Bài giảng Bảo tồn đa dạng sinh học - Chương 4c: Đa dạng sinh học ở Việt Nam - TS. Viên Ngọc Nam

Nội dung text: Bài giảng Bảo tồn đa dạng sinh học - Chương 4c: Đa dạng sinh học ở Việt Nam - TS. Viên Ngọc Nam

1. Chöông 4c Ña daïng sinh hoïc ôû Vieät Nam
2. 1. Ña daïng sinh hoïc ôû Vieät Nam
3. Noäi dung 1. Ña daïng sinh hoïc ôû Vieät Nam - Ña daïng loaøi - Ña daïng heä sinh thaùi - Ña daïng vuøng ñòa lyù sinh hoïc 2. Suy thoaùi ña daïng sinh hoïc taïi Vieät Nam 3. Baûo toàn ña daïng sinh hoïc taïi Vieät Nam - Baûo toàn noäi vi (In situ) - Baûo toàn ngoaïi vi (Ex situ)
4. Caùc yeáu toá VN ñöôïc coi laø ÑDSH cao Vó tuyeán daøi Kinh tuyeán roäng Ña daïng veà ñòa hình Nhieàu nuùi cao Khí haäu nhieät ñôùi aåm Coù naêng löôïng aùnh saùng maët trôøi cao Laø trung taâm DDSH quan troïng cuûa vuøng Ñoâng Nam AÙ
5. 1. Ña daïng veà loaøi ñoäng, thöïc vaät
6. Thöïc vaät Ngaønh Soá löôïng Teân VN Teân khoa hoïc Hoï Chi Loaøi Reâu Bryophyta 60 182 793 Khuyeát laù thoâng Psilotophyta 112 Thoâng ñaát Lycopodiophyta 3557 Coû thaùp buùt Equisetophyta 112 Döông xæ Polypodiophyta 25 137 669 Haït traàn Gymnospermae 82363 Haït kín Angiospermae 299 2.175 9.812 Coäng 397 2.524 11.398 % ñaëc höõu 0% 3% 20% Nguyeãn Nghóa Thìn, 1997
7. Nhieàu kieåu röøng phong phuù hình thaønh ôû ñoä cao khaùc nhau 800 loaøi reâu, 600 loaøi naám 12.000 loaøi trong ñoù coù 2300 loaøi duøng laøm löông thöc, thöïc phaåm, thuoác chöõa beänh, thöùc aên gia suùc, laáy goã, tinh daàu vaø nhieàu nguyeân vaät lieâu khaùc Chæ coù 3% soá chi ñaëc höõu, loaøi ñaëc höõu chieám 33% loaøi TV ôû mieàn Baéc (Pocs Tamas, 1965) vaø 40% toång soá loaøi cuûa VN (Thaùi Vaên Tröøng, 1970) Caùc loaøi ñaëc höõu taäp trung ôû 4 vuøng sau: Nuùi cao Hoaøng Lieân Sôn ôû phía Baéc Nuùi cao Ngoïc Linh ôû mieàn Trung Cao nguyeân Laâm vieân ôû phía Nam Khu vöïc röøng möa ôû Baéc trung bo Do ñaëc ñieåm caáu truùc ä, caùc kieåu röøng nhieät ñôùi aåm khoâng coù loaøi chieám öu theá roõ reät neân soá löôïng töøng loaøi thöôøng ít
8. Hiện trạng rừng Việt Nam (1997)
9. Kieåuå röøng
10. Ñoäng vaät 900 Chim, 828 800 700 600 Caù nöôùc ngoït, 500 472 400 300 Thuù, 275 Boø saùt, 180 200 EÁách, nhaùi, 80 100 0 Thuù Chim Boø saùt EÁách, Caù nöôùc nhaùi ngoït Ñaøo Vaên Tieán, 1985; Voõ Quyù 1997; Ñaëng Huy Huyønh, 1978
11. Caùc trung taâm ÑDSH thöïc vaät vaø vuøng chim ñaëc höõu
12. ƒ Hôn 100 loaøi vaø phuï loaøi chim vaø 78 loaøi vaø phuï loaøi laø ñaëc höõu ƒ Nhieàu loaøi coù giaù trò cao caàn ñöôïc baûo veä nhö: Voi, Boø toùt, Boø röøng, Traâu röøng, Boø xaùm ƒ Töø 1992 – 1994 ghi nhaän theâm ba loaøi môùi laø: Sao la (Pseudoryx nghetinhensis), Mang lôùn (Mangamuntiacus vuquangensis), Boø söøng xoaén (Pseudonovibos spiralis), naêm 1997 theâm loaøi Mang tröôøng sôn (Caninmuntiacus truongsonensis)Gaø löøng (Lophura hatinhensis) ƒ Coù tính ñaëc höõu cao so vôùi caùc nöôùc trong vuøng phuï Ñoâng döông. Coù 21 loaøi linh tröôûng thì VN coù 15 loaøi, 49 loaøi chim ñaëc höõu thì VN coù 33 loaøi. ƒ Trung taâm phaân boá cuûa caùc loaøi chim vaø thöïc vaät baûn ñòa thöôøng taäp trung ôû vuøng nuùi cao doïc theo daõy Hoaøng Lieân Sôn, daõi Tröôøng Sôn vaø caùc cao nguyeân Taây nguyeân vaø Laâm Ñoàng (Mackinnon, 1986)
13. Loaøi Soá löôïng loaøi San hoâ 300 Nhuyeãn theå nöôùc maën 2500 Giaùp xaùc 1500 Giun nhieàu tô 700 Da gai 350 Haûi mieân 150 Taûo bieån 653
14. SoSo sasaùnhùnh sosoáá loaloaøiøi ôôûû VieVieätät NamNam vôvôùiùi TheTheáá giôgiôùiùi WCMC,1994
15. San hoâ
16. Caùc ñieåm noùng ÑDSH ôû Vieät Nam
17. 2. Ña daïng veà heä sinh thaùi
18. Ña daïng veà heä sinh thaùi • Vieät Nam coù ña daïng sinh thaùi do coù nhieàu kieåu röøng khaùc nhau, ôû ñoä cao khaùc nhau, caän nuùi, nuùi cao, nuùi ñaát, nuùi ñaù voâi, röøng ngaäp maën, röøng traøm, röøng tre nöùa
19. Heää sinh thaùiù ñaátá öôùtù
20. 13 Kieåu röøng theo Thaùi Vaên Tröøng, 1978 1. Röøng kín thöôøng xanh möa aåm nhieät ñôùi 2. Röøng kín ruïng laù möa aåm nhieät ñôùi 3. Röøng kín ruïng laù möa hôi aåm nhieät ñôùi 4. Röøng kín laù cöùng hôi khoâ nhieät ñôùi 5. Röøng thöa caây laù roäng hôi khoâ nhieät ñôùi 6. Röøng thöa caây laù kim hôi khoâ nhieät ñôùi 7. Traûng caây to, caây buïi, coû cao khoâ nhieät ñôùi 8. Traûng caây buïi, caây gai nhieät ñôùi 9. Röøng kín thöôøng xanh möa aåm aù nhieät ñôùi nuùi thaáp 10. Röøng thöa caây laù kim möa aåm oân ñôùi 11. Röøng thöa caây laù kim hôi khoâ aù nhieät ñôùi nuùi thaáp 12. Rừng kín hỗn loài cây lá rộng, lá kim ẩm á nhiệt đới núi thấp 13. Röøng khoâ vuøng cao 14. Röøng laïnh vuøng cao
21. 9 Kieåu röøng chính theo Leâ Moäng Chaân, Vuõ Vaên Duõng, 1992 1. Röøng kín laù roäng thöôøng xanh nhieät ñôùi 2. Röøng laù roäng nöûa ruïng laù nhieät ñôùi 3. Röøng kín laù roäng ruïng laù nhieät ñôùi 4. Röøng thöa caây laù roäng nhieät ñôùi 5. Röøng laù roäng nöûa ruïng laù nhieät ñôùi 6. Röøng ngaäp maën vuøng ven bieån, cöûa soâng 7. Röøng nuùi ñaù voâi 8. Röøng laù kim 9. Röøng tre nöùa
22. Ña daïng caùc vuøng ñòa lyù sinh hoïc 1. Vuøng ñòa lyù sinh hoïc Ñoâng Baéc 2. Vuøng ñòa lyù sinh hoïc Taây Baéc 3. Vuøng ñòa lyù sinh hoïc BaécTrung boä 4. Vuøng ñòa lyù sinh hoïc Nam Trung boä vaø Taây nguyeân 5. Vuøng ñòa lyù sinh hoïc Ñoâng Nam boä
23. 9 ñôn vò sinh hoïc theo John Mackinnon, 1995 1. Vuøng ñòa lyù sinh hoïc Ñoâng Baéc 2. Vuøng ñòa lyù sinh hoïc Hoaøng Lieân Sôn 3. Vuøng ñòa lyù sinh hoïc Baéc trung taâm Ñoâng döông 4. Vuøng ñòa lyù sinh hoïc Chaâu thoå soâng Hoàng 5. Vuøng ñòa lyù sinh hoïc Nam trung taâm Ñoâng döông 6. Vuøng ñòa lyù sinh hoïc Baéc Trung boä 7. Vuøng ñòa lyù sinh hoïc Nam Trung boä 8. Vuøng ñòa lyù sinh hoïc Taây nguyeân 9. Vuøng ñòa lyù sinh hoïc Cao nguyeân Ñaø Laït
24. Nguyeân taéc Phaân chia caùc vuøng ñòa lyù sinh hoïc Yeáu toá ñòa hình Yeáu toá khí haäu Yeáu toá phaân boá ñòa lyù Tính thích nghi cuûa ñôn vò loaøi (loaøi chæ thò) Söï phaân boá cuûa caùc thaûm thöïc vaät Söï phaân boá cuûa caùc nhoùm hoaëc lôùp ñoäng vaät
25. 3. Ñaëc ñieåm moät soá vuøng ñòa lyù sinh hoïc Vieät Nam Theo Phaïm Nhaät, 2003
26. 1.1. VuVuøngøng ññòaòa lylyùù sinhsinh hohoïcïc ÑÑoângoâng BaBaécéc ƒ Ñòa hình ñoài nuùi thaáp xen nhieàu thung luõng vaø ñoàng baèng. Höôùng nuùi hình nam quaït, ñaàu tuï vaøo nuùi Tam Ñaûo (caùnh cung soâng gaâm), Ngaân Sôn, Baéc Sôn vaø caùnh cung Ñoâng Trieàu. ƒ Nhieàu caûnh quan ñeïp (Haï Long, caùt Baø, Ñoäng Tam Thanh ) Giaøu taøi nguyeân röøng, nhieàu loaøi quùy hieám (Lim, Nghieán, Trai lí, Hoaøng ñaøn, Taùu maät, Höôu xaï, Thoû röøng TQ, Vooïc ñaàu traéng, Eách maãu sôn, Caù Coùc Tam ñaûo)
27. 2.2. VuVuøngøng ññòaòa lylyùù sinhsinh hohoïcïc HoaHoaøngøng LieânLieân SônSôn ƒ Ñòa hình phaân caùch maïnh ƒ Röøng nhieät ñôùi vaø aù nhieät ñôùi, nhieàu ñaëc saûn vaø caây thuoác (Naám höông, Moäc nhó, Thaûo quaû, Queá, Vooïc muõi heách, Thaèn laèn tai Ba vì, Raén bình muõi Sapa, Raén khieám
28. 3.3. VuVuøngøng ññòaòa lylyùù sinhsinh hohoïcïc TaâyTaây BaBaécéc ƒ Ñòa hình phöùc taïp (nuùi cao, cao nguyeân vaø thung luõng) ƒ Taøi nguyeân sinh vaät nhöõng khu röøng roäng, Thoâng loâng gaø, Du sam, Toâ haïp ñieän bieân, Vooïc xaùm, Vooïc moâng traéng, Vöôïng ñen tuyeàn, gaø loâi beli, Khöôùu maøo
29. 4.4. VuVuøngøng ññòaòa lylyùù sinhsinh hohoïcïc BaBaécéc TrungTrung boboää ƒ Phaàn lôùn laø nuùi thaáp, nuùi cao coù Pu lai Leng (2711 m), phaân caét maïnh, ñoä doác lôùn, nhieàu ñeøo cao. ƒ Giaøu taøi nguyeân röøng (Traàm höông, Guï, Huyûnh, Saêng leû, Sao la, Mang lôùn, Mang tröôøng sôn, Vooïc gaùy traéng, gaø loâi lam ñuoâi traéng, Gaø loâi lam maøo traéng, Laø loâi lam maøo ñen. Coù nhieàu yeáu toá ñaëc höõu nhaát Vieät Nam
30. 5.5. VuVuøngøng ññòaòa lylyùù sinhsinh hohoïcïc NamNam TrungTrung boboää vavaøø TaâyTaây nguyeânnguyeân ƒ Naèm treân caû hai söôøn Ñoâng vaø Taây cuûa daõy tröôøng sôn: ƒ Vuøng Ñoâng Tröôøng sôn goàm nuùi, ñoài vôùi vaøi ñænh cao, khí haäu nhieät ñôøi ñieån hình ƒ Vuøng Taây Tröôøng sôn tuy thuoäc khoái coå Kon Tum nhöng ñöôïc treû hoaù trong quaù trình taân kieán taïo vaø töông ñoái baèng phaúng nhôø söï phun traøo cuûa nham thaïch nuùi löûa, khí haäu coù muøa möa (5-10) vaø khoâ (11-4) ƒ Röøng khoäp vaø heä thöïc ñoäng vaät nhieät ñôùi laø ñaëc tröng vôùi caùc loaøi caây hoï daàu vaø caùc loaøi thuù lôùn hoï Traâu boø vaø Höôu nai
31. 6.6. VuVuøngøng ññòaòa lylyùù sinhsinh hohoïcïc ÑÑoângoâng NamNam boboää ƒ Vuøng cöïc Nam cuûa Taây nguyeân vaø hình thaønh treân cô sôû vaän ñoäng taïo sôn cuûa khoái neàn Kon Tum cuøng vôùi söï xuaát hieän cuûa lôùp phuø sa coå. Ñòa hình ít doác nhieàu cao nguyeân (Di Linh, Ñaø Laït, Langbian). Khí haäu nhieät ñôùi (2 muøa möa vaø khoâ) ƒ Taøi nguyeân sinh vaät ôû ñaây khoâng ña daïng veà loaøi nhöng tröõ löôïng laïi raát cao. Nhieàu loaøi quùy nhö Caåm lai, Traéc, Thoâng hai laù, Teâ giaùc moät söøng, Voi, Hoå, Boø Toùt. Cao nguyeân Ñaø Laït coù nhieàu loaøi ñaëc höõu.
32. 7.7. VuVuøngøng ññòaòa lylyùù sinhsinh hohoïcïc NamNam boboää ƒ Ñöôïc hình thaønh do söï boài ñaép phuø sa cuûa soâng Meâ Koâng. Khí haäu nhieät ñôùi ñieån hình. ƒ Ña daïng sinh hoïc thaáp, chuû yeáu laø röøng ngaäp maën. Ñaëc bieät chuù yù laø caùc saân chim (Chaø laø, Vónh Thaønh, Ngoïc Hieån, Tam Noâng ) caùc ñaàm dôi, Seáu coå truïi ôû vöôøn QG Tam Noâng Ñoàng Thaùp.
33. 4.4. SuySuy thoathoaùiùi ÑÑaa dadaïngïng sinhsinh hohoïcïc tataïiïi VieVieätät NamNam
34. NhNhữữngng đđee ddọọaa đđốốii vvớớii ssựự đđaa ddạạngng sinhsinh hhọọcc ViViệệtt NamNam SSựự khaikhai ththáácc ququáá mmứứcc - Khai thác gỗ và các lâm sản ngoài gỗ. - Khai thác nhiên liệu trên qui mô lớn. -Chất lượng rừng và sản lượng rừng ngày càng giảm. - Ðánh bắt cá quá mức. -Nạn khai thác san hô đã tác động lớn đến môi trường sống của nhiều sinh vật biển .
35. DuDu canhcanh vvàà xâmxâm llấấnn đđấấtt canhcanh ttáácc nôngnông nghinghiệệpp • Du canh luân phiên . • Di dân . • Khai hoang .
36. · Nạn ô nhiễm nước · Sự xuống cấp của bờ biển -Xây dựng các ao nuôi trồng thủy sản . - Khai hoang lấn biển . - Khai thác cát đá, các khoáng sản cho xây dựng . · Sự chuyển đổi sang cơ chế thị trường
37. TTììnhnh trtrạạngng ttăăngng dândân ssốố • Trong 40 năm qua dân số Việt Nam tăng gấp đôi. • Dân số hiện nay là 83 triệu người • Trong khi đó tài nguyên thiên nhiên, cơ sở vật chất sống có hạn, đất đai bị thu hẹp • Dân số tăng đòi hỏi: • Nhiều đất để trồng trọt • Nhiều rừng để cung cấp gỗ, chất đốt, gỗ xây dựng Do đódiện tích rừng bị giảm Æ đất đai bị xói mòn, diện tích đất trống, đồi trọc tăng lên
38. • Suy giảm tài nguyên đất : giảm diện tích bình quân đầu người do tăng dân số . 1940 : 0,2 ha/người 1960 : 0,18 ha/người 1980 : 0,13 ha/người 2000 : 0,06 ha/người 2010 : 0,04 ha/người
39. NguyênNguyên nhânnhân suysuy thothoááii ĐĐDSHDSH ởở ViViệệtt NamNam • Suy thoái các hệ sinh thái tự nhiên và nơi cư trú của nhiều loài động thực vật nhất là rừng nhiệt đới và đất ngập nước. • Giảm bớt độ che phủ và chất lượng rừng giảm • Hàng năm mất khoảng 110.000 ha Năm Độ che phủ % 1943 43% (14 triệu ha) 1975 29 % (8,5 tr ha) 1989 19,7 (10% rừng nguyên sinh) 6,5 tr ha 2000 31% (10,1 tr ha)
40. NguyênNguyên nhânnhân mmấấtt rrừừngng • Khai thác lấy gỗ • Khai thác trồng cà phê, cao su • Rừng bị rãi chất khai quang (72 triệu lít, 13 triệu tấn bom, 25 triệu hố bom đạn lớn nhỏ, bom napal và xe ủi tiêu hủy 20 triệu ha rừng nhiệt đới các loại (B. Primack,1999) • Nạn phá rừng và thay đổi chế độ thủy văn, ảnh hưởng đến khí hậu, làm cảnh quan thay đổi và làm suy thoái ÐDSH . • Diện tích rừng ngập mặn qua các năm (phát triển nuôi trồng thủy sản ở ĐB sông Cửu Long) 1980-1990 1990 1990-2000 1983 1980 2000 (%) (%) 252.500 227.000 -2,7 165.000 104.000 -3,7 FAO, 2003
41. • Các sản phẩm sinh học của các nước đang phát triển thường được các nước phát triển ưa chuộng • Tình trạng xuất khẩu động vật hoang dã, ăn động vật hoang dã, săn bắn thiếu kế hoạch hợp lý, thiều sự kiểm tra chặt chẽ trong việc khai thác tài nguyên (Pơ mu, Trầm hương, Hổ, Báo, Voi, Khỉ ngày càng hiếm) • Nhiều loài như rùa, tê tê, rắn kỳ đà, ếch ba ba xuất khẩu quan Hong Kong, Trung Quốc hay trong các nhà hàng đặc sản. • Di dân từ các tỉnh phía bắc xuống các tỉnh Tây nguyên và Đông Nam bộ • Dùng dụng cụ đánh bắt có tính diệt chủng hàng loạt như mìn, kích điện, đánh bã độc làm tổn thất ĐDSH, đây là cách khai thác thiên nhiên quá tàn bạo
42. 5.5. BaBaûoûo veveää ññaa dadaïngïng sinhsinh hohoïcïc tataïiïi VieVieäätt NamNam
43. Caùc khu baûo veä ôû phía Baéc
44. Caùc khu baûo veä ôû phía Nam
45. • Thành phần các loài sinh vật Việt Nam khá phong phú nhưng cũng có nguy cơ không nhỏ bị suy giảm mức độ đa dạng sinh học. Sách Ðỏ cho biết có 68 loài bị đe dọa diệt chủng, 97 loài có nguy cơ, 7 loài bị hiểm họa, 124 loài bị mất nơi cư trú.
46. BaBaûûoo totoànàn nguyeânnguyeân vòvò (In(In situ)situ) ƒ Naêm 1986 coù 87 Khu baûo toàn ñöôïc goïi laø caùc khu röøng ñaëc duïng, trong ñoù coù 56 vöôøn quoác gia vaø khu baûo toàn thieân nhieân, 31 khu röøng vaên hoaù lòch söû, caûnh quan.
47. BaBaûoûo totoàànn nguyeânnguyeân vòvò (In(In situ)situ)
48. VVưườờnn QuQuốốcc giagia ttạạii ViViệệtt NamNam • Hệ thống các khu bảo tồn gồm 27 Vườn Quốc gia, 45 khu Bảo tồn thiên nhiên và 34 khu rừng Văn hoá - Lịch sử - Môi trường. (Tính đến 8/2004) • Các Vườn quốc gia của Việt Nam có: Vườn quốc gia Ba Bể (Cao Bằng); Vườn quốc gia Ba Vì (Hà Tây); Vườn quốc gia Bạch Mã (Thừa Thiên Huế); Vườn quốc gia Bến En (Thanh Hoá); Vườn quốc gia Cát Bà (Hải Phòng); Vườn quốc gia Cát Tiên (Đồng Nai); Vườn quốc gia Côn Đảo (Bà Rịa - Vũng Tàu); Vườn quốc gia Cúc Phương (Ninh Bình, Hoà Bình, Thanh Hoá); Vườn quốc gia Tam Đảo (Vĩnh Phú, Bắc Thái, Tuyên Quang); Vườn quốc gia YokDon (DăkLăk); Vườn quốc gia Tràm Chim (Đồng Tháp); Vườn QG Bái Tử Long (Quảng Ninh); Vườn QG Phú Quốc (Kiên Giang); Vườn QG Pù Mát (Nghệ An); Vườn QG Phong Nha - Kẻ Bàng (Quảng Bình).
49. Vườn Quốc gia ở Viet Nam (27 vườn) 764,550 ha: •Ba Be NP (23,340 ha), •Hoang Lien NP(29845 ha) •Ba Vi NP (7,337 ha), •Lo Go Sa Mat NP (16,754ha), •Bach Ma NP (22,031 ha), •Mui Ca Mau NP •Bà Nà NP (17,600ha), •Núi Chúa NP (7,000ha) •Ben En NP (16,634 ha), •Phong Nha Kẻ Bàng (41132ha) •Bidoup NP (71,062ha) •Phu Quoc NP (31,422ha), •Bu Gia Map NP (26,037ha) •Pù Mát NP (70,000ha) •Cat Ba NP (15,000 ha), •Tam Đao NP (36,883 ha), •Cat Tien NP (38,368 ha), •Tram Chim NP (7,588ha) •Chư Mom Ray NP (48,658ha), •U Minh Thuong NP (21,000ha) •Chư Yang Sin NP (59,287ha), •Vu Quang NP (55,029ha) •Con Đao NP (15,043 ha), •Xuan Thuy NP (7,100 ha) •Cuc Phương NP (22,200 ha), •Yokdon NP (58,200 ha) Còn 45 Khu Bảo tồn thiên
50. - Hieän nay Vieät nam coù 2 Khu Di saûn vaên hoaù cuûa Theá giôùi laø Vònh Haï Long vaø Phong Nha - Kẻ Baøng - Khu Döï tröõ sinh quyeån cuûa theá giôùi ( Khu RNM Caàn Giôø, Vöôøn QG Caùt Tieân, Ñaûo Caùt Bà, Đồng bằng Sông Hồng. - Khu Baûo toàn bieån ôû Nha Trang - Khu baûo toàn ñaát ngaäp nöôùc Xuaân Thuûy (Khu BV Ramsar ñaàu tieân cuûa VN)
51. BaBaûûoo totoànàn chuyechuyeåånn vòvò (Ex(Ex situ)situ) • Moät soá loaøi sau caàn ñöôïc löu yù • Vooïc ñaàu traéng Trachypithecus francoisi • Vooïc quaàn ñuøi Tr. fr. delacouri • Vooïc ñen maù traéng Tr. fr francoisi • Caù saáu Sieâm Crocodylus siamensis • Caù saáu nöôùc lôï (hoa caø) Cro . porosus • Teâ giaùc Rhinocerros sondaicus • Boø xaùm Bos sauveli
52. ƒ Coâng vieäc nhaân nuoâi ñaõ ñöôïc thöïc hieän ôû moät soá nôi vôùi moät soá loaøi nhö Gaø lam ñuoâi traéng (Lophura hatinhensis), ƒ Caù Coùc Tam Đaûo ñaõ sinh saûn ñöôïc ôû Sôû Thuù Haø Noäi, ƒ Tró sao taïi vöôøn QG Baïch Maõ, ƒ Moät soá loaøi Vooïc ôû Trung taâm cöùu hoä Cuùc Phöông, ƒ Caù saáu Sieâm Crocodylus siamensis, Caù saáu nöôùc lôï (hoa caø) Crocodylus porosus. ƒ Nuoâi Gaáu ñeû ôû Long Thaønh, Ñoàng Nai (hoä gia ñình)