Bài giảng Kế toán quản trị - Chương 6: Đánh giá trách nhiệm quản lý

Nội dung text: Bài giảng Kế toán quản trị - Chương 6: Đánh giá trách nhiệm quản lý

1. ÑAÙNH GIAÙ TRAÙCH NHIEÄM QUAÛN LYÙ I. HEÄ THOÁNG KEÁ TOAÙN TRAÙCH NHIEÄM. 1. Khaùi nieäm keá toaùn traùch nhieäm. 2. Phaân caáp quaûn lyù vaø yù nghóa keá toaùn traùch nhieäm. 3. Aûnh höôûng thaùi ñoä nhaø quaûn lyù ñeán keá toaùn traùch nhieäm. 4. Keá toaùn traùch nhieäm trong moái quan heä vôùi cô caáu toå chöùc quaûn lyù saûn xuaát kinh doanh. II. ÑAÙNH GIAÙ THAØNH QUAÛ QUAÛN LYÙ CAÙC TRUNG TAÂM TRAÙCH NHIEÄM. 1. Ñaùnh giaù thaønh quaû trung taâm chi phí. 2. Ñaùnh giaù thaønh quaû trung taâm doanh thu. 3. Ñaùnh giaù thaønh quaû trung taâm kinh doanh. 4. Ñaùnh giaù thaønh quaû trung taâm ñaàu tö. 1
2. ÑAÙNH GIAÙ TRAÙCH NHIEÄM QUAÛN LYÙ KHAÙI NIEÄM – SÖÏ PHAÂN CAÁP QUAÛN LYÙ VAØ KEÁ TOAÙN TRAÙCH NHIEÄM – AÛNH HÖÔÛNG THAÙI ÑOÄ NGÖÔØI QUAÛN LYÙ Keá toaùn traùch nhieäm laø moät heä thoáng thöøa nhaän moãi boä phaän (thaønh vieân, con ngöôøi) trong moät toå chöùc coù quyeàn chæ ñaïo vaø chòu traùch nhieäm veà nhöõng nghieäp vuï rieâng bieät thuoäc phaïm vi quaûn lyù vaø phaûi xaùc ñònh, ñaùnh giaù, baùo caùo cho toå chöùc ñeå thoâng qua ñoù caáp quaûn lyù cao hôn söû duïng thoâng tin naøy ñaùnh giaù thaønh quaû caùc boä phaän trong toå chöùc. 2
3. ÑAÙNH GIAÙ TRAÙCH NHIEÄM QUAÛN LYÙ SÖÏ PHAÂN CAÁP QUAÛN LYÙ VAØ KEÁ TOAÙN TRAÙCH NHIEÄM Heä thoáng keá toaùn traùch nhieäm gaén lieàn vôùi söï phaân caáp quaûn lyù. Noù laø coâng cuï quaûn lyù ñeå khai thaùc tieàm naêng caùc thaønh vieân, boä phaän trong doanh nghieäp vaø ñoàng thôøi cuõng coâng cuï quaûn lyù nhaèm ñaûm baûo muïc tieâu, ñònh höôùng cuûa doanh nghieäp. 3
4. ÑAÙNH GIAÙ TRAÙCH NHIEÄM QUAÛN LYÙ AÛNH HÖÔÛNG THAÙI ÑOÄ CUÛA NGÖÔØI QUAÛN LYÙ Heä thoáng keá toaùn traùch nhieäm gaén lieàn vôùi 2 maët : THOÂNG TIN & TRAÙCH NHIEÄM. Khi ñeà caäp ñeán maët thoâng tin ngöôøi quaûn lyù thöôøng coù thaùi ñoä tích cöïc, khi ñeà caäp ñeán maët traùch nhieäm nhaø quaûn lyù thöôøng coù thaùi ñoä tieâu cöïc. Vì vaäy, caàn giaûi quyeát haøi hoøa 2 maët naøy ñeå traùnh phaù saûn muïc tieâu keá toaùn traùch nhieäm; baùo caùo thaønh quaû song song vôùi giaûi thích thaønh quaû. 4
5. ÑAÙNH GIAÙ TRAÙCH NHIEÄM QUAÛN LYÙ HEÄ THOÁNG KEÁ TOAÙN TRAÙCH NHIEÄM Cô caáu toå chöùc quaûn lyù Heä thoáng KT traùch nhieäm Chæ tieâu ñaùnh giaù - RI = LN – [ Vhñ x ROI tc] Hoäi ñoàng quaûn trò Trung taâm ñaàu tö - ROI = (LN : DT) x (DT : Vhñ) Toång coâng ty, coâng ty, - Lôïi nhuaän tröôùc thueá. chi nhaùnh ñoäc laäp Trung taâm kinh doanh - Tyû leä lôïi nhuaän treân voán Caùc chi nhaùnh, -Doanh thu Trung taâm doanh thu boä phaän baùn haøng -Tyû leä lôïi nhuaän treân doanh thu Caùc ñôn vò, -Chi phí Trung taâm chi phí boä phaän saûn xuaát -Tyû leä chi phí treân doanh thu 5
6. ÑAÙNH GIAÙ TRAÙCH NHIEÄM QUAÛN LYÙ HEÄ THOÁNG KEÁ TOAÙN TRAÙCH NHIEÄM QUYEÀN HAÏN – TRAÙCH NHIEÄM – THAØNH QUAÛ TAØI CHÍNH - QUYEÀN HAÏN – TRAÙCH NHIEÄM – THAØNH QUAÛ TAØI CHÍNH. • Trung taâm chi phí coù quyeàn ñieàu haønh vaø chòu traùch nhieäm veà chi phí. Thaønh quaû taøi chính cuûa trung taâm chi phí theå hieän tröïc tieáp keát quaû quaù trình ñieàu haønh cuûa nhaø quaûn lyù trung taâm chi phí . • Trung taâm doanh thu coù quyeàn ñieàu haønh vaø chòu traùch nhieäm veà doanh thu. Thaønh quaû taøi chính cuûa trung taâm doanh thu theå hieän tröïc tieáp keát quaû quaù trình ñieàu haønh cuûa nhaø quaûn lyù trung taâm doanh thu. • Trung taâm kinh doanh coù quyeàn ñieàu haønh vaø chòu traùch nhieäm veà lôïi nhuaän.Trung taâm kinh doanh coù theå bao goàm nhieàu trung taâm chi phí, doanh thu. Thaønh quaû taøi chính cuûa trung taâm kinh doanh theå hieän tröïc tieáp vaø giaùn tieáp keát quaû quaù trình ñieàu haønh cuûa nhaø quaûn lyù trung taâm kinh doanh. • Trung taâm ñaàu tö chòu traùch nhieäm vaø coù quyeàn ñieàu khieån veà ñaàu tö daøi haïn. Thaønh quaû taøi chính cuûa trung taâm ñaàu tö theå hieän toång hôïp keát quaû quaù trình ñieàu haønh cuûa nhaø quaûn lyù trung taâm ñaàu tö. - BAÙO CAÙO THAØNH QUAÛ TAØI CHÍNH TRUNG TAÂM TRAÙCH NHIEÄM : • Baùo caùo thaønh quaû taøi chính laø moät baùo caùo phaûn aûnh keát quaû thöïc hieän caùc chæ tieâu taøi chính ôû töøng trung taâm traùch nhieäm trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh. Baùo caùo thaønh quaû taøi chính laø baùo caùo so saùnh caùc chæ tieâu thöc teá vôùi chæ tieâu döï toaùn phuø6 hôïp vôùi quyeàn haïn vaø phaïm vi traùch nhieäm taøi chính trung taâm traùch nhieäm.
7. ÑAÙNH GIAÙ TRAÙCH NHIEÄM QUAÛN LYÙ ÑAÙNH GIAÙ TRAÙCH NHIEÄM TRUNG TAÂM CHI PHÍ - Chæ tieâu keá hoaïch : • Toång chi phí (CP) • Tyû leä chi phí treân doanh thu (TLCP-DT) - Keát quaû thöïc hieän : • Cheânh leäch chi phí = CPt – CPd • Cheânh leäch TLCP-DT = TLCP-DTt – TLCP-DTd - Thaønh quaû taøi chính : • Caùc möùc cheânh leäch ≤ 0 theå hieän nhaø quaûn lyù hoaøn thaønh traùch nhieäm giuùp doanh nghieäp kieåm soaùt muïc tieâu chung. Ngöôïc laïi, nhaø quaûn lyù khoâng hoaøn thaønh traùch nhieäm gaây baát lôïi cho doanh nghieäp kieåm soaùt muïc tieâu chung. • Nhaø quaûn lyù phaûi giaûi thích ñöôïc nguyeân nhaân taùc ñoäng ñeán keát quaû bieán ñoäng chi phí. 7
8. ÑAÙNH GIAÙ TRAÙCH NHIEÄM QUAÛN LYÙ ÑAÙNH GIAÙ TRAÙCH NHIEÄM TRUNG TAÂM DOANH THU - Chæ tieâu : • Toång doanh thu (DT) • Tyû leä lôïi nhuaän treân doanh thu (TLLN-DT) - Keát quaû thöïc hieän : • Cheânh leäch doanh thu = DTt – DTd • Cheânh leäch TLLN-DT = TLLN-DTt – TLLN-DTd - Thaønh quaû taøi chính : • Caùc möùc cheânh leäch ≥ 0 daáu hieän nhaø quaûn lyù hoaøn thaønh traùch nhieäm goùp phaàn thuaän lôïi cho doanh nghieäp kieåm soaùt muïc tieâu chung. Ngöôïc laïi, nhaø quaûn lyù khoâng hoaøn thaønh traùch nhieäm gaây baát lôïi cho doanh nghieäp kieåm soaùt muïc tieâu chung. • Nhaø quaûn lyù phaûi giaûi thích ñöôïc nguyeân nhaân taùc ñoäng ñeán keát quaû bieán ñoäng doanh thu. 8
9. ÑAÙNH GIAÙ TRAÙCH NHIEÄM QUAÛN LYÙ ÑAÙNH GIAÙ TRAÙCH NHIEÄM TRUNG TAÂM KINH DOANH - Chæ tieâu : • Toång lôïi nhuaän (TLN) • Tyû leä lôïi nhuaän treân voán (TLLN- Vhñ) - Keát quaû thöïc hieän : • Cheânh leäch lôïi nhuaän = TLNt – TLNd • Cheânh leäch TLLN- V = TLLN-Vt – TLLN-Vd - Thaønh quaû taøi chính : • Caùc möùc cheânh leäch ≥ 0 daáu hieäu nhaø quaûn lyù hoaøn thaønh traùch nhieäm giuùp doanh nghieäp kieåm soaùt muïc tieâu chung. Ngöôïc laïi, nhaø quaûn lyù khoâng hoaøn thaønh traùch nhieäm gaây khoù khaên cho doanh nghieäp veà kieåm soaùt muïc tieâu chung. • Nhaø quaûn lyù phaûi giaûi thích ñöôïc nguyeân nhaân taùc ñoäng ñeán keát quaû kinh doanh – chi phí, doanh thu, voán. 9
10. ÑAÙNH GIAÙ TRAÙCH NHIEÄM QUAÛN LYÙ ÑAÙNH GIAÙ TRAÙCH NHIEÄM TRUNG TAÂM ÑAÀU TÖ - Chæ tieâu : • RI = Toång lôïi nhuaän – (Vhñ * ROItc ) • ROI = (LN ÷ DT ) x (DT ÷ Vhñ) - Keát quaû thöïc hieän : • Cheânh leäch RI = RIt – RId • Cheânh leäch ROI = ROIt – ROId - Thaønh quaû taøi chính : • Caùc möùc cheânh leäch ≥ 0 daáu hieäu nhaø quaûn lyù hoaøn thaønh traùch nhieäm giuùp doanh nghieäp kieåm soaùt muïc tieâu chung. Ngöôïc laïi, nhaø quaûn lyù khoâng hoaøn thaønh traùch nhieäm gaây khoù khaên cho doanh nghieäp veà kieåm soaùt muïc tieâu chung. • Nhaø quaûn lyù phaûi giaûi thích ñöôïc nguyeân nhaân taùc ñoäng ñeán keát quaû bieán ñoäng lôïi nhuaän, voán. 10
11. ÑAÙNH GIAÙ TRAÙCH NHIEÄM QUAÛN LYÙ AÛNH HÖÔÛNG RI, ROI ÑEÁN ÑAÙNH GIAÙ TRAÙCH NHIEÄM TRUNG TAÂM ÑAÀU TÖ RI : - Ñeå taêng RI nhaø quaûn lyù thöôøng phaûi taêng toång lôïi nhuaän, ñaáu tranh haï thaáp ROItc daãn ñeán thöôøng môû roäng ñaàu tö, ñaàu tö môùi taïo neân cô hoäi, tieàm naêng kinh teá toát cho töông lai nhöng voán ñaàu tö deã rôi vaøo daøn traõi, hieäu suaát thu hoài voán thaáp. - Doanh nghieäp, boä phaän naøo coù voán lôùn thöôøng ñaït ñöôïc RI toát hôn. ROI : - Ñeå taêng ROI nhaø quaûn lyù thöôøng phaûi taêng lôïi nhuaän, taêng doanh thu, giaûm voán ñaàu tö daãn ñeán taùc ñoäng naâng cao hieäu suaát thu hoài voán nhöng haïn cheá ñaàu tö môùi deã maát cô hoäi, tieàm naêng kinh teá trong töông lai. - Doanh nghieäp, boä phaän naøo coù voán nhoû, quy moâ nhoû thöôøng ñaït ñöôïc ROI toát hôn. NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ VEÀ CHÆ TIEÂU LÔÏI NHUAÄN, VOÁN ÑAÀU TÖ. - Neân choïn lôïi nhuaän tröôùc thueá, tröôùc chi phí laõi vay; - Neân choïn voán ñaàu tö thích hôïp theo phaïm vi traùch nhieäm, phaân caáp quaûn lyù voán cuûa nhaø quaûn lyù ñaàu tö. 11
12. VÍ DUÏ 10 Theo soá lieäu töø coâng ty ABC qua caùc naêm nhö sau : Chæ tieâu Naêm 2001 Naêm 2002 Naêm 2003 Naêm 2004 Doanh thu 1.000 2.000 X5 4.000 Bieán phí X1 1.000 1.250 2.000 Soá dö ñaûm phí 500 X3 1.250 2.000 Ñònh phí 600 600 X6 1.200 Lôïi nhuaän - 100 X4 500 X8 Voán hoaït ñoäng X2 4.000 5.000 8.000 ROI tieâu chuaån 8% 8% X7 8% ROI thöïc teá - 2,5% 10% 10% 10% RI - 80 100 X9 Yeâu caàu : 1. Tính caùc X. 2. Ñaùnh giaù caùc trung taâm traùch nhieäm. Cho bieát, thueá suaát thueá thu nhaäp doanh nghieäp qua caùc naêm 2001, 2002 laø 20%, qua caùc naêm 2003, 2004 laø 25%. 12 3. Trình baøy giaûi phaùp taêng RI vaø taêng ROI.
13. ÑAÙNH GIAÙ TRAÙCH NHIEÄM TRUNG TAÂM ÑAÀU TÖ 1. Tính caùc chæ tieâu X : 2. Ñaùnh giaù caùc trung taâm : X1 = 500 X2 = 4.000 X3 = 1.000 - Trung taâm chi phí ? X4 = 400 X5 = 2.500 X6 = 750 - Trung taâm doanh thu ? X7 = 8% X8 = 800 - Trung taâm kinh doanh ? X9 = 160 - Trung taâm ñaàu tö ? 13
14. Thaønh quaû taøi chính caùc trung taâm – VÍ DỤ 10 Chæ tieâu 2001 2002 2003 2004 TRUNG TAÂM CHI PHÍ 1.Toång chi phí 1.100 1.600 2.000 3.200 2.Tyû leä chi phí treân doanh thu 110% 80% 80% 80% Nhaän xeùt : TRUNG TAÂM DOANH THU 1.Toång doanh thu 1.000 2.000 2.500 4.000 2.Tyû leä lôïi nhuaän treân doanh thu - 10% 20% 20% 20% Nhaän xeùt : TRUNG TAÂM KINH DOANH 1.Lôïi nhuaän - 100 400 500 800 2.Tyû leä lôïi nhuaän treân voán - 2,5% 10% 10% 10% Nhaän xeùt : TRUNG TAÂM ÑAÀU TÖ 1.RI - 80 100 160 14 2.ROI - 2,5% 10% 10% 10% Nhaän xeùt :