thöôøng ñaïo lyù
    naâng cao traùch nhieäm yù thöùc, giaùo duïc ñaïo ñöùc MT - Treân quan ñieåm moâi tröôøng : coâng baèng trong phaân phoái caùc nguoàn TN giöõa caùc theá heä hieän taïi, theá heä hieän taïi vôùi theá heä töông lai. - Treân giaùc ñoä kinh teá: phöông caùch reû tieàn ñeå thanh toaùn chaát thaûi -> khuyeán khích caùc hoaït ñoäng hieäu quaû ñeå ñònh höôùng cho caùc quyeát ñònh ñuùng ñaén traùnh oâ nhieãm moâi tröôøng ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 34 17
18. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng Baøi 2: NGUYEÂN NHAÂN GAÂY SUY THOAÙI MOÂI TRÖÔØNG 2). Haäu quaû cuûa oâ nhieãm moâi tröôøng: - Caáp ñoä ñòa phöông: oâ nhieãm nguoàn nöôùc, khoâng khí -> söùc khoûe coäng ñoàng - Caáp ñoä vuøng: möa acid oâ nhieãm khoâng khí, thöïc vaät, ñaát, nöôùc, taøi saûn - Caáp ñoä toaøn caàu: traùi ñaát noùng leân, hieän töôïng hieän öùng nhaø kính, thay ñoåi khí haäu, baõo luït, nöôùc bieån daâng cao, haïn haùn, ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 35 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng Baøi 2: NGUYEÂN NHAÂN GAÂY SUY THOAÙI MOÂI TRÖÔØNG Hai nguyeân nhaân chính: - Ñònh giaù saûn phaåm khoâng tính ñuû chi phí söû duïng caùc taøi nguyeân moâi tröôøng - Khoâng xaùc ñònh roõ quyeàn sôû höõu ñoái vôùi taøi nguyeân moâi tröôøng ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 36 18
19. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 2.2 CÔ CHEÁ HOAÏT ÑOÄNG VAØ THAÁT BAÏI CUÛA THÒ TRÖÔØNG 1) Taàm quan troïng vaø hieäu quaû cuûa thò tröôøng: - Kinh teá thò tröôøng: nhaø saûn xuaát quyeát ñònh: loaïi haøng hoùa, saûn xuaát nhö theá naøo vaø saûn xuaát cho ai. - Kinh teá keá hoaïch taäp trung: nhaø nöôùc chi phoái tôùi taát caû caùc hoaït ñoäng: saûn xuaát (loaïi saûn phaåm, soá löôïng vaø caùch thöùc saûn xuaát) vaø quaù trình phaân phoái tieâu duøng - Kinh teá hoãn hôïp: keát hôïp cuûa 2 neàn kinh teá treân, moät soá nhaø kinh teá goïi laø neàn kinh teá thò tröôøng ngaøy nay.  Vieät Nam ñang laø neàn kinh teá gì?? ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 37 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 2.3 CÔ CHEÁ HOAÏT ÑOÄNG VAØ THAÁT BAÏI CUÛA THÒ TRÖÔØNG 2) Muïc tieâu cuûa nhaø doanh nghieäp: lôïi nhuaän Lôïi nhuaän bieân = doanh thu bieân – chi phí bieân MNPB = P - MC - Lôïi nhuaän bieân : lôïi nhuaän taêng theâm khi taêng baùn moät ñôn vò saûn phaåm - Doanh thu bieân : soá tieàn taêng thu khi baùn theâm moät ñôn vò saûn phaåm - Chi phí bieân : chi phí taêng theâm khi saûn xuaát theâm moät ñôn vò saûn phaåm ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 38 19
20. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 2.3 CÔ CHEÁ HOAÏT ÑOÄNG VAØ THAÁT BAÏI CUÛA THÒ TRÖÔØNG 2) Muïc tieâu cuûa nhaø doanh nghieäp: lôïi nhuaän Th tr ư ng cnh tranh hoàn ho, hi t các iu ki n sau: - Có nhi u ng ư i sn xu t cùng sn ph m và không có ng ư i nào quy t nh giá c. - Thôngtin v sn xu t và các thông tin khác ph i y , công khai (thông tin hoàn ho) -Mi chi phí ph i ư c ph n ánh trong giá th tr ư ng. - Hàng hóa trao i trên nguyên tc s hu cá nhân.
    P ư c coi là không i khi thay i MC 
    P = MC ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 39 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 3) Möùc saûn löôïng toái ña hoùa lôïi nhuaän MR hay MC MC MR – Doanh thu bieân MC – Chi phí bieân Kn P = MR Chöùng minh : Qm laø möùc saûn löôïng toái öu cuûa Hn doanh nghieäp? O Qn Qm Q ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 40 20
21. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 4) Caùch thöùc thò tröôøng söû duïng TNMT coù giaù vaø khoâng coù giaù + Trong thò tröôøng töï do, 2 yeáu toá quyeát ñònh möùc saûn xuaát:  Gía ñôn vò moät saûn phaåm coù theå baùn ñöôïc  Chi phí ñeå saûn xuaát ra moät ñôn vò saûn phaåm - Doanh nghieäp seõ chæ söû duïng taøi nguyeân ñeå saûn xuaát möùc saûn löôïng: MR = MC - Ñoái vôùi taøi nguyeân moâi tröôøng ñöôïc söû duïng mieãn phí thì nhaø saûn xuaát coù xu höôùng khoâng tính toaùn ñeå söû chuùng moät caùch mieãn phí. Ví duï: trang 40 Keát luaän: caùch söû duïng taøi nguyeân nhö theá coù lôïi cho doanh nghieäp nhöng coù haïi cho moâi tröôøng (cho xaõ hoäi), phaùt sinh chi phí ngoaïi taùc Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 5) Caùc chi phí ngoaïi taùc vaø s th t bi ca th tr ư ng Tr ư ng hp ngo i ng tiêu cc: c tr ưng cho ngành CN P (vn ) MSC = MC + MEC S thay i c a s n lư ng t i ưu xã h i S= MC và s n l ư ng th c t th tr ư ng
    thi t A MEC hi c a tam giác P E S EAB. B PM D = MB = MSB 0 QA QS QM Q Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi 21
22. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 5) Caùc chi phí ngoaïi taùc vaø s th t bi ca th tr ư ng Tr ư ng hp ngo i ng tiêu cc: ca mt doanh nghi p P (vn ) S thay i ca chi phí MSC = MC + MEC ròng xã hi và chi phí th c t to ra sn A ph m ca nhà sn MC xu t
    không tuân E theo ci thi n Pareto. P M B MEC 0 Q* Q1 Q Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 5) Caùc chi phí ngoaïi taùc vaø s th t b i c a th tr ư ng Tr ư ng h p ngo i ng tích c c - Tính phi hi u qu xu t P (vn ) hi n bi các cá nhân không ư c hư ng tt c các li ích ca vi c S= MC = MSC tr ng và s dng rng.
    PS là giá quá cao A khuy n khích ho t P E S ng kinh t mc B PM mong mu n ca xã hi. MSB = MB + MEB PN -Cn tr cp (MEB = PS D = MB -PN)
    khuy n khích MEB tr ng rng. 0 QM QS Q Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi 22
23. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 5) Caùc chi phí ngoaïi taùc vaø chi phí toái öu cuûa xaõ hoäi Soá löôïng chaát oâ nhieãm thaûi ra vaø ñöôïc haáp thuï oâ nhieãm thaûi ra Chöùng minh : Qa laø möùc Khaû naêng haáp thu saûn löôïng toái ña maø A moâi tröôøng coù theå haáp thuï? Löôïng oâ nhieãm tyû leä thuaän vôùi saûn löôïng 0 Qa Q Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng MNPB = lôïi ích bieân (hay doanh thu bieân) - chi phí bieân MNPB = P - MC MNPB, MEC - Lôïi ích bieân: Doanh thu taêng Löôïng oââ nhieãm M theâm do saûn xuaát theâm 1 ñôn vò saûn phaåm gaây oâ nhieãm H MEC - Chi phí bieân: chi phí taêng theâm MNPB G khi saûn xuaát theâm 1 ñôn vò saûn K phaåm gaây oâ nhieãm S d a MNPB (marginal net private benefit): Lôïi ích tö nhaân roøng bieân R MEC (marginal externality cost): chi c b phí ngoaïi öùng bieân O Q Qa k Qs Qm Q Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi 23
24. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng H Löôïng oââ nhieãm Caâu hoûi yeâu caàu 1. Taïi sao ñöôøng MEC ñi H MEC MNPB leân töø möùc saûn löôïng G Qa maø khoâng phaûi töø L goác toïa ñoä O. E d a 2. Chöùng minh Q s laø möùc saûn löôïng toái öu cuûa xaõ hoäi. 
    b c O Q Q a K Qs Qp Q Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng Caùc vaán ñeà treân cho thaáy: 1. Caùc ngoaïi öùng khoâng bieán maát. Khoái löôïng b coøn toàn taïi nhö ngoaïi öùng toái öu löôïng chaát thaûi < khaû naêng haáp thu cuûa moâi tröôøng 2. Chi phí vaø doanh thu cuûa doanh nghieäp quyeát ñònh bôûi nhöõng löïc löôïng thò tröôøng nhöng chi phí thöôøng bò quyeát ñònh bôûi nhöõng chính saùch cuûa nhaø nöôùc, ñaëc bieät trong caùc nöôùc ñang phaùt trieån, Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi 24
25. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng Trôï caáp laøm giaûm chi phí nhö theá naøo? MNPB, MEC Löôïng oââ nhieãm H Chi phí saûn xuaát giaûm, MNPB * MNPB -> MNPB*, taêng MEC lôïi ích tö nhaân. Ngöôøi G gaây oâ nhieãm môû roäng S* d saûn xuaát -> Q p* vaø taïo MNPB a ra chi phí ngoaïi öùng S cao hôn tröôùc. b c O Q a Qp Qp* Q Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 2.3 Söï thaát baïi cuûa chính quyeàn trong vaán ñeà moâi tröôøng 1. Taïi sao chính quyeàn can thieäp? - Baûo veä nhöõng naïn nhaân cuûa caùc taùc ñoäng ngoaïi taùc. Ví duï: p.46 - Ñaëc tính cuûa moät soá loaïi taøi nguyeân khoâng thuoäc sôû höõu cuûa ai, töï do tieáp caän
    coù xu höôùng bò laïm duïng, khoâng ai baûo veä. Ví duï: 2. Taïi sao chính quyeàn thaát baïi? - Chòu chi phoái cuûa nhoùm ngöôøi naøo ñoù trong xaõ hoäi, khi caùc quy ñònh veà moâi tröôøng laøm taêng chi phí cho nhoùm ngöôøi naøy. - Vì lyù do chính trò, ví duï: - Khoâng ñuû khaû naêng thu thaäp thoâng tin cho pheùp theo doõi haäu quaû cuûa hoaït ñoäng kinh t nào ó. Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi 25
26. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng Caâu hoûi oân taäp baøi 2 1. Khi saûn xuaát ôû möùc saûn löôïng naøo thì toång lôïi nhuaän cuûa doanh nghieäp laø toái ña? chöùng minh doanh nghieäp chæ saûn xuaát ñeán möùc saûn löôïng maø doanh thu bieân baèng chi phí bieân. 2. Chöùng minh raèng neáu saûn xuaát ôû möùc saûn löôïng maø taïi ñoù chi phí ngoaïi öùng bieân baèng lôïi ích tö nhaân roøng bieân thì lôïi ích cuûa xaõ hoäi laø toái ña. 3. Tröôøng hôïp nhaø nöôùc trôï caáp giaù cho caùc doanh nghieäp thì ñieàu gì seõ xaûy ra? Veõ ñoà thò vaø giaûi thích. 4. Nêu ví d minh h a th t b i c a nhà n ư c các n ư c ang phát tri n trong v n môi tr ư ng ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 51 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng Bài t p 1 Moät nhaø maùy saûn xuaát bia coù haøm lôïi nhuaän bieân vaø haøm chi phí taùc haïi bieân nhö sau: MNPB = ax + b vaø MEC = 2x – 70(ngaøn ñoàng) vôùi x – saûn phaåm (taán). a. Veõ ñoà thò vaø xaùc ñònh mc sn lư ng ti ưu ca doanh nghi p và ca xã hi.Via=-1vab=200. b. Ñöôøng chi phí ngo i öùng khoâng thay ñoåi. Tröôøng hôïp doanh nghieäp ñöôïc nhaän trôï caáp töø chính phuû, do ñoù doanh nghieäp môû roäng saûn xuaát, vaø taêng möùc saûn löôïng tôùi toái ña laø 400 taán. Tuy nhieân, möùc saûn löôïng toái öu cuûa xaõ hoäi laïi laø 200 taán. Haõy cho bieát ñöôøng lôïi ích tö nhaân roøng bieân thay ñoåi nhö theá naøo? c. Th hi n kt qu tính toán trên th . ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 52 26
27. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng Bài t p 2 Gi s có 1 ch nuôi ong (A) cnh 1 ch tr ng nhãn (N). A ư c li bi 1 t ong th ph n ư c cho kho ng 1 ha nhãn. N không ph i chi tr gì cho A vì ong ư c th t do. Tuy nhiên, theo tính toán thì s t ong quá ít không th ph n cho toàn b vư n nhãn, do ó N ph i hoàn tt vi c th ph n bng nhân to, kho n chi phí ư c tính kho ng 10$/ha nhãn. Bi t hàm chi phí biên ca A là MC = 10 + 2Q (Q – s t ong). Mi t ong to ra ư c lư ng mt là 10kg, giá th tr ư ng là 2$/kg mt. a) Hãy cho bi t A nuôi bao nhiêu t ? (/s: 5 t ) b) ó có ph i là t ong hi u qu không?vì sao? c) có hi u qu v m t xã h i, cho bi t A nên nuôi bao nhiêu t ? (/s: 10 t ) d) Th hi n k t qu tính toán trên th . ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 53 27