›
›

Bài giảng Hệ điều hành Unix/Linux - Bài 4: Thao tác trên hệ thống tập tin - Đặng Ngọc Cường

pdf 93 trang phuongnguyen 5170
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng Hệ điều hành Unix/Linux - Bài 4: Thao tác trên hệ thống tập tin - Đặng Ngọc Cường", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pdfbai_giang_he_dieu_hanh_unixlinux_bai_4_thao_tac_tren_he_thon.pdf

Nội dung text: Bài giảng Hệ điều hành Unix/Linux - Bài 4: Thao tác trên hệ thống tập tin - Đặng Ngọc Cường

  1. THAO TÁC TRÊN H Ệ TH ỐNG T ẬP TIN
  2.  Linux xây dng c ch truy xu t n tt c các lo i a và thi t b u dng tp tin ( tp tin thi t b) và lưu trong th ư mc /dev .  Linux quy ưc t tên nh ư sau:  a mm: fd  a cng vt lý th nh t: hda  a cng vt lý th hai: hdb   Nu a cng theo chu n SCSI thì gi là: sda, sdb,  Các thi t b USB, Linux xem nh ư là thi t b SCSI (ví d nu máy có môt a cng SCSI thì usb s là sdb1 ).
  4.  Các phân vùng (partitions) ưc ánh theo s sau tên a.  Ví d: hda1, hda2, sda1, sdb1, fd0 ( A), fd1 ( B)  Các phân vùng chính (primary) ho c phân vùng m rng (extended) ưc ánh t 1->4  Các phân vùng lô-gic (nm trong phân vùng m rng) ánh s t 5 tr i.
  5. a  Gi i thích: hda1 (window)  hda1 : phân vùng chính  hda2 : phân vùng m rng hda5 (linux)  hda5 : phân vùng lôgic hda2 hda6 (swap)  hda6 : phân vùng lôgic  Chú ý: Nu khi cài t Linux mà tr ưc ó ã cài Window, thì Linux s t ng cài t vào các phân vùng m rng.
  6. a
  7. y a  Cng tư ng t nh ư Window, trong Linux cng có khái ni m ưng dn (path). Tuy nhiên, có 2 im cn lưu ý:  Th nh t, s dng ký t s trái (/) làm ký t phân cách th ư mc và tp tin.  Th hai, không s dng ký t a, mà dùng ký t / u ưng dn (th ư mc gc).  Ví d:  /usr/local/dev  /dev/hda
  8.  Kt gn (mount) là gn ni dung thi t b (phân vùng) vào mt th ư mc (gi là im kt gn - mount point ) truy xu t.  Khi kh i ng h iu hành, Linux ch kt gn cho phân vùng (ni ch a nhân Linux) bng ký t / (th ư mc gc).  Nu mu n truy xu t hay chép d li u vào các phân vùng nh ư hda1, hda5, hda6 , hay a mm fd0 ta cn th c hi n thao tác kt gn (mount) thi t b bng lnh mount .
  9. fd0 /mnt/floppy hda1 /win (Window) hda2 (Linux) hda2 (Linux) / / /dev/fd0 /dev/fd0 mount /dev/hda1 /dev/hda1 /dev/hda2 /dev/hda2 /dev/hda5 /dev/hda5 /dev/hda6 /dev/hda6 hda5 hda6 /data /pro
  10.  Cú pháp  mount [– t ]  Trong ó:  fstype : ki u h th ng tp tin  device : thi t b (phân vùng a cng, cdrom ho c a mm)  mount-point: v trí mount h th ng tp tin (là mt th ư mc trong cây th ư mc ca Linux)
  11.  Các lnh kt gn cho các thi t b:  mount /dev/fd0 /mnt/floppy  mount /dev/hda1 /win  mount /dev/hda5 /data  mount /dev/hda6 /pro
  12.  tháo g (unmount) kt gn ta dùng lnh:  umount  Các lưu ý:  Ch có quy n root mi th c hi n ưc lnh mount và umount .  mount-point ph i là mt th ư mc rng, bi d li u hi n có trong ó s b n mt sau khi ã mount mt ni dung ó.  Tuy nhiên d li u trong th ư mc b mount không b xóa i khi th c hi n lnh mount mà s xu t hi n tr li khi ta th c hi n tháo g kt gn.
  13.  Kt gn thi t b CDROM và các thi t b ch c khác:  mount –t iso9660 [–o ro]  Trong ó:  -o ro : báo cho h lõi bi t phân vùng ang gn kt là mt thi t b ch c.
  14.  Kt gn thi t b USB:  # mount –t vfat /dev/sdb1 /home/gonzo  Kt gn a mm A:  # mount –t vfat /dev/fd0 /mnt/floppy  Tháo g kt gn:  # umount /dev/cdrom  # umount /mnt/floppy  # umount /dev/sdb1
  15.  H th ng tp tin ưc Linux kt gn trong quá trình kh i ng tuân theo các thông s ghi trong tp tin /etc/fstab  Ta có th thay i các thông s trong tp tin này, khi ó ta s có mt ki u kh i ng h th ng tp tin mi.  nh dng các dòng trong /etc/fstab 
  16.  Trong ó:  device : thi t b cn mount  mount-point : th ư mc ưc mount  fstype : Ki u ca h th ng tp tin  options : các tùy ch n:  defaults : mount khi kh i ng.  rw,ro: read-write, read-only  users : thi t b có th ưc c và tháo g bi tt c users  dump-number : kt xu t h th ng tp tin hay không ?  fsck-number : có cn ki m tra bi fsck hay không ?
  17. a
  18.  Dòng :  /dev/cdrom /mnt/cdrom iso9660 noauto,ro 0 0  Ý ngh a:  Cho phép CDROM có th mount theo ý mu n ca ng ưi dùng và gn vào th ư mc /mnt/cdrom vi ki u h th ng tp tin iso9660 vi thu c tính ch c và ch có root mi ưc quy n mount CDROM.  Vi tp tin /etc/fstab nh ư trên thì lnh mount ho c unmount thi t b CDROM s là :  mount /dev/cdrom /mnt/cdrom  umount /dev/cdrom
  19. a  Lnh: df (disk free) cho phép hi n th tình tr ng s dng ca các a nh ư dung lưng, ã s dng và dung lưng còn rnh.  Lnh: du –sh cho phép hi n th kích th ưc ca th ư mc ó.
  20.  Trong Linux không có khái ni m a. Sau quá trình kh i ng, toàn b các th ư mc và tp tin ưc kt gn và to thành mt h th ng tp tin th ng nh t, bt u t gc ‘/’ / hda1 hda2 /usr /home hdb1 /src hdc1 Các a vt lý Cây th ư mc Linux
  21.  Linux h tr rt nhi u ki u h th ng tp tin nh ư: ext, ext2, minix, msdos, vfat, smb, iso9660, sysv, vfs,  H th ng tp tin u tiên Linux h tr là Minix cho phép tp tin có tên ti a là 30 ký t và kích th ưc không vưt quá 64MB.  H th ng tp tin c thù ca Linux là ext, ext2, Hi n nay các h th ng Linux u s dng h th ng tp tin ext3.
  22. a
  23.  Vi cu trúc ext3, Linux có hai dng t ch c tp tin:  Dng vt lý: tp tin ưc tìm th y trên a cng.  Dng logic: tp tin thu c s hu ca ai.  Vi t ch c vt lý, Linux s dng mt tp hp các bng các nút thông tin gi là "i-nodes".  Vi t ch c lôgic nó s dng h th ng th ư mc cây phân cp.  Lưu ý: Trong Linux mt th ư mc là mt tp tin ch a danh sách ca tt c các tp tin và th ư mc con ca th ư mc ó.
  24.  Các ph n t ca th ư mc có dng: i-node Filename  Mi i-node ch a các thông tin liên quan n mt tp tin bao gm: i-node Type Permission Link UID GID Time Size data Lo i tp tin Ch s hu Th i gian to Quy n truy xu t Kích th ưc Ni kt ch ra s tp tin lu n lý Nhóm s hu a ch kh i ni kt vi tp tin vt lý d li u u
  25.  Tr ưng type cho bi t ki u ca tp tin, Linux có mt s ki u tp tin sau:  ‘–’: cho bi t ó là mt tp tin bình th ưng.  ‘d’ : là mt th ư mc.  ‘c’: cho thi t b ngo i vi dng ký t (nh ư bàn phím).  ‘b’: cho thi t b ngo i vi dng block (nh ư a cng).  ‘p’: tp tin truy n dn pipe  ‘s’: tp tin truy n dn socket  ‘l’: tp tin liên kt
  26. y y  Ng ưi s dng khi truy xu t các tp tin trong Linux b ki m soát bi "quy n truy cp" (tr ưng permission trong i-node).  Linux quy nh 3 lo i quy n chính:  Quy n c (r).  Quy n ghi (w).  Quy n th c hi n (x).  Nu là th ư mc thì:  Quy n c là quy n li t kê ni dung ca th ư mc (r),  Quy n ghi là thêm hay lo i b tp tin kh i th ư mc (w)  Quy n th c hi n cho phép tìm tp tin hay th ư mc con trong th ư mc (x).
  27. ư  Tên file không dùng ph n m rng nh ư Windows (Ví d, tho.txt, du ch m cng là tên)  Tên hp l là mt chu i bao gm các ký t:  Ch cái vi t hoa (A to Z)  Ch cái vi t th ưng (a to z)  Ch s (0 to 9)  Du ch m (.), du gch dưi (_), du ph y (,).  Không nên ch a kho ng tr ng ho c các ký t sau:  & * \ | [ ] { } $ ( ) # ? ‘ “ / ; ^ ! ~ %  Không trùng tên vi tp tin ho c th ư mc ã có  Tránh t tên tp tin ho c th ư mc trùng vi các lnh UNIX.  Tên phân bi t ch hoa th ưng.
  28. ư  Các chú ý:  Tên file bt u bng du ch m ‘.’ là các file n  Du . ch th ư mc hi n hành  Du ch th ư mc cha  Du ~ ch th ư mc ch (home) ca user  Du ~username ch th ư mc ch ca user xác nh bi username
  29. y ư  H th ng tp tin Linux ưc t ch c theo cây th ư mc.  Cây bt u vi th ư mc gc “/” và các th ư mc con.  Các files nm trong các th ư mc.  Các th ư mc c s (th ư mc h th ng)
  30. ư ơ  /home : ch a các th ư mc ch ca ng ưi dùng.  /tmp : th ư mc ch a tp tin tm th i.  /var : ch a tp tin th ưng xuyên thay i.  /lib : các th ư vi n chia s cho các on trình (routine) trong /bin và /usr/sbin . Cng ch a các module ca nhân.  /mnt : im mount cho hê th ng file bên ngoài  /proc : thông tin v nhân.  /var/www : V tr các trang HTML cho web server.
  31. a  Thao tác th ư mc  Thao tác trên tp tin  Quy n truy xu t  Liên kt tp tin th ư mc
  32. ư  Cú pháp : mkdir [paths]  Trong ó:  paths là tên các th ư mc cn to.  Ví d:  $ mkdir baitap  $ mkdir document  $ mkdir baitap/perl  Ta có th to nhi u th ư mc bng mt lnh  Ví d:  $ mkdir baitap docs  $ mkdir –p tailieu/linux
  33. ay ư  Cú pháp : cd  Trong ó:  path ch a th ư mc mu n chuy n n.  . : yêu cu chuy n n th ư mc hi n hành.  : chuy n n th ư mc cha.  Ví d:  $ cd baitap  $ cd /home  $ cd
  34. ư  Cú pháp : ls [options] [path]  Trong ó:  path : là danh sách tên tp tin hay th ư mc.  Các options có th là:  -a: Li t kê tt c các mc, bao gm các thành ph n bt u vi du ch m (các file n, “.”, “ ”)  -d: Nu i s là mt th ư mc thì không li t kê ni dung ca th ư mc ó  -l: Li t kê theo dng th c y , kích th ưc tp tin, ng ưi to ra, các quy n ng ưi s dng,  -F : Gm thông tin xác nh th ki u file ( /, *, @ )
  35. ư  Ví d:  [user12@linux user12]$ ls -lF total 75 drwxrwxr-x 2 user12 user12 1024 Apr 7 09:41 baitap/ drwxrwxr-x 2 user12 user12 1024 Apr 7 09:41 doc/ -rwxrwxr-x 1 user12 user12 71 Mar 31 10:39 hello* -rw-rw-r 1 user12 user12 126 Apr 7 09:26 baitho.txt -rw-rw-r 1 user12 user12 70 Apr 7 08:26 hello.c  [user12@linux user12]$
  36. y ư  Cú pháp : mv  Trong ó:  source th ư mc ngu n – th ư mc cn di chuy n.  destination th ư mc ích – th ư mc chuy n n.  Ví d:  $ mkdir ctrinh  $ ls –lF  $ mv ctrinh baitap
  37. ư  Xóa th ư mc rng:  Cú pháp : rmdir  path là tên nh ng th ư mc cn xóa.  Ví d:  rmdir /home/baitap  Xóa th ư mc không rng:  Cú pháp: rm -r[i]  Ví d: rm –r /home/doc
  38.  Bng lnh touch : cho phép to ra tp tin rng  Cú pháp: touch filename  Bng lnh cat : cho phép to ra tp tin  Cú pháp: cat > filename  Ví d:  $ touch data.txt  $ cat > bai1.txt Bai tap linux
  39.  Xem ni dung tp tin vn bn (text)  Cú pháp:  cat filename  more filename  less filename  Ví d:  $ cat data.txt  $ more bt1.txt  $ less bt2.txt  Xem ni dung tp tin nh phân (binary)  Cú pháp: od  Ví d: $ od baitap.a
  40.  Chuy n hưng ni kt qu vào mt tp tin:  $ cal 6 2009 > june.t  $ cal 7 2009 > july.t  $ cal 8 2009 > august.t  $ cat june.t july.t august.t > summer.t  Linux cng cho phép thêm thông tin vào cu i ca mt tp tin bng phép chuy n hưng “>>”.  $ cal 9 2009 >> summer.t
  41. a  Sao chép (copy) ni dung tp tin vào tp tin khác.  Cú pháp: cp [options] [ ] [ ]  Trong ó: các options có th :  -r: sao chép c th ư mc.  -u: ch sao chép nu tp tin ngu n mi hn tp tin ích.  Li th ưng gp  No such file or directory : không tìm th y tp tin ngu n  Permission denied: không có quy n truy xu t tp tin ngu n ho c to tp tin ích
  42. a  Ví d:  [user@srv ~]$ cd baitap  [user@srv ~]$ vi tho.txt  [user@srv ~]$ mv tho.txt baitho.doc  [user@srv ~]$ ls baitho.doc ctrinh hello.c ltc perl  [user@srv ~]$ cp baitho.doc ~/document  Sao chép tt c các tp tin vào mt th ư mc  [user@srv ~]$ cp *
  43. y  Di chuy n (move) ho c i tên (rename) tp tin ho c th ư mc trong cây th ư mc.  Cú pháp:  mv  mv  Ví d:  $ mv summer.t /usr/local/dev
  44.  Lnh find cho phép tìm ki m mt hay nhi u tp tin trong mt cây th ư mc.  Tìm theo tên:  find -name  Tìm theo s i-node ca tp tin:  find -inum  Tìm theo tên ng ưi s hu :  find -user  Tìm theo ki u ho c kích th ưc tp tin:  find [-type ] [-size ]
  45.  tránh các thông báo li ư a ra màn hình, có th i hưng u ra li chu n (stderr) ti mt tp tin rng (/dev/null ):  find / -name - print 2> /dev/null  Ví d:  $ find / -name ttyc2d1 - print 2>/dev/null /dev/ttyc2d1  $ ls -i /unix 2810 - r- xr- - r- - 2 bin bin 508516 Mar 10 1989 /unix  $ find / -inum 2810 - print 2>/dev/null
  46. a  Xoá (remove) danh sách tp tin. Chú ý là tp tin s không khôi ph c ưc sau khi xóa  Cú pháp  rm [options] [ ]  Trong ó: các options có th là:  -f: xóa lp tc (không ư a ra các nh c nh )  -r: xóa c th ư mc  -d: Xóa liên kt (link)
  47. a ư
  48.  Nén mt ho c nhi u tp tin  Cú pháp: zip [ ] [ ]  Ví d:  $ zip data.zip data.txt  Gi i nén tp tin  Cú pháp: unzip [options] [ ] [–d] [ ]  Trong ó:  -d ch tên th ư mc ch a ni dung sau khi gi i nén  Ví d  $ unzip data.zip –d /home/stus/temp
  49. a  Lnh tar cho phép óng gói mt h th ng tp tin thành mt tp tin vi ph n uôi .tar  Lnh gzip/gunzip cho phép nén (compact)/gi i nén mt tp tin.  Thông th ưng, lưu tr , ng ưi ta tar các d li u, ri sau ó gzip tp tin kt qu ca tar. Quá trình ph c hi làm theo quy trình ng ưc li.
  50. a  Cú pháp:tar [options]  Trong ó: các options có th là:  -c: To file tar.  -v: In thông tin quá trình óng gói  -f: Tp tin  -x: Bung (ph c hi) gói tar  -z: Nén/Gi i nén
  51. a  to ra mt lưu tr tar:  Cú pháp: tar -cvf  Ví du : $ tar –cvf dulieu.tar dulieu  ph c hi lưu tr :  Cú pháp: tar -xvf  Vi d: $ tar –xvf dulieu.tar
  52.  Dùng gzip gi i nén và gi i nén tp tin ki u .tar.gz  Cú pháp:  gzip [options]  Trong ó: các options có th là:  -d: Gi i nén  Ví d:  gzip data.tar (s to ra tp tin data.tar.gz)  gzip –d data.tar.gz (Gi i nén thành data.tar)  Ho c: gunzip data.tar.gz (Gi i nén thành data.tar)  Có th dùng tar bung và gi i nén tp tin tar.gz:  tar –xvfz data.tar.gz (To ra tp tin data.txt)
  53. y y ư  Linux là mt h iu hành multitasking và multiuser, nhi u ng ưi có th cùng s dng mt máy Linux và mt ng ưi có th cho ch y nhi u ch ư ng trình khác nhau.  Có hai vn :  Quy n s hu các d li u trên a.  Phân chia tài nguyên h th ng nh ư CPU, RAM gi a các ti n trình.  Tt c các tp tin và th ư mc ca Linux u có ch s hu và quy n truy nh p.
  54. y y ư  i vi quy n truy cp tp tin, Linux cho phép ng ưi s dng xác nh 3 cp s hu và 6 cp xác lp quy n.  Các cp s hu:  User (u) : ch s hu tp tin ho c th ư mc.  Group (g) : nhóm s hu.  Others (o) : nh ng ng ưi dùng khác
  55. y y ư  Các xác lp quy n:  Read (r): quy n c  Write (w): quy n ghi  Execute (x): quy n th c hi n  SetUID (s ho c S) : ch y ch ư ng trình vi tư cách ng ưi dùng khác.  SetGID (s ho c S) : ch y ch ư ng trình vi tư cách nhóm khác.  Sticky (t) : ng n ng a user khác xóa tp tin trong th ư mc dùng chung.
  56. y y ư  Quy n c cho phép xem ni dung ca tp tin và th ư mc.  Quy n ghi cho phép thay i ni dung hay xóa tp tin.  i vi th ư mc, quy n ghi cho phép to, xóa hay thay i tên các tp tin trong th ư mc không ph thu c vào quy n c th ca tp tin.  Quy n th c hi n cho phép ch y ch ư ng trình.
  57. y ư  xem quy n ưc gán trên tp tin và th ư mc ta dùng lnh:  $ ls –l [tp tin / th ư mc]  Ví d:  $ ls –l  -rw-r r 1 gonzo cap 191 Jan 23 16:39 ha.t  drw-r r 1 gonzo cap 191 Jan 23 16:39 kcntt
  58.  Ý ngh a các ct  Ct 1: ch ra quy n truy cp tp tin  Ct 2: ch s liên kt (link) ca tp tin, th ư mc  Ct 3, 4 : ch ch s hu và nhóm s hu  Ct 5: ch dài ca tp tin  Ct 6: ch th i gian thay i cu i cùng  Ct 7: là tên tp tin hay th ư mc
  60.  -rwx :  File ưc read/write/execute ch bi ch s hu.  dr-xr-x :  Th ư mc ưc read/execute bi ch s hu và nhóm.  -rwxr-xr-x :  File ưc read/write/execute bi ch s hu, và read/execute bi các thành viên nhóm và user khác.
  61.  -rwxrw  File ưc read/write/execute bi ch s hu và read/write bi nhóm.  drwxr-x x  Th ư mc ưc read/write/execute bi ch s hu, read/execute bi nhóm và execute bi các user khác.  dr-x-w-r  Th ư mc ưc read/execute bi ch s hu, và write bi các thành viên nhóm và read bi các user khác.
  62. ay y y  thay i quy n truy cp lp trên th ư mc ho c tp tin dùng lnh chmod .  Cú pháp: chmod  Trong ó:  permission : xác nh quy n s ưc thi t lp cho file ho c th ư mc, có th là dng ký hi u ho c là dng s bát phân.  filename : tp tin ho c th ư muc  Lưu ý: ch có ch s hu file/th ư mc ho c root mi có th s dng lnh này thay i quy n.
  63. ay y y chmod who operator Permission(s) = : Gán quy n - : Lo i b quy n + : Gán thêm quy n u : ch s hu ca file r : quy n c g : nhóm s hu file w : quy n ghi o : nh ng ng ưi dùng khác x : quy n th c thi a: tt c các user
  64.  B quy n read ca nhóm:  $ chmod g-r tho.txt  (-rw-r r -> -rw r )  Thêm quy n execute i vi ch s hu, và quy n read cho nhóm và các user khác:  $ chmod u+x,go+r tho.txt  (-rw -> -rwxr r )  Gán quy n read và write cho mi user:  $ chmod a=rw dante  (-rw-rw-rw-)
  65.  Gi s hello.sh có quy n nh ư sau: -rw-r w-. Cho bi t lnh và quy n kt qu  a. Thi t lp quy n sao cho ch s hu có quy n c, ghi, th c hi n; nhóm có quy n c ghi, và others có quy n ghi th c hi n.  b. B quy n c ghi ca nhóm và ghi ca others.  c. Gán quy n c, th c hi n cho ch s hu, c ghi cho nhóm.
  66.  Gi s baitap.exe có quy n nh ư sau: -r-x-r-x . Cho bi t lnh và quy n kt qu  a. Thi t lp quy n sao cho ch s hu có quy n c, ghi, th c hi n; nhóm có quy n c ghi, và others có quy n ghi th c hi n.  b. B quy n c ghi ca nhóm và th c hi n ca others.  c. Gán quy n c, ghi, & th c hi n cho ch s hu, c cho nhóm.
  67. ay y y  Lnh chmod có th s dng các giá tr bát phân cho i s mode nh ư sau:  Ví d, mt tp tin vi quy n 751 có ngh a là:  Ch s hu có quy n read, write, và execute (bng 4+2+1=7),  Nhóm s hu có quy n read và execute (bng 4+1=5),  Nh ng user khác có quy n execute (bng 1).
  68. ay y y  Vi mi s t 0 n 7 u tư ng ng vi mt t hp duy nh t các quy n truy nh p tp tin.  Bng sau mô t mi s bát phân tư ng ng quy n truy cp:
  69. ay y y  Cú pháp s dng:  $ chmod octal filename  Mt s giá tr ca octal :
  70.  Cho phép ch s hu, nhóm, và các user khác ch có quy n read và execute :  $ ls -l vidu.txt -rw-rw-rw- 1 root root 2 Jun 11 11:54 vidu.txt  $ chmod 555 vidu.txt  $ ls -l vidu.txt -r-xr-xr-x 1 root root 2 Jun 11 11:54 vidu.txt   Bài tp
  71. y
  72. y
  73. y y  Quy n ng m nh là các quy n ưc t ng gán cho tp tin ho c th ư mc khi nó ưc to.  Giá tr kh i to ca quy n ng m nh xác nh bi h th ng khi to tp tin là 666 (rw-rw-rw-).  Giá tr kh i to ca quy n ng m nh xác nh bi h th ng khi to th ư mc là 777 (rwxrwxrwx).
  74. y  Mc n che quy n (kt hp vi giá tr quy n ng m nh) s iu khi n quy n ưc gán cho các tp tin và th ư mc khi nó mi ưc to.  Lnh umask cho phép t ho c hi n th mt n che quy n.  Hi n th mt n che quy n dùng lnh: umask  t mt n che quy n: umask [octal]  Ví d:  $ umask 752  Khi mt tp tin hay th ư mc ưc to ra, quy n truy cp s ưc xác nh bi giá tr quy n ng m nh b bt các quy n hi n th bng umask .
  75. y  Giá tr mc nh ca các quy n th ưng ưc gán mi khi ng ưi s dng login vào h th ng thông qua các tp tin kh i to bi n môi tr ưng nh ư .bash_profile, .bashrc .  Theo quan im bo mt h th ng, giá tr ca umask 026 là tt nh t, nó cho ng ưi cùng nhóm có quy n c và không cho quy n nào vi nh ng ng ưi khác.
  76. a
  77. a
  78.  Cho bi t ký hi u và giá tr s quy n th c s ca file và th ư mc ưc to ra là gì vi:  a. Umask: 233  File permission:  Dir permission:  b. Umask: 251  File permission:  Dir permission:
  79. y  Có ba quy n c bi t i vi các file kh thi và các th ư mc công cng  Quy n UserID (suid): cho phép ch y ch ư ng trình vi tư cách ng ưi dùng khác.  Quy n GroupID (sgid): ch y ch ư ng trình vi tư cách nhóm khác.  Quy n Sticky bit (bit dính): Nh m bo v các files trong mt th ư mc dùng chung.
  80. y  Ch có user root và ch s hu mi có th t quy n suid trên file bng cách s dng lnh chmod và giá tr bát phân +4000 ho c ký hi u u+s .  Quy n suid hi n th ch “s” trong ct execute ca ch s hu. Nu không ph i là file kh thi, thì lnh ls s hi n th ch “S”.  Cú pháp:  # chmod 4755  # chmod u+s  Ví d: ch ư ng trình passwd ã ưc thi t lp cho user bình th ưng ch y vi tư cách root.
  81. y  Ch có user root và ch s hu có th t quy n sgid trên file bng cách s dng lnh chmod và giá tr bát phân +2000 ho c ký hi u g+s .  Quy n sgid hi n th ch “s” trong ct execute ca nhóm s hu. Nu không ph i là file kh thi, thì lnh ls s hi n th ch “S”.  Cú pháp:  # chmod 2755  # chmod g+s
  82. y  Nh m bo v các files trong mt th ư mc ưc vi t công cng. Nu th ư mc có bít dính ưc t, thì:  Ch có ch s hu và root mi có th xóa các files  Ch s hu vn có quy n ghi vào th ư mc  Quy n sticky bit hi n th ch “t” trong ct execute ca các user khác. Nu không ph i là file kh thi, lnh ls s hi n th ch in hoa “T”  t quy n bit dính cho th ư mc ta dùng lnh:  # chmod +t
  83.  Hãy vi t câu lnh thi t lp quy n cho tp tin baitap.sh sao cho tp tin này có quy n:  rwsr-Sr  rwSrwsrw-  r-S S
  84. y
  85. ay  thay i ch s hu ca file ho c th ư mc ta dùng lnh chown .  Cú pháp: chown  Ví d:  (-rwxr-sr–x 1 root root 9 Jul 2 2003 /usr/cate)  # chown mars /usr/cate  (-rwxr-sr–x 1 mars root 9 Jul 2 2003 /usr/cate)
  86. ay  thay i nhóm s hu ca các file ho c th ư mc ta dùng lnh chgrp .  Cú pháp: chgrp  Ví d:  (-rwxr-sr–x 1 root root 9 Jul 2 2003 /usr/cate)  # chgrp cap /usr/cate  (-rwxr-sr–x 1 root cap 9 Jul 2 2003 /usr/cate)
  87. ay y
  88. ư  Liên kt là hình th c dùng to tên gi khác (hay bí danh) cho các files ho c th ư mc trên h th ng.  Trong Linux có 2 hình th c liên kt:  Liên kt cng (hard link): cho phép to mt tên mi cho tp tin.  Liên kt mm (soft link) : có ch c nng gi ng nh ư shortcut ca MS Windows.
  89. a  Dùng to ra mt tên mi cho tp tin vi ưng dn tư ng ng (các file ph i nm trên cùng h th ng file).  xóa file ph i xóa tt c các liên kt cng ca nó.  Cu trúc ca liên kt cng: Các files ưc liên kt cng có cùng mt s i-node (tham chi u cùng d li u trên a).
  90.  Là hình th c to shortcut nh ư Window (ch a ưng dn n file gc). Các file ưc liên kt mm có th qua các h th ng file khác  Khi ta c/ghi liên kt mm ngh a là c/ghi trên tp tin; khi ta xóa liên kt mm, ta ch xóa liên kt và tp tin vn ưc gi nguyên.  Cu trúc ca liên kt mm: Các files ưc liên kt mm không chia s cùng mt inode
  91.  Cách to liên kt:  Cú pháp: ln [-s]  Trong ó:  -s : dùng to liên kt mm.  Không có tham s -s thì là to liên kt cng  Ví d to liên kt cng:  $ ln /home/user2/dante essay  $ ls -i /home/user2/dante 89532 dante  $ ls -i essay 89532 essay
  92.  Ví d to liên kt mm:  $ ln -s tutor.d symlink  $ ls -l symlink lrwxrwxrwx 1 gonzo cap 8 May 9 symlink >tutor.d  $ ls –F tutor.d symlink@
  93.  iu qu n thi t b  H th ng tp tin Thanks you !