›
›

Bài giảng Kế toán tài chính 1, 2, 3 - Ths. Nguyễn Thanh Huyền

pdf 211 trang phuongnguyen 9410
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng Kế toán tài chính 1, 2, 3 - Ths. Nguyễn Thanh Huyền", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pdfbai_giang_ke_toan_tai_chinh_1_2_3_ths_nguyen_thanh_huyen.pdf

Nội dung text: Bài giảng Kế toán tài chính 1, 2, 3 - Ths. Nguyễn Thanh Huyền

  1. TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC TOÂN ÑÖÙC THAÉNG PHOØNG TRUNG CAÁP CHUYEÂN NGHIEÄP & DAÏY NGHEÀ # " MOÂN HOÏC BAØI GIAÛNG KEÁ TOAÙN TAØI CHÍNH 1 2 3 GIAÛNG VIEÂN: ThS. NGUYEÃN THANH HUYEÀN
  2. 1 TOÅ CHÖÙC COÂNG TAÙC KEÁ TOAÙN TRONG DOANH NGHIEÄP Muïc tieâu chöông 1 Theo quy ñònh cuûa Luaät keá toaùn ñöôïc Quoác hoäi khoaù XI, kyø hoïp thöù 3 thoâng qua ngaøy 17/6/2003, yeâu caàu doanh nghieäp phaûi “Toå chöùc boä maùy keá toaùn, boá trí ngöôøi laøm keá toaùn hoaëc thueâ laøm keá toaùn”. Coâng taùc keá toaùn coù aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán chaát löôïng vaø hieäu quaû cuûa coâng taùc quaûn lyù ôû moät doanh nghieäp, ñoàng thôøi ñaùp öùng ñöôïc caùc yeâu caàu quaûn lyù khaùc nhau cuûa caùc ñoái töôïng coù quyeàn haïn tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp ñeán hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp. Vì vaäy, sau khi hoïc chöông naøy, hoïc sinh coù theå bieát ñöôïc noäi dung vaø phöông phaùp toå chöùc coâng vieäc keá toaùn trong moät doanh nghieäp. I. TOÅ CHÖÙC VAÄN DUÏNG HEÄ THOÁNG CHÖÙNG TÖØ KEÁ TOAÙN Chöùng töø sao cheùp laïi nguyeân traïng cuûa nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh vaø coù kyù nhaän, laø caên cöù phaùp lyù ñeå phaûn aùnh caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh vaø ñaõ hoaøn thaønh, laø nguoàn thoâng tin ban ñaàu cuûa coâng taùc keá toaùn, laø cô sôû ñeå ghi cheùp vaøo soå keá toaùn. Heä thoáng bieåu maãu chöùng töø keá toaùn aùp duïng cho caùc doanh nghieäp, goàm: - Chöùng töø keá toaùn ban haøng theo cheá ñoä keá toaùn doanh nghieäp QÑ15/2006/QÑ-BTC ngaøy 20/3/2006 hay QÑ48/2006/QÑ-BTC ngaøy 14/09/2006, goàm 5 chæ tieâu: + Chæ tieâu lao ñoäng tieàn löông + Chæ tieâu haøng toàn kho + Chæ tieâu baùn haøng + Chæ tieâu tieàn teä + Chæ tieâu TSCÑ - Chöùng töø keá toaùn ban haønh theo caùc vaên baûn phaùp luaät khaùc, chaúng haïn nhö vaên baûn höôùng daãn Luaät thueá GTGT coù caùc maãu quy ñònh veà hoaù ñôn GTGT, hoaù ñôn baùn haøng thoâng thöôøng, phieáu xuaát kho kieâm vaän chuyeån noäi boä; vaên baûn höôùng daãn luaät lao ñoäng 1
  3. Noäi dung cuûa vieäc xaây döïng heä thoáng chöùng töø: - Vaän duïng heä thoáng bieåu maãu chöùng töø keá toaùn: haàu heát laø caùc maãu höôùng daãn, chæ tröø moät soá maãu bieåu laø baét buoäc. Khi söû duïng caàn chuù yù löïa choïn soá löôïng chöùng töø coù saün trong danh muïc ñeå thieát keá vaø söû duïng theo ñaëc ñieåm saûn xuaát kinh doanh cuûa töøng ñôn vò. Ngöôøi ñöùng ñaàu phoøng keá toaùn trình laõnh ñaïo ñôn vò duyeät vaø ban haønh maãu bieåu chöùng töø ñaõ choïn ñeå söû duïng trong ñôn vò. - Laäp chöùng töø keá toaùn: chæ laäp 1 laàn chöùng töø keá toaùn cho moät nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh. Noäi dung chöùng töø phaûi ñaày ñuû chæ tieâu, roõ raøng, trung thöïc vôùi noäi dung nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh. Chöõ vieát treân chöùng töø roõ raøng, khoâng taåy xoaù, khoâng vieát taét, soá tieàn vieát baèng chöõ phaûi khôùp ñuùng vôùi soá tieàn vieát baèng soá. Laäp chöùng töø ñuû theo soá lieân quy ñònh. - Kyù chöùng töø keá toaùn: phaûi coù ñuû chöõ kyù theo chöùc danh quy ñònh treân chöùng töø, kyù baèng buùt bi hoaëc buùt möïc, khoâng ñöôïc kyù baèng möïc ñoû. Chöõ kyù cuûa ngöôøi ñöùng ñaàu doanh nghieäp, cuûa keá toaùn tröôûng vaø daáu ñoùng treân chöùng töø phaûi phuø hôïp vôùi maãu daáu vaø chöõ kyù coøn giaù trò ñaõ ñaêng kyù. - Trình töï luaân chuyeån vaø kieåm tra chöùng töø: bao goàm caùc böôùc + Laäp, tieáp nhaän, xöû lyù chöùng töø + Keá toaùn vieân, keá toùan tröôûng kieåm tra vaø kyù hoaëc trình ngöôøi ñöùng ñaàu doanh nghieäp kyù duyeät + Phaân loaïi, saép xeáp chöùng töø, ñònh khoaûn vaø ghi soå keá toaùn. + Löu tröõ, baûo quaûn chöùng töø. II. TOÅ CHÖÙC VAÄN DUÏNG HEÄ THOÁNG TAØI KHOAÛN KEÁ TOAÙN Taøi khoaûn phaûn aùnh caùc ñoái töôïng keá toaùn, theo doõi söï bieán ñoäng cuûa caùc ñoái töôïng keá toaùn. Heä thoáng taøi khoaûn do cheá ñoä keá toaùn Nhaø nöôùc ban haønh, mang tính chaát thoáng nhaát, söû duïng cho moïi loaïi hình doanh nghieäp. Treân cô sôû heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn thoáng nhaát ñaõ ban haønh, tuøy thuoäc vaøo ñaëc ñieåm hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, yeâu caàu veà trình ñoä quaûn lyù maø xaùc ñònh nhöõng taøi khoaûn caàn söû duïng ñeå phaûn aùnh ñöôïc ñaày ñuû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, taøi saûn hieän coù vaø tình hình bieán ñoäng trong kyø. Khi xaây döïng heä thoáng taøi khoaûn cho ñôn vò, keá toaùn caàn phaûi: - Döïa vaøo quy moâ veà voán vaø nguoàn lao ñoäng trong doanh nghieäp ñeå löïa choïn heä thoáng taøi khoaûn ban haønh keøm theo QÑ15/2006/QÑ-BTC ngaøy 20/3/2006 hay QÑ48/2006/QÑ-BTC ngaøy 14/09/2006, 2
  4. - Töø heä thoáng taøi khoaûn doanh nghieäp seõ aùp duïng, keá toaùn tieán haønh löïa choïn taøi khoaûn naøo seõ ñöôïc doanh nghieäp söû duïng. - Töø soá löôïng taøi khoaûn söû duïng ñaõ choïn löïa, keá toaùn tieán haønh thieát keá chi tieát heä thoáng taøi khoaûn cho ñôn vò. III. TOÅ CHÖÙC VAÄN DUÏNG HEÄ THOÁNG SOÅ KEÁ TOAÙN VAØ HÌNH THÖÙC KEÁ TOAÙN Hình thöùc keá toaùn laø caùc maãu soå keá toaùn, soá löôïng soå, keát caáu caùc loaïi soå vaø moái lieân heä giöõa caùc soå keá toaùn duøng ñeå ghi cheùp, toång hôïp soá lieäu keá toaùn töø chöùng töø goác ñeå coù theå laäp caùc baùo caùo keá toaùn theo moät trình töï vaø phöông phaùp nhaát ñònh. Theo quy ñònh hieän haønh, coù 5 hình thöùc keá toaùn sau: - Hình thöùc keá toaùn Nhaät kyù chung - Hình thöùc keá toaùn Nhaät kyù - soå caùi - Hình thöùc keá toaùn Chöùng töø ghi soå - Hình thöùc keá toaùn Nhaät kyù chöùng töø - Hình thöùc keá toaùn treân maùy vi tính Tuøy theo ñaëc ñieåm hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, soá löôïng nhaân vieân keá toaùn maø doanh nghieäp seõ vaän duïng moät trong 5 hình thöùc trong coâng taùc keá toaùn cho phuø hôïp vôùi ñôn vò mình. IV. TOÅ CHÖÙC THÖÏC HIEÄN CHEÁ ÑOÄ BAÙO CAÙO KEÁ TOAÙN Baùo caùo keá toaùn laø keát quaû cuûa coâng taùc keá toaùn trong doanh nghieäp, cung caáp nhöõng thoâng tin höõu ích quan troïng cho caùc ñoái töôïng coù lieân quan beân trong vaø beân ngoaøi doanh nghieäp. Heä thoáng baùo caùo keá toaùn goàm 2 heä thoáng: baùo caùo taøi chính vaø baùo caùo keá toaùn quaûn trò. Baùo caùo taøi chính phaûn aùnh tình hình taøi chính cuûa doanh nghieäp baèng caùch toång hôïp caùc nghieäp vuï kinh teá, taøi chính coù cuøng tính chaát kinh teá thaønh caùc yeáu toá cuûa baùo caùo taøi chính. Baùo caùo taøi chính laø baùo caùo baét buoäc, ñöôïc nhaø nöôùc quy ñònh thoáng nhaát veà danh muïc caùc baùo caùo, bieãu maãu vaø heä thoáng caùc chæ tieâu, phöông phaùp laäp, nôi gôûi baùo caùo vaø thôøi gian gôûi baùo caùo. Theo qui ñònh hieän nay, heä thoáng baùo caùo taøi chính bao goàm: - Baûng caân ñoái keá toaùn - Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh, 3
  5. - Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä - Thuyeát minh baùo caùo taøi chính. Baùo caùo keá toaùn quaûn trò ñöôïc laäp ra ñeå phuïc vuï cho yeâu caàu quaûn lyù noäi boä doanh nghieäp. V. VAÄN DUÏNG HÌNH THÖÙC TOÅ CHÖÙC COÂNG TAÙC KEÁ TOAÙN Hieän nay coù hai hình thöùc toå chöùc coâng taùc keá toaùn: - Toå chöùc coâng taùc keá toaùn taäp trung. - Toå chöùc coâng taùc keá toaùn phaân taùn. Vieäc löïa choïn hình thöùc toå chöùc coâng taùc keá toaùn phaûi caên cöù vaøo ñaëc ñieåm toå chöùc saûn xuaát kinh doanh, ñieàu kieän vaø trình ñoä quaûn lyù trong ñôn vò. 1. Hình thöùc toå chöùc coâng taùc keá toaùn taäp trung Theo hình thöùc naøy toaøn boä coâng vieäc keá toaùn (keá toaùn toång hôïp, keá toaùn chi tieát, laäp baùo caùo keá toaùn) thöïc hieän taäp trung taïi phoøng keá toaùn cuûa doanh nghieäp. Caùc boä phaän, ñôn vò tröïc thuoäc laøm nhieäm vuï thu thaäp, phaân loaïi, chuyeån chöùng töø, baùo caùo nghieäp vuï veà phoøng keá toaùn cuûa doanh nghieäp. Hình thöùc toå chöùc coâng taùc keá toaùn taäp trung taïo ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå vaän duïng caùc phöông tieän kyõ thuaät tính toaùn, giaûm nheï bieân cheá boä maùy keá toaùn, naâng cao naêng suaát lao ñoäng vaø chaát löôïng coâng taùc keá toaùn, phuïc vuï nhaïy beùn vieäc chæ ñaïo saûn xuaát kinh doanh trong doanh nghieäp. Hình thöùc toå chöùc coâng taùc keá toaùn taäp trung thích hôïp cho caùc doanh nghieäp coù ít cô sôû phuï thuoäc, ñòa baøn hoaït ñoäng cuûa caùc ñôn vò phuï thuoäc khoâng quaù xa ñôn vò chính, hoaït ñoäng nghieäp vuï khoâng quaù phöùc taïp, khoái löôïng chöùng töø khoâng quaù nhieàu, cô sôû vaät chaát kyõ thuaät phuïc vuï xöû lyù thoâng tin hieän ñaïi, ñaày ñuû, ñoàng boä. 2. Hình thöùc toå chöùc coâng taùc keá toaùn phaân taùn Theo hình thöùc naøy, coâng taùc keá toaùn khoâng nhöõng ñöôïc thöïc hieän ôû phoøng keá toaùn doanh nghieäp maø coøn ñöôïc thöïc hieän taïi caùc ñôn vò, boä phaän tröïc thuoäc. Keá toaùn caùc ñôn vò tröïc thuoäc coù nhieäm vuï toå chöùc toát vieäc ghi cheùp ban ñaàu, kieåm tra xöû lyù chöùng töø, haïch toaùn chi tieát vaø haïch toaùn toång hôïp taát caû caùc phaàn haønh keá toaùn, laäp baùo caùo keá toaùn trong phaïm vi boä phaän mình theo qui ñònh. Phoøng keá toaùn doanh nghieäp thöïc hieän toång hôïp caùc soá lieäu haïch toaùn vaø baùo caùo do caùc ñôn vò phuï thuoäc beân döôùi göûi leân, laäp baùo caùo göûi leân caáp treân theo qui ñònh. Ngoaøi ra, phoøng keá toaùn coøn coù nhieäm vuï höôùng daãn, kieåm tra coâng taùc keá toaùn ôû caùc ñôn vò phuï thuoäc. 4
  6. Hình thöùc naøy ñaùp öùng yeâu caàu thoâng tin phuïc vuï quaûn lyù ôû töøng boä phaän, tuy nhieân deã phaùt sinh tình traïng coàng keành, choàng cheùo trong coâng taùc chuyeân moân; thích hôïp vôùi caùc doanh nghieäp coù quy moâ lôùn, ña ngaønh, ña lónh vöïc, vieäc toå chöùc quaûn lyù phaân taùn. VI. XAÂY DÖÏNG BOÄ MAÙY KEÁ TOAÙN Caên cöù vaøo ñaëc ñieåm hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, yeâu caàu veà trình ñoä quaûn lyù, trình ñoä cuûa nhaân vieân keá toaùn maø xaùc ñònh soá löôïng nhaân vieân keá toaùn, saép xeáp vaøo nhöõng vò trí thích hôïp ñaûm baûo yeâu caàu ghi nhaän, xöû lyù, cung caáp thoâng tin. VII. TOÅ CHÖÙC KIEÅM TRA KEÁ TOAÙN, KIEÅM KEÂ Kieåm tra keá toaùn nhaèm ñaûm baûo coâng taùc keá toaùn ñöôïc thöïc hieän ñuùng chính saùch, cheá ñoä, thoâng tin keá toaùn cung caáp chính xaùc, coù ñoä tin caäy cao. Kieåm keâ: ñaûm baûo soá lieäu phaûn aùnh treân soå saùch khôùp vôùi tình hình thöïc teá. VIII. PHAÂN TÍCH HOAÏT ÑOÄNG SAÛN XUAÁT KINH DOANH Phaân tích hoaït ñoäng kinh doanh nhaèm chæ ra nhöõng öu, nhöôïc ñieåm trong toå chöùc thöïc hieän keá hoaïch saûn xuaát kinh doanh, chæ ra ñöôïc nhöõng nguyeân nhaân cuûa vieäc hoaøn thaønh hay khoâng hoaøn thaønh nhöõng keá hoaïch ñeà ra, ñoàng thôøi chæ ra nhöõng khaû naêng caàn khai thaùc ñeå naâng cao hieäu quaû saûn xuaát kinh doanh. 5
  7. 2 KEÁ TOAÙN VOÁN BAÈNG TIEÀN Muïc tieâu chöông 2 Sau khi hoïc chöông 2, hoïc sinh coù theå hieåu ñöôïc caùc khaùi nieäm, nguyeân taéc vaø phöông phaùp haïch toaùn cuõng nhö bieát ñöôïc kyõ thuaät haïch toaùn caùc khoaûn tieàn. I. TOÅNG QUAN VEÀ VOÁN BAÈNG TIEÀN 1.Khaùi nieäm Voán baèng tieàn laø taøi saûn cuûa doanh nghieäp toàn taïi döôùi hình thöùc giaù trò bao goàm taát caû caùc loaïi tieàn maët taïi quyõ, tieàn göûi ngaân haøng (keå caû ngaân phieáu vaø caùc loaïi ngoaïi teä, vaøng, baïc, ñaù quyù), tieàn ñang chuyeån vaø caùc khoaûn tieàn göûi khoâng kyø haïn. 2. Nhieäm vuï - Phaûn aùnh kòp thôøi caùc khoaûn thu, chi. Kieåm tra ñoái chieáu thöôøng xuyeân soá lieäu giöõa keá toaùn vôùi thuû quyõ ñeå giaùm saùt chaët cheõ. - Thöïc hieän ñaày ñuû caùc quy ñònh veà chöùng töø, thuû tuïc haïch toaùn. - Thoâng qua ghi cheùp, keá toaùn kieåm soaùt vaø phaùt hieän caùc hieän töôïng chi tieâu laõng phí, sai cheá ñoä, cheânh leäch ñeå xaùc ñònh nguyeân nhaân xöû lyù. 3. Nguyeân taéc haïch toaùn voán baèng tieàn Haïch toaùn voán baèng tieàn caàn toân troïng caùc nguyeân taéc sau: - Haïch toaùn toång hôïp voán baèng tieàn söû duïng ñôn vò thoáng nhaát ñoù laø ñoàng Vieät Nam. - Vieäc quy ñoåi ngoaïi teä sang ñoàng Vieät Nam phaûi theo tyû giaù thöïc teá do Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam coâng boá taïi thôøi ñieåm phaùt sinh nghieäp vuï hoaëc tyû giaù giao dòch bình quaân treân thò tröôøng ngoaïi teä lieân ngaân haøng ñeå ghi soå keá toaùn. - Ngoaïi teä ñöôïc haïch toaùn theo chi tieát theo töøng loaïi ngoaïi teä treân taøi khoaûn 007 – Ngoaïi teä caùc loaïi. - Vaøng baïc, ñaù quyù phaûn aùnh ôû taøi khoaûn voán baèng tieàn chæ aùp duïng cho nhöõng doanh nghieäp khoâng coù chöùc naêng kinh doanh vaøng baïc, ñaù quyù. Vaøng baïc, ñaù quyù 6
  8. phaûi ñöôïc theo doõi veà soá löôïng, troïng löôïng quy caùch, phaåm chaát vaø giaù trò cuûa töøng thöù, töøng loaïi. II. KEÁ TOAÙN TIEÀN MAËT TAÏI QUYÕ Tieàn maët taïi quyõ cuûa doanh nghieäp bao goàm: tieàn Vieät Nam, ngoaïi teä, vaøng baïc, kim khí quyù, ñaù quyù. 1. Chöùng töø keá toaùn - Phieáu thu, maãu soá 01 – TT. - Phieáu chi, maãu soá 01 – TT - Bieân lai thu tieàn, maãu soá 05 – TT - Baûng keâ vaøng baïc, ñaù quyù, maãu soá 06 – TT - Baûng kieåm keâ quyõ, maãu soá 07a – TT vaø 07b – TT 2. Soå saùch keá toaùn - Hình thöùc nhaät kyù chung: soå nhaät kyù chung, nhaät kyù ñaëc bieät, nhaät kyù thu tieàn, nhaät kyù chi tieàn, soå caùi, soå quyõ. - Hình thöùc nhaät kyù soå caùi: soå Nhaät kyù soå caùi, soå quyõ. - Hình thöùc nhaät kyù chöùng töø: soå nhaät kyù chöùng töø soá 1, baûng keâ soá 1, soå caùi - Hình thöùc chöùng töø ghi soå: soå chöùng töø ghi soå, soá caùi, soå ñaêng kyù chöùng töø ghi soå, soå quyõ. 3. Taøi khoaûn söû duïng Taøi khoaûn 111 coù 3 taøi khoaûn caáp 2: TK 1111 – Tieàn Vieät Nam TK 1112 – Ngoaïi teä TK 1113 – Vaøng, baïc, ñaù quyù, kim khí quyù NÔÏ TK 111 COÙ SD: Tieàn maët toàn quyõ - Tieàn maët nhaäp quyõ - Tieàn maët xuaát quyõ - Tieàn maët thöøa khi kieåm - Tieàn maët thieáu khi kieåm keâ keâ 4. Phöông phaùp haïch toaùn moät soá nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh chuû yeáu a. Haïch toaùn tieàn maët taïi quyõ laø tieàn Vieät Nam (1) Doanh thu baùn haøng hoùa, dòch vuï thuoäc ñoái töôïng chòu thueá GTGT theo phöông phaùp khaáu tröø thueá, keá toaùn ghi: Nôï TK 111 – Tieàn maët 7
  9. Coù TK 3331 – Thueá GTGT phaûi noäp (33311) Coù TK 511 – Doanh thu baùn haøng (giaù chöa coù thueá) (2) Doanh thu baùn haøng hoùa, dòch vuï thuoäc ñoái töôïng chòu thueá GTGT theo phöông phaùp tröïc tieáp thueá, keá toaùn ghi: Nôï TK 111 – Tieàn maët Coù TK 511 – Doanh thu baùn haøng (Toång giaù thanh toaùn) (3) Ruùt tieàn gôûi ngaân haøng veà quyõ tieàn maët Nôï TK 111 – Tieàn maët Coù TK 112 – Tieàn gôûi ngaân haøng (4) Thu hoài caùc khoaûn phaûi thu baèng tieàn maët Nôï TK 111 – Tieàn maët Coù TK 131 – Phaûi thu cuûa khaùch haøng Coù TK 133 – Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø Coù TK 141 – Taïm öùng. (5) Caùc khoaûn tieàn thöøa phaùt hieän khi kieåm keâ Nôï TK 111 – Tieàn maët Coù TK 3381 – Taøi saûn thöøa chôø xöû lyù (6) Xuaát quyõ tieàn maët gôûi vaøo ngaân haøng Nôï TK 112 – Tieàn gôûi ngaân haøng Coù TK 111 – Tieàn maët (7) Xuaát tieàn maët mua TSCÑ, haøng hoùa, vaät tö duøng vaøo hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, dòch vuï chòu thueá GTGT theo phöông phaùp khaáu tröø, keá toaùn phaûn aùnh theo giaù nhaäp thöïc teá bao goàm giaù mua chöa coù thueá Nôï TK 152 – Nguyeân lieäu, vaät lieäu Nôï TK 153 – Coâng cuï, duïng cuï Nôï TK 156 – Haøng hoùa Nôï TK 611 – Mua haøng (theo phöông phaùp kieåm keâ ñònh kyø) Nôï TK 211, 213 Nôï TK 133 – Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø ñaàu vaøo Coù TK 111 – Tieàn maët (theo giaù thanh toaùn) (8) Chi tieàn maët thanh toaùn caùc khoaûn nôï Nôï TK 311 – Vay ngaén haïn Nôï TK 315 – Nôï daøi haïn ñeán traû haïn Nôï TK 331 – Phaûi traû cho ngöôøi baùn Nôï TK 334 – Phaûi traû coâng nhaân vieân Nôï TK 338 – Phaûi traû, phaûi noäp khaùc Coù TK 111 – Tieàn maët (9) Chi tieàn maët cho coâng taùc xaây döïng cô baûn hoaëc chi phí hoaït ñoäng SXKD vaø hoaït ñoäng khaùc 8
  10. Nôï TK 241 – Xaây döïng cô baûn dôû dang Nôï TK 621, 627, 623, 635, 641, 642, 811 Coù TK 111 – Tieàn maët (10) Caùc khoaûn tieàn thieáu khi kieåm keâ Nôï TK 138 (1381) – Taøi saûn thieáu chôø xöû lyù Coù TK 111 – Tieàn maët b. Haïch toaùn tieàn maët taïi quyõ laø ngoaïi teä (1) Xuaát tieàn maët baèng ngoaïi teä mua haøng hoùa, dòch vuï : Nôï TK 151, 152, 153, , 211, 241, 627, (Tyû giaù thöïc teá) Nôï TK 635 – Chi phí taøi chính (TG thöïc teá TG xuaát) Coù TK 111- Tieàn maët (TG xuaát ) (2) Xuaát tieàn maët baèng ngoaïi teä ñeå thanh toaùn nôï phaûi traû Nôï TK 311, 315, 331, 341, 342, (Tyû giaù ghi nhaän nôï) Nôï TK 635 (TG ghi nhaän nôï TG xuaát) Coù TK 111 (TG xuaát) (3) Nhaäp quyõ tieàn maët baèng ngoaïi teä töø thanh toaùn tieàn nôï phaûi thu (phaûi thu khaùch haøng, phaûi thu noäi boä) Nôï TK 111 (TG thöïc teá ngaøy thu nôï) Nôï TK 635 (TG thu nôï TG ghi nhaän nôï) Coù TK 131, 138 (TG ghi nhaän nôï) (4) Thu tieàn baùn haøng hoùa, dòch vuï baèng ngoaïi teä : Nôï TK 111 (TG thöïc teá) Coù TK 3331 – Thueá giaù trò gia taêng phaûi noäp Coù TK 511 – Doanh thu baùn haøng (TG thöïc teá) Coù TK 512 (TG thöïc teá) c. Haïch toaùn tieàn maët taïi quyõ laø vaøng baïc, ñaù quyù (1) Mua vaøng baïc, ñaù quyù nhaäp quyõ Nôï TK 111 (1113) Coù TK 111 (1111), 112 (1121) (2) Khaùch haøng traû nôï cho doanh nghieäp baèng vaøng baùc ñaù quyù Nôï TK 111 (1113) (Giaù thöïc teá) Nôï TK 635 (G thöïc teá TG ghi nhaän nôï) (3) Xuaát vaøng baïc ñaù quyù ñeå thanh toaùn nôï cho ngöôøi cung caáp Nôï TK 331 (Giaù ghi nhaän nôï) 9
  11. Nôï TK 635 (G xuaát > G ghi nhaän nôï) Coù TK 111(1113) (Giaù xuaát) Coù TK 515 (TG xuaát < TG ghi nhaän nôï III. KEÁ TOAÙN TIEÀN GÖÛÛI NGAÂN HAØNG 1. Chöùng töø keá toaùn - Giaáy baùo nôï - Giaáy baùo coù - Caùc baûng sao keâ ngaân haøng - UÛy nhieäm thu,UÛy nhieäm chi, seùc 2. Soå saùch keá toaùn Tuyø thuoäc vaøo Hình thöùc keá toaùn (töông töï nhö keá toaùn tieàn maët taïi quyõ) 3. Taøi khoaûn söû duïng Keá toaùn söû duïng taøi khoaûn 112 – Tieàn göûi ngaân haøng ñeå phaûn aùnh tình hình taêng giaûm vaø soá hieän coù cuûa tieàn göûi ôû ngaân haøng cuûa doanh nghieäp. Taøi khoaûn 112 coù 3 taøi khoaûn caáp 2: TK 1121 – Tieàn Vieät Nam TK 1122 – Ngoaïi teä TK 1123 – Vaøng, baïc, ñaù quyù, kim khí quyù NÔÏ TK 112 COÙ SD: TGNH hieän coù - Tieàn ñem göûi vaøo ngaân - Tieàn göûi ñöôïc ruùt ra haøng - Cheânh leäch giaûm tyû giaù do ñaùnh giaù laïi soá dö - Cheânh leäch taêng tyû giaù do cuoái kyø ñaùnh giaù laïi soá dö cuoái kyø 4. Phöông phaùp haïch toaùn moät soá nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh chuû yeáu Nguyeân taéc haïch toaùn tieàn gôûi taïi ngaân haøng cuõng töông töï nhö haïch toaùn tieàn maët. Sau ñaây chæ trình baøy moät soá nghieäp vuï minh hoïa: (1) Xuaát quyõ tieàn maët göûi vaøo ngaân haøng, caên cöù giaáy baùo Coù cuûa ngaân haøng Nôï TK 112 – TGNH Coù TK 111 – Tieàn maët (2) Nhaän ñöôïc giaáy baùo Coù cuûa ngaân haøng veà soá tieàn khaùch haøng traû nôï baèng 10
  12. chuyeån khoaûn Nôï TK 112 – TGNH Coù TK 131 – Phaûi thu khaùch haøng (3) Nhaän goùp voán lieân doanh caùc ñôn vò thaønh vieân chuyeån ñeán baèng chuyeån khoaûn, nhaän ñöôïc giaáy baùo Coù ngaân haøng Nôï TK 112 – TGNH Coù TK 411 – Nguoàn voán kinh doanh (4) Doanh thu baùn haøng hay thu nhaäp töø caùc hoaït ñoäng khaùc cuûa doanh nghieäp thu baèng TGNH, nhaän giaáy baùo Coù Nôï TK 112 – TGNH Coù TK 511- Doanh thu baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï Coù TK 515 – Doanh thu taøi chính Coù TK 711- Thu nhaäp khaùc (5) Nhaän giaáy baùo Coù ngaân haøng veà laõi tieàn göûi ñònh kyø Nôï TK 112 – TGNH Coù TK 515 – Doanh thu taøi chính (6) Traû tieàn mua vaät tö haøng hoaù, TSCÑ hoaëc caùc chi phí phaùt sinh ñöôïc chi baèng TGNH, nhaän giaáy baùo Nôï ngaân haøng Nôï TK 152, 153, 156, 211, 213, 241, 621, 627, Nôï TK 133 – Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø Coù TK 112 – TGNH (7)Chuyeån TGNH ñeå thanh toaùn caùc khoaûn phaûi traû, phaûi noäp Nôï TK 311 – Vay ngaén haïn Nôï TK 315 – Nôï daøi haïn ñeán haïn traû Nôï TK 331 – Phaûi traû ngöôøi baùn Nôï TK 333 – Thueá vaø caùc khoaûn phaûi noäp NN Nôï TK 338 – Khoaûn phaûi traû khaùc Nôï TK 341,342 – Vay daøi haïn, nôï daøi haïn Coù TK 112 – TGNH (8) Cheânh leäch giöõa soá lieäu treân soå keá toaùn vôùi soá lieäu treân giaáy baùo hoaëc soå 11
  13. phuï Ngaân haøng, ñeán cuoái thaùng chöa tìm ñöôïc nguyeân nhaân xöû lyù (8a) Neáu soá treân soå keá toaùn soá treân soå phuï NH Nôï TK 138 (1381) – Taøi saûn thieáu chôø xöû lyù Coù TK 112 – TGNH IV. KEÁ TOAÙN TIEÀN ÑANG CHUYEÅN Tieàn ñang chuyeån bao goàm tieàn Vieät Nam vaø ngoaïi teä cuûa doanh nghieäp ñaõ noäp vaøo ngaân haøng, kho baïc nhöng chöa nhaän ñöôïc giaáy baùo cuûa ngaân haøng hoaëc ñaõ laøm thuû tuïc chuyeån tieàn qua böu ñieän ñeå thanh toaùn nhöng chöa nhaän ñöôïc giaáy baùo cuûa ñôn vò ñöôïc thuï höôûng. 1. Chöùng töø keá toaùn Keá toaùn phaûi caên cöù vaøo caùc chöùng töø goác nhö phieáu chi tieàn maët, giaáy noäp tieàn, giaáy baùo nôï, giaáy baùo coù ñeå phaûn aùnh tình hình bieán ñoäng cuûa tieàn ñang chuyeån vaøo caùc soå saùch lieân quan. 2. Soå saùch keá toaùn Tuyø thuoäc vaøo Hình thöùc keá toaùn (töông töï nhö keá toaùn tieàn maët taïi quyõ) 3. Taøi khoaûn söû duïng Keá toaùn söû duïng taøi khoaûn 113 – Tieàn ñang chuyeån ñeå phaûn aùnh tieàn ñang chuyeån cuûa doanh nghieäp. Taøi khoaûn 113 coù 2 taøi khoaûn caáp 2: TK 1131 – Tieàn Vieät Nam TK 1132 – Ngoaïi teä NÔÏ TK 113 COÙ SD: Tieàn ñang chuyeån hieän coøn - Tieàn ñaõ noäp vaøo ngaân haøng, kho - Keát chuyeån vaøo TK coù lieân baïc, chuyeån vaøo böu ñieän nhöng quan chöa nhaän ñöôïc giaáy baùo cuûa NH hoaëc ngöôøi thuï höôûng 4. Phöông phaùp haïch toaùn moät soá nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh chuû yeáu (1) Xuaát tieàn maët gôûi vaøo ngaân haøng nhöng chöa nhaän ñöôïc giaáy baùo coù cuûa ngaân haøng 12
  14. Nôï TK 113 – Tieàn ñang chuyeån Coù TK 111 – Tieàn maët (2) Laøm thuû tuïc chuyeån tieàn töø taøi khoaûn ôû ngaân haøng traû cho chuû nôï nhöng chöa nhaän ñöôïc giaáy baùo nôï cuûa ngaân haøng Nôï TK 113 – Tieàn ñang chuyeån Coù TK 112 – Tieàn gôûi ngaân haøng (3) Thu nôï cuûa khaùch haøng, tieàn baùn haøng baèng seùc doanh nghieäp ñaõ noäp seùc vaøo ngaân haøng nhöng ngaân haøng chöa gôûi ñöôïc giaáy baùo (ñôn vò noäp thueá GTGT theo phöông phaùp tröïc tieáp). Nôï TK 113 – Tieàn ñang chuyeån Coù TK 131 – Phaûi thu cuûa khaùch haøng Coù TK 511 – Doanh thu baùn haøng (4) Khi doanh nghieäp nhaän ñöôïc giaáy baùo coù cuûa ngaân haøng veà soá tieàn ñang chuyeån ñaõ vaøo taøi khoaûn cuûa doanh nghieäp Nôï TK 112 – Tieàn gôûi ngaân haøng Coù TK 113 – Tieàn ñang chuyeån (5) Ngöôøi cung caáp baùo ñaõ nhaän ñöôïc tieàn do böu ñieän chuyeån Nôï TK 331 – Phaûi traû cho ngöôøi baùn Coù TK 113 – Tieàn ñang chuyeån 13
  15. 3 KEÁ TOAÙN CAÙC KHOAÛN NÔÏ PHAÛI THU VAØ CAÙC KHOAÛN ÖÙNG TRÖÔÙC TRONG DOANH NGHIEÄP Muïc tieâu chöông 3 Sau khi hoïc chöông naøy, hoïc sinh coù theå naém baét caùc khaùi nieäm, nguyeân taéc vaø phöông phaùp haïch toaùn caùc khoaûn phaûi thu khaùch haøng, phaûi thu noäi boä, phaûi thu khaùc vaø phöông phaùp laäp döï phoøng nôï phaûi thu khoù ñoøi. Trong chöông naøy hoïc sinh cuõng seõ phaân bieät ñöôïc caùc khoaûn taïm öùng, kyù quyõ kyù cöôïc vaø chi phí traû tröôùc ngaén haïn, daøi haïn cuõng nhö phöông phaân boå caùc khoaûn chi phí naøy vaøo chi phí saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp. - KEÁ TOAÙN CAÙC KHOAÛN PHAÛI THU - Keá toaùn phaûi thu khaùch haøng 1.1. Khaùi nieäm Phaûi thu khaùch haøng laø caùc khoaûn nôï phaûi thu cuûa doanh nghieäp phaùt sinh trong quaù trình baùn saûn phaåm, haøng hoaù, baát ñoäng saûn ñaàu tö, TSCÑ vaø cung caáp dòch vuï cho khaùch haøng. 1.2. Nguyeân taéc - Phaûi haïch toaùn chi tieát töøng khoaûn nôï phaûi thu theo töøng noäi dung, ñoái töôïng vaø thôøi haïn thanh toaùn. - Khoâng phaûn aùnh vaøo taøi khoaûn naøy caùc nghieäp vuï baùn haøng cung caáp dòch vuï thu tieàn ngay. - Haïch toaùn chi tieát phaân loaïi caùc khoaûn nôï coù theå traû ñuùng haïn, nôï khoù ñoøi hoaëc khoâng coù khaû naêng thu hoài nôï ñeå caên cöù xaùc ñònh laäp döï phoøng phaûi thu khoù ñoøi. 1.3. Nhieäm vuï - Keá toaùn phaûn aùnh caùc khoaûn nôï phaûi thu theo giaù trò thuaàn. 14
  16. - Keá toaùn phaûi xaùc minh hoaëc yeâu caàu baèng vaên baûn ñoái vôùi caùc khoaûn nôï toàn ñoïng laâu ngaøy vaø khoù coù khaû naêng thu hoài ñeå laøm caên cöù laäp döï phoøng. 1.4. Chöùng töø keá toaùn Hoaù ñôn GTGT (Hoaù ñôn baùn haøng), Hoaù ñôn thoâng thöôøng, Phieáu thu, phieáu chi, Giaáy baùo Coù ngaân haøng, Bieân baûn buø tröø coâng nôï 1.5. Soå saùch keá toaùn - Hình thöùc nhaät kyù chung:Nhaät kyù chung, nhaät kyù ñaëc bieät, soá caùi TK “Phaûi thu khaùch haøng”, soå theû chi tieát. - Hình thöùc nhaät kyù soå caùi: soå Nhaät kyù soå caùi, soå theû chi tieát. - Hình thöùc nhaät kyù chöùng töø: soå nhaät kyù chöùng töø soá 8, baûng keâ soá 11, soå caùi ,soå theû chi tieát. - Hình thöùc chöùng töø ghi soå: soå chöùng töø ghi soå, soá caùi, soå ñaêng kyù chöùng töø ghi soå, soå quyõ, soå theû chi tieát. 1.6. Taøi khoaûn söû duïng NÔÏ TK 131 COÙ SD: Nôï phaûi thu khaùch haøng hieän coøn ÑK, CK - Soá tieàn khaùch haøng ñaõ traû nôï - Soá tieàn phaûi thu khaùch haøng veà - Soá tieàn nhaän tröôùc cuûa khaùch saûn phaåm, haøng hoaù hoaëc dòch haøng. vuï ñaõ baùn vaø cung caáp - Khoaûn giaûm giaù haøng baùn cho - Tieàn thöøa traû laïi cho khaùch haøng khaùch haøng sau khi ñaõ giao haøng. - Soá tieàn haøng ñaõ baùn bò traû laïi - Soá tieàn chieát khaáu cho khaùch haøng TK 131 “Phaûi thu khaùch haøng” coù theå coù soá dö beân Coù. 1.7. Phöông phaùp haïch toaùn moät soá nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh chuû yeáu (1) Khi cung caáp haøng hoaù, saûn phaåm, dòch vuï cho khaùch haøng Nôï TK 131 – Phaûi thu khaùch haøng Coù TK 511 – Doanh thu baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï Coù TK 3331 – Thueá GTGT phaûi noäp (2) Khi thanh lyù hoaëc baùn TSCÑ phaùt sinh caùc khoaûn thu nhaäp 15
  17. Nôï TK 131 – Phaûi thu khaùch haøng Coù TK 711 – Doanh thu baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï Coù TK 3331 – Thueá GTGT phaûi noäp (3) Khaùch haøng öùng tröôùc tieàn cho doanh nghieäp Nôï TK 111, 112 Coù TK 131 – Phaûi thu khaùch haøng (4) Khoaûn tieàn haøng ñaõ baùn bò khaùch haøng traû laïi Nôï TK 531 – Haøng baùn bò traû laïi Nôï TK 3331 – thueá GTGT phaûi noäp Coù TK 131 – Phaûi thu khaùch haøng (5) Caùc khoaûn giaûm giaù haøng baùn, chieát khaáu cho khaùch haøng höôûng sau khi mua haøng Nôï TK 532 – Giaûm giaù haøng baùn Nôï TK 521 – Chieát khaáu thöông maïi Nôï TK 3331 – Thueá GTGT phaûi noäp Coù TK 131- Phaûi thu khaùch haøng (6) Khoaûn chieát khaáu thanh toaùn cho khaùch haøng höông khi thanh toaùn sôùm Nôï TK 111, 112, Nôï TK 635 – Chi phí taøi chính Coù TK 131 – Phaûi thu khaùch haøng Coù TK 111, 112, (7) Thu tieàn töø khaùch haøng Nôï TK 111, 112, Coù TK 131 – Phaûi thu khaùch haøng (8) Cheânh leäch tyû giaù hoái ñoaùi cuoái nieân ñoä keá toaùn Nôï TK 131- Phaûi thu khaùch haøng Coù TK 413 – Cheânh leäch tyû giaù Hoaëc Nôï TK 413 – Cheânh leäch tyû giaù Coù TK 131- Phaûi thu khaùch haøng (9) Nôï phaûi thu khoù ñoøi thöïc teá khoâng thu ñöôïc nôï phaûi xöû lyù xoùa soå 16
  18. Nôï TK 139 – Döï phoøng phaûi thu khoù ñoøi Nôï TK 642 – Chi phí quaûn lyù doanh nghieäp Coù TK 131 – Phaûi thu khaùch haøng Ñoàng thôøi ghi ñôn beân Nôï TK 004 – Nôï khoù ñoøi ñaõ xöû lyù (10) Thanh toaùn buø tröø giöõa phaûi thu vaø phaûi traû cho cuøng ñoái töôïng Nôï TK 331 – Phaûi traû ngöôøi baùn Coù TK 131 – Phaûi thu khaùch haøng - Keá toaùn thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø 2.1. Khaùi nieäm Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø chæ aùp duïng cho caùc doanh nghieäp noäp thueá GTGT theo phöông phaùp khaáu tröø. Thueá GTGT maø doanh nghieäp noäp khi ñöôïc cung caáp caùc yeáu toá ñaàu vaøo ñeå thöïc hieän hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh noäp thueá theo phöông phaùp khaáu tröø ñöôïc goïi laø thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø. Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø thöïc chaát laø moät khoaûn nôï phaûi thu vôùi cô quan Thueá. Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø vaøo thueá GTGT ñaàu ra khi doanh nghieäp baùn haøng cung caáp dòch vuï. Neáu soá thueá GTGT ñaàu vaøo lôùn hôn soá thueá GTGT ñaàu ra thì doanh nghieäp ñöôïc hoaøn thueá hoaëc seõ ghi nhaän nhö moät khoaûn coøn phaûi thu ñeå tieáp khaáu tröø cho kyø sau. 2.2. Nguyeân taéc - Haøng hoaù, dòch vuï mua vaøo duøng ñoàng thôøi cho SXKD chòu thueá GTGT vaø khoâng chòu thueá GTGT thì chæ haïch toaùn vaøo TK 133 khoaûn thueá GTGT ñaàu vaøo ñöôïc khaáu tröø. Neáu khoâng xaùc ñònh ñöôïc phaàn thueá ñöôïc khaáu tröø thì cuoái kyø seõ phaân boå thueá GTGT theo tyû leä giöõa daonh thu chòu thueá GTGT so vôùi toång doanh thu baùn ra. Soá thueá GTGT khoâng ñöôïc khaáu tröø haïch toaùn vaøo Giaù voán haøng baùn. - Haøng hoaù dòch vuï mua vaøo ñöôïc duøng hoaù ñôn ñaëc thuø, chöùng töø ñaëc thuø ghi giaù thanh toaùn laø giaù coù thueá GTGT thì doanh nghieäp ñöôïc caên cöù vaøo giaù ñaõ coù thueá ñeå xaùc ñònh giaù khoâng thueá vaø thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø. - Thueá GTGT ñaàu vaøo phaùt sinh trong thaùng naøo thì ñöôïc keâ khai khaáu tröø khi xaùc ñònh thueá GTGT phaûi noäp cuûa thaùng ñoù. 2.3. Nhieäm vuï 17
  19. Töông töï nhö muïc 1.3 2.4. Chöùng töø keá toaùn Hoaù ñôn GTGT (Hoaù ñôn baùn haøng), Hoaù ñôn baùn haøng, Baûng keâ 2.5. Soå saùch keá toaùn - Hình thöùc nhaät kyù chung:Nhaät kyù chung, nhaät kyù ñaëc bieät, soá caùi, soå theo doõi chi tieát thueá GTGT, soå chi tieát thueá GTGT mieãn giaûm, hoaøn laïi - Hình thöùc nhaät kyù soå caùi: soå Nhaät kyù soå caùi, soå theo doõi chi tieát thueá GTGT, soå chi tieát thueá GTGT mieãn giaûm, hoaøn laïi - Hình thöùc nhaät kyù chöùng töø: soå nhaät kyù chöùng töø, baûng keâ, soå caùi , soå theo doõi chi tieát thueá GTGT, soå chi tieát thueá GTGT mieãn giaûm, hoaøn laïi - Hình thöùc chöùng töø ghi soå: soå chöùng töø ghi soå, soá caùi, soå ñaêng kyù chöùng töø ghi soå, , soå theo doõi chi tieát thueá GTGT, soå chi tieát thueá GTGT mieãn giaûm, hoaøn laïi 2.6. Taøi khoaûn söû duïng TK 133 – thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø coù 2 TK caáp 2: TK 1331 – Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø cuûa haøng hoaù dòch vuï TK 1332 - Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø cuûa TSCÑ NÔÏ TK 133 COÙ SD: Soá thueá GTGT ñaàu vaøo hieän coøn ñöôïc khaáu tröø vaø chöa ñöôïc - Soá thueá GTGT ñaàu vaøo ñaõ ñöôïc xöû lyù khaáu tröø - Soâ thueá GTGT ñaàu vaøo ñöôïc - Keát chuyeån soá thueá GTGT ñaàu khaáu tröø vaøo khoâng ñöôïc khaáu tröø - Soá thueá GTGT ñaàu vaøo ñöôïc hoaøn laïi 2.7. Phöông phaùp haïch toaùn moät soá nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh chuû yeáu (1) Mua nguyeân vaät lieäu, haøng hoaù, TSCÑ Nôï TK 152, 153, 156, 157, 211, 213 Nôï TK 133 – Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø Coù TK 111, 112, 331, (2) Khoaûn chi phí phaùt sinh lieân quan ñeán hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh chòu thueá 18
  20. GTGT theo phöông phaùp khaáu tröø Nôï TK 621, 627, 641, 642 Nôï TK 133 – Thueá GTGT khaáu tröø Coù TK 111, 112, 331 (3) Thueá GTGT ñaàu vaøo cuûa haøng nhaäp khaåu ñöôïc khaáu tröø Nôï TK 133 – Thueá GTGT khaáu tröø Coù TK 33312 – Thueá GTGT phaûi noäp haøng nhaäp khaåu (4) Thueá GTGT ñaàu vaøo ñöôïc khaáu tröø vaøo soá thueá GTGT ñaàu ra phaûi noäp Nôï TK 3331 – Thueá GTGT phaûi noäp Coù TK 133- Thueá GTGT khaáu tröø 3. Keá toaùn phaûi thu noäi boä 3.1. Khaùi nieäm Phaûi thu noäi boä laø caùc khoaûn nôï phaûi thu cuûa doanh nghieäp vôùi ñôn vò caáp treân, giuõa caùc ñôn vò tröïc thuoäc, hoaëc caùc ñôn vò phuï thuoäc trong moät doanh nghieäp ñoäc laäp, caùc doanh nghieäp ñoäc laäp trong toång coâng ty vaø caùc khoaûn vay, muôïn, chi hoä, traû hoä, thu hoä, hoaëc caùc khoaûn maø doanh nghieäp caáp döôùi coù nghóa vuï noäp leân caáp treân hoaëc caáp treân caáp cho caáp döôùi. 3.2. Nguyeân taéc - Phaïm vi vaø noäi dung phaûn aùnh vaøo Phaûi thu noäi boä thuoäc quan heä thanh toaùn noäi boä veà caùc khoaûn phaûi thu giöõa ñôn vò caáp treân vaø caáp döôùi, giöõa caùc ñôn vò caáp döôùi voái nhau. Caáp treân laø toång coâng ty SXKD ñoäc laäp, caáp döôùi laø doanh nghieäp thaønh vieân tröïc thuoäc hoaëc phuï thuoäc toång coâng ty nhöng phaûi laø ñôn vò coù coâng taùc keá toaùn rieâng. - Phaûn aùnh voán ñaàu tö maø coâng ty meï ñaàu tö voán vaøo coâng ty con vaø caùc khoaûn thanh toaùn giöõa coâng ty meï vaø con. - Haïch toaùn chi tieát theo töøng ñôn vò. Ñoân ñoác gæai quyeát döùt dieåm caùc khoaûn nôï phaûi thu noäi boä. Cuoái kyø tieán haønh kieåm tra ñoái chieáu, thanh toaùn buø tröø. 3.3. Nhieäm vuï Töông töï phaàn 1.3 3.4. Chöùng töø keá toaùn Hoaù ñôn thueá GTGT (Hoaù ñôn baùn haøng), Hoaù ñôn thoâng thöôøng, phieáu thu, phieáu chi, hoaù ñôn vaän chuyeån kieâm phieáu xuaát kho noäi boä, hoaù ñôn kieâm phieáu xuaát kho 19
  21. noäi boä, bieân baûn buø tröø coâng nôï noäi boä, 3.5. Soå saùch keá toaùn - Hình thöùc nhaät kyù chung:Nhaät kyù chung, nhaät kyù ñaëc bieät, soá caùi, soå theû chi tieát. - Hình thöùc nhaät kyù soå caùi: soå Nhaät kyù soå caùi, soå theû chi tieát. - Hình thöùc nhaät kyù chöùng töø: soå nhaät kyù chöùng töø, soå caùi, soå theû chi tieát. - Hình thöùc chöùng töø ghi soå: soå chöùng töø ghi soå, soá caùi, soå ñaêng kyù chöùng töø ghi soå, soå theû chi tieát. 3.6. Taøi khoaûn söû duïng TK 136 – Phaûi thu noäi boä coù 2 TK caáp 2: TK 1361 – Voán kinh doanh ôû caùc ñôn vò tröïc thuoäc TK 1368 – Phaûi thu noäi boä khaùc NÔÏ TK 136 COÙ SD: Soá nôï coøn phaûi thu ôû caùc ñôn vò noäi boä - Thu hoài voán ñôn vò thaønh vieân - Soá voán kinh doanh ñaõ giao ñôn - Quyeát toaùn vôùi ñôn vò thaønh vò caáp döôùi vieân veà khoaûn ñaõ caáp ñaõ duøng - Khoaûn chi hoä, traû hoä ñôn vò caáp - Soá tieàn ñaõ thu veà caùc khoaûn treân vaø caáp döôùi phaûi thu trong noäi boä - Soá tieàn ñôn vò caáp treân phaûi thu, - Buø tröø phaûi thu vôùi phaûi traû caùc khoaûn ñôn vò caáp döôùi phaûi trong noäi boä cuûa cuøng moät ñoái noäp töôïng - Soá tieàn ñôn vò caáp döôùi phaûi thu, khoaûn ñôn vò caáp treân giao xuoáng - Soá tieàn phaûi thu veà baùn haøng cho ñôn vò caáp treân, caáp döôùi, giöõa caùc ñôn vò noä boä 3.7. Phöông phaùp haïch toaùn moät soá nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh chuû yeáu (1) Caáp voán cho ñôn vò caáp döôùi baèng tieàn 20
  22. Nôï TK 1361 - Voán kinh doanh ôû caùc ñôn vò tröïc thuoäc Coù TK 111, 112 (2) Caáp voán cho ñôn vò caáp döôùi baèng TSCÑ Nôï TK 1361 - Voán kinh doanh ôû caùc ñôn vò tröïc thuoäc Nôï TK 214 – Hao moøn TSCÑ Coù TK 211 - TSCÑ HH (3) Khoaûn phaûi thu cuûa ñôn vò caáp döôùi phaûi noäp cho ñôn vò caáp treân veà caùc loaïi quyõ Nôï TK 1368 – Phaûi thu noäi boä khaùc Coù TK 451 – Quyõ quaûn lyù cuûa caáp treân Coù TK 414 – Quyõ ñaàu tö phaùt trieån Coù TK 415 – Quyõ döï phoøng taøi chính Coù TK 431 – Quyõ khen thöôûng, phuù lôïi (4) Phaûi thu veà caùc khoaûn chi traû hoä cho ñôn vò caáp döôùi Nôï TK 1368 – Phaûi thu noäi boä khaùc Coù TK 111, 112 (5) Soá phaûi thu khi baùn haøng cho ñôn vò caáp döôùi Nôï TK 1368 – Phaûi thu noäi boä khaùc Coù TK 512 – Doanh thu noäi boä Coù TK 3331 – Thueá GTGT phaûi noäp (6) Ñôn vò tröïc thuoäc hoaøn voán cho ñôn vò caáp treân, ñôn vò caáp treân ghi Nôï TK 111, 112 Coù TK 1361 - Voán kinh doanh ôû caùc ñôn vò tröïc thuoäc (7) Nhaän ñöôïc tieàn cuûa ñôn vò caáp döôùi traû veà khoaûn chi hoä, traû hoä Nôï TK 111, 112 Coù Tk 1368 - Phaûi thu noäi boä khaùc (8) Buø tröø caùc khoaûn phaûi thu noäi boä vôùi phaûi traû noäi boä Nôï TK 336 – Phaûi traû noäi boä Coù TK 1368 - Phaûi thu noäi boä khaùc 4. Keá toaùn phaûi thu khaùc 4.1. Khaùi nieäm 21
  23. Phaûi thu khaùc bao goàm caùc khoaûn thu khoâng thuoäc noäi dung caùc khoaûn phaûi thu noùi treân vaø phaûi thu noäi boä. 4.2. Nguyeân taéc Phaïm vò vaø noäi dung ghi nhaän khoaûn phaûi thu khaùc bao goàm: giaù trò taûi saûn thieáu chôø xöû lyù, khoaûn thu do baét boài thöôøng, khoaûn cho vay cho muôïn coù tính chaát taïm thôøi, khoaûn ñôn vò nhaän uyû thaùc xuaát khaåu, chi hoä ñôn vò uyû thaùc xuaát khaåu, khoaûn thu phaùt sinh kho coå phaàn hoaù coâng ty nhaø nuôùc, tieàn laõi, coå töùc phaûi thu töø hoaït ñoäng ñaàu tö taøi chính, 4.3. Nhieäm vuï Töông töï muïc 1.3 4.4. Chöùng töø keá toaùn Phieáu thu, phieáu chi, giaáy baùo ngaân haøng, bieân baûn kieåm nghieäm vaät tö haøng hoaù, bieân baûn kieâm keâ quyõ, bieân baûn xöû lyù taøi saûn thieáu, 4.5. Soå saùch keá toaùn - Hình thöùc nhaät kyù chung:Nhaät kyù chung, nhaät kyù ñaëc bieät, soá caùi, soå theû chi tieát. - Hình thöùc nhaät kyù soå caùi: soå Nhaät kyù soå caùi, soå theû chi tieát. - Hình thöùc nhaät kyù chöùng töø: soå nhaät kyù chöùng töø soá 10, soå caùi, soå theû chi tieát. - Hình thöùc chöùng töø ghi soå: soå chöùng töø ghi soå, soá caùi, soå ñaêng kyù chöùng töø ghi soå, soå theû chi tieát. 4.6. Taøi khoaûn söû duïng NÔÏ TK 138 COÙ SD: Soá nôï coøn phaûi thu khaùc - Giaù trò TS thieáu chôø xöû lyù - Xöû lyù giaù trò TS thieáu - Phaûi thu ñoái vôùi TS thieáu ñaõ tìm - Soá tieàn thu ñöôïc veà caùc khoaûn nguyeân nhaân xöû lyù phaûi thu khaùc 22
  24. - Soá tieàn phaûi thu khi coå phaàn hoaù - Phaûi thu veà tieàn laõi, coå töùc töø hoaït ñoäng taøi chính - Caùc phaûi thu khaùc TK 138 – Phaûi thu noäi boä coù 3 TK caáp 2: TK 1381 – TS thieáu chôø xöû lyù TK 1385 – Phaûi thu veá coå phaàn hoaù TK 1388- Phaûi thu khaùc 4.7. Phöông phaùp haïch toaùn moät soá nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh chuû yeáu (1) Taøi saûn coá ñònh thieáu, maát, hö hoûng chöa xaùc ñònh nguyeân nhaân Nôï TK 1381 – TS thieáu chôø xöû lyù Nôï TK 214 – Hao moøn TSCÑ Coù TK 211 – TSCÑ HH (2) Kieåm keâ tieàn, vaät tö, haøng hoaù phaùt hieän thieáu chöa xaùc ñònh nguyeân nhaân Nôï TK 1381 – TS thieáu chôø xöû lyù Coù TK 111, 112 Coù TK 152, 153, 155, 156 (3) Xaùc ñònh ñöôïc nguyeân nhaân thieáu taøi saûn, xöû lyù Nôï TK 1388 – Phaûi thu khaùc Nôï TK 334 – Phaûi traû CNV Nôï TK 632 – Giaù voán haøng baùn Coù TK 1381 - TS thieáu chôø xöû lyù (4) Chi traû caùc khoaûn hoã trôï veà ñaøo taïo laïi ngöôøi lao ñoäng trong doanh nghieäp NN coå phaàn hoaù Nôï TK 1385 – Phaûi thu veà coå phaàn hoaù Coù TK 111, 112, (5) Caùc khoaûn cho vay möôïn vaät tö , tieàn taïm thôøi Nôï TK 1388 – Phaûi thu khaùc Coù TK 111, 112 Coù TK 152, 153, 23
  25. (6) Tieàn laõi phaûi thu töø hoaït ñoäng taøi chính Nôï TK 1388 – Phaûi thu khaùc Coù TK 515 – Doanh thu taøi chính (7) Thu hoài caùc khoaûn nôï phaûi thu khaùc Nôï TK 111, 112 Coù TK 1388 – Phaûi thu khaùc 5. Keá toaùn laäp döï phoøng phaûi thu khoù ñoøi 5.1. Khaùi nieäm Döï phoøng nôï phaûi thu khoù ñoøi ñöôïc trích tröôùc vaøo chi phí hoaït ñoäng kinh doanh naêm baùo caùo cuûa doanh nghieäp, giuùp cho doanh nghieäp coù nguoàn taøi chính ñeå buø ñaép toån thaát coù theå xaûy ra trong naêm keá hoaïch nhaèm baûo toaøn voán kinh doanh, ñaûm baûo doanh nghieäp phaûn aùnh ñuùng giaù trò cuûa caùc khoaûn nôï phaûi thu khoâng cao hôn giaù trò coù theå thu hoài ñöôïc taïi thôøi ñieåm laäp BCTC. 5.2. Nguyeân taéc - Thôøi ñieåm laäp vaø hoaøn nhaäp caùc khoaûn döï phoøng laø vaøo thôøi ñieåm cuoái kyø keá toaùn naêm. - Ñoái töôïng laäp: caùc khoaûn nôï phaûi thu coù ñuû caên cöù xaùc ñònh laø nôï phaûi thu khoù ñoøi (nôï quaù haïn, ñôn vò nôï laâm vaøo tình traïng phaù saûn hoaëc giaûi theå, ngöôøi nôï maát tích, boû troán hoaëc ñang bò truy toá veà phaùp luaät hoaëc ñaõ cheát) - Xöû lyù: + Neáu soá döï phoøng phaûi trích laäp baèng soá dö khoaûn döï phoøng nôï phaûi thu thì doanh nghieäp khoâng phaûi trích theâm. + Neáu soá döï phoøng phaûi trích laäp cao soá dö khoaûn döï phoøng nôï phaûi thu thì doanh nghieäp phaûi trích theâm vaøo chi phí quaûn lyù doanh nghieäp phaàn cheânh leäch. + Neáu soá döï phoøng phaûi trích laäp thaáp soá dö khoaûn döï phoøng nôï phaûi thu thì doanh nghieäp phaûi ñieàu chænh giaûm vaøo chi phí quaûn lyù doanh nghieäp phaàn cheânh leäch (theo QÑ15/2006/QÑ – BTC) 5.3. Phöông phaùp laäp döï phoøng - Ñoái vôùi nôï phaûi thu quaù haïn thanh toaùn, möùc trích laäp döï phoøng nhö sau: + 30% giaù trò ñoái vôùi khoaûn nôï phaûi thu quaù haïn töø 3 thaùng ñeán döôùi 1 naêm. + 50% giaù trò ñoái vôùi khoaûn nôï phaûi thu quaù haïn töø 1 naêm ñeán döôùi 2 naêm. + 70% giaù trò ñoái vôùi khoaûn nôï phaûi thu quaù haïn töø 2 naêm ñeán döôùi 3 naêm. 24
  26. - Ñoái vôùi nôï phaûi thu chöa ñeán haïn thanh toaùn nhöng ñôn vò nôï laâm vaøo tình traïng phaù saûn, giaûi theå; ngöôøi nôï maát tích, boû troán, ñang bò truy toá veà phaùp luaät thì doanh nghieäp döï kieán möùc toån thaát khoâng thu ñöôïc ñeå trích laäp döï phoøng. 5.4. Chöùng töø keá toaùn - Hôïp ñoàng kinh teá, kheá öôùc vay nôï, baûn thanh lyù hôïp ñoàng, cam keát nôï, ñoái chieáu coâng nôï - Quyeát ñònh toøa aùn, thoâng baùo cuûa ñôn vò hoaëc xaùc nhaän cuûa cô quan quyeát ñònh thaønh laäp ñôn vò veà vieäc ngöøng hoaït ñoäng cuûa ñôn vò, khoâng coù khaû naêng thanh toaùn - Giaáy chöùng töû hoaëc xaùc nhaän cuûa ñòa phöông ñoái vôùi ngöôøi nôï ñaõ cheát nhöng khoâng coù taøi saûn thöøa keá ñeå traû nôï. - Giaáy xaùc nhaän cuûa ñòa phöông ñoái vôùi ngöôøi nôï ñaõ maát tích nhöng khoâng coù khaû naêng traû nôï, leänh truy naõ 5.5. Soá saùch keá toaùn - Hình thöùc nhaät kyù chung:Nhaät kyù chung, nhaät kyù ñaëc bieät, soá caùi, soå theû chi tieát. - Hình thöùc nhaät kyù soå caùi: soå Nhaät kyù soå caùi, soå theû chi tieát. - Hình thöùc nhaät kyù chöùng töø: soå nhaät kyù chöùng töø, soå caùi, soå theû chi tieát. - Hình thöùc chöùng töø ghi soå: soå chöùng töø ghi soå, soá caùi, soå ñaêng kyù chöùng töø ghi soå, soå theû chi tieát. 5.6. Taøi khoaûn söû duïng NÔÏ TK 139 COÙ SD: Soá döï phoøng caùc khoaûn nôï - Hoaøn nhaäp döï phoøng nôï phaûi thu phaûi thu khoù ñoøi ÑK, CK khoù ñoøi - Laäp döï phoøng phaûi thu khoù ñoøi - Xoaù caùc khoaûn nôï phaûi thu khoù ñoøi 5.7. Phöông phaùp haïch toaùn moät soá nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh chuû yeáu (1) Trích laäp döï phoøng cuoái kyø Nôï TK 642 – Chi phí quaûn lyù doanh nghieäp Coù TK 139 – Döï phoøng phaûi thu khoù ñoøi 25
  27. (2) Döï phoøng caàn trích laäp nhoû hôn soá ñaõ trích ôû kyø tröôùc Nôï TK 139 – Döï phoøng phaûi thu khoù ñoøi Coù TK 642 – Chi phí quaûn lyù doanh nghieäp (3) Xoùa nôï khi khoâng thu hoài ñöôïc Nôï TK 139 – Döï phoøng phaûi thu khoù ñoøi (neáu ñaõ laäp döï phoøng) Nôï TK 642 – Chi phí quaûn lyù doanh nghieäp(neáu chöa laäp döï phoøng) Coù TK 131 – Phaûi thu khaùch haøng Coù TK 138 – Phaûi thu khaùc Ñoàng thôøi ghi ñôn Nôï TK 004 “ Nôï khoù ñoøi ñaõ xöû lyù” (4) Nôï khoù ñoøi ñaõ xoùa nay thu hoài ñöôïc Nôï TK 111, 112, Coù TK 711 – Thu nhaäp khaùc Ñoàng thôøi ghi ñôn Coù TK 004 “ Nôï khoù ñoøi ñaõ xöû lyù” II. KEÁ TOAÙN CAÙC KHOAÛN ÖÙNG TRÖÔÙC 1. Keá toaùn khoaûn taïm öùng 1.1. Khaùi nieäm Taïm öùng laø khoaûn öùng tröôùc cho CBCNV cuûa doanh nghieäp, coù traùch nhieäm chi tieâu cho nhöõng muïc ñích thuoäc hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Sau ñoù, coù traùch nhieäm baùo caùo thanh toaùn taïm öùng vôùi doanh nghieäp. 1.2. Nguyeân taéc - Chæ taïm öùng cho CBCNV laøm vieäc taïi doanh nghieäp - Chæ giao taïm öùng ñeå thöïc hieän nhöõng coâng vieäc ñaõ quy ñònh hoaëc nhöõng noäi dung ñaõ ñöôïc duyeät cuûa giaùm ñoác doanh nghieäp. - Chæ giao taïm öùng môùi khi ñaõ thanh toaùn heát taïm öùng cuõ - Ngöôøi nhaän taïm öùng phaûi chòu traùch nhieäm veà soá tieàn ñaõ nhaän vaø phaûi söû duïng ñuùng muïc ñích, ñuùng noäi dung coâng vieäc ñaõ ñöôïc duyeät. - Sau khi hoaøn thaønh coâng vieäc, ngöôøi nhaän taïm öùng phaûi laäp baûn thanh toaùn taïm öùng ñính keøm caùc chöùng töø goác xaùc nhaän vieäc chi tieâu. Neáu khoâng chi heát taïm öùng thi phaûi noäp laïi quyõ, neáu quaù haïn seõ khaáu tröø löông. Neáu chi vöôït taïm öùng seõ ñöôïc boå sung. - Phaûi theo doõi chi tieát töøng ñoái töôïng taïm öùng 26
  28. 1.3. Chöùng töø keá toaùn Giaáy ñeà nghò taïm öùng, phieáu thu, phieáu chi, baùo caùo thanh toaùn taïm öùng, caùc chöùng töø goác: hoaù ñôn mua haøng, bieân lai 1.4. Soå saùch keá toaùn - Hình thöùc nhaät kyù chung:Nhaät kyù chung, soá caùi, soå theû chi tieát. - Hình thöùc nhaät kyù soå caùi: soå Nhaät kyù soå caùi, soå theû chi tieát. - Hình thöùc nhaät kyù chöùng töø: soå nhaät kyù chöùng töø, soå caùi, soå theû chi tieát. - Hình thöùc chöùng töø ghi soå: soå chöùng töø ghi soå, soá caùi, soå ñaêng kyù chöùng töø ghi soå, soå theû chi tieát. 1.5 Taøi khoaûn söû duïng NÔÏ TK 141 COÙ - Taïm öùng ñöôïc thanh toaùn SD: Taïm öùng chöa thanh toaùn - Taïm öùng chi khoâng heát noäp - Taïm öùng cho CBCNV quyõ, tröø löông - Chi boå sung do thanh toaùn lôùn hôn taïm öùng 1.6. Phöông phaùp haïch toaùn moät soá nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh chuû yeáu (1) Khi giao taïm öùng baèng tieàn maët, ngaân phieáu thanh toaùn, cho coâng nhaân vieân ñi coâng taùc hoaëc ñeå mua vaät tö. Nôï TK 141 – Taïm öùng Coù TK 111, 112 (2) Khi chi tieâu xong, ngöôøi nhaän taïm öùng laäp baûng thanh toaùn taïm öùng keøm theo caùc chöùng töø goác coù lieân quan. Keá toaùn thanh toaùn kieåm tra chöùng töø vaø caên cöù vaøo phaàn ñöôïc duyeät ñeå ghi soå keá toaùn. + Neáu soá ñöôïc duyeät nhoû hôn soá taïm öùng thì phaàn cheânh leäch coøn laïi ngöôøi nhaän taïm öùng phaûi noäp laïi quyõ tieàn maët hoaëc biï tröø daàn vaøo löông haøng thaùng cuûa hoï. Nôï TK 152, 153, 156, 211, 213, Nôï TK 133 – thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø Coù TK 141 – Taïm öùng Coù TK 111 – Tieàn maët + Neáu soá thöïc chi lôùn hôn soá nhaän taïm öùng keá toaùn laäp phieáu chi ñeå thanh toaùn theâm cho ngöôøi taïm öùng. 27
  29. Nôï TK 152, 153, 156, 211, 213, Nôï TK 133 – thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø Nôï TK 111 – Tieàn maët Nôï TK 334 – phaûi traû CNV Coù TK 141 – Taïm öùng 2. Keá toaùn chi phí traû tröôùc 2.1 Khaùi nieäm Chi phí traû tröôùc laø nhöõng chi phí thöïc teá ñaõ phaùt sinh nhöng coù lieân quan ñeán keát quaû SXKD cuûa nhieàu kyø keá toaùn, nhieàu nieân ñoä keá toaùn neân chöa theå tính vaøo chi phí SXKD trong kyø naøy maø ñöôïc tính vaøo hai hay nhieàu kyø keá toaùn tieáp theo. 2.2 Nguyeân taéc - Chæ ñöôïc coi laø chi phí traû tröôùc khi caùc khoaûn chi tieâu naøy phaùt sinh trong kyø nhöng coù aûnh höôûng ñeán keát quaû cuûa caùc kyø haïch toaùn sau vaø phaùt sinh moät laàn vôùi giaù trò lôùn. - Vieäc phaân boå chi phí traû tröôùc vaøo chi phí saûn xuaát kinh doanh cuûa töøng kyø haïch toaùn phaûi coù keá hoaïch vaø phaûi caên cöù vaøo tính chaát, möùc ñoä cuûa töøng khoaûn chi phí maø laäp keá toaùn phaân boå. - Keá toaùn phaûi theo doõi chi tieát töøng khoaûn chi phí traû tröôùc ñaõ phaùt sinh, soá ñaõ phaân boå vaøo caùc ñoái töôïng chòu phí vaø soá coøn laïi chöa phaân boå. 2.3. Chöùng töø keá toaùn Phieáu thu, phieáu chi, hoaù ñôn GTGT, hoaù ñôn mua haøng, baûng phaân boå chi phí 2.4. Soå saùch keá toaùn - Hình thöùc nhaät kyù chung:Nhaät kyù chung, soá caùi, soå theû chi tieát. - Hình thöùc nhaät kyù soå caùi: soå Nhaät kyù soå caùi, soå theû chi tieát. - Hình thöùc nhaät kyù chöùng töø: soå nhaät kyù chöùng töø soá 7, soå caùi, soå theû chi tieát. - Hình thöùc chöùng töø ghi soå: soå chöùng töø ghi soå, soá caùi, soå ñaêng kyù chöùng töø ghi soå, soå theû chi tieát. 2.5 Taøi khoaûn söû duïng Taøi khoaûn söû duïng: TK 142 - Chi phí traû tröôùc ngaén haïn TK 242 – Chi phí traû tröôùc daøi haïn NÔÏ TK 142 COÙ 28
  30. SD: Chi phí traû tröôùc chôø phaân - Phaân boå chi phí traû tröôùc vaøo boå caùc ñoái töôïng chòu chi phí - Caùc khoaûn chi phí traû tröôùc phaùt sinh chôø phaân boå 2.6. Phöông phaùp haïch toaùn moät soá nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh chuû yeáu (1) Khi phaùt sinh chi phí traû tröôùc thöïc teá phaùt sinh lieân quan naêm taøi chính ñoù, keá toaùn caên cöù vaøo caùc chöùng töø lieân quan ghi: Nôï TK 142 – Chi phí traû tröôùc Coù TK 111 – Tieàn maët Coù TK 112 – Tieàn gôûi ngaân haøng Coù TK 153 – Coâng cuï, duïng cuï Coù TK 241 – Xaây döïng cô baûn dôû dang (2) Caên cöù vaøo keá hoaïch phaân boå daàn chi phí vaøo ñoái töôïng chòu chi phí Nôï TK 627 – Chi phí saûn xuaát chung Nôï TK 641 – Chi phí baùn haøng Nôï TK 642 – Chi phí quûn lyù doanh nghieäp Nôï TK 241 – Xaây döïng cô baûn dôû dang Coù TK 142– Chi phí traû tröôùc (3) Trong tröôøng hôïp ñöôïc phaân boå chi phí baùn haøng vaø chi phí quaûn lyù doanh nghieäp cho nhieàu kyø kinh doanh Nôï TK 142 – Chi phí chôø keát chuyeån Coù TK 641 – Chi phí baùn haøng Coù TK 642 – Chi phí quaûn lyù doanh nghieäp (4) Phaân boå chi phí chôø keát chuyeån vaøo caùc kyø haïch toaùn sau Nôï TK 911 – Xaùc ñònh keát quaû kinh doanh Coù TK 142 – Chi phí traû tröôùc (5) Khi traû tröôùc tieàn thueâ TSCÑ, thueâ cô sôû haï taàng theo phöông thöùc thueâ hoaït ñoäng vaø phuïc vuï hoaït ñoäng kinh doanh cho nhieàu naêm, ghi: Nôï TK 242 – Chi phí traû tröôùc daøi haïn Nôï TK 133 – Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø Coù caùc TK 111, 112 29
  31. 3. Keá toaùn caàm coá, kyù quyõ, kyù cöôïc 3.1. Khaùi nieäm Caàm coá taøi saûn laø hình thöùc ñaûm baûo nôï maø theo ñoù con nôï giao cho chuû nôï caû taøi saûn hieän vaät cuøng giaáy tôø chöùng nhaän quyeàn sôû höõu TS. Kyù cuôïc laø khoaûn tieàn doanh nghieäp ñaët cöôïc khi thueâ muôïn taøi saûn theo yeâu caàu cuûa beân cho thueâ nhaèm muïc ñích raøng buoäc, naâng coa traùch nhieäm trong quaù trình quaûn lyù, söû duïng TS ñi thueâ vaø hoaøn traû TS thueâ ñuùng thôøi haïn. Kyù quyõ laø soá tieàn hoaëc taøi saûn göûi tröôùc ñeå laøm tin trong caùc quan heä mua baùn, nhaän laøm ñaïi lyù hoaëc tham gia ñaáu thaàu nhaèm ñaûm baûo söï tin caäy cuûa hai beân vaø raøng buoäc traùch nhieäm cuûa caùc beân coù lieân quan. Beân kyù quyõ khoâng thöïc hieän ñuùng hôïp ñoàng seõ bò phaït vaø tröø vaøo tieàn kyù quyõ. 3.2. Nguyeân taéc - Giaù trò caùc loaïi taøi saûn ñöa ñi theá chaáp, kyù quyõ kyù cöôïc ñöôïc phaûn aùnh theo giaù goác ñaõ ghi treân soå keá toaùn, khi ñöa ñi giaù naøo thì khi thu hoài ghi theo giaù ñoù. - Phaûi theo doõi töøng khoaûn theá chaáp, kyù quyõ kyù cöôïc theo töøng ñoái taùc, theo thôøi haïn thu hoài. - Kòp thôøi thu hoài hoaëc thanh toaùn caùc loaïi taøi saûn theá chaáp, kyù quyõ kyù cöôïc khi heát thôøi haïn kyù quyõ kyù cöôïc. 3.3. Chöùng töø keá toaùn Phieáu thu, phieáu chi, giaáy baùo ngaân haøng, bieân nhaän taøi saûn, caùc chöùng töø goác lieân quan 3.4. Soå saùch keá toaùn - Hình thöùc nhaät kyù chung:Nhaät kyù chung, soá caùi, - Hình thöùc nhaät kyù soå caùi: soå Nhaät kyù soå caùi, soå theû chi tieát. - Hình thöùc nhaät kyù chöùng töø: soå nhaät kyù chöùng töø , soå caùi, soå theû chi tieát. - Hình thöùc chöùng töø ghi soå: soå chöùng töø ghi soå, soá caùi, soå ñaêng kyù chöùng töø ghi soå, soå theû chi tieát. 3.5 Taøi khoaûn söû duïng Taøi khoaûn söû duïng: TK 144 – Caàm coá, kyù quyõ, kyù cuôïc ngaén haïn TK 244 – Caàm coá, kyù quyõ, kyù cuôïc daøi haïn NÔÏ TK 144 COÙ 30
  32. - Nhaän laïi TS caàm coá, kyù quyõ, kyù SD: TS coøn ñang caàm coá, kyù cuôïc hoaëc duøng ñeå thanh toaùn quyõ, kyù cuôïc - Phaït tröø vaøo tieàn kyù quyõ - TS mang ñi caàm coá, kyù quyõ, kyù cuôïc 3.6. Phöông phaùp haïch toaùn moät soá nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh chuû yeáu (1) Khi duøng tieàn, vaøng baïc ñeå duøng kyù quyõ kyù cöôïc ngaén haïn Nôï TK 144 – Kyù quyõ kyù cöôïc ngaén haïn Coù TK 111 – Tieàn maët Coù TK 112 – Tieàn gôûi ngaân haøng (2) Ñem taøi saûn coá ñònh ñi theá chaáp Nôï TK 144 – Kyù quyõ kyù cöôïc ngaén haïn Nôï TK 214 – Hao moøn TSCÑ Coù TK 211, 213 – Nguyeân giaù TSCÑ (3) Khi nhaän laïi tieàn ñaõ mang ñi kyù quyõ kyù cöôïc ngaén haïn Nôï TK 112 – Tieàn gôûi ngaân haøng Nôï TK 111 – Tieàn maët Coù TK 144 – Kyù quyõ kyù cöôïc ngaén haïn (4) Khi nhaän laïi taøi saûn caàm coá Nôï TK 211 – Taøi saûn coá ñònh höõu hình Coù TK 214 – Hao moøn TSCÑ Coù TK 144 – Kyù quyõ kyù cöôïc ngaén haïn (5) Bò phaït do vi phaïm hôïp ñoàng tröø vaøo tieàn kyù quyõ Nôï TK 811 – Chi phí khaùc Coù TK 144 - Kyù quyõ kyù cöôïc ngaén haïn (6) Duøng tieàn kyù quyõ thanh toaùn cho ngöôøi baùn Nôï TK 331 – Phaûi traû ngöôøi baùn Coù TK 144 - Kyù quyõ kyù cöôïc ngaén haïn 31
  33. 4 KEÁ TOAÙN NGUYEÂN VAÄT LIEÄU VAØ COÂNG CUÏ DUÏNG CUÏ Muïc tieâu chöông 4 Nguyeân vaät lieäu vaø coâng cuï duïng cuï laø hai trong nhöõng khoaûn muïc chuû yeáu naèm trong danh muïc haøng toàn kho cuûa doanh nghieäp saûn xuaát. Sau khi nghieân cöùu chöông naøy, hoïc sinh coù theå hieåu ñöôïc theá naøo laø haøng toàn kho cuõng nhö phaân bieät ñöôïc nguyeân vaät lieäu vaø coâng cuï duïng cuï. Ñoàng thôøi, hoïc sinh coù theå naém baét nhöõng vaán ñeà cô baûn veà nguyeân taéc keá toaùn, phöông phaùp quaûn lyù, phöông phaùp tính giaù vaø phöông phaùp haïch toaùn cuûa nguyeân vaät lieäu, coâng cuï noùi rieâng vaø haøng toàn kho noùi chung. Haøng toàn kho laø nhöõng taøi saûn: - Ñuôïc giöõ ñeå baùn trong kyø saûn xuaát, kinh doanh bình thöôøng; - Ñang trong quaù trình saûn xuaát kinh doanh dôû dang; - Nguyeân lieäu, vaät lieäu; Coâng cuï duïng cuï ñeå söû duïng trong quaù trình saûn xuaát, kinh doanh hoaëc cung caáp dòch vuï. I. KEÁ TOAÙN NGUYEÂN VAÄT LIEÄU 1. Khaùi nieäm vaø ñaëc ñieåm Nguyeân vaät lieäu laø moät trong nhöõng yeáu toá cô baûn cuûa quaù trình saûn xuaát kinh doanh, tham gia thöôøng xuyeân vaø tröïc tieáp vaøo quaù trình saûn xuaát saûn phaåm, aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán chaát löôïng cuûa saûn phaåm ñöôïc saûn xuaát. Ñaëc ñieåm cuûa vaät lieäu laø chæ tham gia vaøo moät chu kyø saûn xuaát nhaát ñònh vaø bò bieán ñoåi hình thaùi vaät chaát ban ñaàu ñeå caáu thaønh neân thöïc theå cuûa saûn phaåm. Veà maët giaù trò, do chæ tham vaøo moät chu kyø saûn xuaát kinh doanh nhaát ñònh neân giaù trò cuûa nguyeân vaät lieäu chuyeån toaøn boä vaøo giaù trò cuûa saûn phaåm. 2. Nhieäm vuï cuûa keá toaùn 32
  34. Toå chöùc ghi cheùp phaûn aùnh, toång hôïp soá lieäu veà tình hình thu mua, vaän chuyeån, nhaäp xuaát vaø toàn kho vaät lieäu, tính giaù thöïc teá vaät lieäu thu mua vaø kieåâm tra tình hình thöïc hieän keá hoaïch cung öùng vaät lieäu veà soá löôïng chaát löôïng, chuûng loaïi Höôùng daãn, kieåm tra caùc phaân xöôûng, caùc kho vaø phoøng ban thöïc hieän caùc chöùng töø ghi cheùp ban ñaàu veà vaät lieäu, môû soå saùch caàn thieát vaø haïch toaùn vaät lieäu ñuùng cheá ñoä phaân phaùt. Kieåm tra vieäc chaáp haønh cheá ñoä baûo quaûn, nhaäp xuaát vaät lieäu, caùc ñònh möùc döï tröõ, ñònh möùc tieâu hao, phaùt hieän vaø ñeà xuaát bieän phaùp xöû lyù vaät lieäu thöøa thieáu, öù ñoäng, keùm, möùc saûn xuaát. Xaùc ñònh giaù trò vaät lieäu tieâu hao vaø phaân boå chính xaùc cho caùc ñoái töôïng söû duïng. Tham gia coâng taùc kieåm keâ, ñaùnh giaù, vaät lieäu, laäp baùo caùo veà vaät lieäu vaø phaân tích veà tình hình thu mua, baûo quaûn, döï tröû vaø söû dung vaät lieäu. 3. Phaân loaïi - Nguyeân vaät lieäu chính: laø nhöõng nguyeân lieäu, vaät lieäu khi tham gia vaøo quaù trình saûn xuaát, caáu thaønh neân thöïc theå chính cuûa saûn phaåm. - Vaät lieäu phuï: laø nhöõng boä phaän vaät lieäu khi tham gia vaøo quaù trình saûn xuaát khoâng caáu thaønh thöïc theå chính cuûa saûn phaåm maø coù theå keát hôïp vôùi nguyeân vaät lieäu chính naâng cao chaát löôïng saûn phaåm nhö: thay ñoãi maøu saéc, muøi vò, hình daùng beà ngoaøi cuûa saûn phaåm hoaëc taïo ñieàu kieän cho quaù trình cheá taïo saûn phaåm ñöôïc tieán haønh moät caùch bình thöôøng, hoaëc phuïc vuï cho nhu caàu coâng ngheä, kyõ thuaät, phuïc vuï cho lao ñoäng chaúng haïn nhö: daàu maùy, môõ boâi trôn - Nhieân lieäu: vaät lieäu coù taùc duïng taïo naêng löôïng, phuïc vuï cho söï hoaït ñoäng cuûa maùy moùc, thieát bò duøng tröïc tieáp saûn xuaát saûn phaåm: xaêng, gaz, than - Phuï tuøng thay theá: laø nhöõng loaïi vaät lieäu duøng ñeå thay theá söõa chöõa maùy moùc thieát bò, phöông tieän vaän taûi, coâng cuï duïng cuï saûn xuaát - Caùc loaïi vaät lieäu khaùc: laø nhöõng vaät lieäu khoâng thuoäc nhöõng loaïi vaät lieäu treân nhö bao bì ñoùng goùi saûn phaåm, pheá lieäu thu hoài trong quaù trình saûn xuaát vaø thanh lyù taøi saûn. 4. Nguyeân taéc Nguyeân vaät lieäu laø boä phaän cuûa haøng toàn kho neân phaûi tuaân thuû ñaày ñuû caùc nguyeân taéc cuûa haøng toàn kho: 33
  35. IX. Trò giaù cuûa vaät lieäu xuaát nhaäp toàn phaûi ñaùnh giaù theo nguyeân taéc giaù goác X. Trong moät doanh nghieäp chæ ñöôïc aùp duïng ñöôïc moät trong hai phöông phaùp haïch toaùn haøng toàn kho laø phöông phaùp keâ khai thöôøng xuyeân vaø phöông phaùp kieåm keâ ñònh kyø. Khi thöïc hieän phöông phaùp naøo phaûi ñaûm baûo tính chaát nhaát quaùn trong nieân ñoä keá toaùn. + Phöông phaùp keâ khai thöôøng xuyeân: laø phöông phaùp theo doõi vaø phaûn aánh thöông xuyeân, lieân tuïc coù heä thoáng tình hình nhaäp, xuaát toàn kho vaät lieäu treân soå keá toaùn. Giaù trò cuûa vaät lieäu toàn kho coù theå xaùc ñònh ñöôïc baát cöù luùc naøo trong kyø keá toaùn treân caùc soå keá toaùn. + Phöông phaùp kieåm keâ ñònh kyø: laø phöông phaùp haïch toaùn caên cöù vaøo keát quaû kieåm keâ thöïc teá ñeå phaûn aùnh giaù trò toàn kho cuoái kyø vaät lieäu treân soå keá toaùn toång hôïp vaø töø ñoù tính giaù trò cuûa vaät lieäu xuaát trong kyø. XI. Keá toaùn vaät lieäu phaûi thöïc hieän ñoàng thôøi keá toaùn chi tieát caû veà giaù trò laãn hieän vaät. Keá toaùn phaûi theo doõi chi tieát töøng thöù, töøng loaïi theo ñòa ñieåm quaûn lyù söû duïng, luoân phaûi ñaûm baûo söï khôùp ñuùng caû veà giaù trò laãn hieän vaät giöõa thöïc teá vaø soá lieäu treân soå keá toaùn, giöõa keá toaùn toång hôïp vaø keá toaùn chi tieát. (4) Cuoái kyø keá toaùn naêm, khi giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän giaù trò thöïc hieän ñöôïc cuûa nguyeân vaät lieäu nhoû hôn giaù goác thì phaûi laäp döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho. 5. Phöông phaùp tính giaù Theo quy ñònh cuûa Chuaån möïc keá toaùn soá 2: Haøng toàn kho, thì nguyeân vaät lieäu ñöôïc tính theo giaù goác (bao goàm toaøn boä chi phí maø doanh nghieäp phaûi boû ra ñeå coù ñöôïc taøi saûn vaø ñöa taøi saûn vaøo traïng thaùi saün saøng söõ duïng). 5.1 Tính giaù vaät lieäu nhaäp a. Mua ngoaøi Giaù trò nhaäp kho bao goàm: giaù mua, caùc loaïi thueá khoâng ñöôïc hoaøn laïi, chi phí vaän chuyeån, boác xeáp, baûo quaûn trong quaù trình mua haøng vaø caùc chi phí khaùc coù lieân quan tröïc tieáp ñeán vieäc mua haøng toàn kho. Caùc khoaûn chieát khaáu thöông maïi vaø giaûm giaù haøng mua do haøng mua khoâng ñuùng quy caùch ñöôïc tröø (-) khoûi chi phí mua. b. Töï saûn xuaát cheá bieán Giaù nhaäp kho laø giaù thaønh thöïc teá saûn xuaát vaät lieäu 34
  36. c. Ñoái vôùi vaät lieäu thueâ ngoaøi gia coâng cheá bieán Giaù nhaäp kho bao goàm: giaù xuaát vaät lieäu ñem cheá bieán, tieàn thueâ cheá bieán vaø chi phí vaän chuyeån, boác dôõ vaät lieäu ñi vaø veà. d. Nhaän goùp voán Giaù nhaäp kho laø giaù hôïp lyù do hoäi ñoàng lieân doanh ñaùnh giaù. e. Ñöôïc caáp Giaù nhaäp kho laø giaù do ñôn vò caáp thoâng baùo vaø chi phí vaän chuyeån, boác dôõ neáu coù f. Ñöôïc bieáu taëng Giaù nhaäp kho laø giaù hôïp lyù ñöôïc xaùc ñònh theo thôøi giaù treân thò tröôøng 5.2. Tính giaù vaät lieäu xuaát Doanh nghieäp coù theå söû duïng 1 trong 4 phöông phaùp tính giaù xuaát haøng toàn kho sau vaø phaûi tuaân theo nguyeân taéc nhaát quaùn. a. Phöông phaùp nhaäp tröôùc xuaát tröôùc (FIFO) Nguyeân vaät lieäu ñöôïc mua tröôùc hoaëc saûn xuaát ra tröôùc thì ñöôïc xuaát söû duïng tröôùc, nguyeân vaät lieäu toàn kho coøn laïi cuoái kyø laø nguyeân vaät lieäu ñöôïc mua hoaëc saûn xuaát gaàn thôøi ñieåm cuoái kyø. b. Phöông phaùp nhaäp sau xuaát tröôùc (LIFO) Nguyeân vaät lieäu xuaát kho ñöôïc tính theo giaù cuûa loâ haøng nhaäp kho ôû thôøi ñieåm nhaäp sau hoaëc gaàn sau cuøng, giaù trò cuûa haøng toàn kho ñöôïc tính theo giaù haøng nhaäp kho ôû thôøi ñieåm ñaàu kyø hoaëc gaàn ñaàu kyø coøn toàn kho. c. Phöông phaùp bình quaân gia quyeàn Giaù thöïc teá xuaát kho = Soá löôïng xuaát kho x Ñôn giaù thöïc teá bình quaân. Ñôn giaù Giaù trò haøng toàn ñaàu kyø + Giaù trò haøng thöïc teá nhaäp trong kyø thöïc teá = bình quaân Soá löôïng haøng toàn ñaàu kyø + Soá löôïng haøng nhaäp trong kyø - Neáu sau moãi laàn nhaäp, xuaát keá toaùn xaùc ñònh laïi ñôn giaù thöïc teá bình quaân thì giaù ñoù ñöôïc goïi laø bình quaân gia quyeàn lieân hoaøn. - Neáu chæ ñeán cuoái kyø keá toaùn môùi xaùc ñònh laïi ñôn giaù bình quaân ñeå tính giaù xuaát kho trong kyø vaø giaù trò toàn kho cuoái kyø thì giaù ñoù goïi laø bình quaân gia quyeàn cuoái kyø (bình quaân gia quyeàn coá ñònh). d. Phöông phaùp thöïc teá ñích danh 35
  37. Phöông phaùp naøy ñoøi hoûi keá toaùn phaûi bieát vaät lieäu trong kho thuoäc nhöõng laàn nhaäp naøo, ñôn giaù nhaäp laø bao nhieâu. Giaù trò xuaát duøng ñöôïc tính chi tieát caên cöù vaøo soá löôïng vaø ñôn giaù cuûa noù. Phöông phaùp naøy thöôøng aùp duïng cho caùc doanh nghieäp coù ít loaïi maët haøng hoaëc maët haøng oån ñònh vaø nhaän dieän ñöôïc. 6. Keá toaùn chi tieát vaät lieäu Keá toaùn chi tieát vaät lieäu laø keá toaùn moät caùch tæ mó veà soá löôïng laãn giaù trò cuûa vaät lieäu xuaát nhaäp toàn, coâng vieäc keá toaùn ñöôïc tieán haønh ôû caû kho vaø phoøng keá toaùn. 6.1. Chöùng töø keá toaùn Theo cheá ñoä chöùng töø keá toaùn keá toaùn vaät lieäu goàm coù : - Phieáu nhaäp kho (Maãu soá 01 - VT) - Phieáu xuaát kho (Maãu soá 02 - VT) - Phieáu xuaát kho kieâm vaân chuyeån noäi boä (Maãu soá 03 -VT) - Phieáu xuaát vaät tö theo haïn möùc (Maãu soá 04 - VT) - Bieân baûn kieåm nghieäm (Maãu soá 05 - VT) - Theû kho (Maãu soá 06 - VT) - Phieáu baùo vaät tö coøn laïi cuoái kyø (Maãu soá 07 - VT) - Bieân baûn kieåm keâ vaät tö, saûn phaåm, haøng hoaù (Maãu soá 08 - VT) Ngoaøi caùc chöùng töø baét buoäc söû duïng thoáng nhaát theo quy ñònh cuûa Nhaø nöôùc caùc doanh nghieäp coù theå söû duïng theâm chöùng töø keá toaùn tuyø thuoäc vaøo ñaëc ñieåm, tình hình cuï theå cuûa töøng doanh nghieäp thu6oïc lónh vöïc hoaït ñoäng, thuoäc thaønh phaàn kinh teá. 6. 2. Caùc phöông phaùp keá toaùn chi tieát a. Phöông phaùp theû song song Taïi kho : Thuû kho söû duïng theû kho ñeå ghi cheùp vieäc xuaát nhaäp toàn theo soá löôïng. Taïi phoøng keá toaùn : söû duïng soå chi tieát vaät lieäu ñeå ghi cheùp caû soá löôïng laãn giaù trò cuûa vaät lieäu nhaäp xuaát toàn. Haøng ngaøy hoaëc ñònh kyø, khi nhaän ñöôïc caùc chöùng töø nhaäp xuaát vaät lieäu ñöôïc thuû kho chuyeån leân, keá toaùn kieåm tra, ghi giaù vaøo caùc soå chi tieát. Cuoái thaùng caên cöù vaøo caùc soå chi tieát ñeå laäp baûng toång hôïp chi tieát nhaäp, xuaát, toàn vaät lieäu. Öu ñieåm: Deå laøm, deå ghi cheùp, deå kieåm tra ñoái chieáu. 36
  38. Nhöôïc ñieåm: Coâng vieäc ghi cheùp nhieàu truøng laëp giöõa kho keá toaùn vaø vaät lieäu. Sô ñoà keá toaùn chi tieát vaät lieäu theo phöông phaùp theû song song Phieáu nhaäp kho Theû Baûng toång hôïp nhaäp Keá toaùn toång hoaëc xuaát vaät lieäu hôïp soå chi Theû kho tieát vaät Ghi haèng ngaøy lieäu Ghi cuoái thaùng Phieáu xuaát kho Quan heä ñoái chieáu b. Phöông phaùp soå ñoái chieáu luaân chuyeån. Taïi kho: Thuû kho söû duïng theû kho ñeå ghi cheùp, soá löôïng vaät lieäu nhaäp xuaát toàn gioáng nhö phöông phaùp theû song song. Taïi phoøng keá toaùn: söû duïng “soå ñoái chieáu luaân chuyeån” ñeå ghi cheùp soá löôïng vaø giaù trò cuûa vaät lieäu xuaát nhaäp toàn cuûa töøng thöù vaät lieäu trong töøng kho vaø chæ ghi moät laàn vaøo cuoái thaùng treân cô sôû toång hôïp soá lieäu cuûa caùc chöùng töø phaùt sinh trong thaùng. Moãi thöù vaät lieäu ñöôïc ghi 1 doøng treân soå ñoái chieáu luaân chuyeån. Phöông phaùp naøy ñaõ haïn cheá ñöôïc moät phaàn khoái löôïng ghi cheùp nhöng coâng vieäc ñöôïc doàn vaøo cuoái thaùng neân soá lieäu baùo caùo chaäm. Sô ñoà keá toaùn chi tieát vaät lieäu theo phöông phaùp soå ñoái chieáu luaân chuyeån Phieáu nhaäp kho Baûng keâ nhaäp Keá toaùn Theû kho Soå ñoái chieáu luaân chuyeån toång hôïp Ghi haøng ngaøy Phieáu xuaát kho Baûng keâ xuaát Ghi cuoái thaùng Quan heä ñoái chieáu c. Phöông phaùp soå soá dö Phöông phaùp soå soá dö keát hôïp chaët cheû vieäc keát hôïp haïch toaùn nghieäp vuï cuûa thuû kho vôùi vieäc ghi cheùp cuûa phoøng keá toaùn vaø treân cô sôû keát hôïp ñoù ôû kho chæ haïch toaùn veà soá löôïng vaø ôû phoøng keá toaùn chæ haïch toaùn veà giaù trò cuûa vaät lieäu 37
  39. Sô ñoà keá toaùn chi tieát vaät lieäu theo phöông phaùp soå soá dö Phieáu nhaäp kho Phieáu giao nhaän chöùng töø nhaäp Soå soá dö Theû kho Baûng luyõ keá nhaäp, xuaát toàn kho vaät lieäu Keá toaùn toång hôïp Phieáu xuaát kho Phieáu giao nhaän chöùng töø xuaát Ghi haøng ngaøy Ghi cuoái thaùng Quan heä ñoái chieáu 7. Keá toaùntoång hôïp vaät lieäu theo phöông phaùp keâ khai thöôøng xuyeân 7.1. Chöùng töø keá toaùn - Hoaù ñôn baùn haøng cuûa ngöôøi baùn - Phieáu nhaäp kho - Bieân baûn kieåm nghieäm - Phieáu xuaát kho - Phieáu xuaát kho kieâm vaän chuyeån noäi boä 7.2. Soå saùch keá toaùn - Hình thöùc nhaät kyù chung: Nhaät kyù chung, nhaät kyù ñaëc bieät, soá caùi, soå theû chi tieát. - Hình thöùc nhaät kyù soå caùi: soå Nhaät kyù soå caùi, soå theû chi tieát. - Hình thöùc nhaät kyù chöùng töø: soå nhaät kyù chöùng töø, baûng keâ, soå caùi ,soå theû chi tieát. - Hình thöùc chöùng töø ghi soå: soå chöùng töø ghi soå, soá caùi, soå ñaêng kyù chöùng töø ghi soå, soå quyõ, soå theû chi tieát. 7.3. Taøi khoaûn söû duïng * Taøi khoaûn 151 – Haøng mua ñang ñi ñöôøng NÔÏ TK 151 COÙ SD: Giaù trò vaät lieäu, coâng cuï duïng cuï, haøng hoaù ñaõ mua nhöng coøn ñang ñi treân ñöôøng. - Giaù trò vaät lieäu, haøng hoaù, coâng - Giaù trò vaät lieäu, haøng hoaù coâng cuï duïng cuï ñang ñi treân ñöôøng ñaõ veà cuï duïng cuï ñang ñi treân ñöôøng. nhaäp kho hoaëc ñaõ chuyeån kho thaúng cho khaùch haøng. 38
  40. * Taøi khoaûn 152 – Nguyeân lieäu, vaät lieäu NÔÏ TK 152 COÙ SD: Giaù trò goác cuûa nguyeân vaät lieäu coøn toàn kho luùc cuoái kyø. - Giaù trò goác cuûa nguyeân vaät - Giaù trò goác cuûa nguyeân vaät lieäu lieäu nhaäp kho do mua ngoaøi, töï cheá xuaát kho cho saûn xuaát, ñeå baùn, thueâ bieán, thueâ ngoaøi gia coâng, nhaän goùp ngoaøi gia coâng hoaëc goùp voán lieân voán lieân doanh, ñöôïc caáp hoaëc töø doanh. caùc nguoàn khaùc. - Giaù trò goác nguyeân vaät lieäu ñöôïc - Giaù trò goác khi phaùt hieän giaûm giaù, chieát khaáu mua haøng hoaëc traû nguyeân vaät lieäu thöøa khi kieåm keâ. laïi cho ngöôøi baùn. - Giaù trò goác nguyeân vaät lieäu phaùt hieän thieáu khi kieåm keâ. 7.4 . Phöông phaùp haïch toaùn moät soá nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh chuû yeáu a. Keá toaùn taêng vaät lieäu (1) Keá toaùn vaät lieäu mua ngoaøi - Khi mua nguyeân vaät lieäu duøng vaøo hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh haøng hoaù dòch vuï chòu thueá giaù trò gia taêng theo phöông phaùp khaáu tröø thueá keá toaùn ghi Nôï TK 152 – Nguyeân vaät lieäu. Nôï TK 133 – Thueá giaù trò gia taêng ñöôïc khaáu tröø. Coù TK 111, 112, 331 - Khi nhaäp khaåu nguyeân vaät lieäu, keá toaùn phaûn aùnh giaù trò haøng nhaäp khaåu Nôï TK 152 – Nguyeân vaät lieäu. Coù TK 3333 – Thueá xuaát nhaäp khaåu Coù TK 111, 112, 331 - Ñoái vôùi thueá GTGT haøng nhaäp khaåu: Nôï TK 133 – Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø Coù TK 33312 – Thueá GTGT phaûi noäp cuûa haøng nhaäp khaåu. - Khi mua nguyeân vaät lieäu maø hoaù ñôn veà haøng chöa veà thì cuoái thaùng haøng chöa veà thì phaûn aùnh ôû taøi khoaûn 151 39
  41. Nôï TK 151 – Haøng mua ñang ñi treân ñöôøng Nôï TK 133 – Thueá giaù trò gia taêng ñöôïc khaáu tröø Coù TK 111,112, 331 toång giaù thanh toaùn. - Neáu tröôøng hôïp vaät lieäu veà nhaäp kho thieáu so vôùi hoaù ñôn maø chöa xaùc ñònh ñöôïc nguyeân nhaân, phaûi chôø xöû lyù. Nôï TK 152 – Nguyeân vaät lieäu Nôï TK1381 – Taøi saûn thieáu chôø xöû lyù Nôï TK 133- Thueá giaù trò gia taêng ñöôïc khaáu tröø Coù TK 111, 112, 331 - Neáu xaùc ñònh ñöôïc nguyeân nhaân thieáu, xöû lyù: Nôï TK 1388, 334 (baét boài thöôøng) Nôï TK 152, 133 (ngöôøi baùn xuaát nhaàm giao theâm haøng) Coù TK 1381 - Neáu vaät lieäu thöøa so vôùi hoaù ñôn + Neáu soá thöøa chöa tìm ñöôïc nguyeân nhaân, nhaäp kho luoân soá thöøa Nôï TK 152 – Nguyeân giaù vaät lieäu Nôï TK 133 – Thueá giaù trò gia taêng ñöôïc khaáu tröø Coù TK 331 – Phaûi traû ngöôøi baùn Coù TK 3381 – Giaù thöïc teá cuûa vaät lieäu thöøa + Neáu soá thöøa coi nhö giöõ hoä ngöôøi baùn, phaàn thöøa ghi vaøo Nôï TK 002 - Vaät tö, haøng hoaù nhaän giöõ hoä, nhaän gia coâng - Neáu vaät lieäu thöøa tìm ñöôïc nguyeân nhaân, xöû lyù: + Xuaát traû laïi ngöôøi baùn Nôï TK 3381 Coù TK 152 + Mua luoân soá thöøa Nôï TK 3381 Nôï TK 133 Coù TK 111, 112, 331, - Neáu vaät lieäu veà khoâng ñuùng quy caùch phaåm chaát theo hôïp ñoàng ñaõ kyù ñöôïc ngöôøi baùn giaûm giaù 40
  42. Nôï TK 111, 1112, 331 Coù TK 152 – Nguyeân vaät lieäu - Ñoái vôùi caùc chi phí thu mua vaät lieäu thì keá toaùn caên cöù vaøo caùc hoaù ñôn, bieân lai cöôùc phí vaän chuyeån. Nôï TK 152 – Nguyeân vaät lieäu Nôï TK 133 Coù TK 111, 112, 331 (2) Giaù trò nguyeân vaät lieäu nhaän goùp voán lieân doanh phaûi ñöôïc hoäi ñoàng lieân doanh goùp voán lieân doanh ñaùnh giaù xaùc ñònh laø voán goùp. Nôï TK 152 – Nguyeân vaät lieäu Coù TK 411 – Nguoàn voán kinh doanh (3) Vaät lieäu thueâ ngoaøi gia coâng - Khi xuaát vaät lieäu giao cho ñôn vò nhaän gia coâng keá toaùn tính ra giaù thöïc teá nguyeân vaät lieäu xuaát Nôï TK 154 – Chi phí saûn xuaát kinh doanh dôû dang Coù TK 152 – Nguyeân vaät lieäu - Caên cöù vaøo chöùng töø phaûn aùnh chi phí boác dôû vaän chuyeån töø nôi cheá bieán ñeán ñôn vò vaø ngöôïc laïi. Nôï TK 154 – Chi phí saûn xuaát kinh doanh dôû dang Nôï TK 133 – Thueá giaù trò gia taêng ñöôïc khaáu tröø Coù TK 111, 112, 331, - Caên cöù vaøo hôïp ñoàng kinh teá veà gia coâng cheá bieán vaät tö Nôï TK 154 – Chi phí saûn xuaát kinh doanh dôû dang Nôï TK 133 – Thueá giaù trò gia taêng ñöôïc khaáu tröø Coù TK 111, 112, 331, - Caên cöù vaøo phieáu nhaäp vaät lieäu Nôï TK 152 – Nguyeân vaät lieäu Coù TK 154 – Chi phí saûn xuaát kinh doanh dôû dang (4) Vaät lieäu töï cheá bieán, töï saûn xuaát - Caên cöù vaøo caùc chöùng töø taøi lieäu keá toaùn lieân quan ñeán chi phí cho quaù trình töï cheá bieán 41
  43. Nôï TK 154 – Chi phí saûn xuaát kinh doanh dôû dang Coù TK 152 – Nguyeân vaät lieäu Coù TK 111 – Tieàn maët Coù TK 112 – Tieàn göûi ngaân haøng Coù TK 331 – Phaûi traû ngöôøi baùn Coù TK 334 – Phaûi traû coâng nhaân vieân Coù TK 338 – Phaûi traû khaùc - Khi vaät lieäu töï cheá bieán hoaøn thaønh nhaäp kho keá toaùn caên cöù vaøo phieáu nhaäp vaät tö ghi giaù trò vaät lieäu nhaäp kho theo giaù taïm tính. Nôï TK 152 – Nguyeân vaät lieäu Coù TK 154 – Chi phí saûn xuaát kinh doanh dôû dang (5) Kieåm keâ : Ñònh kyø hoaëc baát thöôøng doanh nghieäp tieán haønh kieåm keâ vaät lieäu ñeå phaùt hieän cheânh leäch giöõa soá lieäu soå saùch vôùi soá lieäu thöïc teá - Neáu thieáu trong ñònh möùc cho pheùp Nôï TK 632 – Giaù voán haøng baùn Coù TK 152 – Nguyeân vaät lieäu - Neáu thieáu ngoaøi ñònh möùc, caên cöù vaøo bieân baûn veà maát maùt, hao huït nguyeân vaät lieäu, keá toaùn phaûn aùnh giaù trò haøng toàn kho do maát maùt hao huït, ghi : Nôï TK 1381 – Taøi saûn thieáu chôø xöû lyù Coù TK 152 – Nguyeân vaät lieäu - Caên cöù vaøo bieân baûn xöû lyù veà haøng toàn kho hao huït, maát maùt keá toaùn ghi : Nôï TK 111, 334 - (Phaàn toå chöùc, caù nhaân boài thöôøng) Nôï TK 632 – Giaù voán haøng baùn (Caùc khoaûn hao huït, maát maùt cuûa haøng toàn kho sau khi tröø (-) phaàn boài thöôøng cuûa toå chöùc, caù nhaân gaây ra) Coù TK 1381 – Taøi saûn thieáu chôø xöû lyù - Kieåm keâ phaùt hieän thöøa trong ñònh möùc Nôï TK 152 – Nguyeân vaät lieäu Coù TK 632 – Giaù voán haøng baùn - Neáu phaùt hieän thöøa ngoaøi ñònh möùc chöa xaùc ñònh roõ nguyeân nhaân Nôï TK 152 – Nguyeân vaät lieäu Coù TK 3381 – Taøi saûn thöøa chôø xöû lyù 42
  44. - Khi coù bieân baûn xöû lyù cuûa caáp coù thaåm quyeàn Nôï TK 3381 – Taøi saûn thöøa chôø xöû lyù Coù TK 411, 632, 3388 - Neáu xaùc ñònh vaät lieäu khoâng phaûi khoâng phaûi cuûa doanh nghieäp ghi vaøo beân Nôï taøi khoaûn 002 “Vaät tö, haøng hoaù nhaän giöõ hoä, gia coâng” b. Keá toaùn xuaát vaät lieäu (1) Xuaát vaät lieäu duøng vaøo saûn xuaát kinh doanh Nôï TK 621, 627, 641, 642, 241, Coù TK 152 – Nguyeân vaät lieäu (2) Xuaát vaät lieäu ñeå goùp voán lieân doanh Nôï TK 222 – Goùp voán lieân doanh Nôï 811 – Chi phí khaùc Coù 711 – Thu nhaäp khaùc Coù TK 152 – Nguyeân vaät lieäu (3) Khi xuaát ñeå gia coâng cheá bieán Nôï TK 154 – Chi phí saûn xuaát kinh doanh dôû dang Coù TK 152 – Nguyeân vaät lieäu (4) Khi xuaát vaät lieäu baùn cho doanh nghieäp coù hoaù ñôn Nôï TK 632 – Giaù voán haøng baùn Coù TK 152 – Nguyeân vaät lieäu 8. Keá toaùn toång hôïp vaät lieäu theo phöông phaùp kieåm keâ ñònh kyø 8.1. Chöùng töø vaø soå saùch keá toaùn Trình töï nhaäp xuaát kho vaø caùc chöùng töø keá toaùn caàn thieát trong caùc nghieäp vuï nhaäp xuaát vaät lieäu cuõng gioáng nhö tröôøng hôïp doanh nghieäp aùp duïng phöông phaùp keâ khai thöôøng xuyeân. Tuy nhieân, theo phöông phaùp kieåm keâ ñònh kyø, khi nhaän caùc chöøng töø nhaäp xuaát vaät lieäu keá toaùn seõ phaûn aùnh tình hình nhaäp kho vaät lieäu vaøo soå keá toaùn chi tieát caàn thieát caû soá löôïng laãn giaù trò. Rieâng caùc nghieäp vuï xuaát kho vaät lieäu thì keá toaùn chæ phaûn aùnh vaøo caùc soå keá toaùn chi tieát vaø soå toång hôïp tình hình xuaát kho vaät lieäu theo caùc ñoái töôïng söû duïng baèng chæ tieâu hieän vaät. Ñeán cuoái kyø, sau khi kieåm keâ vaät lieäu toàn kho thöïc teá keá toaùn môùi xaùc ñònh giaù thöïc teá cuûa soá vaät lieäu ñeå laäp ñònh khoaûn vaø ghi cheùp vaøo caùc taøi khoaûn lieân quan. 43
  45. 8.2. Taøi khoaûn söû duïng * Taøi khoaûn haøng toàn kho (151, 152) NÔÏ TK 151, 152 COÙ SD: Giaù thöïc teá haøng toàn kho Keát chuyeån giaù thöïc teá cuoái kyø Keát chuyeån giaù thöïc teá ñaàu kyø • Taøi khoaûn 611 – Mua haøng khoâng coù soá dö, coù 2 taøi khoaûn caáp 2 Taøi khoaûn 6111 – Mua nguyeân vaät lieäu Taøi khoaûn 6112 – Mua haøng hoùa NÔÏ TK 611 COÙ Giaù thöïc teá vaät lieäu, coâng cuï dông cuï, haøng hoaù toàn kho ñaàu kyø - Giaù thöïc teá vaät lieäu, coâng cuï - Giaù thöïc teá vaät lieäu, coâng cuï dông cuï, haøng hoaù giaûm trong kyø dông cuï, haøng hoaù nhaäp trong kyø - Giaù thöïc teá vaät lieäu, coâng cuï dông cuï, haøng hoaù toàn cuoái kyø - Trò giaù thöïc teá haøng hoaù ñaõ göûi baùn nhöng chöa xaùc ñònh tieâu thuï trong kyø. - Trò giaù vaät lieäu, coâng cuï duïng cuï , haøng hoaù traû laïi cho ngöôøi baùn hoaëc giaûm giaù, chieát khaáu mua haøng ñöôïc höôûng. 44
  46. 8.3. Phöông phaùp haïch toaùn moät soá nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh chuû yeáu (1) Ñaàu kyø keát chuyeån giaù trò vaät lieäu toàn kho ñaàu kyø vaø vaät lieäu treân ñöôøng ñi Nôï TK 611 – Mua haøng Coù TK 152 – Nguyeân vaät lieäu Coù TK 151 – Haøng mua ñang ñi treân ñöôøng (2) Trong kyø caên cöù vaøo caùc chöùng töø lieân quan ghi giaù thöïc teá vaät lieäu mua vaøo trong kyø. Nôï TK 611 – Mua haøng Nôï 133 – Thueá giaù trò gia taêng ñöôïc khaáu tröø Coù TK 111, 112, 331 (3) Tröôøng hôïp nhaän vaät lieäu nhöng khoâng ñuùng quyõ caùch, chuûng loaïi, phaåm chaát ñöôïc giaûm giaù Nôï TK 111, 112, 331 Coù TK 611 (4) Cuoái kyø caên cöù vaøo keát quaû kieåm keâ xaùc ñònh giaù trò vaät lieäu toàn kho, vaät lieäu ñang ñi treân ñöôøng Nôï TK 152 – Nguyeân vaät lieäu Nôï TK 151 – Haøng mua ñang ñi treân ñöôøng Coù TK 611 – Mua haøng (5) Khi tính giaù vaät lieäu xuaát duøng Nôï TK 621, 627, 641, 642 Coù TK 611 II. KEÁ TOAÙN COÂNG CUÏ DUÏNG CUÏ 1. Khaùi nieäm vaø ñaëc ñieåm Coâng cuï duïng cuï laø nhöõng tö lieäu lao ñoäng söû duïng cho caùc hoaït ñoäng SXKD khaùc nhau nhöng khoâng ñuû caùc tieâu chuaån trôû thaønh TSCÑ. Ñaëc ñieåm cuûa coâng cuï duïng cuï laø tham gia vaøo nhieàu chu kyø saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp nhöng giaù trò cuûa chuùng ñöôïc phaân boå moät laàn, hai laàn hoaëc nhieàu laàn vaøo chi phí cuûa doanh nghieäp. 45
  47. 2. Nguyeân taéc - Keá toaùn nhaäp, xuaát, toàn coâng cuï duïng cuï phaûi phaûn aùnh theo giaù goác. Vieäc tính giaù thöïc teá coâng cuï duïng cuï nhaäp xuaát cuõng quyõ ñònh nhö vaät lieäu. - Keá toaùn chi tieát coâng cuï duïng cuï ñöôïc thöïc hieän theo töøng kho, töøng loaïi, nhoùm, thöù coâng cuï duïng cuï. - Coâng cuï duïng cuï xuaát duøng cho saûn xuaát kinh doanh, cho thueâ phaûi ñöôïc theo doõi veà hieän vaät laãn giaù trò treân soå keá toaùn chi tieát theo nôi söû duïng, theo ñoái töôïng thueâ vaø ngöôøi chòu traùch nhieäm vaät chaát. - Coâng cuï duïng cuï xuaát duøng cho nhieàu kyø kinh doanh phaûi ñöôïc tieán haønh phaân boå moät caùch hôïp lyù vaø phaûi quaûn lyù chaët cheõ ôû nôi söû duïng. (Töông töï keá toaùn nguyeân vaät lieäu) 3. Phöông phaùp tính giaù (Töông töï keá toaùn nguyeân vaät lieäu) 4. Keá toaùn chi tieát (Töông töï keá toaùn nguyeân vaät lieäu) 5. Keá toaùn toång hôïp coâng cuï duïng cuï theo phöông phaùp keâ khai thöôøng xuyeân 5.1. Chöùng töø keá toaùn (Töông töï keá toaùn nguyeân vaät lieäu) 5.2. Soå saùch keá toaùn (Töông töï keá toaùn nguyeân vaät lieäu) 5.3 Taøi khoaûn söû duïng Taøi khoaûn naøy coù 3 taøi khoaûn caáp 2 - Taøi khoaûn 1531 – Coâng cuï duïng cuï - Taøi khoaûn 1532 – Bao bì luaân chuyeån - Taøi khoaûn 1533 – Ñoà duøng cho thueâ NÔÏ TK 153 COÙ SD: Giaù trò goác CCDC toàn kho - Giaù trò goác cuûa CCDC nhaäp kho do - Giaù trò goác CCDC xuaát kho söû duïng mua ngoaøi, töï cheá, thueâ gia coâng, nhaän cho saûn xuaát kinh doanh, cho thueâ, ñem goùp goùp voán lieân doanh, voán lieân doanh 46
  48. - Nhaän laïi CCDC ñaõ cho thueâ tröôùc - Giaù trò CCDC phaùt hieän thieáu khi ñaây kieåm keâ - Giaù trò CCDC phaùt hieän thöøa khi - CCDC traû laïi cho nhaø cung caáp, ñöôïc kieåm keâ ngöôøi cung caáp giaûm giaù. * Taøi khoaûn 142 ( Xem chöông Keá toaùn caùc khoaûn öùng tröôùc), TK 242 – Chi phí traû tröôùc daøi haïn NÔÏ TK 242 COÙ SD: Caùc khoaûn chi phí traû tröôùc daøi haïn chöa tính vaøo chi phí hoaït Caùc khoaûn chi phí traû tröôùc daøi ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa naêm haïn phaân boå vaøo chi phí hoaït ñoäng saûn taøi chính. xuaát trong kyø. Chi phí traû tröôùc daøi haïn phaùt sinh trong kyø. Ghi chuù : - Tröôøng hôïp chi phí traû tröôùc chæ lieân quan ñeán moät nieân ñoä keá toaùn thì coù theå söû duïng TK 1421 – Chi phí traû tröôùc - Tröôøng hôïp chi phí traû tröôùc chæ lieân quan ñeán nhieàu nieân ñoä keá toaùn thì coù theå söû duïng TK 242 – Chi phí traû tröôùc daøi haïn 5.4. Phöông phaùp haïch toaùn moät soá nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh chuû yeáu a. Keá toaùn nhaäp kho (Töông töï keá toaùn nhaäp kho vaät lieäu) b. Keá toaùn xuaát kho (1) Xuaát duøng coâng cuï duïng cuï thoäc daïng phaân boå 1 laàn (100%) Nôï TK 627, 641, 642 Coù TK 153 – Coâng cuï duïng cuï 47
  49. (2) Xuaát duøng coâng cuï duïng cuï coù giaù trò töông ñoái lôùn, tham vaøo hoaït ñoäng SXKD cuûa nhieàu kyø keá toaùn (khoâng theå tính heát moät laàn vaøo chi phí xaûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp) - Thuoäc daïng phaân boå 2 laàn (50%) + Khi xuaát duøng, caên cöù vaøo phieáu xuaát kho Nôï TK 1421 – Chi phí traû tröôùc (caùc kyø keá toaùn trong cuøng nieân ñoä keá toaùn) Nôï TK 242 – Chi phí traû tröôùc daøi haïn (caùc kyø keá toaùn ôû nhieàu nieân ñoä keá toaùn) Coù TK 153 – Coâng cuï duïng cuï + Ñoàng thôøi phaân boå ngay 50% giaù trò vaøo nôi söû duïng Nôï TK 627, 641, 642 Coù TK 1421 (242)- Chi phí traû tröôùc + Khi baùo hoûng hoaëc bò maát thì phaân boå laàn hai Möùc phaân boå Giaù trò coâng cuï duïng cuï Giaù trò pheá lieäu Khoaûn boài laàn 2 = - - 2 thu hoài neáu coù thöôøng Nôï TK 152 – Pheá lieäu thu hoài Nôï TK 1388 – Caùc khoaûn boài thöôøng Nôï TK 627, 641, 642 Coù TK 1421 (242) - Thuoäc daïng phaân boå nhieàu laàn + Khi xuaát duøng caên cöù vaøo phieáu xuaát kho Nôï TK 1421 – Chi phí traû tröôùc Nôï TK 242 – Chi phí traû tröôùc daøi haïn Coù TK 153 – coâng cuï duïng cuï + Ñoàng thôøi tieán haønh phaân boå vaøo nôi söû duïng Nôï TK 641, 642, 627 Coù TK 1421 – Chi phí traû tröôùc Coù TK 242 – Chi phí traû tröôùc daøi haïn + Ñònh kyø tieán haønh phaân boå ñeán khi phaân boå heát giaù trò hoaëc ñeán khi coâng cuï duïng cuï maát hoaëc baùo hoûng. 48
  50. Nôï TK 152 – Pheá lieäu thu hoài Nôï TK 1388 – caùc khoaûn boài thöôøng Nôï TK 627, 641, 642 Coù TK 1421 Coù TK 24 6. Keá toaùn toång hôïp CCDC theo phöông phaùp kieåm keâ ñònh kyø Veà nguyeân taéc chung cuõng töông töï keá toaùn vaät lieäu theo phöông phaùp kieåm keâ ñònh kyø, cuoái kyø tính ra giaù trò thöïc teá coâng cuï duïng cuï xuaát duøng trong kyø. + Neáu phaân boå 1 laàn: Nôï TK 627, 641, 642 Coù TK 611 – Mua haøng + Neáu phaân boå 2 laàn hoaëc nhieàu laàn Nôï TK 1421 (242) – Chi phí traû tröôùc Coù TK 611 – Mua haøng Sau ñoù phaân boå vaøo nôi söû duïng Nôï TK 627, 641, 642 Coù TK 1421 (242) – Chi phí traû tröôùc III. KEÁ TOAÙN DÖÏ PHOØNG GIAÛM GIAÙ HAØNG TOÀN KHO - Noäi dung Döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho laø döï phoøng giaù trò bò toån thaát do giaûm giaù vaät tö, thaønh phaåm, haøng hoaù toàn kho coù theå xaûy ra trong naêm keá hoaïch. Vieäc laäp döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho nhaèm buø ñaép caùc khoaûn thieät haïi thöïc teá xaûy ra do haøng toàn kho bò giaûm giaù; ñoàng thôøi phaûn aùnh ñuùng giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc cuûa haøng toàn kho cuûa DN khi laäp BCTC cuoái kyø. 2. Nguyeân taéc laäp döï phoøng Cuoái kyø keá toaùn naêm, phaûi laäp döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho khi giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc cuûa haøng toàn kho nhoû hôn giaù goác vaø ñaûm baûo ñieàu kieän: - Coù hoaù ñôn, chöùng töø hôïp phaùp theo quy ñònh cuûa BTC hoaëc caùc baèng chöùng khaùc chöùng minh giaù voán haøng toàn kho. 49
  51. - Laø nhöõng vaät tö, haøng hoaù thuoäc quyeàn sôû höõu cuûa DN toàn kho taïi thôøi ñieåm laäp BCTC. Neáu nguyeân vaät lieäu coù giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän thaáp hôn giaù goác nhöng giaù baùn saûn phaåm dòch vuï ñöôïc saûn xuaát töø nguyeân vaät lieäu naøy khoâng bò giaûm thì khoâng ñöôïc trích laäp döï phoøng giaûm giaù nguyeân vaät lieäu ñoù. 3. Phöông phaùp laäp döï phoøng Doanh nghieäp phaûi caên cöù vaøo tình hình giaûm giaù, soá löôïng toàn kho thöïc teá caûu töøng loaïi vaät tö haøng hoaù ñeå xaùc ñònh möùc döï phoøng theo coâng thöùc sau: Möùc döï phoøng giaûm Löôïng vaät tö haøng hoaù toàn Giaù goác haïch Giaù hieän taïi, thuaàn treân thò giaù vaät tö haøng hoaù kho giaûm giaù taïi thôøi ñieåm toaùn treân soå tröôøng taïi thôøi ñieåm laäp cho naêm keá hoaïch = laäp baùo caùo taøi chính naêm X keá toaùn - baùo caùo taøi chính naêm coù theå thöïc hieän ñöôïc 4. Chöùng töø keá toaùn Bieân baûn kieåm keâ haøng toàn kho; quyeát ñònh cuûa laõnh ñaïo DN veà trích laäp döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho; chöùng töø ghi soå hay phieáu keá toaùn. 5. Soå saùch keá toaùn (Töông töï nhö caùc muïc treân) 6.Taøi khoaûn söû duïng Taøi khoaûn 159 – Döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho. NÔÏ TK 159 COÙ SD: Möùc döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho laäp cho naêm sau. Hoaøn nhaäp döï phoøng toaøn boä Möùc döï phoøng giaûm giaù haøng toàn soá döï phoøng ñaõ laäp. kho ñöôïc tính vaøo chi phí quaûn lyù doanh nghieäp. 7. Phöông phaùp haïch toaùn moät soá nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh chuû yeáu (1) Cuoái naêm laäp döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho Nôï TK 632– Giaù voán haøng baùn Coù TK 159– Döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho. (2) Cuoái naêm sau: 50
  52. + Tröôøng hôïp khoaûn döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho phaûi laäp ôû cuoái kyø keá toaùn naêm nay lôùn hôn khoaûn döï phoøng giaøm giaù haøng toàn kho ñaõ laäp ôû cuoái kyø keá toaùn naêm tröôùc thì soá cheânh leäch lôùn hôn ñöôïc laäp theâm, ghi. Nôï TK 632 – Giaù voán haøng baùn Coù TK 159 – Döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho. + Tröôøng hôïp khoaûn döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho phaûi laäp ôû cuoái kyø keá toaùn naêm nay nhoû hôn khoaûn döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho ñaõ laäp ôû cuoái kyø keá toaùn naêm tröôùc thì soá cheânh leäch nhoû hôn ñöôïc hoaøn nhaäp, ghi. Nôï TK 159 – Döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho. Coù TK 632 – Giaù voán haøng baùn 51
  53. 5 KEÁ TOAÙN TAØI SAÛN COÁ ÑÒNH Muïc tieâu chöông 5 Hoïc sinh sau khi hoïc xong chöông naøy, coù theå naém ñöôïc caùc tieâu chuaån ghi nhaän TSCÑ, nguyeân taéc, phöông phaùp tính giaù cuõng nhö phöông phaùp haïch toaùn khi ghi nhaän taêng, khaáu hao, giaûm TSCÑ vaø moät soá vaán ñeà khaùc lieân quan ñeán TSCÑ nhö söû chöõa, naâng caáp vaø ñaùnh giaù TSCÑ. I. KEÁ TOAÙN TAØI SAÛN COÁ ÑÒNH 1. Khaùi nieäm - Taøi saûn coá ñònh höõu hình: laø nhöõng taøi saûn coù hình thaùi vaät chaát do doanh nghieäp naém giöõ, söû duïng trong saûn xuaát kinh doanh. Caùc taøi saûn ñöôïc ghi nhaän laø taøi saûn coá ñònh höõu hình phaûi thoõa maõn ñoàng thôøi 4 tieâu chuaån ghi nhaän sau : (theo chuaån möïc keá toaùn soá 3) + Chaéc chaén thu ñöôïc lôïi ích kinh teá trong töông lai töø vieäc söû duïng taøi saûn ñoù. + Nguyeân giaù taøi saûn coá ñònh ñöôïc xaùc ñònh moät caùch ñaùng tin caäy + Thôøi gian söû duïng öôùc tính treân moät naêm. + Coù ñuû tieâu chuaån giaù trò theo qui ñònh hieän haønh. - Taøi saûn coá ñònh voâ hình : Laø taøi saûn khoâng coù hình thaùi vaät chaát nhöng xaùc ñònh ñöôïc giaù trò vaø do doanh nghieäp naém giöõ, söû duïng trong saûn xuaát, kinh doanh, cung caáp dòch vuï hoaëc cho caùc ñoái töôïng khaùc thueâ phuø hôïp vôùi tieâu chuaån ghi nhaän taøi saûn coá ñònh voâ hình. 2. Nguyeân taéc tính giaù TSCÑ 2.1. Ñoái vôùi TSCÑ höõu hình a. Mua saém Nguyeân giaù TSCÑ höõu hình mua saém bao goàm giaù mua (tröø caùc khoaûn giaûm 52
  54. giaù, chieát khaáu thöông maïi) vaø caùc chi phí lieân quan tröïc tieáp ñeán vieäc ñöa taøi saûn ñoù vaøo traïng thaùi saün saøng söû duïng tröø caùc khoaûn thu hoài veà saûn phaåm, pheá lieäu do chaïy thöû. b. Ñaàu tö XDCB theo hình thöùc giao thaàu Nguyeân giaù TSCÑ laø giaù quyeát toaùn coâng trình, caùc chi phí lieân quan tröïc tieáp khaùc vaø leä phí tröôùc baï (neáu coù) c. Mua traû goùp, traû chaäm Nguyeân giaù TSCÑ laø giaù mua traû ngay taïi thôøi ñieåm mua. Khoaûn cheânh leäch giöõa giaù mua traû goùp vaø giaù mua traû tieàn ngay ñöôïc haïch toaùn vaøo chi phí taøi chính theo kyø haïn thanh toaùn. d. Töï xaây hoaëc töï cheá Nguyeân giaù TSCÑ töï xaây döïng laø giaù thaønh thöïc teá cuûa TSCÑ töï xaây döïng hoaëc töï cheá coäng (+) chi phí laép ñaët, chaïy thöû (chi phí saün saøng ñöa TSCÑ vaøo söû duïng). Caùc chi phí khoâng hôïp lyù do söû duïng laõng phí hoaëc vöôït ñònh möùc bình thöôøng trong quaù trình töï xaây döïng khoâng ñöôïc tính vaøo nguyeân giaù TSCÑ e. TSCÑ höõu hình mua döôùi hình thöùc trao ñoåi Nguyeân giaù TSCÑ höõu hình mua duøng döôùi hình thöùc trao ñoåi vôùi moät TSCÑ höõu hình khoâng töông töï hoaëc taøi saûn khaùc ñöôïc xaùc ñònh theo giaù trò hôïp lyù cuûa TSCÑ höõu hình nhaän veà hoaëc giaù trò hôïp lyù cuûa TSCÑ ñem trao ñoåi sau khi ñieàu chænh caùc khoaûn tieàn hoaëc töông ñöông tieàn traû theâm hoaëc thu veà. Nguyeân giaù TSCÑ höõu hình mua döôùi hình thöùc trao ñoåi vôùi moät TSCÑ töông töï ñöôïc xaùc ñònh baèng giaù trò coøn laïi cuûa TSCÑ höõu hình ñem trao ñoåi. 2.2. Ñoái vôùi TSCÑ voâ hình Nguyeân giaù TSCÑ voâ hình laø toaøn boä caùc chi phí maø doanh nghieäp phaûi boû ra ñeå coù TSCÑ voâ hình tính ñeán thôøi ñieåm ñöa taøi saûn ñoù vaøo söû duïng theo döï kieán. a. Nguyeân giaù TSCÑ voâ hình mua rieâng bieät bao goàm giaù mua (tröø (-) caùc khoaûn ñöôïc chieát khaáu thöông maïi hoaëc giaûm giaù, caùc khoaûn thueá (khoâng bao goàm caùc khoaûn thueá ñöôïc hoaøn laïi) vaø caùc chi phí lieân quan tröïc tieáp vieäc ñöa taøi saûn vaøo söû duïng theo döï tính. b. Mua traû goùp, traû chaäm Nguyeân giaù TSCÑ laø giaù mua traû ngay taïi thôøi ñieåm mua. Khoaûn cheânh leäch giöõa giaù mua traû goùp vaø giaù mua traû tieàn ngay ñöôïc haïch toaùn vaøo chi phí taøi chính 53
  55. theo kyø haïn thanh toaùn. c. TSCÑ voâ hình hình thaønh töø vieäc trao ñoåi, thanh toaùn baèng chöùng töø lieân quan ñeán quyeàn sôû höõu voán cuûa ñôn vò Nguyeân giaù TSCÑ voâ hình laø giaù trò hôïp lyù cuûa caùc chöùng töø ñöôïc phaùt haønh lieân quan ñeán quyeàn sôû höõu voán cuûa ñôn vò. d. TSCÑ voâ hình laø quyeàn söû duïng ñaát coù thôøi haïn : Nguyeân giaù TSCÑ VH laø giaù quyeàn söû duïng ñaát khi ñöôïc giao ñaát hoaëc soá tieàn phaûi traû khi nhaän chuyeån nhöôïng quyeàn söû duïng ñaát hôïp phaùp töø nöôùc khaùc, hoaëc giaù trò quyeàn söû duïng ñaát nhaän voán goùp lieân doanh. - TSCÑ voâ hình ñöôïc Nhaø nöôùc caáp hoaëc ñöôïc bieáu, taëng Nguyeân giaù ñöôïc xaùc ñònh theo giaù trò hôïp lyù ban ñaàu coäng (+) caùc chi phí lieân quan tröïc tieáp ñeán vieäc ñöa taøi saûn vaøo söû duïng theo döï tính. 3. Chöùng töø keá toaùn - Hoaù ñôn, phieáu chi, Uyû nhieäm chi - Hôïp ñoàng kinh teá lieân quan TSCÑ - Bieân baûn giao nhaän TSCÑ - Bieân baûn thanh lyù TSCÑ - Theû TSCÑ - Bieân baûn ñaùnh giaù laïi TSCÑ 4. Soå saùch keá toaùn - Hình thöùc nhaät kyù chung:Nhaät kyù chung, soá caùi, soå theû chi tieát. - Hình thöùc nhaät kyù soå caùi: soå Nhaät kyù soå caùi, soå theû chi tieát. - Hình thöùc nhaät kyù chöùng töø: soå nhaät kyù chöùng töø, soå caùi ,soå theû chi tieát. - Hình thöùc chöùng töø ghi soå: soå chöùng töø ghi soå, soá caùi, soå theû chi tieát. 5.Taøi khoaûn söû duïng TK 211 “TSCÑ höõu hình” coù 6 TK caáp 2: TK 2111 – nhaø cöûa, vaät kieán truùc TK 2112 – Maùy moùc thieát bò TK 2113 – phöông tieän vaän taûi, truyeàn daãn TK 2114 – Thieát bò duïng cuï quaûn lyù TK 2115 – Caây laâu naêm, suùc vaät laøm vieäc vaø cho saûn phaåm 54
  56. TK 2116 – TSCÑ HH khaùc NÔÏ TK 211 COÙ SD: Nguyeân giaù TSCÑ hieän coù ôû ñôn vò. - Nguyeân giaù TSCÑ höõu hình - Nguyeân giaù TSCÑ höõu hình taêng do ñöôïc caáp, mua saém, xaây giaûm do ñieàu chænh cho ñôn vò khaùc, do döïng. thanh lyù, nhöôïng baùn. - Ñieàu chænh taêng nguyeân giaù - Nguyeân giaù giaûm do thaùo dôõ bôùt TSCÑ do xaây laép, trang bò theâm moät soá boä phaän. hoaëc do caûi taïo naâng caáp. - Ñieàu chænh giaûm nguyeân giaù do - Ñieàu chænh taêng nguyeân giaù ñaùnh giaù laïi. TSCÑ do ñaùnh giaù laïi. TK 213 “TSCÑ voâ hình” coù 7 TK caáp 2 TK 2131 – Quyeàn söû duïng ñaát TK 2132 – Quyeàn phaùt haønh TK 2133 – Baûn quyeàn, baèng saùng cheá TK 2134 – Nhaõn hieäu haøng hoaù TK 2135 – Phaàn meàm maùy tính TK 2136 – Giaáy pheùp vaø giaáy nhöôïng quyeàn TK 2138 – TSCÑ VH khaùc NÔÏ TK 213 COÙ SD: Nguyeân giaù TSCÑ voâ hình hieän coù taïi ñôn vò - Nguyeân giaù TSCÑ voâ hình taêng - Nguyeân giaù TSCÑ voâ hình giaûm. 6. Phöông phaùp haïch toaùn moät soá nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh chuû yeáu 6.1. Taøi saûn coá ñònh höõu hình a. Keá toaùn taêng TSCÑ HH (1) Tröôøng hôïp TSCÑ höõu hình hình thaønh do mua saém - Tieàn mua vaø thueá GTGT tính theo phöông phaùp khaáu tröø 55
  57. Nôï TK 211 – TSCÑ höõu hình Nôï TK 133 – Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø Coù TK 112 – Tieàn göûi ngaân haøng Coù TK 331 – Phaûi traû cho ngöôøi baùn Coù TK 341 – Vay daøi haïn - Chi phí tröôùc khi söû duïng TSCÑ Nôï TK 211 – TSCÑ höõu hình Nôï TK 133 – Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø Coù TK 111, 112, 141, - Khi nhaäp khaåu TSCÑ höõu hình keá toaùn phaûn aùnh giaù trò haøng hoaù haøng nhaäp khaåu bao goàm soá tieàn phaûi thanh toaùn cho ngöôøi baùn, thueá nhaäp khaåu vaø caùc khoaûn chi phí khaùc. + Giaù nhaäp vaø thueá nhaäp khaåu Nôï TK 211 Coù TK 331, 112 Coù TK 3333 – Thueá xuaát nhaäp khaåu + Thueá GTGT khaáu tröø cuûa haøng nhaäp khaåu Nôï TK 133 Coù TK 33312 – Thueá GTGT haøng nhaäp khaåu - Neáu TSCÑ ñöôïc mua saém baèng caùc quyõ chuyeân duøng thì caên cöù vaøo nguyeân giaù ñeå keát chuyeån thaønh nguoàn voán kinh doanh Nôï TK 414, 441, Coù TK 411 – Nguoàn voán kinh doanh (2) Tröôøng hôïp mua TSCÑ höõu hình theo phöông thöùc traû chaäm, traû goùp: - Khi mua TSCÑ höõu hình theo phöông thöùc traû chaäm, traû goùp vaø ñöa veà söû duïng ngay cho hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, ghi: Nôï TK 211 – TSCÑ höõu hình (ghi theo giaù mua traû tieàn ngay) Nôï TK 133 – thueá giaù trò gia taêng ñöôïc khaáu tröø Nôï TK 142/242 – chi phí traû tröôùc daøi haïn (Phaàn laõi traû chaäm laø soá cheânh leäch giöõa toång soá tieàn phaûi thanh toaùn tröø (-)ø giaù mua traû tieàn ngay tröø (-) thueá giaù trò gia taêng (neáu coù) 56
  58. Coù TK 331 – Phaûi traû cho ngöôøi baùn - Ñònh kyø, thanh toaùn tieàn cho ngöôøi baùn, keá toaùn ghi: Nôï TK 331 – Phaûi traû cho ngöôøi baùn Coù TK 111, 112 (soá phaûi traû ñònh kyø bao goàm caû giaù goác vaø laõi traû chaäm, traû goùp phaûi traû ñònh kyø) - Ñoàng thôøi tính vaøo chi phí theo soá laõi traû chaäm, traû goùp phaûi traû cuûa töøng kyø, ghi: Nôï TK 635 – Chi phí taøi chính Coù TK 142/ 242 – Chi phí traû tröôùc daøi haïn (3) Tröôøng hôïp doanh nghieäp ñöôïc taøi trôï, bieáu taëng TSCÑ höõu hình ñöa vaøo söû duïng ngay cho hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, ghi: Nôï TK 211 – TSCÑ höõu hình Coù TK 711 – Thu nhaäp khaùc Coù TK 3331 – Thueá GTGT phaûi noäp Caùc chi phí khaùc lieân quan tröïc tieáp ñeán TSCÑ höõu hình ñöôïc taøi trôï, bieáu, taëng tính vaøo nguyeân giaù, ghi: Nôï TK 211- TSCÑ höõu hình Nôï TK 133 (neáu coù) Coù TK 111, 112, 331 (4) Tröôøng hôïp TSCÑ höõu hình töï cheá - Khi söû duïng saûn phaåm do doanh nghieäp cheá taïo ñeå chuyeån thaønh TSCÑ höõu hình söû duïng cho hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, ghi: Nôï TK 632 – Giaù voán haøng baùn Coù TK 155 – Thaønh phaåm Coù TK 154 – Chi phí SXKD dôû dang - Ñoàng thôøi ghi taêng TSCÑ höõu hình Nôï TK 211 – TSCÑ höõu hình Coù TK 512 – Doanh thu noäi boä. - Chi phí laép ñaët, chaïy thöû lieân quan ñeán TSCÑ höõu hình, ghi : Nôï TK 211 – TSCÑ höõu hình Coù TK 111, 112, 331 57
  59. (5) Tröôøng hôïp TSCÑ höõu hình mua vôùi hình thöùc trao ñoåi - TSCÑ höõu hình mua döôùi hình thöùc trao ñoåi vôùi TSCÑ höõu hình töông töï: Khi nhaän TSCÑ höõu hình töông töï do trao ñoåi vaø ñöa vaøo söû duïng ngay cho hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, ghi: Nôï TK 211 – TSCÑ höõu hình (Nguyeân giaù TSCÑ höõ hình nhaän veà ghi theo giaù trò coøn laïi cuûa taøi saûn coá ñònh ñöa ñi trao ñoåi) Nôï TK 214 – Hao moøn TSCÑ (Giaù trò ñaõ khaáu hao cuûa TSCÑ ñöa ñi trao ñoåi) Coù TK 211 – TSCÑ (Nguyeân giaù TSCÑ ñöa ñi trao ñoåi) - TSCÑ höõu hình mua döôùi hình thöùc trao ñoåi khoâng töông töï + Khi giao nhaän TSCÑ höõu hình cho beân trao ñoåi, keá toaùn ghi giaûm TSCÑ höõu hình. Nôï TK 811 – Chi phí khaùc (giaù trò coøn laïi cuûa TSCÑ ñöa ñi trao ñoåi) Nôï TK 214 – Hao moøn TSCÑ (giaù trò ñaõ khaáu hao) Coù TK 211 – TSCÑ höõu hình (nguyeân giaù) + Ñoàng thôøi ghi taêng thu nhaäp do trao ñoåi TSCÑ: Nôï TK 131 – Phaûi thu khaùch haøng (Toång giaù thanh toaùn) Coù TK 711 – Thu nhaäp khaùc (giaù trò hôïp lyù cuûa TSCÑ ñöa ñi trao ñoåi) Coù TK 3331 – Thueá giaù trò gia taêng phaûi noäp + Khi nhaän ñöôïc TSCÑ höõu hình do trao ñoåi, ghi: Nôï TK 211 – TSCÑ höõu hình (giaù trò hôïp lyù cuûa TSCÑ nhaän ñöôïc do trao ñoåi) Nôï TK 133 – Thueá giaù trò gia taêng ñöôïc khaáu tröø (neáu coù) Coù TK 131 – Phaûi thu khaùch haøng (Toång giaù thanh toaùn) + Tröôøng hôïp phaûi thu theâm tieán do giaù trò hôïp lyù cuûa TSCÑ ñöôïc ñöa ñi trao ñoåi lôùn hôn giaù trò hôïp lyù cuûa TSCÑ nhaän veà thì khi nhaän ñöôïc tieàn beân coù TSCÑ trao ñoåi, ghi: Nôï TK 111, 112 – (Soá tieàn ñaõ thu theâm) Coù TK 131 – Phaûi thu cuûa khaùch haøng + Tröôøng hôïp phaûi traû theâm tieàn do giaù trò hôïp lyù cuûa TSCÑ ñöa ñi trao ñoåi nhoû hôn giaù trò hôïp lyù cuûa TSCÑ nhaän ñöôïc cho trao ñoåi thì khi traû tieàn cho beân coù TSCÑ trao ñoåi, ghi: Nôï TK 131 – Phaûi thu khaùch haøng 58
  60. Coù TK 111, 112 (6) Töï xaây döïng TSCÑ hoaëc naâng caáp TSCÑ + Taäp hôïp chi phí phaùt sinh Nôï Tk 241 – XDCB dôû dang Nôï TK 133 (neáu coù) Coù TK 111, 112, 152, 153, 331, 334, + Hoaøn thaønh ñuû ñieàu kieän ghi taêng TSCÑ Nôï TK 211 – TSCÑ höõu hình Coù TK 241 – Xaây döïng cô baûn dôû dang (7) Nhaän voán tham gia lieân doanh cuûa caùc ñôn vò khaùc baèng taøi saûn coá ñònh höõu hình Nôï TK 211 – TSCÑ höõu hình Coù TK 411 – Nguoàn voán kinh doanh (8) Ñoái vôùi TSCÑ höõu hình ñöôïc caáp Nôï TK 211 – Taøi saûn coá ñònh höõu hình Coù TK 411 – Nguoàn voán kinh doanh Coù TK 214 – Hao moøn taøi saûn coá ñònh (9) Mua TSCÑ laø nhaø cöûa vaät kieán truùc gaén lieàn quyeàn söû duïng ñaát Nôï TK 211 – TSCÑ höõu hình Nôï TK 213 – TSCÑ voâ hình Nôï TK 133 – Thueá giaù trò gia taêng ñöôïc khaáu tröø Coù TK 111,112, 331 b. Keá toaùn giaûm TSCÑ (1) Keá toaùn nhöôïng baùn taøi saûn coá ñònh + Giaûm TSCÑ Nôï TK 2141 – Hao moøn taøi saûn coá ñònh. Nôï TK 811 – Chi phí khaùc (phaàn giaù trò coøn laïi) Coù TK 211 – TSCÑ höõu hình (nguyeân giaù). + Thu nhaäp do baùn Nôï TK 111, 112, 131 Coù TK 711 –thu nhaäp khaùc 59
  61. Coù TK 3331 – Thueá GTGT phaûi noä + Caùc chi phí phaùt sinh lieân quan ñeán vieäc nhöôïng baùn taøi saûn coá ñònh Nôï TK 811 – Chi phí khaùc Nôï TK 133 – Thueá GTGT khaáu tröø (neáu coù) Coù TK 111, 112, 152 (2)Thanh lyù taøi saûn coá ñònh + Ghi giaûm taøi saûn coá ñònh ñaõ thanh lyù: Nôï TK 214 – Hao moøn taøi saûn coá ñònh (phaàn giaù trò ñaõ hao moøn) Nôï TK 811 – Chi phí khaùc (phaàn giaù trò coøn laïi) Coù TK 211 – TSCÑ höõu hình (nguyeân giaù) + Phaûn aùnh soá thu veà thanh lyù Nôï TK 111, 112, 131 hoaëc 152 Coù TK 711 – thu nhaäp khaùc. Coù TK 3331- Thueá VAT phaûi noäp (neáu coù) + Chi phí thanh lyù taøi saûn coá ñònh ghi: Nôï TK 811 – Chi phí khaùc Nôï TK 133 – Thueá GTGT khaáu tröø (neáu coù) Coù TK 111, 112, 334, 338, (3) Chuyeån TSCÑ cho caùc ñôn vò tröïc thuoäc Nôï TK 136 – Phaûi thu noäi boä Nôï Tk 214 – Hao moøn TSCÑ Coù TK 211 – TSCÑ HH (4) Kieåm keâ phaùt hieän thieáu TSCÑ chöa xaùc ñònh nguyeân nhaân Nôï TK 1381 – TS thíeâu chôø xöû lyù Nôï TK 214 – Hao moøn TSCÑ Coù TK 211 – TSCÑ HH (5) TSCÑ ñem ñi goùp voán lieân doanh Nôï TK 222 – Goùp voán lieân doanh Nôï TK 214 Nôï TK 811 – Chi phí khaùc (hoaëc) Coù TK 211 60
  62. Coù TK 711 – Thu nhaäp khaùc (hoaëc) 6.2. TSCÑ voâ hình (1) Tröôøng hôïp mua TSCÑ voâ hình duøng vaøo hoaït ñoäng SXKD haøng hoaù, dòch vuï thuoäc ñoái töôïng chòu thueá GTGT, ghi: Nôï TK 213 – TSCÑ voâ hình (Giaù mua chöa coù thueá GTGT) Nôï TK 133 – Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø (1332). Coù TK 112 – Tieàn göûi ngaân haøng Coù TK 141 – Taïm öùng Coù TK 331 – Phaûi traû cho ngöôøi baùn. (2) Tröôøng hôïp mua TSCÑ voâ hình theo phöông thöùc traû chaäm, traû goùp: - Khi mua TSCÑ voâ hình duøng vaøo hoaït ñoäng XSKD haøng hoaù, dòch vuï chòu thueá GTGT theo phöông phaùp khaáu tröø, ghi: Nôï TK 213 – TSCÑ voâ hình (Nguyeân giaù – Theo giaù mua traû ngay chöa coù thueá GTGT). Nôï TK 242 – Chi phí traû tröôùc daøi haïn (phaàn laõi traû chaäm, traû goùp tính baèng soá cheânh leäch giöõa toång soá tieàn phaûi thanh toaùn tröø (-) giaù mua traû ngay vaø thueá GTGT ñaàu vaøo (neáu coù)). Nôï TK 133 – Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø (1332). Coù TK 331 – Phaûi traû cho ngöôøi baùn (Toång giaù thanh toaùn). - Khi mua TSCÑ voâ hình duøng vaøo hoaït ñoäng SXKD haøng hoaù, dòch vuï khoâng thuoäc dieän chòu thueá GTGT hoaëc chòu thueá GTGT theo phöông phaùp tröïc tieáp, ghi: Nôï TK 213 – TSCÑ voâ hình (Nguyeân giaù – Theo giaù mua traû ngay ñaõ coù thueá GTGT). Nôï TK 242 – Chi phí traû tröôùc daøi haïn (Phaàn laõi traû chaäm, traû goùp tính baèng soá cheânh leäch giöõa toång soá tieàn phaûi thanh toaùn tröø (-) giaù mua traû. Coù TK 331 – Phaûi traû cho ngöôøi baùn (Toång giaù thanh toaùn). - Haøng kyø tính soá laõi phaûi traû veà mua TSCÑ theo phöông thöùc traû chaäm, traû goùp, ghi: Nôï TK 635 – Chi phí taøi chính Coù TK 242 – Chi phí traû tröôùc daøi haïn. - Khi thanh toaùn tieàn cho ngöôøi baùn, ghi: 61
  63. Nôï TK 331 – Phaûi traû cho ngöôøi baùn. Coù caùc TK 111, 112. (3) TSCÑ voâ hình mua döôùi hình thöùc trao ñoåi. - Trao ñoåi hai TSCÑ voâ hình töông töï: Khi nhaän TSCÑ voâ hình töông töï do trao ñoåi vôùi moät TSCÑ voâ hình töông töï vaø ñöa vaøo söû duïng ngay cho hoaït ñoäng SXKD, ghi: Nôï TK 213 – TSCÑ voâ hình (Nguyeân giaù TSCÑ voâ hình nhaän veà ghi theo giaù trò coøn laïi cuûa TSCÑ ñöa ñi trao ñoåi). Nôï TK 214 – Hao moøn TSCÑ (2143) (Giaù trò ñaõ khaáu hao cuûa TSCÑ ñöa ñi trao ñoåi). Coù TK 213 – TSCÑ voâ hình (Nguyeân giaù cuûa TSCÑ voâ hình ñöa ñi trao ñoåi). - Trao ñoåi hai TSCÑ voâ hình khoâng töông töï: + Ghi giaûm TSCÑ voâ hình ñöa ñi trao ñoåi Nôï TK 214 – Hao moøn TSCÑ (giaù trò ñaõ khaáu hao) Nôï TK 811 – Chi phí khaùc (giaù trò coøn laïi cuûa TSCÑ ñem ñi trao ñoåi) Coù TK 213 – TSCÑ voâ hình (Nguyeân giaù) + Ñoàng thôøi phaûn aùnh soá thu nhaäp do trao ñoåi veà Nôï TK 131 – Phaûi thu khaùch haøng (Toång giaù thanh toaùn) Coù TK 711 – Thu nhaäp khaùc (Giaù trò hôïp lyù cuûa TSCÑ ñöa ñi trao ñoåi) Coù TK 3331 – Thueá GTGT (neáu coù) + Ghi taêng TSCÑ voâ hình nhaän trao ñoåi veà Nôï TK 213 – TSCÑ voâ hình (Giaù trò hôïp lyù cuûa TSCÑ nhaän veà) Nôï TK 133 – Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø (Neáu coù) Coù TK 131 – Phaûi thu khaùch haøng (Toång giaù thanh toaùn) (4) Khi mua TSCÑ voâ hình laø quyeàn söû duïng ñaát cuøng vôùi mua nhaø cöûa, vaät kieán truùc treân ñaát thì phaûi xaùc ñònh rieâng giaù trò TSCÑ voâ hình laø quyeàn söû duïng ñaát, TSCÑ höõu hình laø nhaø cöûa, vaät kieán truùc thì : Nôï TK 211 – TSCÑ höõu hình (Nguyeân giaù nhaø cöûa, vaät kieán truùc) Nôï TK 213 – TSCÑ voâ hình (Nguyeân giaù quyeàn söû duïng ñaát) Nôï TK 133 – Thueá GTGT ñaàu vaøo ñöôïc khaáu tröø (neáu coù) (1332) Coù TK 111, 112, 331, 62