Bài giảng Bệnh lý tim mạch trong thai kỳ - Nguyễn Anh Danh

Nội dung text: Bài giảng Bệnh lý tim mạch trong thai kỳ - Nguyễn Anh Danh

1. BEÄNH LYÙ TIM MAÏCH TRONG THAI KYØ BS Nguyeãn Anh Danh
2. BEÄNH LYÙ TIM MAÏCH TRONG THAI KYØ I .CAÙC THAY ÑOÅI TRONG THAI KYØ BÌNH THÖÔØNG II. BEÄNH TIM III. ÑAÙNH GIAÙ HEÄ TIM MAÏCH TRONG THAI KYØ IV. CAÙC BEÄNH VAN TIM HAY GAËP V. KEÁT LUAÄN
3. I .CAÙC THAY ÑOÅI TRONG THAI KYØ BÌNH THÖÔØNG Thay ñoåi huyeát ñoäng naøy nhaèm taêng löôïng maùy tôí nhau vaø thai Caùc thay ñoåi naøy taïo moät taûi leân tim maïch vaø coù theå gaây ra caùc daáu hieäu trieäu chöùng tim maïch thaät söï Theå tích maùu taêng khi thai ñöôïc 6 tuaàn vaø tieáp tuïc ñeán giöõa thai kyø. Taêng theå tích huyeát thanh nhieàu hôn taêng khoái löôïng hoàng caàu gaây tình traïng thieáu maùu sinh lyù. Trung bình hematocrit giaûm töø 30 – 38% ôû tuaàn thöù 30
4. I .CAÙC THAY ÑOÅI TRONG THAI KYØ BÌNH THÖÔØNG Taêng theå tích maùu vaø nhòp tim gaây taêng cung löôïng tim, ñaït ñænh ôû 3 thaùng giöõa vaø haèng ñònh luùc sanh Khaû naêng co boùp cuûa tim ñöôïc caûi thieän, theå tích taâm nhæ vaø taâm thaát Traùi taêng, khaùng löïc maùu ngoaïi bieân giaûm( do Progesteron, Prostaglandin, peptide cuûa baùnh nhau), caùc thay ñoåi naøy laøm cung löôïng tim taêng gaàn 50%
5. I .CAÙC THAY ÑOÅI TRONG THAI KYØ BÌNH THÖÔØNG Nhòp tim ôû 3 thaùng cuoái cuoái taêng töø 10-20 nhòp/phuùt aùp löïc ñoäng maïch toaøn thaân giaûm trong 3 thaùng ñaàu, haèng ñònh trong 3 thaùng giöõa vaø trôû laïi tröôùc khi coù thai khi thai ñuû ngaøy. Giaûm aùp löïc taâm tröông nhieàu hôn giaûm aùo löïc taâm thu. Hoäi chöùng tuït huyeát aùp khi naèm ngöõa or hoäi chöùng töû cung ñoäng maïch chuû xuaát hieän ôû 0,5-11% thai kyø do töû cung coù tahi cheøn eùp vaøo tónh maïch chuû döôùi laøm giaûm ñaùng keå huyeát aùp vaø nhòp tim. Beänh nhaân thöôøng than phieàn nhöùc ñaàu nheï, noân, choùng maët, ngaát ôû caùc tröôøng hôïp naëng. Trieäu chöùng naøy giaûm ñi khi beänh nhaân naèm nghieâng beân traùi
6. I .CAÙC THAY ÑOÅI TRONG THAI KYØ BÌNH THÖÔØNG Coù vaøi thay ñoåi huyeát ñoäng ñaëc bieät laø taêng cung löôïng tim khi chuyeån daï vaø sanh thöôøng lieân quan ñeán söï lo laéng, sôï seät vaø ñau. Trong moãi côn ñau töû cung toáng ra khoaûng 300-500ml maùu laøm cung löôïng tim taêng leân 20%. Tieâu thuï oxy taêng 3 laàn. Thay ñoå cung löôïng ít hôn neáu beänh nhaân naèm ngöõa vaø nhaän giaïm ñau ñuû Ngay sau sanh, do giaûm cheøn eùp tónh maïch chuû laøm söï töï truyeàn maùu do töû cung co laïi laøm cung löôïng tim taêng leân coù theå gaây tình traïng maát buø caáp Haàu heát caùc thay ñoåi huyeát ñoäng ñeàu trôû veà bình thöôøng 2 tuaàn sau sinh
7. II. BEÄNH TIM Laø nguyeân nhaân haøng ñaàu gaây ti73 vong meï( 1% thai kyø) Beänh nhaân coù ñoä suy tim naëng (III-IV theo NYHA) coù khaû naêng töû vong do bieán chöùng cuûa beänh tim nhö suy tim, ñoät quî, loaïn nhòp tim. BN coù toån thöông heïp (heïp van 2 laù, heïp van ñoäng maïch chuû) vaø suy tim nhö ñoä I-II coù theå naëng leân nhanh khi coù thai. Caùc beänh tim khaùc coù theå gaây töû vong cao nhö hoäi chöùng Eisenmenger, taêng aùp ñoäng maïch phoåi nguyeân phaùt, hoäi chöùng Marfan coù toån thöông ñoäng maïch chuû, beänh taéc ngheõn tim Traùi
8. II. BEÄNH TIM Phuï nöõ mang thai coù theå bò vieâm cô tim. Phuï nöõ khoûe maïch khi coù thai coù theå maéc nhieàu bieán chöùng tim maïch nhö daõn tim, tieàn saûn giaät, thuyeân taéc oái, ñoâng maùu noäi maïch raõi raùc, soát maát maùu hay boùc taùch ñoäng maïch chuû Do thaønh coâng cuûa phaãu thuaät tim baåm sinh neân soá saûn phuï vôùi beänh tim baåm sinh laïi nhiieàu hôn beänh tim haäu thaáp. Beänh tim do thieáu maùu cuõng khoâng hieám do khuynh höôùng mang thai treã hay do tieåu ñöôøng, beùo phì quaù möùc, huyeát aùp cao
9. III. ÑAÙNH GIAÙ HEÄ TIM MAÏCH TRONG THAI KYØ Chaån ñoaùn vaø ñieàu trò khoâng ñuùng seõ gaây haäu quaû xaáu leân meï vaø thai Neáu saûn phuï beänh tim ñöôïc chuyeån ñeán caùc trugn taâm lôùn vaø ñöôïc quaûn lyù bôûi nhoùm phoái hôïp goàm Bs saûn, Bs tim maïch, Bs di truyeàn vaø Bs nhi sô sinh BN ñöôïc tham vaán tröôùc khi coù thai veà thôøi ñieåm coù thai, caùc qui trình chaån ñoaùn(ñaëc bieät laø nhoùm X quang) ngöng caùc thuoác gaây quaùi thai. Phaãu thuaät chænh söõa or taïm bôï tröôùc khi coù thai Baûng ñaùnh giaù caùc daáu hieäu thöôøng gaëp Trieäi chöùng: meät, giaûm khaû naêng laøm vieäc, nhöùc ñaàu nheï, ngaát, ñaùnh troáng ngöïc, khoù thôû, khoù thôû ngoài
10. III. ÑAÙNH GIAÙ HEÄ TIM MAÏCH TRONG THAI KYØ • Khaùm laâm saøng:  Tónh maïch coå noå, T1 lôùn taùch ñoâi  T2 taùch ñoâi  Tieáng thoåi taâm thu ( bôø traùi xöông öùc or vuøng ñoäng maïch phoåi)  T3  Tieáng thoåi lieân tuïc  Moõm tim bò ñaåy leänh  Sôø ñöôïc tim P ñaäp
11. III. ÑAÙNH GIAÙ HEÄ TIM MAÏCH TRONG THAI KYØ ● ECG:  Truïc QRS leäch  Soùng Q thaáp vaø soùng P ñaûo ngöôïc  Nhòp nhanh xoang, roái loaïn nhòp tim ● X quang:  Tim naèm ngang  Phoåi taêng ñaäm ● Sieâu aâm:  Doppler hay sieâu aâm tim thaáy kích thöôùc bu62ng thaát traùi thì taâm thu vaø taâm tröông.  Hoài ngöôïc cô naêng cuûa van ñoäng maïch phoåi, 3 laù vaø 2 laù
12. III. ÑAÙNH GIAÙ HEÄ TIM MAÏCH TRONG THAI KYØ 1. Beänh söû: Beänh nhaân deã meät vaø khoù laøm vieäc. Neân hoûi caû vieäc taêng caân vaø thieáu maùu sinh lyù cuûa thai kyø, caùc côn ngaát vaø nhöùc ñaàu nheï do töû cung coù thai cheøn leân tónh maïch chuû daãn tôùi hoài löu tónh maïch veà tim keùm ñaëc bieät trong 3 thaùng giöõa thai kyø. Caùc daáu hieäu khaùc goàm taêng thoâng khí vaø khoù thôû ngoài. Trieäu chöùng hoài hoäp, ñaùnh troáng ngöïc thöôøng do taêng huyeát ñoäng maïch cuûa thai kyø hôn laø do caùc loaïn nhòp trong haàu heát tröôøng
13. III. ÑAÙNH GIAÙ HEÄ TIM MAÏCH TRONG THAI KYØ ♣ Caùc Daáu Hieäu &ø Trieäu Chöùng Chæ Ñieåm Beänh Tim Naëng Trieäu chöùng: Khoù thôû ngaøy caøng taêng Ho khaïc ra maùu Caùc khoù thôû kòch phaùt veà ñeâm Ñau ngöïc khi gaéng söùc Ngaát sau khi laøm vieäc naëng hay coù caûm giaùc daénh troáng ngöïc
14. Caùc Daáu Hieäu &ø Trieäu Chöùng Chæ Ñieåm Beänh Tim Naëng • Khaùm laâm saøng: Tim ñaäp baát thöôøng Hieám khi nghe ñöôïc T1 Nghe ñöôïc T2 khoâng hay T2 taùch ñoâi nghòch lyù Tieáng thoåi taâm thi thoâ hay baát kyø tieáng thoå taâm tröông naøo Tieáng Click phun, tieáng Click taâm thu muoän, tieáng môû van Tieáng coï saùt Daáu hieäu ñaäp phaäp phoàng cuûa thaát phaûi hay traùi Tím taùi hay ngoùn tay duøi troáng
15. Caùc Daáu Hieäu &ø Trieäu Chöùng Chæ Ñieåm Beänh Tim Naëng • Ñieän tim:  Daáu roái loaïn nhòp naëng  Block tim naëng • X quang: Boùng tim to Phuø phoåi
16. III. ÑAÙNH GIAÙ HEÄ TIM MAÏCH TRONG THAI KYØ 2. Khaùm:  Caàn phaân bieät taêng thoâng khí khi coù thai vaø khoù thôû  Ran noå 2 ñaùy phoåi thöôøng gaëp khi coù thai do xeïp 2 ñaùy do töû cung to ra vaø taêng aùp buïng  Nhòp ñaäp thaát traùi thöôøng sôø ñöôïc, tónh maïch coå noå vaø coù nhòp ñaäp  Ña soá saûn phuû coù phuø caúng chaân thöôøng do giaûm aùp löïc keo vaø aùp löïc tónh maïch ñuøi taêng do hoài löu tónh maïch keùm
17. III. ÑAÙNH GIAÙ HEÄ TIM MAÏCH TRONG THAI KYØ 2. Khaùm: Khaùm laâm saøng chuû yeáu maët, ngoùn tay hay khung xöông ñeå phaùt hieän caùc baát thöôøng do beänh tim baåm sinh: ngoùn tay duøi troáng ngöïc bieán daïng do tim phoàng leân, thaát traùi hay thaát phaûi ñaäp, thaáy T2 taùch ñoâi nhieàu nôi, T1 nghe maïch trogn heïp van 2 laù, nghe yeáu trong block nhaùnh ñoä I, T2 taùch ñoâi ñeàu ñaën do toån thöông vaùch lieân nhó, trong khi T2 chæ taùch ñoâi kòch phaùt trong daøy thaát traùi naëng hay block nhaùnh traùi, T3 thöôøng gaëp trong thai kyø bình thöôøng, T4 click phun, tieáng môû van, tieáng click taâm thu giöõa hay muoän ñeàu nghi do beänh tim. Tieáng thoåi taâm nheï coù theå nghe ôû haàu heát thai phuï do taêng ñoäng tuaàn hoaøn cuûa thai kyø, thöôøng giöõa taâm thu, nghe ñöôïc ôû caïnh öùc traùi ñeán van ñoäng maïch phoåi, Tieáng thoåi laønh tính naøy coøn nghe ñöôïc ôû tónh maïch coå vaø vuøng öùc
18. III. ÑAÙNH GIAÙ HEÄ TIM MAÏCH TRONG THAI KYØ 3. Caän laâm saøng:  Ñieän tim  X quang  Sieâu aâm tim  Sieâu aâm Doppler  Test gaéng söùc  Thoâng tim
19. IV. CAÙC BEÄNH VAN TIM HAY GAËP
20. V. KEÁT LUAÄN Thai phuï neân ñöôïc theo doõi caån thaän ñeå cho caùc keát quaû toát nhaát. Toån thöông heïp van thöôøng gaây nguy cô cho meï vaø thai, trong khi toån thöông hôû van ñöôïc thai kyø dung naïp toát hôn. Beänh nhaân nguy cô cao neân ñöôïc khuyeán caùo khoâng neân mang thai vaø chaám döùt thai kyø sôùm neáu lôõ mang thai