›
›

Bài giảng Hóa phân tích

pdf 217 trang phuongnguyen 7800
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng Hóa phân tích", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pdfbai_giang_hoa_phan_tich.pdf

Nội dung text: Bài giảng Hóa phân tích

  1. CHÖÔNG 1 ÑAÏI CÖÔNG VEÀ HOÙA PHAÂN TÍCH Hóa phân tích: nghiên cứu các phương pháp phân tích định tính và định lượng thành phần hóa học của các chất. p.t định tính: Trong mẫu p.t có Hóa phân tích: những chất gì? p.t định lượng: Hàm lượng các chất trong mẫu Khi nghiên cứu thành phần một chất chưa biết:phân tích định tính trước, phân tích định lượng được tiến hành sau.
  2. CAÙC GIAI ÑOAÏN TIEÁN HAØNH PHAÂN TÍCH → Laáy maãu ñaïi dieän. → Baûo quaûn maãu phaân tích. → Taïo maãu döôùi daïng thích hôïp. → Tieán haønh phaân tích ñònh tính. → Löïa choïn qui trình phaân tích ñònh löôïng. → Coâ laäp hoaëc loaïi boû bôùt moät soá caáu töû caûn trôû. → Tieán haønh ñònh löôïng. → Tính toaùn keát quaû.
  3. Các phương pháp phân tích định lượng Phân tích hóa học và phân tích dụng cụ Haøm löôïng Kyõ thuaät phaân tích 1 – 10mg :vi lượng Phaân tích duïng cuï 10-3mg :siêu vi lượng 10- 100mg:bán vi lượng Phaân tích hoùa hoïc > 100mg:đa lượng
  4. P.P hóa học PP khối lượng (Dùng thiết bị đơn giản) PP thể tích PP khối lượng TD: Phân tích hàm lượng Fe3+ trong mẫu 3+ - Fe + OH → Fe(OH)3↓ → Fe2O3 3+ Từ khối lượng Fe2O3 => hàm lượng Fe + Chuaån ñoä acid – bazô PP thể tích + Chuaån ñoä phứ c ch ấ t (Các chất pư ở + Chuaån ñoä oxy hóa - khử. trạng thái dd) + Chuaån ñoä kế t t ủ a.
  5. Độ phát xạ PP vật lý:Tín hiệu vật lý Phổ phát xạ PP dụng cụ: PP hóa lý PP quang, pp điện (Pư hóa học + PP điện thế tín hiệu vật lý) PP hấp thu phân tử
  6. CHƯƠNG II PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH KHỐI LƯỢNG
  7. I. Nguyên tắc: lọc X (dd) R Y↓ rửa, sấy Z (dạng cân) (dạng kết tủa) nung II. Các yêu cầu đối với dạng kết tủa và dạng cân 1. Dạng kết tủa: -10 * TY mng.tố cần phân tích càng nhiều => độ chính xác ↑
  8. III. Cách tính kết quả trong phân tích khối lượng 1. Hệ số chuyển K: Nếu dạng cân:AmBn m.M A K = MA: nguyên tử gam của chất M Am Bn cần phân tích A Trường hợp tính % A dưới dạng AxDy từ AmBn M A D m K = x y . M x 2. Hệ số pha loãng: Am Bn *Vđm:Thể tích dd (X) sau khi a gam V F = đm chất cần phân tích hòa tan. Vxđ *Vxđ: Thể tích dd(X) lấy đem phân tích
  9. 3. Tính kết quả: b a: lượng cân ban đầu của %X = K. .100 a mẫu chứa X cần phân tích b: khối lượng dạng cân. Nếu đem a gam hòa tan và định mức đến Vđm: V %X = K. đm .100 Vxđ * Để xác định độ ẩm của mẫu: a − a' (a’: lượng mẫu còn %đô.âm = .100 a lại sau khi sấy khô)
  10. Td1: + H Lọc Fe O 1,1245g(X) Fe(OH)3.xH2O↓ 2 3 OH- Sấy, Δ 0,3412g a) Hàm lượng Fe dưới dạng Fe 2.Fe 2.56 mFe O K = = = 0,7 ⇒ %Fe = K. 2 3 .100 Fe2O3 160 mX 0,3412 ⇒ %Fe = 0,7. .100 = 21,24% 1,1245 b) Dưới dạng Fe3O4 Fe O 2 232 2 K = 3 4 . ⇒ K = . = 0,9666 Fe2O3 3 160 3 0,3412 %Fe O = 0,9666. .100 = 29,33% 3 4 1,1245
  11. CHƯƠNG III PHÂN TÍCH THỂ TÍCH
  12. I. Nguyên tắc A + B → C A và B đều ở trạng thái dung dịch Dd Dung dịch A có nồng độ C0 chưa chuẩn biết Dung dịch B có nồng C đã biết Dùng dd B để xác định nồng dd A : phép chuẩn độ. Dd cần Dd A: dd cần chuẩn độ. chuẩn độ Dd B: dd chuẩn.
  13. TIẾN TRÌNH CHUẨN ĐỘ Lấy chính xác V0 ml dd A (có nồng độ C0(CN) cho vào bình ∆ (erlen) Biết : Thể tích dd mẫu Không biết: nồng độ dd mẫu
  14. Quá trình nhỏ từ từ dd B từ Buret vào dd A : quá trình chuẩn độ (định phân) Biết:Nồng độ của dd B. Thể tích dd B tiêu tốn. DD B : dd chuẩn Điểm tương đương của quá trình : thời điểm mà B tác dụng vừa hết với A Nhận biết điểm tương đương: Chất chỉ thị
  15. Chất chỉ thi :những chất có khả năng thay đổi màu sắc hay tạo một kết tủa có màu ở gần điểm tương đương Điểm cuối của quá trình chuẩn độ: thời điểm kết thúc quá trình chuẩn độ.
  16. ĐIỂM TƯƠNG ĐƯƠNG DIỂM CUỐI Chất chuẩn tác dụng Thời điểm kết thúc vừa hết với chất cần quá trình chuån độ phân tích Sự khác nhau giữa điểm tương đương và điểm cuối . Sai số chuẩn độ: S = Vc – Vtđ Đi ểm tương đương ≡ Điểm cuối → S = 0 Thực tế : Điểm cuối ≠ Điểm tương đương → sai số thiếu;S(-); sai số thừa;S(+)
  17. II. YÊU CẦU CỦA PHẢN ỨNG DÙNG TRONG PHÂN TÍCH THỂ TÍCH . Chất cần chuẩn độ phải phản ứng với thuốc thử theo một phương trình phản ứng xác định. . Phản ứng phải xảy ra nhanh , hoàn toàn. . Thuốc thử chỉ phản ứng với chất cần chuẩn độ mà thôi. . Phải có chất chỉ thị xác định điểm tương đương
  18. III. PHÂN LOẠI CÁC PHƯƠNG PHÁP PTTT Dựa vào bản chất của phản ứng chuẩn độ : •3.1. Phương pháp trung hòa (axit-baz ) + – H + OH ⇄ H2O •3.2. Phương pháp tạo phức + - - Ag + 2CN ⇄ [Ag(CN)2] *3.3: Phương pháp oxy hóa – khử aOxh1 + bKh2 ⇄ aKh1 + bOxh2 •3.4. Phương pháp kết tủa A + B ⇄ C↓
  19. IV.CÁCH TÍNH KẾT QỦA TRONG PHÂN TÍCH THỂ TÍCH 1. Chuẩn độ trực tiếp. Chuẩn độ V0 ml dung dịch A phải dùng hết V ml dung dịch B có nồng độ C(N). Tính nồng độ dung dịch A và khối lượng A có trong V0 ml Theo định luật đương lượng : V0.C0 = V.C ⇒ = CV C0 (N) V 0 =>Số mg của A bằng : C0V0 .ĐA ⇒ Số gam của A bằng : a = C0V0.ĐA/1000
  20. Ví dụ: Tính nồng độ và khối lượng của NaOH, biết rằng khi chuẩn độ 20ml dung dịch NaOH, phải dùng hết 22,75ml dung dịch HCl 0,106N. Giải: Áp dụng ĐLĐL : CNaOH. VNaOH = CHCl. VHCl CNaOH = (22,57 x 0,106)/20=0,1206N Khối lượng của NaOH mNaOH= (0,1206x20 x40)/1000= 0,09648 g
  21. 2.CHUẨN ĐỘ NGƯỢC Chất cần chuẩn độ A tác dụng với thuốc thử B dư. Lượng B còn thừa được chuẩn bằg thuốc thử X . Sử dụng khi: • Điểm cuối của chuẩn độ ngược rõ hơn diểm cuối của chuẩn độ trực tiếp. • Dung dịch chuẩn cho dư ban đầu phải phản ứng hoàn toàn với chất phân tích.
  22. → Ban đầu: HA + BOH BA + H2O (1) C0.V0 C’ V’1 Sau đó cho lượng chuẩn dư phản ứng với một chất chuẩn thứ hai theo phản ứng: BOH + HX → BX + H2O (2) C’.V’2 C.V Từ (1) và (2) ⇒ C’.V’= C’(V’1+V’2) = C0.V0 + C.V C’ V’ - CV ⇒ C0 = ──────── V0
  23. 3. CHUẨN ĐỘ THAY THẾ Cho A tác dụng với chất MY theo phương trình: A + MY → MA + Y (1) C0V0 CYVY=C0V0 Sau đó chuẩn độ Y thoát ra bằng thuốc thử B Y + B ⇄ C (2) CYVY CV (1) Và (2) => C0V0 = CYVY = CV
  24. A. CHUẨN ĐỘ ACID BAZ I. ACID - BAZ 1. Định nghĩa acid - baz a. Thuyết Arhenius: H2O n- + *Dm = H2O AHn → A + nH H2O m+ - *Acid n chức B(OH) m → B + mOH * Baz m chúc * CH+↑ => dd có tính acid ↑ * COH- ↑ => dd có tính baz ↑ Td: HCl(k) + NH3 (k) → NH4Cl(r) Không phải là phản ứng acid-baz vì không có H2O.
  25. b. Thuyết Bronsted:( Thuyết proton) n- + AHn → A + nH * Dm bất kỳ * Acid n chức + m+ B + mH → (BHm) * Baz m chức + * AHn → H ↑ => Tính acid ↑ * B + H+ ↑ => Tính baz ↑ H+ Td: HCl(k) + NH3(k) → NH4Cl(r) Acid Baz
  26. Xem pư: H+ Baz1 acid2 - + AH + BOH ⇄ A + BOH2 Acid1 baz2 H+ AH ⇄ A- + H+ ;AH/A-:cặp acid/baz liên hợp(1) + + + BOH 2 ⇄ BOH + H ; BOH2 /BOH: Cặp acid /baz liên hợp(2) Trong 1 cặp acid/baz liên hợp: Dạng acid ↑=> dạng baz liên hợp ↓ Dạng acid ↓=> dạng baz liên hợp ↑
  27. 2. pH của dung dịch (dung môi là H2O) Trong dd/H2O ta luôn luôn có: -14 o Kn = CH+.COH-= 10 ở 25 C o pKn = pH + pOH = 14 ở 25 C pKn = - lgKn ; pH = -lgCH+ ; pOH = -lgCOH-
  28. a. pH của dd acid - baz α. pH của dd acid * Dd acid mạnh n- + AHn → A + nH to CA(M) 0 0 t∞ 0 CA nCA => CH+ = nCA CH+ = CN = nCA Ta có CN = nCA => pH = -lgCH+ = -lg(nCA)
  29. * Dd acid yếu đơn chức + − - + AH ⇄ A + H = [H ][A ] K a to CA 0 0 [AH] K ↑ => acid↑ tcb CA - x x x a Đặt pKa = -lgKa Ka↑ => pKa↓ pH = ½(pKa – lgCA) -5 Td: dd CH3COOH(0,1M) ; Ka = 10 có: pH = ½(-lg10-5 – lg0,1) = 3
  30. Xét cặp acid/baz liên hợp: + − = [H ][A ] - + K AH ⇄ A + H a [AH] [AH ][OH − ] - - = A + H2O ⇄ AH + OH Kb − + − − [A ] [H ] [A ] [AH][OH ] + − K K = * = [H ][OH ] a b [AH] [A− ] -14 o => Ka.Kb = Kn = 10 ở 25 C K ↑ => K ↓ a b Acid càng mạnh => baz liên hợp càng yếu; và ngược lại Ka↓ => Kb↑
  31. *Acid yếu đa chức :Xem 1 acid yếu 3 chức: - + - + AH3 ⇄ AH2 + H Ka1 = [AH2 ][H ]/[AH3] - 2- + K = [AH2-][H+]/[AH -] AH2 ⇄ AH + H a2 2 2- 3- + 3- + 2- AH ⇄ A + H Ka3 = [A ][H ]/[AH ] 4 Thường:Ka1>>Ka2>>Ka3 Nếu:Ka1/Ka2/Ka3 ≥ 10 Xem AH3 như acid yếu đơn chức vớiKa=Ka1 => pH = ½(pKa1 – lgCA) -2,1 -7,2 Td:dd H3PO4(0,1M);có Ka1=10 ,Ka2=10 -7,3 5 Ka3=10 :Ka1/Ka2/Ka3=10 => pH= ½(-lg10-2,1 –lg0,1) = 1,55
  32. β)Dd baz: *Dd baz mạnh B(OH) → Bn+ + nOH- n COH- = nCB to CB 0 0 CN = nCB t 0 C nC ∞ B B =>COH-= CN = nCB pH = 14 – pOH =14 – {-lg(nCB)} Td: dd NaOH 0,1N: COH-=CN=0,1=>pH=14- (-lg0,1) = 13 0,1M:COH-=CN=CM=0,1=> pH= 13 Td:dd Ba(OH)2 0,1N:COH-=CN=0,1 => pH = 13 0,1M:C OH-=CN=2C M=0,2=>pH=14-(-lg0,2)=13,33
  33. *Dd baz yếu đơn chức: + - BOH ⇄ B + OH C0 = CB(M) + − [B ][OH ] pK = -lgK K = b b b [BOH] Kb↑=>pKb↓, baz↑ pH = 14 – ½(pKb – lgCb) Td:dd NH4OH(0,1M); pKb = 5 có: pH = 14 – ½(5 – lg0,1)=11 * Trường hợp dd baz yếu đa chức 4 Nếu: Kb1/Kb2/Kb3≥10 , Ta cũng xem như 1 baz yếu có Kb = Kb1
  34. b) Dd muối Muối được xem là sản phẩm của pư giữa acid với baz Acid + baz → Muối + H2O m m y 4 loại muối α)Ddy muối của acid mạnh và baz mạnh: mAHn + nB(OH)m → AmBn + m.nH2O n- m+ AmBn → mA + nB An- và Bm+ là gốc của acid, baz mạnh => Không bị thủy phân => pH = 7
  35. β) Dd muối của acid yếu và baz mạnh: AH + BOH → AB + H2O AB → A- + B+ pH > 7 - - A + H2O ⇄ AH + OH pH=½(pKn+pKa+lgCm) γ) Dd muối của acid mạnh và baz yếu: AB → A- + B+ pH < 7 + + B + H2O ⇄ BOH + H pH= ½(pKn-pKb-lgCm) δ) Dd muối của acid yếuvà baz yếu: AB → A- + B+ pH tùy thuộc vào sự - - so sánh giữa Ka và Kb A + H2O ⇄ AH + OH + + pH=½(pKn+pKa-pKb) B + H2O ⇄ BOH + H
  36. * Trường hợp muối lưỡng tính ; Xem muối AH - của acid yếu AH 2 + 3 − [H ][AH 2 ] - + K = AH3 ⇄ AH2 + H a1 [AH 3 ] [H + ][AH 2− ] = - 2- + K − AH2 ⇄ AH + H a2 [AH 2 ] + − + 2− [H ][AH ] [H ][AH ] + = 2 . = 2 K a1 K a2 − [H ] [AH 3 ] [AH 2 ] + 1/2 => [H ] = (Ka1.Ka2) pH = ½(pKa1 + pKa2) pH = ½(-lgKa1 –lgK a2)
  37. 2- Xem muối AH của acid yếu AH3: - ⇄ 2- + AH2 AH + H Ka2 2- 3- + AH ⇄ A + H Ka3 Tương tự , ta có: pH = ½(pKa2 + pKa3) -2,1 -7,2 -12,3 Td: H3PO4 cóKa1=10 ;Ka2=10 ;Ka3=10 -2,1 Dd H3PO4(0,1M): pH=½(-lg10 -lg0,1)=1,55 -2,1 -7,2 NaH2PO4(0,1M) pH=½(-lg10 -lg10 )=4,65 -7,2 -12,3 Na2HPO4(0.1M) pH=½(-lg10 -lg10 ) = 9,75
  38. c) Dd độn: Dd độn là dd có pH thay đổi không đáng kể khi ta thêm vào dd 1 lượng nhỏ H+ hoặc OH- Dd độn {acid(y) và muối của nó với baz(m)} H2O (CH3COOH + CH3COONa) → Dd độn acid - + CH3COONa → CH3COO + Na - + pH CH =>cb≡>nghịch=> H pư hết - - + C + ↓ +OH ;OH + H → H2O=> H =>cb≡> thuận => OH- pư hết C = − a Vậy: pH dd không đổi. pH pK a lg Cm
  39. Dd độn {baz(y) + muối của nó với baz(m)} H2O NH4OH + NH4Cl → Dd dộn baz + - NH4Cl → NH4 + Cl + - pH > 7 NH4OH ⇄ NH4 + OH + + - ⇒ C − ↓ +H :H + OH → H2O OH =>cb thuận =>H+ pư hết => pH không đổi - C − ↑ + OH => OH =>cb nghịch =>OH pư hết => pH không đổi C = − − b pH 14 (pKb lg ) Cm
  40. II. NGUYÊN TẮC: 1. Phản ứng: C0? C Acid + Baz →Muối + H2O V0 V C ? C Baz 0 + Acid → Muối + H O V 2 V0 Dd cần chuẩn Dd chuẩn: độ có thể luôn mạnh mạnh hoặc yếu
  41. 2. Chất chỉ thị màu: Chất chỉ thị màu acid – baz thường là acid hoặc baz yếu,màu của dd phụ thuộc vào pH của dd. Xem chất chỉ thị màu là 1 acid yếu Hind: H O Hind ⇄2 H+ + ind- + − [H ][ind ] + [Hind] K = ⇒ [H ] = K . a [Hind] a [ind − ] [Hind] [Hind] pH = − lg K − lg ⇒ pH = pK − lg a [ind − ] a [ind − ]
  42. [Hind] ⇒ pH = pK − lg a [ind − ] *[Hind] ≥10[ind-] =>dd có màu của dạng Hind => pH ≤ pKa –lg 10 ≤ pKa - 1 *[ind-]≥10[Hind] =>dd có màu của dạng Ind- => pH ≥ pKa –lg1/10 ≥ pKa + 1 => pH = pKa ± 1 là khoảng pH đổi mà của chất chỉ thị pK Màu của Hind a Màu của ind- pH pKa - 1 pKa + 1
  43. Các chất chỉ thị acid – baz thường dùng: * Mỗi c.c.t có 1 giá trị pT xác định pT=pKa=pHdd mà tại đó c.c.t đổi màu rõ nhất
  44. 3.Đường cong chuẩn độ: Td: chuẩn độ dd AH bằng dd BOH AH + BOH → AB + H2O CoVo CV CV F = : phần đã chuẩn độ C0 V 0 Để xác định chất chỉ màu dùng trong phép chuẩn độ.Ta phải vẽ đường biểu diễn pH của dd chuẩn độ, theo thể tích dd chuẩn thêm vào dd chuẩn độ(hoặc theo F) ở các thời điểm khác nhau.
  45. III. Chuẩn độ dd acid – baz mạnh 1. Chuẩn độ dd acid mạnh * Chưa chuẩn độ: CV = 0 => F = 0 AHn + nNaOH → NanA + nH2O Dd chỉ có AHn( acid mạnh)=> pHo = -lgCo * 0 0 Trước đtđ AHn + nNaOH → NanA + nH2O C V − CV = 0 0 − AHn: C1 + C V CV V 0 V ⇒ pH = − lg 0 0 Dd 1 + V 0 V NanA
  46. *CoV0 = CV => F = 1: Đtđ AHn + nNaOH → NanA + nH2O Dd chỉ có NanA => pH = 7 * CoVo > CV => F > 1: Sau đtđ AHn + nNaOH → NanA + nH2O pH tính theo Dd gồm NaOH(còn thừa) NaOH NanA CV − C V C V − C V = 0 0 ⇒ pH = − − lg 0 0 CNaOH + 2 14 [ + ] V 0 V V 0 V
  47. Đường cong chuẩn độ Td: chuẩn độ 100ml dd HCl 0,1N bằng dd NaOH 0,1N HCl + NaOH → NaCl + H2O Co Vo CV * CV = 0 => F = 0 pHo = - lg0,1 = 1 pHtd = 7 * CoVo = CV => F = 1 = 100.0,1 V tđ 0,1 =100ml
  48. 99,9.0,1 ⇒F = = 0,999 * V1 = 99,9ml 1 100.0,1 100.0,1 − 99,9.0,1 ⇒ pH = − lg = 4,3 1 100 + 99,9 100,1.0,1 ⇒F = = 1,001 * V2 = 100,1ml 2 100.0,1 100,1.0,1 − 100.0,1 ⇒ pH = 14 − [− lg ] = 9,7 2 100 + 100,1
  49. Nhận xét: * Đường cong chuẩn độ đối xứng qua đtđ * Các chất chỉ thị có pT nằm trong bước nhảy pH đều có thể dùng làm chất chỉ thị * Bước nhảy pH càng lớn khi nồng độ chất cần chuẩn độ càng lớn
  50. 2.Chuẩn độ dd baz mạnh bằng acid mạnh * CV = 0 => F = 0 => Dd chỉ có B(OH)n B(OH)n + nHCl → BCln + nH2O => pHo = 14 – (-lgCo) ( trước đtđ) * CV F pH tính theo B(OH)n BCln C V − C V ⇒ pH = 14 − [ − lg 0 0 ] 1 V + V 0
  51. * CV = CoVo => F = 1 (đtđ) B(OH)n + nHCl → BCln + nH2O Dd chỉ có BCln => pH = 7 * CV > CoVo => F > 1 (sau đtđ) B(OH)n + nHCl → BCln + nH2O C V − C V pH tính ⇒ = 0 0 HCl CHCl + theo HCl Dd gồm V 0 V BCln C V − C V ⇒ pH = − lg 0 0 2 + V 0 V
  52. Đường cong chuẩn độ Td: chuẩn độ 100ml dd NaOH 0,1N bằng dd HCl 0,1N NaOH + HCl → NaCl + H2O CoVo CV * Vo = 0ml => F=0 =>pHo= 14-(-lg0,1) = 13 pHtd= 7 * CV= CoVo => F=1 = 100.0,1 V tđ 0,1 = 100ml * V=99,9ml => F= 0,999 − = − 100.0,1 99,9.0,1 ⇒ pH 14 [− lg ] = 9,7 1 100 + 99,9
  53. * V = 100,1ml => F = 1,001 100,1.0,1 − 100.0,1 ⇒ pH = − lg = 4,3 2 100 + 100,1
  54. IV. Chuẩn độ dd acid- baz yếu 1. Ch.độ dd acid (y) a. Dd acid (y) đơn chức: *CV = 0 => F = 0 Dd(AH) AH + NaOH →NaA + H2O pHo= ½(pKa+lgCo) *CV F<1 AH+NaOH →NaA +H O o o − 2 = C0V0 CV AH: Ca C + = − a Dd V0 V pH pK lg CV 1 a C C = m NaA: m + V0 V − − = − C0V0 CV = − 1 F pH1 pKa lg pKa lg CV F
  55. * CV = CoVo => F = 1 AH + NaOH → NaA + H2O C V = CV Dd (NaA):C = 0 0 :Muối bị thủy phân m V + V 0 C V = CV pH = 1 ( pK + pK + lg 0 0 ) tđ 2 n a + V0 V * CV > CoVo => F > 1 AH + NaOH → NaA + H2O NaOH CV − C V Dd pH = 14 − (− lg 0 0 ) NaA 2 V + V 0
  56. Đường cong chuẩn độ Td : Chuẩn độ 100ml dd CH3COOH 0,1M (pKa= 4,8) bằng dd NaOH 0,1M CH3COOH + NaOH → CH3COONa + H2O * F = 0 => pHo= ½(4,8 - lg0,1)= 2,9 1− 0,5 pH = pK − lg =pK = 4,8 *F = 0,5 0,5 a 0,5 a 100.0,1 = = 100ml V tđ 0,1 *F=1 1 100.0,1 pH = ( 14 + 4,8 + lg )=8,75 tđ 2 100 + 100
  57. * V= 99,9ml => F = 0,999 1− 0,999 pH = 4,8− (− lg ) = 7,8 1 0,999 * V = 100,1ml => F = 1,001 100,1.0,1− 100.0,1 pH = 14− (− lg ) = 9,7 2 100+ 100,1 V(ml) F pH Ghi chú 0 0 2,9 Chưa chuẩn độ 50 0,5 4,8 99,9 0,999 7,8 Lân cận trước 100 1 8,75 Điểm tương đương 100,1 1,001 9,7 Lân cận sau
  58. p.p Bước nhảy pH
  59. Nhận xét  Điểm tương đương nằm trong môi trường kiềm (pH > 8)  Bước nhảy của đường chuẩn độ ngắn hơn nhiều so với khi chuẩn độ axit(m) bằng baz(m)  Nồng độ các chất càng lớn thì bước nhảy càng dài  Chất chỉ thị thích hợp là PP
  60. b. Dd acid yếu đa chức: 4 Td: xem acid yếu AH3:Nếu: Ka1/Ka2/Ka3 ≥ 10 Có thể chuẩn độ riêng từng chức C (M) AH3 + NaOH → NaH2A + H2O 0 * CV = 0 => F = 0 => pHo = ½(pKa1 – lg Co) * 0 0 < F < 1 (trước đtđ 1) AH + NaOH → NaH A + H O 3 − 2 2 AH : = C0V0 CV Dd 3 Ca V + V Dd độn 1 0 CV NaH A: C = 2 m + V0 V C V − CV 1− F pH = pK − lg( 0 0 ) = pK − lg 1 a1 CV a1 F
  61. * CV = CoVo => F = 1(đtđ 1) = 1 + AH3+ NaOH →NaH2A+H2O pHtđ1 2 ( pKa1 pKa2 ) * CoVo 1 < F < 2 NaH2A + NaOH → Na2HA + H2O 2C V − CV NaH A: C = 0 0 2 a + V0 V Dd CV − C V Dd độn 2 C = 0 0 Na2HA: m + V0 V 2C V − CV 2 − F pH = pK − lg 0 0 = pK − lg 2 a2 − a2 − CV C0V0 F 1
  62. * CV = 2CoVo => F = 2 (đtđ 2) NaH2A + NaOH → Na2HA + H2O pHtđ2 = ½(pKa2 + pKa3) * 2CoVo 2 < F < 3 Na2HA + NaOH → Na3A + H2O 3C V − CV Na HA: C = 0 0 2 a V + V Dd 0 Dd độn 3 CV − 2C V Na A: C = 0 0 3 m V +V 0 3C V − CV 3 − F pH = pK − lg 0 0 = pK − lg 3 a3 − a3 − CV 2C0V0 F 2
  63. * CV = 3CoVo => F = 3 (đtđ 3) Na2HA + NaOH → Na3A + H2O CoVo (CV= 3CoVo) CoVo C V Dd (Na A): C = 0 0 3 m + V0 V pHtđ3= ½( pKn + pKa3 + lgCm) C V pH = 1[pK + pK + lg( 0 o )] tđ3 2 n a3 + V 0 V
  64. CV=CoV CV=2CoVo CV=3CoVo AH3(CoVo)
  65. Đường cong chuẩn độ: Td: chuẩn độ 50ml dd H3PO4 0,1M (pKa1=2,1; pKa2=7,2;pKa3=12,3) bằng dd NaOH 0,1M Có thể chuẩn độ từng * K /K /K = 105 a1 a2 a3 chức riêng biệt H3PO4 + NaOH → NaH2PO4 + H2O (1) NaH2PO4 + NaOH → Na2HPO4 + H2O(2) Na2HPO4 + NaOH → Na3PO4 + H2O (3)
  66. * CV = 0 => F = 0 (chưa chuẩn độ) Dd ( H PO ) 3 4 => pHo= ½(pKa1-lgCo) = ½(2,1-lg0,1) = 1,55 * CV= ½(CoVo) => F = 0,5 1− 0,5 pH = pK − lg =pK = 2,1 0,5 a1 0,5 a1 (đtđ 1) * CV = CoVo => F = 1 pHtđ1 = ½(pKa1+pKa2)= ½(2,1+7,2) = 4,65 * CV= 1,5CoVo=> F = 1,5 2− 1,5 pH = pK − lg =pK =7,2 1,5 a2 1,5− 1 a2
  67. * CV= 2CoVo=> F=2 (Đtđ 2) pHtđ2= ½(pKa2+pKa3)= ½(7,2+12,3) = 9,75 * CV= 2,5CoVo=> F = 2,5 3− 2,5 pH = pK − lg =pK =12,3 2,5 a3 2,5− 2 a3 * CV=3CoVo=> F=3 (Đtđ 3) 1 0,1.50 pH = (14 + pK + lg ) 3 2 a3 50+ 150 = ½[14+ 12,3 + lg(0,1/4)] = 12,34
  68. F Công thức tính pH pH Ghi chú 0 pHo= ½(2,1-lg0,1) 1,55 Chưa chuẩn độ 0,5 pH1/2= pKa1= 2,1 2,1 1 pHtđ1= ½(pKa1+pKa2) 3,65 Đtđ 1 1,5 pH3/2= pKa2 7,2 2,0 pHtđ2= ½(pKa2+pKa3) 9,75 Đtđ 2 2,5 pH5/2= pKa3 12,3 3,0 pHtđ3=½(14+pka3+lg0,1/4) 12,34 Đtđ 3
  69. p.p Metyl da cam
  70. p.p Metyl da cam
  71. 2. Chuẩn độ dd baz yếu a. dd baz yếu đơn chức * CV = 0 => F = 0 (chưa chuẩn độ) BOH + HCl → BCl + H2O Dd ( BOH) =>pHo=14- ½(pKb – lgCo) * 0 0 < F < 1 BOH + HCl → BCl + H2O C V − CV C = 0 0 BOH: b + V0 V Dd CV Dd độn baz yếu C = BCl: m + V0 V C V − CV 1 − F pH = 14 − (− lg 0 0 ) = 14 − (− lg ) 1 CV F
  72. * CV = CoVo => F = 1 BOH + HCl → BCl + H2O C V = CV Dd (BCl) C = 0 0 m + V0 V C V pH = 1 (pK − pK − lg 0 0 ) tđ 2 n b + V 0 V * CV > CoVo => F > 1 BOH + HCl → BCl + H O 2 CV − C V HCl: C = 0 0 Dd a + BCl V0 V CV − C V pH = − lg 0 0 2 + V 0 V
  73. Đường cong chuẩn độ: Td: Chuẩn độ 10ml dd NH4OH 0,1 M (pKb= 4,8) bằng dd HCl 0,1 M NH4OH + HCl → NH4Cl + H2O CoVo CV F Công thức tính pH pH Ghi chú 0,0 pHo= 14- ½(4,8-lg0,1) 11,1 Chưa c.đ 0,5 pH0,5=14-(pKb-lgCa/Cm) 9,2 1,0 pHtđ = ½[14-4,8-lg(0,1)/2] 5,25 Đtđ 1,5 pH2= -lg[(15.0,1-10.0,1)/(10+15)] 1,6
  74. Nhận xét  Điểm tương đương tại miền axit  Chất chỉ thị thích hợp nhất cho phép chuẩn độ này là metyl da cam, metyl đỏ
  75. b. Chuẩn độ dd baz yếu đa chức: Các baz yếu đa chức thường là các muối trung hòa của acid yếu đa chức 3- Xem baz yếu A (là muối trung hòa của AH3) Khi hòa tan A3- vào nước: 3- 2- - K =K /K A + H2O ⇄ AH + OH b1 n a3 2- - - K =K /K AH + H2O ⇄ AH2 + OH b2 n a2 - - AH2 + H2O ⇄ AH3 + OH Kb3=Kn/Ka1 4 Nếu: Kb1/Kb2/Kb3 ≥ 10 => Có thể chuẩn độ từng chức riêng biệt
  76. * CV = 0 => F = 0 (chưa chuẩn độ) * A3- + HCl → AH2- + Cl- 3- Dd (A ) =>pHo= ½(pKn + pKa3 + lgCo) * 0 0 < F < 1 A3- + HCl → AH2- + Cl- CV AH2-: C = a + V0 V Dd C V − CV Dd độn 1 A3-: C = 0 0 m + V0 V CV F pH = pK − lg = pK − lg 1 a3 − a3 − C0V0 CV 1 F
  77. * CV = CoVo => F = 1 (đtđ 1) A3- + HCl → AH2- + Cl- 2- Dd (AH ) => pHtđ1= ½(pKa2 + pKa3) * CoVo 1 < F < 2 2- - - AH + HCl → AH2 + Cl CV − C V AH -: C = 0 0 2 a + Dd V0 V Dd độn 2C V − CV AH2-: C = 0 0 m + V0 V CV − C V F − 1 pH = pK − lg 0 0 = pK − lg 2 a2 − a2 − 2C0V0 CV 2 F
  78. * CV = 2CoVo => F = 2 ( đtđ 2) 2- - - AH + HCl → AH2 + Cl - Dd (AH2 ) => pHtđ2 = ½(pKa1 + pKa2) * 2CoVo 2 < F < 3 - - AH2 + HCl → AH3 + Cl CV − 2C V AH : C = 0 0 3 a V + V Dd 0 Dd độn 3C V − CV AH -: C = 0 0 2 m + V0 V − − = − CV 2C0V0 = − F 2 pH3 pKa1 lg pKa1 lg − − 3C0V0 CV 3 F
  79. * CV = 3CoVo => F = 3 (đtđ 3) - - AH2 + HCl → AH3 + Cl Dd (AH3) C V pH = 1 (pK − lg 0 0 ) tđ3 2 a1 + V 0 V
  80. CV=CoVo CV=2CoVo CV=3CoVo 3- A (CoVo)
  81. Đường cong chuẩn độ Chuẩn độ 10ml Na3PO40,1M bằng HCl -21,1 -7,2 -12,3 0,1M .H3PO4(Ka1=10 ;Ka2=10 ;Ka3=10 -14 -12,3 -1,7 => Na3PO4 có: Kb1=10 /10 =10 -14 -7,2 -6,8 K =10-14/10-2,1=10-11,9 Kb2=10 /10 =10 ; b3 -1,7 -6,8 -11,9 5 => Kb1/Kb2/Kb3=10 /10 /10 =10 => Có thể chuẩn độ riêng từng chức
  82. *F=0: Na3PO4 + HCl → Na2HPO4 + NaCl => pHo = ½(14 + 12,3 + lg0,1) = 12,34 = − F * F = 0,5 pH 0,5 pKa3 lg 1 − F 0,5 pH = pK − lg = pK =12,3 0,5 a3 1 − 0,5 a3 * F = 1 => pHtđ1= ½(7,2+12,3)= 9,75 *F =1,5: Na2HPO4 + HCl → NaH2PO4 + NaCl F − 1 pH = pK − lg 1,5 a2 2 − F − = − 1,5 1 = pK lg pK =7,2 a2 2 − 1,5 a2
  83. * F = 2 =>pHtđ2= ½(2,1+7,2) = 4,65 * F = 2,5: NaH2PO4 + HCl → H3PO4 + NaCl F − 2 pH = pK − lg 2,5 a1 3 − F 2,5 − 2 = pK − lg = pK = 2,1 a1 3 − 2,5 a1 * F = 3 => pHtđ3 = ½[2,1 – lg(0,1/4)] = 1,85
  84. pH 14 13 12. . 11 Na2HPO4 10 p.p . 9 8 . 7 6 NaH2PO4 5 Metyl da cam . 4 3 . 2 . 1 0 0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 F
  85. Td: chuẩn độ 10ml dd Na2CO3 0,1M bằng dd -6,35 -10,33 HCl 0,1M. H2CO3(Ka1=10 ;Ka2=10 ) -14 -10,33 -3,67 * Na2CO3 có Kb1=10 /10 =10 -14 -6,35 -7,65 Kb2 = 10 /10 = 10 -3,67 -7,65 4 => Kb1/Kb2 = 10 /10 = 10 => Có thể chuẩn độ từng chức riêng biệt
  86. Na2CO3 + HCl → NaHCO3 + NaCl CoVo CV * F =0=>pHo = ½(14 + 10,33 + lg0,1) =11.65 * F=0,5=>pH0,5= pKa2 = 10,33 * F=1=>pHtđ1= ½( 6,35+10,33) = 8,34 * F = 1,5 NaHCO3 + HCl → CO2 + H2O + NaCl => pH1,5= pKa1 = 6,33 * F = 2 => pHtđ2 = dd bão hòa CO2/H2O= 4
  87. p.p đtđ1 Metyl da cam đtđ2
  88. V. Chuẩn độ dd hỗn hợp 1. Dd hỗn hợp nhiều acid a. dd hỗn hợp acid mạnh AH → An- + nH+ n m+ - CH+ = nCa1 + mCa2 BHm → B + m+ Tại đtđ các acid đều chuẩn độ hết b. dd ( acid mạnh + acid yếu) Acid mạnh chuẩn độ trước: AHn + nNaOH → NanA + nH2O Khi hết acid mạnh, acid yếu mới chuẩn độ
  89. Td: Chuẩn độ dd hỗn hợp HCl(C01) và CH3COOH(C02) bằng dd NaOH(C) HCl + NaOH → NaCl + H2O (1) Co1Vo CV1 CH3COOH + NaOH → CH3COONa +H2O(2) Co2Vo CV2 * Khi vừa hết HCl: (1) => C01V0= CV1 Tại đtđ: (2)=> C02V0 = CV2 => C(V1+V2)= CV =(Co1+Co2)Vo
  90. Chuẩn độ dd {HCl(Co1) + H3PO4(Co2)} bằng dd NaOH(C) HCl + NaOH → NaCl + H2O Đtđ 1 Co1Vo CV1 (metyl H3PO4 + NaOH → NaH2PO4 + H2O da Co2Vo CV2 cam) NaH2PO4 + NaOH → Na2HPO4 + H2O Đtđ 2 (p.p) Co2Vo CV3 *Metyldacam:CVtđ1=C(V1+V2)=(Co1+Co2)Vo * p.p: CV =C(V +V +V )=(C +2C )V tđ2 1 2 3 o1 o2 o
  91. 2)Chuẩn độ dd hỗn hợp baz : a) Chuẩn độ dd hỗn hợp baz mạnh: n+ - B(OH)n → B + nOH m+ - COH-= nC01+mC02 C(OH)m → C + mOH => Tại đtđ:tất cả các baz đều chuẩn độ b) Chuẩn độ dd hỗn hợp baz mạnh và baz yếu đơn chức Đtđ, NaOH + HCl → NaCl + H2O (metyl Co1Vo CV1 da cam) NH4OH + HCl → NH4Cl + H2O Co2Vo CV2 CV = C(V1+V2) = (Co1 + Co2)Vo
  92. c) Chuẩn độ dd hỗn hợp baz mạnh và baz yếu đa chức NaOH + HCl → NaCl + H2O C V CV o1 o 1 Đtđ 1,p.p Na2CO3 + HCl → NaHCO3 +NaCl Co2Vo CV2 NaHCO +HCl → CO +H O + NaCl Đtđ 2, 3 2 2 (metyl Co2Vo CV3 da cam) *p.p: C(V1+V2)=(Co1+Co2)Vo *metyl da C(V +V +V )=(C +2C )V cam 1 2 3 o1 o2 o
  93. VI. Sai số chỉ thị: Acid + Baz → Muối + H2O CoVo CV Đtđ: CV = CoVo : xác định đtđ dùng ch.ch.thị * Ch.ch.thị có pT = pHtđ => S%= 0 * Ch.ch.thị có pT S% dừng chuẩn độ trước đtđ * Ch.ch.thị có pT > pHtđ => S% > 0 SS(+) => Dừng chuẩn độ sau đtđ
  94. Công thức tính sai số chỉ thị: CV − C V S%= 0 0 102 = (F − 1)102 C0 V 0 CV: lượng đã ch.độ CoVo: lượng ban đầu * CV F S% CoVo => F > 1=> S% > 0: SS(+)
  95. 1. Chuẩn acid mạnh bằng baz mạnh: AH + NaOH → NaA + H O − 2 CoVo CV CV C0 V 0 2 a. pT CH+ = 10 -pT (CV– CoVo)= -CH+(Vo+V)= -10 (Vo+V) C0 V C0 V CV = C V => = ⇒ + 1 = + 1 o o C V C V 0 + 0+ C +C V +V C0 C V V 0 0 = 0 ⇒ = C V 0 C0 C C0V 0 − − 10 pT (V + V ) 10 pT (C + C ) = − 0 2 = − 0 2 S%H + 10 10 C0 V 0 C0 C
  96. b. pT > pHtđ => F > 1 => S% > 0;SS(+) CV − CoVo Dd (NaOH) thừa S% = .102 CoVo pOH= 14 – pH= 14 - pT pT-14 =>COH-=10 − − 10 pT 14(V + V ) 10pT 14 (C + C ) = + 0 2 = + 0 2 S%OH − 10 10 C0 V 0 C0 C
  97. 2.Chuẩn độ dd baz (m) bằng dd acid (m) B(OH)n + nHCl → BCln + nH2O a. pTc F Dd( BOH thừa) − 10pT 14 (C + C ) = − 0 2 S%OH − 10 C0 C b. pTc > pHtđ = 7 =>F > 1 => dd(HCl thừa) − 10 pT (C + C ) = + 0 2 S%H + 10 C0 C
  98. 3. Chuẩn độ dd acid yếu đơn chúc AH + NaOH → NaA + H2O CoVo CV a. pTc F dd(AH thừa) − CV C0 V 0 2 S%= 10 :(CV-CoVo)=-[AH](Vo+V) C0 V 0 - - CoVo=[AH](Vo+V)+[A ](Vo+V)={([AH]+[A ])(Vo+V)} [A− ][H + ] - + = AH ⇄ A + H K a [AH] − − K a = [A ] K a [A ] + ⇒ + + 1 = + 1 [H ] [AH] [ H ] [AH]
  99. + − K + [H ] [A ] + [AH] a = [H + ] [AH] + [AH] ⇒ [H ] = + + − + K a [H ] [A ] [AH] [AH]( + V) = − V 0 2 S%AH + − + 10 ([AH] [A ])( V V 0 ) − [AH] 2 S% = − 10 AH [AH]+ [A ] + − pT = − [H ] 2 = − 10 2 S%AH + 10 + 10 + + K a [H ] K a [H ]
  100. b.pT>pHtđ =>F>1; Sau đtđ=> dd thừa NaOH − 10pT 14 (C + C ) = − 0 2 S%OH − 10 C0 C 4.Chuẩn độ baz yếu đơn chức BOH + HCl → BCl + H2O CoVo CV a. pT>pHtđ => F Dd thừa baz yếu − pT − 14 [OH ] 2 10 2 S% − = − 10 = − 10 OH + − + − K b [OH ] Kb [OH ]
  101. b. pT F>1; dừng chuẩn độ sau đtđ =>Dd thừa HCl − 10 pT (C + C ) = + 0 2 S%H + 10 C0 C
  102. B.CHUẨN ĐỘ PHỨC CHẤT
  103. I. Phức chất H2O + 3- *K3[Fe(CN)6] → 3K + [Fe(CN)6] 3- 3+ - [Fe(CN)6] ⇄ Fe + 6CN Lk giữa Fe3+ và 6CN-: liên kết phối trí 3- =>[Fe(CN)6] : ion phức; K3[Fe(CN)6]: phức chất H2O + 2- *K2SO4 → 2K + SO4 2- 6+ 2- 2- SO4 ⇄ S + 4O ? : SO4 không phân ly Lk giữa S và 4O là liên kết cộng hóa trị 2- SO4 :không phải là ion phức K2SO4 : không phải là phức chất
  104. Xem ion phức tổng quát: x+ M: ion trung tâm(các ion kim loại từ y_ CK 3 trở lên) ML n L: ligand(trung hòa, ion(+) hay ion(-) x+, y- : điện tích của ion phức MLn (không chú ý đến điện tích ion phức) là chất điện ly yếu, trong dd ML điện ly: n n [M ][L] :hs không bền MLn ⇄ M + nL => Kkb = [MLn ] [MLn ] M + nL ⇄ MLn => β = n : hs bền [M ][L] => β.Kkb = 1
  105. DANH PHAÙP • Caùch goïi teân phöùc chaát • + Goïi teân caùc ligand tröôùc theo thöù töï • *ligand goác acid → ligand phaân töû • + sau cuøng goïi teân caùc ion trung taâm keøm theo soá la maõ vieát trong daáu ngoaëc chæ hoùa trò cuûa noù(cation). • + Neáu ion phöùc laø anion thi theâm ñuoâi “at” tröôùc khi theâm soá la maõ
  106. + Nếu ligand là gốc của axid thì thêm đuôi “O” vào tên gốc axid. 2- - Ví dụ: SO4 : sunfato; NO3 : nitrato. + Nếu ligand là ion halogen thì thêm “O” vào tên halogen. Ví dụ: F- : floro; Cl-: cloro; Br- : bromo; I- : iodo Một số ion khác gọi theo tên riêng. - 2- 2- Ví dụ: NO2 : nitro; S : sunfo; S2 :pesunfo
  107. Số phối trí được gọi bằng tên chử số Hy Lạp đặt trước tên phối tử 1 : mono 2: di 3: tri 4 : tetra 5: penta 6: hexa 7: hepta 8: octa 9 : nona 10: deca Ví dụ : [Ag(NH3)2]Cl diamino bạc (I) clorua K3[Co(NO2)6] : Kali hexanitro cobanat (III)
  108. II. Nguyeân taéc chung vaø phaân loaïi 1. Nguyeân taéc chung Döïa treân phaûn öùng taïo thaønh caùc phöùc tan hay caùc muoái phöùc ít phaân ly M + nL ⇄ MLn 2. Phaân loaïi a.Phöông phaùp ño baïc (chuaån ñoä cyanua) - + - 2CN + Ag ⇄ Ag(CN)2 Ñeå nhaän bieát ñieåm töông ñöông : cho dö 1 gioït Ag+ seõ laøm dung dòch vaãn ñuïc do xuaát hieän keát tuûa traéng Ag[Ag(CN)2]↓ - + Ag(CN)2 + Ag ⇄ Ag[Ag(CN)2] ↓
  109. b. Phöông phaùp thuûy ngaân Döïa treân phaûn öùng taïo phöùc giöõa Hg2+ vôùi ion halogenua (Cl-, Br-, I-) vaø SCN- - 2+ 2Cl + Hg ⇄ HgCl2 Ñeå nhaän bieát ñieåm töông ñöông duøng chæ thò: - Diphenyl Carbazit (pH = 1,5 ÷ 2,6) -Diphenyl Carbazon (pH = 2,0 ÷ 3,5) -Taïi ñieåm töông ñöông dö moät gioït Hg2+ seõ taïo vôùi chæ thò moät phöùc maøu xanh tím c. Phöông phaùp Comlpexon Döïa treân p.ö taïo phöùc giöõa caùc ion kim loaïi vôùi moät nhoùm thuoác thöû höõu cô coù teân chung laø complexon.
  110. III. Phöông phaùp chuaån ñoä complexon 1. Giôùi thieäu chung veà caùc complexon Complexon laø teân goïi chung chæ moät nhoùm caùc thuoác thöû höõu cô laø daãn xuaát cuûa acid amino polycarboxylic + Complexon 1: Acid Nitrylotriacetic (NTA) hay coøn goïi laø Chelaton I
  111. + Complexon II: (chelaton II) EDTA • ethylenediaminetetraacetic acid H4Y
  112. + Complexon III Muoái cuûa EDTA : Na2H2Y. 2H2O goïi laø Trilon B
  113. + Complexon IV
  114. 2. Söï taïo phöùc cuûa Coplexon III vôùi caùc ion kim loaïi Trong dung dòch nöôùc complexon III ñieän ly + 2− Na2H2Y → 2Na + H2Y 2- + 4- H2Y ⇄ 2H + Y Men+ + Y4− ⇄ MeY(n − 4) n+ 2- (n-4) + Me + H2Y ⇄ MY + 2H Ví duï Ag+ + Y4- ⇄ AgY3- Hg+2 + Y4- ⇄ HgY2- Fe+3 + Y4- ⇄ FeY- M+n + Y4- ⇄ MY(n-4)
  115. Ví duï : Phöùc calci complexonat (CaY2−)
  116. * AÛnh höôûng cuûa pH ñeán ñoä beàn cuûa caùc complexonat n+ 2− (n − 4) + Me + H2Y ⇄ MeY + 2H pH cuûa dung dòch : aûnh höôûng ñeán caùc daïng toàn taïi cuûa H4Y vaø söï taïo phöùc hydroxo kim loaïi. ÔÛ pH caøng cao thì söï taïo phöùc hydroxo kim loaïi caøng maïnh => söï taïo phöùc complexonat caøng keùm. Nhöng pH caøng cao thì daïng Y4− toàn taïi caøng lôùn => taêng khaû naêng taïo phöùc complexonat. Hai yeáu toá aûnh höôûng traùi ngöôïc =>moãicomplexonat chæ beàn trong moät khoaûng pH nhaát ñònh.
  117. + Caùc ion kim loaïi hoùa trò 3,4 bò thuûy phaân raát maïnh cho caùc phöùc hydroxo ngay caû trong moâi tröôøng acid. =>complexonat cuûa chuùng chæ beàn trong moâi tröôøng raát acid. Ví duï: FeY−,ScY−. . . beàn trong khoaûng pH = 1 ÷ 2. + Caùc ion kim loaïi nhoùm B coù hoaù trò 2 vaø Al3+ bò thủ y phaân yeáu hôn caùc ion hoaù trò 3, 4 neân phöùc cuûa chuùng beàn ôû pH cao hôn moät ít : pH = 2 ÷ 5. + Caùc complexonat kim loaïi nhoùm IIA laïi beàn trong moâi tröôøng kieàm hôn. Caùc phöùc naøy beàn trong khoaûng pH = 8 ÷ 10.
  118. Ví duï : Để ch.đ Pb2+ baèng ph.ph complexon, caàn tieán haønh ch.đ trong moâi tröôøng kieàm coù pH = 9 ÷ 10. 2+ Trong m.t naøy Pb → Pb(OH)2↓, do ñoù caàn cho vaøo dd chaát taïo phöùc phuï vôùi Pb2+ nhö muoái tartrat (KHC4H4O6) hay Trietanolamin (N(CH* ñeå ngaênCH ngöøaOH) )aûnh . . . höôûng cuûa caùc ion caûn trôû + Choïn2 pH2 thích3 hôïp sao cho EDTA chæ taïo phöùc beàn vôùi ion kim loaïi caàn chuaån ñoä. Ví duï : Để ch.đ riêng ion Ca2+ khi có mặt Mg2+, Tieán haønh ôû moâi tröôøng kieàm maïnh (pH = 12). 2+ Mg seõ keát tuûa döôùi daïng Mg(OH)2 Ca2+ toàn taïi ôû daïng CaY2−.
  119. + Duøng chaát che thích hôïp ñeå taïo phöùc vôùi caùc ion caûn trôû Ví duï : Duøng CN− ñeå che caùc ion Cu2+, Co2+, Ni2+ khi chuaån ñoä Ca2+, Mg2+ trong hoãn hôïp coù chöùa caùc ion treân. Duøng F− ñeå che Al3+, Ca2+, Fe3+ khi chuaån ñoä Zn2+, Cd2+, + Taùch caùc ion caûn trôû baèng caùch keát tuûa phaân ñoaïn . . .
  120. 3. Chaát chæ thò dùng trong phöông phaùp chuaån ñoä complexon Chæ thò maøu kim loaïi laø caùc thuoác thöû höõu cô coù khaû naêng taïo vôùi caùc cation kim loaïi caùc phöùc coù maøu vaø baûn thaân chæ thò cuõng coù maøu. Chấ t chæ thò maøu kim loaïi cuõng laø nhöõng ña axit hay ña baz höõu cô yeáu thuoäc loaïi thuoác nhuoäm neân tuøy theo pH cuûa moâi tröôøng maø coù theå toàn taïi döôùi nhieàu daïng khaùc nhau coù maøu khaùc nhau. ⇒maøu saéc cuûa chæ thò thay ñoåi tuøy theo pH cuûa dung dòch.
  121. Ví duï: Chuaån ñoä tröïc tieáp ion kim loaïi Men+ duøng chæ thò maøu kim loaïi HInd. ion kim loaïi seõ taïo phöùc maøu vôùi chæ thò : Men+ + HInd ⇄ MeInd(n−1)+ + H+ Khi nhoû töø töø dung dòch chuaån Trilon B vaøo: n+ 2- (n-4) + Me + H2Y ⇄ MeY + 2H Khi hế t Men+, Trilon B sẽ p ư v ớ i MeInd(n-1)+. (n−1)+ 2− (n−4) + MeInd + H2Y ⇄ MeY + HInd + H (1) Laøm theá naøo ñeå nhaän bieát ñöôïc đtđ? ÔÛ ñieåm töông ñöông: dung dòch chuyeån töø maøu cuûa daïng MeInd sang maøu cuûa daïng chæ thò töï do HInd.
  122. Ñeå nhaän ra ñieåm töông ñöông moät caùch roõ raøng -Phaûn öùng (1) phaûi xaûy ra hoaøn toaøn : phöùc cuûa chæ thò vaø kim loaïi phaûi keùm beàn hôn nhieàu so vôùi phöùc complexonat kim loaïi. −Chæ thò phaûi coù ñoä nhaïy cao Phöùc chæ thò vôùi kim loaïi cuõng phaûi töông ñoái beàn Thöôøng choïn chæ thò thoûa maõn yeâu caàu : 4 10 < βMeInd 4 10 βMeInd< βMeY −Choïn pH sao cho Phöùc MeY beàn Maøu cuûa phöùc MeInd phaûi khaùc haún maøu cuûa chæ thò töï do HInd.
  123. MOÄT SOÁ CHAÁT CHÆ THÒ THOÂNG DUÏNG + Eriocrom -T- black ( ET-00 hay NET)( H3Ind) Coâng thöùc phaân töû : C20H13N3O7S. ET − 00 thöôøng duøng döôùi daïng muoái Natri coù coâng thöùc phaân töû C20H12N3O7NaS; M = 461,39 Chæ thò NET ñöôïc duøng ôû pH=7 ÷11 + − Trong dung dòch nöôùc: H3Ind = H + H2Ind − 2− 3− H2Ind HInd Ind
  124. Ví duï : NET ñöôïc duøng laøm chæ thò khi chuaån ñoä Mg2+, Zn2+, Pb2+ . . . trong moâi tröôøng coù pH = 9 ÷10. Ñieåm töông ñöông : dung dòch chuyeån töø maøu ñoû nho sang maøu xanh bieác.
  125. + Murexid û : C8H8N6O6.H2O; M = 302,21. - Murexid laø axit 4 naác (H4Ind ) − 2− 3− H4Ind H3Ind H2Ind − Xaùc ñònh Ca2+ ôû pH ≥ 12. Ñtñ öùng vôùi khi dung dòch chuyeån töø maøu ñoû ( CaInd3−) sang maøu tím 3− xanh ( chæ thò töï do H2Ind ). − Xaùc ñònh Ni2+, Co2+, Cu2+ ôû pH = 8 ÷ 9. Ñtñ öùng 3− vôùi khi dung dòch chuyeån töø maøu vaøng ( MeInd ) − sang maø tím ñoû ( chæ thò töï do H4Ind ).
  126. 4. Ñöôøng cong chuaån ñoä complexon n+ Ch.ñ V0 dd ion M C0(M) baèng dd dòchTrilon B C(M) Goïi βMY laø haèng soá beàn cuûa phöùc MY. V(Trilon B) cho vaøo trong töøng thôøi ñieåm. F: möùc ñoä dd ion Mn+ ñaõ ñöôïc chuaån ñoä n+ 2- (n-4) + P.Ö M + H2Y ⇄ MY + 2H C.V M + Y ⇄ MY F = C0 .V0 Ñöôøng cong chuaån ñoä laø ñöôøng bieåu dieãn pM = f(F) + Khi (V=0, F=0): pM ñöôïc quyeát ñònh bôûi dd Mn+ ban ñaàu. = − pM lgC0
  127. + Tröôùc ñieåm töông ñöông ( V0C0 > CV, F<1) pM ñöôïc quyeát ñònh bôûi dung dòch Mn+ dö − V .C − V.C V0.C0 V.C [M ] = 0 0 pM = − lg + V + V V0 V 0 + Taïi ñieåm töông ñöông (V0C0 = VC, F=1) C V pM ñöôïc quyeát ñònh bôûi dung [MY] = 0 0 + dòch phöùc MY V0 V [MY] [MY] β = = [MY] C0V0 MY [M ] = = [M ][Y] [M ]2 β β + MY MY (V0 V ) C V pM = − lg 0 0 tđ βMY (V0 +V)
  128. + Sau ñtñ (V0C0 1) pM ñöôïc quyeát ñònh bôûi Trilon B dö C V V.C − V .C [MY] = 0 0 [Y ] = 0 0 + + V0 V V0 V [MY] C V (V + V ) C V [M ] = = 0 0 0 = 0 0 β β − + β − MY [Y ] MY (CV C0V0 )(V0 V ) MY (CV C0V0 ) C V pM = − 0 0 lg ( − ) βMY (CV C0V0 )
  129. 5. Sai soá chuaån ñoä C V [M ] = 0 0 β + MY (V0 V ) + Neáu Keát thuùc chuaån ñoä taïi pM > pMTÑ : Keát thuùc chuaån ñoä sau ñtñ. Thöøa dung dòch chuaån Trilon B gaây sai soá thöøa : SS%Y 1 S%Y = .100 βMY [M] + Neáu chuaån ñoä taïi ù pM < pMTÑ : Keát thuùc chuaån ñoä tröôùc ñtñ. Pheùp chuaån ñoä maéc sai soá thieáu SS% n+ M [M ](C +C) S% = − 0 100 M n+ C0C
  130. Ví duï: Chuaån ñoä 100ml dung dòch Mg2+ 0,1M baèng 8,7. dung dòch Trilon B 0,1M. Bieát βMgY = 10 a)Veõ ñöôøng cong chuaån ñoä b)Tính sai soá cuûa pheùp chuaån ñoä neáu keát thuùc chuaån ñoä ôû pM =6 Phaûn öùng chuaån ñoä: Mg + Y = MgY Taïi ñieåm töông ñöông VY chuaån ñoä heát 0,1.100 V =V = =100ml Y đtđ 0,1
  131. F Công thức tính pH pM Ghi chú VY = − 0 0 pM lgC0 2 Chưa ch.độ 50 0,5 V .C − V.C 2,48 pM = − lg 0 0 90 0,9 + 3,28 V0 V 99 0,99 4,3 S%=-1% C V 100 1 pM = − lg 0 0 5,5 Đtđ β + MY (V0 V ) 101 1,01 6,7 S%= +1% C V 110 1,1 pM = − lg 0 0 7,7 β (CV − C V ) 150 1,5 MY 0 0 8,4 200 2 8,7
  132. pMg =5,5 Böôùc nhaûy pMg=4,3÷6,7 ÑTÑ
  133. Sai soá chuaån ñoä khi keát thuùc chuaån ñoä taïi pMg = 6 C V − [M ] = 0 0 = 10 5,5 TD β + MY (V0 V ) pM = 5,5 + Neáu Keát thuùc chuaån ñoä taïi pM=6 > pMTÑ=5,5 : Keát thuùc chuaån ñoä sau ñieåm töông ñöông. Thöøa dung dòch chuaån Trilon B gaây sai soá thöøa : 1 SS% = .100 Y β MY [M ] 1 1 SS% = .100 = .100 = 0,2% Y β 8,7 − 6 MY [M ] 10 x10
  134. III. Caùc phöông phaùp tieán haønh chuaån ñoä complexon Chuaån ñoä tröïc tieáp Chuẩ n độ ngược Chuẩn độ thay thế
  135. Chuaån ñoä tröïc tieáp: Söû duïng khi: + Phaûn öùng chuaån ñoä xaûy ra nhanh. + Chaát chæ thò ñoåi maøu roõ raøng. Ví duï: Chuaån ñoä Mg2+ baèng Trilon B ôû pH = 9 – 10 vôùi chæ thò NET Chuaån ñoä Ca2+ baèng Trilon B ôû pH ≥ 12 vôùi chæ thi Murexit Chuaån ñoä Fe3+ baèng Trilon B ôû pH = 2 – 3 vôùi chæ thò acid sunfosalisilic
  136. 2. Chuaån ñoä Ngöôïc: Söû duïng khi: + Khoâng coù chaát chæ thò thích hôïp. + P.ö giöõa ion kim loaïi vôùi Trilon B xaûy ra quaù chaäm. + ÔÛ pH ch.ñ,ion kim loaïi keát tuûadöôùi daïng hydroxyt Ví duï : Xaùc ñònh M1 2- + M1 + H2Y (dö) → M1Y + 2H 2- + H2Y + M2 ⇄ M2Y + 2H Laøm theá naøo ñeå nhaän bieát ñöôïc ñieåm cuoái? Ñieåm cuoái : chuyeån maøu töø maøu chæ thò töï do HInd sang maøu cuûa phöùc MInd.
  137. Ví duï: Xaùc ñònh Pb2+ ôû pH = 9 – 10 baèng ch.ñ ngöôïc Pb2++ Trilon B (dö) pH : NH4Cl + NH3 ; chæ thò NET Trilon B dö + Zn2+ Ñieåm cuoái: HInd2- → ZnInd- xanh bieát ñoû nho
  138. 3. Chuaån ñoä thay theá M1 + M2Y → M1Y + M2 2- 2+ 7 M2 + H2Y ⇄ M2Y + 2H :10 < βM2Y << βM1Y Ñieåm cuoái : chuyeån maøu töø M2Ind sang maøu Hind VD: Xaùc ñònh Pb2+ ôû pH = 9 –10 baèng ch.đ giaùn tieáp Pb2+ + ZnY2- → PbY2- + Zn2+ 2+ 2- 2- + Zn + H2Y ⇄ ZnY + 2H : Chæ thò Net Ñieåm cuoái : chuyeån töø maøu ñoû nho (ZnInd-) sang 2- xanh bieác (HInd )
  139. C. CHUẨN ĐỘ OXY HÓA KHỬ
  140. I. Phản ứng oxy hóa khử • 1. Chất oxy hóa và chất khử: 2+ - + 3+ 2+ • Fe + MnO4 + H ⇄ Fe + Mn + H2O • 5 Fe2+ ⇄ Fe3+ + e - + 2+ • 1 MnO4 + 5e + 8H ⇄ Mn + 4H2O 2+ - + 3+ 2+ => 5Fe + MnO4 + 8H ⇄ 5Fe + Mn + 4H2O • Fe3+/Fe2+ : Fe3+ + e ⇄ Fe2+ (cặp oxy hóa khử 1) - 2+ - + 2+ • MnO4 /Mn : MnO4 + 5e + 8H ⇄ Mn + 4H2O (cặp oxy hóa khử 2) • => pư oxy hóa khử phải có 2 cặp oxy hóa khử trộn lẫn vào nhau.
  141. Xem phản ứng oxy hóa khử tổng quát Ox1 + Kh2 ⇄ Kh1 + Ox2 a Ox1 + be ⇄ Kh1 b Kh2 ⇄ Ox2 + ae aOx1 + bKh2 ⇄ aKh1 + bOx2 Ox1/Kh1: Ox1 + be ⇄ Kh1 Cặp oh-kh(1) Ox2/Kh2: Ox2 + ae ⇄ Kh2 Cặp oh-kh(2) Mỗi cặp oxy hóa khử ở điều kiện( nồng độ, áp suất, nhiệt độ) xác định có giá trị điện thế oxy 0 hóa khử xác định: E Ox/Kh(Volt) 0 E Ox/Kh: điện thế oxy hóa khử tiêu chuẩn{[ ]=1M, o p= 1atm, T = 25 C} của cặp oxy hóa khử
  142. 2.Theá oxy hoùa khöû-Phöông trình Nerst • Theá oxy hoùa - khöû cuûa moät caëp oxy hoaù - khöû lieân hôïp caøng cao thì chaát oxy hoùa cuûa caëp aáy caøng maïnh vaø chaát khöû caøng yeáu • xem cặ p: Ox + ne ⇄ Kh E0 : điện thế ở điềukiện chuẩn( 1M ; 1 atm) E : điện thế ở điều kiện không chuẩn 0,059 [Ox] E = E 0 + lg n [Kh]
  143. VÍ DUÏ • Vieát bieåu thöùc theá oxy hoùa - khöû cuûa caùc caëp oxy hoùa - khöû sau ôû 250C a. Cu2+/Cu - 2+ b. MnO4 / Mn * Cu2+ + 2e ⇄ Cu = 0 + 0,059 2+ E 2+ E 2+ lg[Cu ] Cu /Cu Cu /Cu 2 - + 2+ * MnO4 + 5e + 8H ⇄ Mn + 4H2O − + 8 = 0 + 0,059 [MnO4 ][H ] E − 2+ E − 2+ lg + MnO4 / Mn MnO4 / Mn 2 5 [Mn ]
  144. Pư oxy hóa khử xảy ra theo chiều nào? Cho 2 cặp oxy hóa khử: Dạng Ox của cặp có Ox1 + be ⇄ Kh1 E1 E lớn hơn sẽ pư với Ox2 + ae ⇄ Kh2 E2 dạng khử của cặp có E nhỏ hơn Td:E1> E2 => aOx1 + bKh2 → aKh1 + bOx2 2+ Td: Trộn lẫn 2 cặp: Cu /Cu(E1= + 0,7v) và 2+ Zn /Zn(E2= - 0,77v) ta có: Cu2+ + Zn → Cu + Zn2+
  145. II. Nguyeân taéc chung • aOx1 + bKh2 ⇄ aKh1 + bOx2 • Phaûn öùng phaûi thoûa maõn yeâu caàu sau: –Phaûi xaûy ra hoaøn toaøn : Kc lôùn. – Phaûn öùng xaûy ra nhanh. – Khoâng xaûy ra phaûn öùng phuï. – Phaûi nhaän bieát ñöôïc ñieåm töông ñöông.
  146. 1. CAÙCH XAÙC ÑÒNH ÑIEÅM TÖÔNG ÑÖÔNG 1. Theâm moät chaát chæ thò coù khaû naêng taïo maøu maïnh vaø ñaëc tröng vôùi moät daïng naøo ñoù cuûa caùc caëp oxy hoùa - khöû trong phaûn öùng. 2. Duøng chaát chæ thò oxy hoùa - khöû 3. Khoâng caàn duøng chæ thò.
  147. Chæ thò oxy hoùa khöû • Chaát chæ thò oxy hoùa - khöû laø nhöõng chaát höõu cô coù tính oxy hoùa hay khöû • maøu cuûa daïng oxy hoùa khaùc haún vôùi maøu cuûa daïng khöû lieân hôïp. • khi theá cuûa dung dòch thay ñoåi thì maøu saéc cuûa chæ thò cuõng thay ñoåi
  148. Khoaûng theá ñoåi maøu cuûa chaát chæ thò • IndOx + ne ⇄ IndKh 0,059 [Ind ] E = E 0 + lg Ox Ind0 x / IndKh Indox / IndKh n [IndKh ] [Ind ] 0,059 dungOx ≥dòch10 coù⇒ Emaøu cuûa daïng≥ E 0 IndOx khi:+ Indox / IndKh Indox / IndKh [IndKh ] n [Inddung] dòch1 coù maøu cuûa daïng Ind khi 0,059 Ox ≤ ⇒ E ≤ E 0 Kh − Indox / IndKh Indox / IndKh [Ind Kh ] 10 n
  149. • Khoaûng theá : ∆ = 0 ± 0,059 EInd E Indox / IndKh n ∆EInd khoaûng theá chuyeån maøu cuûa chæ thò oxy hoùa – khöû V.dï: Ferroin:phöùc cuûa Fe2+vôùi1,10 phenantrolin Maøu ñoû Maøu xanh EInd = 1,14 ± 0,06 (V)
  150. Moät soá chaát chæ thò oxy hoùa khöû Maøu E0(V) taïi Chaát chæ thò Ind Ind Ox Kh pH = 0 Dipheùnylamin Tím Kh maøu 0,76 Natri Dipheùnylamin Ñoû tím Kh maøu 0,84 Sulfonat Acid Tím ñoû Kh maøu 1,08 Pheùnylanthranilic Ferroin Xanh nhaït Ñoû 1,06 Xanh Meùtylen Xanh ñaäm Kh maøu 0,53
  151. 2. Đường cong chuẩn độ ÑÖÔØNG aKh + bOx ⇄ aOx + bKh CHUAÅN1 ÑOÄ TRONG2 PHEÙP1 CHUAÅN2 Ox + be ⇄ ÑOÄ QXY1 HOÙA -KHÖÛ Kh1 Ox2 + ae ⇄ Kh2 0,059 [Ox ] E = E 0 + lg 1 Ox1 / Kh1 b [Kh1] 0,059 [Ox ] E = E 0 + lg 2 Ox2 / Kh2 a [Kh2 ] = CV F C0 và C: (CN) C0V0
  152. • Trước đtđ: Tính theá dung ñòch theo caëp Ox1/ Kh1 = 0 + 0,059 [oxh1] E E1 lg b [kh1] CV C V − CV [oxh ] = [kh ] = 0 0 1 + 1 + V0 V V0 V 0,059 CV ⇒ E = E 0 + lg 1 − b C0V0 CV = 0 + 0,059 F E E1 lg b 1− F
  153. Tại đtđ: Theá cuûa hai caëp (1) vaø (2) caân baèng neân tính theá dung dòch theo caû hai caëp 0,059 [Ox ] = 0 + 1 = 0 + 0,059 [Ox2 ] E E1 lg E E2 lg b [Kh1] a [Kh2 ] [Ox ] = 0 + 1 0 [Ox2 ] bE bE1 0,059lg aE = aE + 0,059lg [Kh ] 2 1 [Kh2 ] aKh1 + bOx2 ⇄ aOx1 + bKh2 [Kh1] = [Ox2] ; [Ox1] = [Kh2] 0 0 [Ox1][Ox2 ] bE + aE = 1 E = 1 2 [Kh ].[Kh ] TD 1 2 a + b
  154. Sau đtđ:Tính theá dung dòch theo caëp Ox2/Kh2 = 0 + 0,059 [oxh2 ] E E2 lg a [kh2 ] CV − C V C V [oxh ] = 0 0 [kh ] = 0 0 2 + 2 + V0 V V0 V − ⇒ = 0 + 0,059 CV C0V0 E E2 lg a C0V0 = 0 + 0,059 − E E 2 lg(F 1) a
  155. VÍ DUÏ Veõ ñöôøng chuaån ñoä khi chuaån ñoä 20 ml dung 2+ dòch Fe 0,1N baèng dung dòch KMnO4 0,1N trong moâi tröôøng H2SO4 coù pH = 0 . 0 = E + + 0,77(V ) Fe3 /Fe2 0 = E − 2+ 1,51(V ) MnO4 /Mn
  156. • Phaûn öùng chuaån ñoä : - 2+ + 2+ 3+ MnO4 + 5Fe + 8H ⇄ Mn + 5Fe + 4H2O * Fe ⇄ Fe3+ + e 3+ = 0 + 0,059 [Fe ] E E 3+ 2+ lg Fe / Fe 1 [Fe2+ ] - + 2+ MnO4 + 5e + 8H ⇄ Mn + 4H2O − + 8 = 0 + 0,059 [MnO4 ][H ] E E − 2+ lg 2+ MnO4 / Mn 5 [Mn ] pH=0 => [H+] = 1M − = 0 + 0,059 [MnO4 ] E E − 2+ lg MnO / Mn 2+ 4 5 [Mn ]
  157. V F Coâng thöùc tính theá E E (Volt) Ghi chuù KMnO4 0,059 F 10 0,5 E = E0 + lg 0,77 1 b 1− F 18 0,9 0,83 = 0 + 0,059 F E E 3+ 2+ lg 19,8 0,99 Fe / Fe 1 1 − F 0,89 19,98 0,999 0,95 S % = -0,1% bE0 + aE0 20 1 E = 1 2 1,39 Đtđ TD a + b 0,059 20,02 1,001 E = E 0 + lg(F − 1) 1,48 S% = +0,1% 2 a 20,2 1,01 1,49 = 0 + 0,059 − E E − + 2+ lg(F 1) 30 1,5 MnO 4 ,8H / Mn 5 1,51
  158. Caùch choïn chaát chæ thi • Döïa vaøo khoaûng theá ñoåi maøu vaø böôùc nhaûy + Khoaûng theá ñoåi maøu naèm trong böôùc nhaûy ⇒Choïn chaát chæ thò naøy • Döïa vaøo theá E0 cuûa chaát chæ thò + Neáu E0 cuûa chaát chæ naèm trong böôùc nhaûy ⇒Choïn chaát chæ thò naøy 0 ≈ 0 + Neáu E E TÑ : Choïn chaát chæ thò naøy
  159. NHAÄN XEÙT Tröôùc vaø sau ñtd E cuûa dd thay ñoåi chaäm. Taïi 0,999 < F < 1,001 : E cuûa dd taêng ñoät ngoät taïo thaønh böôùc nhaûy theá cuûa ñöôøng chuaån ñoä Trong ch.ñoä, böôùc nhaûy theá khoâng phuï thuoäc vaøo noàng ñoä cuûa dd chuaån vaø dd caàn ch.ñoä maø phuï thuoäc vaøo ñoä cheânh leäch theá cuûa 2 caëp oxy hoaù khöû tham gia phaûn öùng ch.ñoä. • Cheânh leäch theá giöõa 2 caëp ohk caøng lôùn thì ñoä chính xaùc cuûa phöông phaùp ch.d caøng cao. 0 • Choïn chaát chæ thò: 0,95 (V) ≤ E Ind ≤ 1,48(V)
  160. IV. SAI SOÁ CHÆ THÒ − = CV C0V0 = − SS% 100 (Fc 1).100 C0V0
  161. VÍ DUÏ • Tính sai soá khi chuaån ñoä dung dòch 2+ Fe baèng dung dòch KMnO4 0,1N trong moâi tröôøng H2SO4 coù noàng ñoä ion H+ khoâng ñoåi baèng 1 mol/ lit vaø keát thuùc chuaån ñoä ôû Ec = 0,87V 0 = E + + 0,77(V ) Fe3 /Fe2 0 = E − 2+ 1,51(V ) MnO 4 /Mn
  162. GIAÛI 5.1,51 + 0,77 E = = 1,387V TD 6 Ec = 0,87V < ETÑ = 1,387 V ⇒ Keát thuùc chuaån ñoä tröôùc ñieåm töông ñöông 0,059 F E = E0 + lg C 1 − b 1 FC SS% = −1,96%
  163. VÍ DUÏ • Tính sai soá khi chuaån ñoä dung dòch Fe2+ 0,1M baèng dung dòch Ce4+ 0,1M. Bieát raèng heát thuùc chuaån ñoä ôû Ec = 1,257 V 0 = E + + 0,77(V ) Fe3 /Fe2 0 E + + = 1,44V Ce4 /Ce3
  164. GIAÛI 1,44 + 0,77 E = = 1,105V TD 2 Ec = 1,257V > ETÑ = 1,105 V ⇒ Keát thuùc chuaån ñoä sau ñieåm töông ñöông 0,059 E = E 0 + lg(F − 1) 2 a SS% = 0,08%
  165. V. CAÙC PHÖÔNG PHAÙP CHUAÅN ÑOÄ OXY HOAÙ − KHÖÛ 1. Phöông phaùp chuaån ñoä oxy hoaù − khöû baèng KMnO4 2. Phöông phaùp chuaån ñoä baèng Ce(SO4)2 3. Phöông phaùp chuaån ñoä oxy hoaù khöû baèng K2Cr2O7 4. Phöông phaùp chuaån ñoä oxy hoùa khöû theo phöông phaùp Ioát - Thiosulfat
  166. 1.Phöông phaùp chuaån ñoä oxy hoaù − khöû baèng KMnO4 • Nguyeân taéc - + 2+ 0 MnO4 + 8H + 5e ⇄ Mn + 4H2O E =1,51V Khoâng duøng HNO3 vaø HCl laøm moâi tröôøng 0 0 * E Cl2/2Cl- - - + 2+ 2MnO4 + 10Cl +16H → 2Mn + 5Cl2+ 8H2O 0 0 * E NO3-/NO ≡ E MnO4-/Mn2+ HNO3 cũng oxy hóa chất khử
  167. ÖÙng duïng cuûa phöông phaùp chuaån − ñoä oxy hoaù khöû baèng KMnO4 • Chuaån ñoä tröïc tieáp caùc chaát khöû Xaùc ñònh H2C2O4 5H2C2O4 + 2KMnO4 + 8H2SO4 ⇄ 2MnSO4 + 10CO2 + K2SO4 + 8H2O Xaùc ñònh Fe2+ 2+ - + 3+ 2+ Fe + MnO4 + 8H ⇄ 5Fe + Mn + 4H2O Xaùc ñònh H2O2 - + 2+ 5H2O2 + 2MnO4 + 6H ⇄ 2Mn + 5O2 + 8H2O
  168. ÖÙng duïng cuûa phöông phaùp chuaån − ñoä oxy hoaù khöû baèng KMnO4 • Chuaån ñoä thay theá Aùp duïng ñoái vôùi : Chaát khöû deã bò khoâng khí oxy hoùa Chaát khöû + Fe3+ → Fe2+ 2+ Chuaån ñoä Fe baèng KMnO4 + Xaùc ñònh RCHO RCHO + 2Cu(OH)2→RCOOH + Cu2O + 2H2O 3+ 2+ 2+ Cu2O + Fe = Cu + Fe 2+ - + 3+ 2+ 5Fe + MnO4 + 8H = 5Fe + Mn + 4H2O
  169. • + Xaùc ñònh caùc ion taïo ñöôïc tuûa oxalat Ca2+,Cd2+, Zn2+, Pb2+, Co2+, Ni2+, - Duøng (NH4)2C2O4 ñeå keát tuûa caùc ion kl treân 2+ 2- Ca + C2O4 → CaC2O4↓ - Loïc röûa tuûa oxalat thu ñöôïc baèng H2SO4 (l) CaC2O4 + H2SO4 → CaSO4↓ + H2C2O4 - Chuaån H2C2O4 sinh ra baèng KMnO4 5H2C2O4 + 2KMnO4 + 8H2SO4 ⇄ 2MnSO4 + 10CO2 + K2SO4 + 8H2O
  170. • Chuaån ñoä ngöôïc Aùp duïng ñoái vôùi:Chaát khöû phaûn öùng chaäm vôùi - MnO4 - Chaát khöû + MnO4 dö Chuaån ñoä KMnO4 dö baèng chaát khöû khaùc + Xaùc ñònh S2- 2- Cho S taùc duïng vôùi KMnO4 laáy dö 2- - + 2- 2+ 5S +8MnO4 dö +24H →5SO4 +8Mn +12H2O 2+ Chuaån löôïng KMnO4 dö baèng Fe 2+ - + 3+ 2+ 5Fe + MnO4 + 8H ⇄ 5Fe + Mn + 4H2O
  171. 2. Phöông phaùp chuaån ñoä Ce(SO4)2 • Ce4+ + e → Ce3+ Eo = + 1,44V Maøu cam Pheùp chuaån ñoä Ce4+ phaûi duøng chaát chæ thò Thöôøng duøng chæ thò Feroin. Taïi ñieåm töông ñöông: maøu xanh nhaït → maøu ñoû.
  172. ÖÙng duïng cuûa ph.ph chuaån ñoä Ce(SO4)2 Chaát PT Phaûn öùng Ñieàu kieän TH Sn Sn2+ + 2Ce4+ ⇄ Sn4+ + 2Ce3+ Kh Sn4+ = Zn Fe Fe2+ + Ce4+ ⇄ Fe3+ + Ce3+ Kh Fe3+ baèng Zn , SnCl2 4+ 3+ ↓ caùc ion döôùi Mg, H2C2O4+2Ce ⇄2CO2+2Ce daïng MC O . Ca, Zn, +2H+ 2 4 Co, Pb, Loïc, röûa keát Ag tuûa, hoøa tan baèng H2SO4 l 4+ - HNO2 HNO2+2Ce +H2O⇄NO3 + 2Ce3++3H +
  173. 3. Phöông phaùp chuaån ñoä oxy hoùa khöû baèng K2Cr2O7 2- + 3+ • Cr2O7 + 14H + 6e ⇄ 2Cr + 7H2O maøu ñoû cam E0 = 1,33V Ñeå nhaän bieát ñieåm töông ñöông: Chæ thò Diphenylamin Ñieåm cuoái : maøu xanh laù caây→ xanh tím ñaäm Coù theå duøng HCl laøm moâi tröôøng
  174. 4. Phöông phaùp chuaån ñoä I2- Na2S2O3 • Nguyeân taéc - 0 • I2 + 2e ⇄ 2I E = 0,54 V 2- 2- o S4O6 + 2e ⇄ 2S2O3 E =0,1V • Chuaån I2 + Na2S2O3 I2 + 2Na2S2O3 ⇄ 2NaI + Na2S4O6 Chaát chæ thò : Hoà tinh boät Ñieåm cuoái : maøu xanh tím → khoâng maøu
  175. • Chuù yù: Khi chuaån ñoä I2 baèng Na2S2O3 neân: + Tieán haønh ôû nhieät ñoä thöôøng 0 Vì : ôû T cao I2 bò thaêng hoa vaø ñoä nhaïy cuûa hoà tinh boät bò giaûm ñi + Chuaån ñoä trong moâi tröôøng acid yeáu hoaëc trung tính 5 < pH < 7 Vì: Trong moâi tröôøng acid maïnh 2- + S2O3 + 2H → H2SO3 + S Trong moâi tröôøng kieàm - - - I2 + 2OH → IO + I + H2O + Chæ cho hoà tinh boät vaøo ôû gaàn cuoái chuaån ñoä Dd coù maøu vaøng nhaït chuaån ñoä ñeán maát maøu
  176. ÖÙng duïng cuûa phöông phaùp chuaån ñoä I2- Na2S2O3 • Chuẩn độ trực tiếp: I2 + 2Na2S2O3 ⇄ 2NaI + Na2S4O6 C0V0 = CV Chuẩn độ ngược: Chất Khử + I2 dư CoVo C’V1 Chuẩn I2 dư bằng Na2S2O3 I2 + 2Na2S2O3 ⇄ 2NaI + Na2S4O6 C’V CV 2 Đtđ: CoVo + CV = C’V’ = C’(V1+V2)
  177. * Chuaån ñoä thay theá Chaát oxy hoùa + KI dö → I2 Chuaån I2 taïo ra baèng Na2S2O3 2+ + Xaùc ñònh Cu : tieán haønh pH = 4 (CH3COOH) 2+ - 2Cu + 4I = 2CuI↓ + I2 I2 + 2Na2S2O3 = 2NaI + Na2S4O6 Chuù yù: ñeå traùnh söï haáp phuï I2 treân tuûa CuI laøm tuûa coù maøu vaøng thaåm khoâng xaùc ñònh ñöôïc ñieåm cuoái. - - SCN + CuI = CuSCN↓traéng + I
  178. D. CHUẨN ĐỘ KẾT TỦA
  179. I. Cân bằng hòa tan của chất khó tan(tích số tan) 1. Tích số tan. Đem hòa tan chất khó tan AmBn(r) vào nước: lượng đã hòa tan rất nhỏ, Dd rất loãng: phần đã hòa tan xem như diện ly hoàn toàn: có cb n- m+ AmBn ⇄ mA + nB : dd bão hòa AmBn/H2O t0 a 0 0 Nồng độ của dd bão hòa tcb -S mS nS gọi là độ tan(S) của AmBn. n- m n+ n m n m n (m+n) Kc = [A ] [B ] = (mS) (nS) = m n S AmBn (m+ n) T K = T = mmnnS(m+n) S = m n c AmBn AmBn m n
  180. * TAmBn ↑ SAmBn ↑ * Các chất có công thức tương tự nhau(AmBn ≡ CmDn) chất nào có T ↑ S ↑ 1/2 Td: AgX TAgX SAgX = (TAgX) (M) AgCl 10-10 10-5 AgBr 10-13 10-6,5 AgI 10-16 10-8 * Các chất có công thức không tương đương(AmBn và CpDq), phải tính cụ thể -10 -5 Td: AgCl TAgCl = 10 SAgCl = 10 − 12 -12 3 4.10 Ag2CrO4 T = 4.10 S= 2 1 -4 2 1 =10 * Pha loãng dd tan nhiều hơn * Đun sôi:H2O bay hơi C(ion)↑ kết tủa nhiều hơn
  181. 2. Diều kiện để có kết tủa a. Hòa tan 1 lượng xác dịnh chất khó tan AmBn * Nêu tan hêt: n- m+ AmBn → mA + nB ’ ’ ’ ’ t∞ -C 0 mC 0 nC 0 Với C 0 = m0/MAmBn ’ ’ m ’ n T AmBn = (mC 0) .(nC 0) ’ So sánh T AmBn và TAmBn: ta có T’ T dd quá bão hòa: tan 1 phần, có (r ⇄ l) -3 Td: hòa tan 10 mol Ag2CrO4(r) vào nước → 1l dd + 2- Ag2CrO4 → 2Ag + CrO4 ’ -3 ’ -3 2 -3 -9 C 0=10 M T =(2.10 ) .(10 ) =4.10 >T tan 1 phần
  182. b. Trộn lẫn 2 dd: n- m+ dd(1)A {C1,V1} + dd(2)B {C2,V2}→ dd(3) có↓? n- m+ ’ ’ mA + nB → AmBn ↓ dd(3){C 1,C 2,V3=V1+V2) Sau khi trộn lẫn nhưng chua pư: ’ ’ n =C V =n =C V C2V 2 1 1 1 1 1 3 ’ C1V 1 ; C’ = ’ ’ C 1 = 2 n2=C2V2=n 2=C 2V3 V 3 V 3 ’ n- m n+ n T AmBn = (A ) .(B ) ; so sánh với TAmBn T’ T dd quá bão hòa có ↓ -3 -3 10ml dd(1) AgNO3(2.10 M) +10ml dd(2) Na2CrO4(2.10 M) ’ -3 -3 ’ -3 -3 C Ag+ = 2.10 .10/20 = 10 M ;C CrO4 = 2.10 .10/20 = 10 M ’ -3 2 -3 -9 T Ag2CrO4 = (10 ) .(10 ) = 10 > TAg2CrO4 có ↓
  183. *Coù hình thaønh keát tuûa khoâng khi cho 2l dd 0,2 M NaOH taùc duïng vôùi 1. l dd 0,1 M CaCl2? -6 TCa(OH)2 = 8.0 x 10 Caùc ion toàn taïi trong dung dòch laø Na+, OH-, Ca2+, Cl-. Chæ coù theå hình thaønh keát tuûa Ca(OH)2. = 2 > Khi T ' C' 2+ .(C' − ) T Ca OH Ca(OH )2 => Ca(OH)2↓ ’ ’ -1 C Ca2+ = 0,1/3 M; C OH- = (2.210 ) /3 M = 2 T ' C' 2+ .(C' − ) -1 2 -2 Ca OH =[0,1.(4.10 ) ] /27=[1,6.10 ] /27 T’ > T hình thaønh keát tuûa
  184. AÛnh höôûng cuûa ion chung ñeán ñoä tan Tính ñoä hoøa tan cuûa AgBr trong a.Nöôùc nguyeân chaát. b. dung dòch 0,001M NaBr. AgBr ⇄ Ag+ + Br- -3 a) H2O b) dd NaBr 10 M NaBr → Na+ + Br- T = 7.7 x 10-13 C’ = 10-3M s2 = T Br- AgBr Ag+ + Br- s = 8.8 x 10-7 ⇄ [Ag+] = s’ [Br-] = 10-3 + s’ ≈ 10-3 T = 10-3 . s’ s’ = 7.7 . 10-10
  185. AÛnh höôûng cuûa pH ñeán ñoä tan * Sự hiện diện của ion chung làm giảm độ tan * Baz không tan hòa tan trong dd axit * Axit không tan hòa tan trong dd baz 2+ - Xem: Mg(OH)2 ⇄ Mg + 2OH − 11 − 4 T Mg(OH )2 3 1,2.10 = 3 = = S Mg(OH )2 1 2 1,4.10 12 4 [Mg2+]= 1,4.10-4M [OH-] = 2s = 2.8 x 10-4 M pOH = 3,55 => pH = 10,45 - + Taïi pH laøm ↑ ñoä tan cuûa Mg(OH)2 - Taïi pH >10.45 :[OH ] ↑=> laøm ↓ ñoä tan cuûa Mg(OH)2
  186. I. NGUYEÂN TAÉC VAØ PHAÂN LOÏAI 1. Nguyeân taéc Phöông phaùp chuaån ñoä keát tuûa döïa treân phaûn öùng taïo thaønh caùc hôïp chaát ít tan Caùc p.ö ch.ñ keát tuûa phaûi thoûa maõn: − P.ö keát tuûa phaûi x.r hoaøn toaøn (T < 10-10). − P.ö xaûy ra nhanh. − P.ö xaûy ra theo moät heä soá tyû löôïng nhaát ñònh. − P.ö phaûi choïn loïc, nghóa laø caùc quaù trình phuï nhö coäng keát. . . phaûi khoâng ñaùng keå. − Phaûi coù ch.ch.th thích hôïp ñeå xaùc ñònh ñtdđđđ.
  187. 2. PHAÂN LOAÏI PHÖÔNG PHAÙP CHUAÅN ÑOÄ KEÁT TUÛA : a. Phöông phaùp baïc : Döïa treân phaûn öùng chuaån ñoä : − + X + Ag → AgX ↓ − − − − Ñeå ch.ñ (Cl , Br , I ) vaø SCN baèng dd AgNO3. b. Phöông phaùp thuûy ngaân : söû duïng dd Hg2+ ñeå ch.ñ − − − 2+ (Cl , I ) theo p.u: 2X + Hg = Hg2X2 ↓ c. Phöông phaùp chuaån ñoä keõm : Cho pheùp xaùc ñònh 2+ ion Zn baèng dd K4[Fe(CN)6] theo p.ö : 2+ ↓ + 3Zn +2K4[Fe(CN)6] = K2Zn3[Fe(CN)6]2 + 6K
  188. 3. PHÖÔNG PHAÙP ÑO BAÏC Giaû söû tieán haønh chuaån ñoä V0 ml dung dòch chöùa ion halogenur X− (Cl−, Br−, I− hay SCN−) coù noàng ñoä C0(mol/l) baèng dung dòch AgNO3 coù noàng ñoä C (mol/l). Goïi V laø theå tích AgNO3 cho vaøo taïi moãi thôøi ñieåm cuûa quaù trình chuaån ñoä. F: möùc ñoä ion X- ñaõ ñöôïc chuaån ñoä CV F = C0V0
  189. − + P.ö chuaån ñoä : X + Ag = AgX ↓ Ñöôøng ch.ñ laø ñöôøng bieåu dieãn söï thay ñoåi pX (hoaëc pAg) theo theå tích cuûa dd chuaån AgNO3 theâm vaøo : pX = f(V) •Khi chöa chuaån ñoä (V = 0, F = 0) • pX ñöôïc quyeát ñònh bôûi dd X- coù noàng − ñoä laø C0 => pX = lgC0. * Tröôùc ñtñ (V0C0 > VC), F<1 : pX ñöôïc quyeát ñònh bôûi dd X− coøn dö : C V − CV pX = − lg 0 0 + V0 V
  190. + - Taïi ñtñ (V0C0 = VC, F=1) : AgX↓ ⇄ Ag + X + − + − TAgX = [Ag ].[X ] =>[Ag ] = [X ] − = ⇒ pX = 1 pT [X ] TAgX tđ 2 AgX Sau ñtñ (V0C0 1) : pX ñöôïc quyeát ñònh bôûi löôïng AgNO3 dö + − TAgX = [Ag ].[X ] T [X − ] = AgX [Ag + ] CV − C V pX = pT + lg 0 0 AgX + V0 V
  191. Ví duï : Veõ ñöôøng chuaån ñoä 50 ml dung dòch NaCl 0,1M baèng dung dòch AgNO3 0,1M. −10 Bieát raèng TAgCl = 1,0.10 Phaûn öùng chuaån ñoä: + - Ag + Cl ⇄ AgCl ↓ Taïi ñieåm töông ñöông theå tích AgNO3 baèng: 50x0,1 V = V = = 50ml DTD AgNO3 0,1
  192. V F Coâng thöùc tính pCl pCl pAg GHI CHUÙ − 0 0 pX = lgC0 1,00 9,00 5 0,1 1,09 8,91 25 0,5 1,48 8,52 V C − VC pX = − lg 0 0 45 0,9 + 2,28 7,72 V0 V 49,5 0,99 3,30 6,70 49,95 0,999 4,30 5,70 SS% = – 0,1% = 1 50 1 pX 2 pTAgX 5,00 5,00 Ñieåm töông ñöông 50,05 1,001 5,70 4,30 SS% = + 0,1% VC − V C 1,01 pX = pT + lg 0 06,70 50,5 AgX + 3,30 V0 V 75 1,5 7,79 2,21 100 2 8,70 1,30
  193. Sai soá chuaån ñoä CV − C V SS% = 0 0 .100 C0V0 Taïi ñieåm töông ñöông = 1 pX 2 pTAgX •Neáu keát thuùc ôû pX < pXTÑ : • Keát thuùc chuaån ñoä tröôùc ñieåm töông ñöông (dö dung dòch NaX ). Pheùp chuaån ñoä maéc sai soá thieáu SS − % < 0 vaø ñöôïc kyù hieäu S%X − pX + 10 (C0 C) 2 S% − = − .10 X C0V0
  194. Neáu keát thuùc ôû pX > pXTÑ : Keát thuùc chuaån ñoä sau ñieåm töông ñöông (dö dd AgNO3). Pheùp chuaån ñoä maéc sai soá thöøa SS% > 0 vaø SS% + ñöôïc kyù hieäu Ag − pX pTAgX + 10 (C0 C) 2 S% + = + .10 Ag C0C
  195. Ví duï : Chuaån ñoä 100ml dung dòch NaI 0,1M baèng dung dòch AgNO3 coù cuøng noàng ñoä. a) Tính sai soá cuûa pheùp chuaån ñoä treân neáu keát thuùc chuaån ñoä ôû pAg = 11. b) Ñeå sai soá chuaån ñoä khoâng vöôït quaù 0,02% thì phaûi keát thuùc chuaån ñoä trong khoaûng pI baèng bao nhieâu ? −16 Cho bieát : TAgI = 10
  196. Giải • NaI + AgNO3 → AgI + NaNO3 -16 • pHtđ = ½ pT = ½ (-lg10 ) = 8 -16 • a) pAgc = 11 => pIc = -lg10 – 11 = 5 • pIc F F>1 dd thừa Ag+ pI − 16 + pI − 16 − 1 + − 1 10 (C0 C) 2 10 (10 10 ) 2 S% + = + .10 = + .10 = + 0,02% Ag − 1 − 1 C0V0 10 .10 • 10pI-16 = 10-5 => pI = 11 • => bước nhảy pI = 5 → 11
  197. 4. CAÙC PHÖÔNG PHAÙP XAÙC ÑÒNH ÑIEÅM CUOÁI TRONG PHÖÔNG PHAÙP ÑO BAÏC Nguyeân taéc cuûa phöông phaùp laø theâm vaøo dung dòch chuaån ñoä moät ion coù khaû naêng taïo vôùi ion Ag+ moät keát tuûa coù maøu ñaäm ôû gaàn ñieåm töông ñöông. a.Phöông phaùp Mohr 2- Mohr ñeà nghò duøng ion CrO4 laøm chæ thò + 2- 2Ag + CrO4 → Ag2CrO4 ↓ (ñoû gaïch) T = 10− 11,95 Ag2CrO4
  198. Quaù trình chuaån ñoä ion halogenur X− theo phöông phaùp Mohr xaûy ra nhö sau : − + X + Ag → AgX↓ CoVo CV Khi vöøa dö moät gioït ion Ag+ thì : 2- + CrO4 + 2Ag → Ag2CrO4 ↓ (ñoû gaïch) Khi thaáy hoãn hôïp chuyeån töø maøu vaøng sang maøu hôi ñoû cuûa keát tuûa Ag2CrO 4 thì ngöøng chuaån ñoä. Tạ i đtđ: CoVo = CV
  199. A Precipitation Titration dd Kết tủa Kết tủa trắng Ag2CrO4 AgNO3 AgCl màu đỏ trong dd gạch. Dd màu màu vàng vàng. Khi Cl- đã pư hết
  200. Pp Mohr ñöôïc duøng ñeå ñònh löôïng Cl−, Br- nhöng khoâng duøng ñeå ñònh lượ ng I−, SCN− vì AgI↓ vaø AgSCN↓ haáp phuï maïnh ion do ñoù seõ quan saùt thaáy söï chuyeån maøu tröôùc đtđ raát xa, pheùp chuaån ñoä maéc sai soá lôùn.
  201. P.P Moh cần tiến tiến hành trong môi trường có pH = 6,5 → 8,5 vì: * Trong môi trường axit thì nồng độ ion giảm nhiều do tham gia phản ứng: + 2- - H + CrO4 → HCrO4 Do đó sự đổi màu xảy ra ở sau và xa đtđ(sai số lớn) * Ngược lại trong môi trường kiềm mạnh sẽ xảy ra phản ứng: 2Ag+ + 2OH- → 2AgOH↓ 2AgOH → Ag2O( đen) + H2O
  202. b. Phöông phaùp Fajans Döïa treân khaû naêng thay ñoåi maøu cuûa 1 loaïi chæ thò đaëc bieät khi haáp phuï leân beà maët keát tuûa tích ñieän(ct haáp phu)ï. Chæ thò haáp phuï laø caùc acid hoaëc baz höõu cô yeáu HInd ⇄ H+ + Ind− Hay IndOH ⇄ Ind+ + OH−
  203. Ch.độ Cl- bằng Ag+ với chỉ thị hấp phụ HInd Ag+ + Cl- ⇄ AgCl↓ * Trước đtđ tạo hệ keo âm:  − + +  [(mAgCl)nCl ,(n − x)Na ]xNa    Hạt kết tủa âm nên không hấp phụ Ind- => dd có màu của chỉ thị tự do. * Sau ñtđ taïo heä keo döông AgCl/AgNO3 { + − − − } [(mAgCl)nAg ,(n x)NO3 ]xNO3 Haït keát tuûa tích ñieän döông neân haáp phuï anion Ind - do ñoù haït keát tuûa coù maøu.
  204. Các chất chỉ thị thường dùng là: − −8 Fluorescein : laø moät acid yeáu(Ka=10 ) neân phaûi ch.độ trong m.t kieàm ñeå chæ thò phaân ly maïnh thì môùi thaáy roõ maøu. pH mt ≤ 10 để tránh xảy ra pư + − 2Ag + 2OH →Ag2O↓ (ñen) + H2O toát nhaát laø chuaån ñoä ôû pH = 6,5 ÷10.
  205. Fluorescein dung trong chuẩn độ các ion Cl-,Br-, I-. Ở đtđ dd sẽ chuyển từ màu lục ( có ánh huỳnh quang) sang màu đỏ hồng(kết tủa hồng trong dd không màu). - Oesein; dùng để chuẩn độ các ion:Br-, I-, SCN- ở pH = 2→ 10. Ở đtđ: dd chuyển từ màu kục sang màu đỏ thẳm.
  206. C. Phöông phaùp Volhard Nguyeân taéc : Döïa vaøo phaûn öùng chuaån ñoä ion Ag+ baèng ion SCN− vôùi ion Fe3+ laøm chæ thò : + − Ag + SCN ⇄ AgSCN ↓ (traéng) Khi ñoù dö 1 gioït SCN− thì xuaát hieän maøu ñoû maùu cuûa phöùc Fe(SCN)2+ : Fe3+ + SCN− ⇄ FeSCN2+ − *Cho moät löôïng dö, chính xaùc dd AgNO3 vaøo dd X − − − + − (Cl , Br , I ) : Ag + X → AgX ↓ chuaån ñoä Ag+ dö baèng dung dòch chuaån SCN− vôùi Fe3+ laøm chæ thò nhö treân : + − Ag + SCN ⇄ AgSCN ↓ Ngöøng chuaån ñoä khi thaáy maøu cuûa dung dòch chuyeån sang maøu hoàng.
  207. Löu yù : Pp naøy caàn thöïc hieän trong m.t acid ñeå traùnh 3+ söï thuûy phaân cuûa ion Fe ( HNO3 vớ i C > 0,3M) − − Khi xaùc ñònh I baèng pp naøy caàn cho AgNO3 dö tröôùc ñeå keát tuûa heát I− roài môùi theâm chæ thò Fe3+ ñeå 3+ − 2+ traùnh phaûn öùng : 2Fe + 2I → 2Fe + I2 − Khi xaùc ñònh Cl− baèng pp naøy ôû ñieåm cuoái seõ xaûy − − ra pư : AgCl↓ + SCN → AgSCN↓ + Cl