›
›

Bài giảng Kinh tế học - Chương 4: Lý thuyết lợi ích - TS. Trần Văn Hoà

ppt 53 trang phuongnguyen 40
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng Kinh tế học - Chương 4: Lý thuyết lợi ích - TS. Trần Văn Hoà", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pptbai_giang_kinh_te_hoc_chuong_4_ly_thuyet_loi_ich_ts_tran_van.ppt

Nội dung text: Bài giảng Kinh tế học - Chương 4: Lý thuyết lợi ích - TS. Trần Văn Hoà

  1. CHƯƠNG 4 Lí THUYẾT LỢI ÍCH
  2. ◆ Hành vi của người tiờu dựng tối đa hoỏ lợi ớch? ◆ Giải thớch đường cầu cú độ dốc õm ◆ Nguyờn tắc lựa chọn tiờu dựng tối ưu 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 2
  3. I. Lý thuyết về lợi ớch Lợi ớch cú thể đo lường được Ba giả thiết cơ bản: 1. Thị hiếu là hoàn chỉnh 2. Thị hiếu cú tớnh bắc cầu 3. Người tiờu dựng thớch nhiều hàng hoỏ hơn là ớt 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 3
  4. Giả thiết 1- thị hiếu là hoàn chỉnh ◆ Cú nghĩa là người tiờu dựng cú thể so sỏnh và xếp hạng tất cả cỏc giỏ hàng hoỏ. ◆ Vớ dụ, nếu cú 2 giỏ hàng hoỏ A và B, người tiờu dựng cú thể thớch A hơn B hoặc thớch B hơn A hoặc bàng quan (thờ ơ) đối với 2 giỏ hàng hoỏ trờn. 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 4
  5. Giả thiết 2 - thị hiếu cú tớnh bắc cầu ◆ Nghĩa là nếu người tiờu dựng thớch A hơn B, và thớch B hơn C thỡ sẽ thớch A hơn C 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 5
  6. Giả thiết 3 - thớch nhiều hơn ớt ◆ Nếu bỏ qua chi phớ thỡ người tiờu dựng luụn luụn muốn cú nhiều hàng hoỏ hơn là cú ớt 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 6
  7. 1.1. Thế nào là lợi ớch? Lợi ớch (U) là sự hài lũng, sự thoả món do tiờu dựng hàng hoỏ hay dịch vụ Tổng lợi ớch (TU) là tổng thể sự hài lũng do tiờu dựng cỏc hàng hoỏ hay dịch vụ Lợi ớch cận biờn (MU) phản ảnh mức độ hài lũng do tiờu dựng một đơn vị sản phẩm cuối cựng mang lại 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 7
  8. Lợi ớch cận biờn (MU) phản ảnh mức độ hài lũng do tiờu dựng một đơn vị sản phẩm cuối cựng mang lại TU MU = Q 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 8
  9. Tổng lợi ớch và lợi ớch cận biờn Q TU MU 0 0 - 1 3 3 (3 – 0)/(1-0) = 3/1 2 5 2 (2/1) 3 6 1(1/1) 4 6 0 (0/1) 5 5 -1(-1/1) 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 9
  10. 1.2. Quy luật lợi ớch cận biờn giảm dần ◆ Lợi ớch cận biờn của một hàng hoỏ cú xu hướng giảm khi lượng hàng hoỏ đú được tiờu dựng nhiều hơn trong một thời gian nhất định. 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 10
  11. Đường lợi ớch cận biờn là đường cầu Lợi ớch cận biờn cú 7 TU xu hướng giảm dần 6 5 MU 4 4 3 3 2 2 1 1 0 0 0 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 6 -1 Q Q Tổng lợi ớch (TU) Lợi ớch cận biờn (MU) 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 11
  12. 1.3. Tối đa hoỏ lợi ớch của người tiờu dựng ◆ Mục tiờu của người tiờu dựng là tối đa hoỏ lợi ớch (đạt được sự thoả món tối đa) ◆ Sự lựa chọn bị ràng buộc bởi cỏc yếu tố: – Sở thớch (yếu tố chủ quan) – Ngõn sỏch và giỏ hàng hoỏ (khỏch quan) ◆ Làm thế nào để lựa chọn? 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 12
  13. Nguyờn tắc lựa chọn tối ưu Tối đa hoỏ lợi ớch đạt được khi ngõn sỏch được phõn bổ sao cho lợi ớch cận biờn trờn mỗi đồng chi tiờu đều bằng nhau đối với mọi hàng hoỏ 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 13
  14. MU MU MU F = C = = Z PF PC PZ Giải thớch nguyờn tắc lựa chọn tối ưu! 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 14
  15. • Nếu một NTD thu được độ thoả dụng (lợi ớch) cao hơn từ việc chi thờm 1 đồng cho thực phẩm thay vỡ quần ỏo thỡ người này cú thể tăng độ thoả dụng của mỡnh bằng cỏch chi tiờu nhiều hơn cho thực phẩm. Vỡ lợi ớch cận biờn của mỗi đồng bổ sung chi cho thực phẩm cao hơn so với mỗi đồng bổ sung chi cho quần ỏo, nờn người này sẽ chuyển ngõn sỏch của mỡnh cho thực phẩm thay vỡ mua quần ỏo. Cuối cựng, lợi ớch cận biờn của thực phẩm sẽ giảm (QL lợi ớch cận biờn giảm) và lợi ớch cận biờn của quần ỏo sẽ tăng lờn. Chỉ khi NTD này đạt được lợi ớch cận biờn trờn mỗi đồng chi tiờu như nhau đối với mọi hàng hoỏ, thỡ khi đú mới đạt được lợi ớch lớn nhất.(S19)(S21) 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 15
  16. Số đơn vị hàng Uống trà Chơi điện tử hoỏ (TUT) (TUE) (Q) 0 0 0 1 15 10 2 23 19 3 25 26 4 25 31 5 22 34 6 12 35 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 16
  17. ◆ Giới hạn ngõn sỏch M = 1.500 đồng PT = 500 đ/cốc PE = 250 đ/lần Chọn uống bao nhiờu cốc trà đỏ và/hoặc chơi bao nhiờu lần điện tử để đạt tổng lợi ớch lớn nhất??? 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 17
  18. nếu uống trà 1 cốc TU = 15 500đ đầu tiờn nếu chơi ĐT 2 lần TU = 19 nếu uống trà 1 cốc TU = 15 500đ thứ hai nếu chơi ĐT 2 lần TU = 12 nếu uống trà 1 cốc TU = 8 500đ cuối cựng nếu chơi ĐT 2 lần TU = 12 KL: Người này sẽ chọn 4 lần chơi TU = 19 + 15 + 12 = 46 điện tử và uống 1 cốc trà đỏ sẽ đạt M = 4x250 + 1x500 = 1500đ được lợi ớch lớn nhất là 46 đv lợi ớch 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 18
  19. Q TUT MUT TUE MUE MUT/PT MUE/PE 0 0 - 0 - - - 1 15 15 10 10 0.030 0.040 2 23 8 19 9 0.016 0.036 3 25 2 26 7 0.004 0.028 4 25 0 31 5 0.000 0.020 5 22 -3 34 3 -0.006 0.012 6 12 -10 35 1 -0.020 0.004 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 19
  20. ◆ Nếu ngõn sỏch tăng lờn 3000đ, giỏ 2 hàng hoỏ khụng đổi ◆ Lựa chọn tập hợp tiờu dựng nào tối ưu? ◆ Tổng lợi ớch tối đa là bao nhiờu? 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 20
  21. Q TUT MUT TUE MUE MUT/PT MUE/PE 0 0 - 0 - - - 1 15 15 10 10 0.030 0.040 2 23 8 19 9 0.016 0.036 3 25 2 26 7 0.004 0.028 4 25 0 31 5 0.000 0.020 5 22 -3 34 3 -0.006 0.012 6 12 -10 35 1 -0.020 0.004 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 21
  22. ◆ Chọn 6 lần chơi điện tử và uống 3 cốc trà đỏ ◆ TU = 35 + 25 = 60 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 22
  23. II. Đường bàng quan ◆ Cú thể biểu diễn thị hiếu người tiờu dựng bằng cỏc đường bàng quan ◆ Đường bàng quan là đường biểu diễn những kết hợp lựa chọn cỏc giỏ hàng hoỏ khỏc nhau và đem đến một lợi ớch như nhau cho người tiờu dựng 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 23
  24. Giỏ cỏc hàng hoỏ Giỏ hàng Đơn vị thực Đơn vị quần hoỏ phẩm ỏo A 20 30 B 10 50 D 40 20 E 30 40 G 10 20 H 10 40 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 24
  25. Mụ tả sở thớch người tiờu dựng 60 I II 50 50 II 40 40 40 30 30 Quần ỏo Quần 20 20 20 IV III 10 IV 0 0 10 20 30 40 50 Lương thực Cỏc giỏ hàng hoỏ ở vựng II được ưa thớch hơn vựng IV. Trong khi lựa chọn cỏc giỏ hàng hoỏ ở vựng I và vựng III, người tiờu dựng sẽ bàng quan, chọn tập hợp nào cũng được. 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 25
  26. Mụ tả sở thớch người tiờu dựng 60 Đường bàng 50 B quan 40 A n ỏo n 30 ầ Qu 20 10 D 0 0 10 20 30 40 50 Lương thực Người tiờu dựng cú thể bàng quan với cỏc giỏ hàng hoỏ (B, A, D), vỡ chỳng đưa đến cho người này một sự hài lũng (lợi ớch) như nhau. 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 26
  27. Bản đồ cỏc đường bàng quan 60 50 40 30 20 10 0 0 10 20 30 40 50 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 27
  28. Tớnh chất của đường bàng quan 1. Đường bàng quan cú độ dốc õm Người tiờu dựng thớch nhiều hơn ớt, nờn muốn được thờm nhiều hàng hoỏ này phải hy sinh một ớt hàng hoỏ khỏc. 2. Đường bàng quan ở cỏch xa gốc toạ độ thỡ càng được ưa thớch hơn những đường gần gốc toạ độ. 3. Cỏc đường bàng quan khụng cắt nhau. 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 28
  29. Người tiờu dựng A Người tiờu dựng B Hàng hoỏ Y hoỏ Hàng Hàng hoỏ Y hoỏ Hàng Hàng hoỏ X Hàng hoỏ X 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 29
  30. Người tiờu dựng C Người tiờu dựng D Hàng hoỏ Y hoỏ Hàng Hàng hoỏ Y hoỏ Hàng Hàng hoỏ X Hàng hoỏ X 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 30
  31. Y A 1 3 2 B o X Cỏc đường bàng quan khụng cắt nhau?! 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 31
  32. Tỷ lệ thay thế biờn (MRS) ◆ Tỷ lệ thay thế biờn của hàng hoỏ X đối với hàng hoỏ Y là lượng hàng hoỏ Y mà một người tiờu dựng sẵn sàng từ bỏ để mua thờm một đơn vị hàng hoỏ X, mà vẫn giữ nguyờn mức độ hài lũng (lợi ớch) như cũ Y MRS = X 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 32
  33. ◆ Tỷ lệ thay thế biờn (MRS) là độ dốc của đường bàng quan Y Đường bàng quan Y2 Y2 − Y1 Y MRS = 1 X2 − X1 X X1 X2 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 33
  34. Hàng hoỏ thay thế hoàn hảo và bổ sung hoàn hảo Nước chanh Giày phải Nước cam Giày trỏi 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 34
  35. III. Đường giới hạn ngõn sỏch ◆ Giả sử một người tiờu dựng cú ngõn sỏch M = 80 $ để mua 2 hàng hoỏ: Thực phẩm (F) và Quần ỏo (C) 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 35
  36. Giỏ hàng Thực phẩm Quần ỏo Ngõn sỏch hoỏ (F) (C) A 0 40 80 B 20 30 80 D 40 20 80 E 60 10 80 G 80 0 80 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 36
  37. Đường giới hạn ngõn sỏch Độ dốc đường 50 QA) ị ngõn sỏch = 40 Giỏ hàng hoỏ đơn v C −10 1 P ố F 30 = = − = − trờn trục hoành F 20 2 P C (SC C 20 chia cho giỏ hàng hoỏ trờn 10 trục tung 0 0 20 40 60 80 100 F (Số đơn vị TP) 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 37
  38. ◆ Phương trỡnh của đường ngõn sỏch: M = PF.F + PC.C M P C = − F F PC PC 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 38
  39. Thay đổi thu nhập Đường giới hạn ngõn sỏch 100 QA) ị 90 Tỏc động 80 đơn v 70 của thay ố 60 đổi thu (SC 50 nhập đến 40 30 đường 20 10 ngõn sỏch 0 0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 F (Số đơn vị TP) 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 39
  40. Thay đổi giỏ cả Đường giới hạn ngõn sỏch 50 QA) Tỏc động ị của thay 40 đơn v đổi giỏ cả ố 30 C (SC hàng hoỏ 20 đến 10 đường ngõn sỏch 0 0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 F (Số đơn vị TP) 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 40
  41. IV. Sự lựa chọn của người tiờu dựng Lựa chọn của người tiờu dựng 60 50 n ỏo) MRS = P /P ầ 40 F C qu ị 30 MU F MU C 20 đơn v = ố 10 PF PC C (S C 0 0 10 20 30 40 50 60 70 80 F (Số đơn vị TP) 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 41
  42. C MRS = F U MU = U = MU C C C C U MU = U = MU F F F F MU C C = MU F F C MU MU = F MRS = F F MU C MU C MU P MU MU F = F F = C Đó c/m! MU C PC PF PC 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 42
  43. Thay đổi thu nhập Đường tiờu dựng - thu nhập 100 Tỏc động Y 90 của thay 80 đổi thu 70 60 nhập đến 50 40 sự lựa 30 chọn tiờu 20 10 dựng tối 0 ưu 0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 Y và X là hai hàng hoỏ gỡ?X 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 43
  44. Thay đổi thu nhập Đường tiờu dựng - thu nhập Tỏc động Y 100 của thay 90 80 đổi thu 70 nhập đến 60 50 sự lựa 40 30 chọn tiờu 20 10 dựng tối 0 ưu 0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 X Y và X là hai hàng hoỏ gỡ? 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 44
  45. Thay đổi giỏ cả Đường giỏ cả - tiờu dựng Tỏc động 50 QA) ị của thay 40 đơn v đổi giỏ cả ố 30 hàng hoỏ (SC đến sự lựa 20 chọn tiờu 10 dựng tối 0 ưu 0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 F (Số đơn vị TP) 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 45
  46. Suy ra đường cầu Đường giỏ cả - tiờu dựng 50 QA) ị 40 đơn v Từ đường ố 30 C (SC giỏ cả-tiờu 20 dựng cú 10 0 thể suy ra 0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 F (Số đơn vị TP) được P đường cầu F của hàng 1 hoỏ F 0,5 D QF 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 46
  47. V. Hiệu ứng thu nhập và hiệu ứng thay thế C R F1E -Hióỷu ổùng thay thóỳ, tổồng ổùng vồùi chuyóứn tổỡ A sang D B A D EF - Hióỷu ổùng thu U2 2 U1 nhỏỷp, tổồng ổùng vồùi chuyóứn tổỡ D sang B S T F F1 E F2 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 47
  48. ◆ Hiệu ứng thay thế là sự thay đổi tiờu dựng một hàng hoỏ do cú sự thay đổi giỏ cả của hàng hoỏ đú, với độ thoả dụng khụng thay đổi ◆ Hiệu ứng thu nhập là sự thay đổi tiờu dựng do sức mua tăng lờn, trong điều kiện giỏ hàng hoỏ khụng đổi. 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 48
  49. VI. Thặng dư tiờu dựng Thặng dư tiờu dựng 20 Thặng dư tiờu dựng là diện tớch nằm phớa S dưới đường cầu và CS nằm trờn đường giỏ 14 D 7 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 49
  50. Nghịch lý giữa nước và kim cương Kim cương Nước Giỏ cao nhưng thặng Giỏ thấp nhưng thặng dư tiờu dựng nhỏ dư tiờu dựng lớn 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 50
  51. Túm tắt chương 4 ◆ Thị hiếu/sở thớch của người tiờu dựng ◆ Lợi ớch, tổng lợi ớch, lợi ớch cận biờn ◆ Đường bàng quan ◆ Tỷ lệ thay thế biờn (MRS) ◆ Đường giới hạn ngõn sỏch (đường ngõn sỏch) ◆ Đường tiờu dựng - thu nhập, giỏ cả-tiờu dựng ◆ Lựa chọn tối ưu của người tiờu dựng ◆ Hiệu ứng thay thế và hiệu ứng thu nhập ◆ Thặng dư tiờu dựng (CS) 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 51
  52. Bài tập chương 4 \Baitap\chg3BT.doc Bài tập chương 3 trong 101 Bài tập Vi mụ chọn lọc 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 52
  53. Đọc thờm 1. R. S. Pindyck, D.L. Rubinfeld, Kinh tế học vi mụ, NXB Thống kờ, Hà Nội 1999 2. D. Begg, Kinh tế học (tập 1), NXB Thống kờ, Hà Nội 2007 3. Mansfield Edwin, Microeconomics - Theory and application, W.W.Norton&Company, Inc, New York 7/13/2021 â Dr. Tran Van Hoa, HCE 53