Áp dụng phương pháp dạy học theo định hướng tích cực hóa người học cho môn Công Nghệ 10 tại trường trung học phổ thông Võ Trường Toản, tỉnh Đồng Nai

Nội dung text: Áp dụng phương pháp dạy học theo định hướng tích cực hóa người học cho môn Công Nghệ 10 tại trường trung học phổ thông Võ Trường Toản, tỉnh Đồng Nai

1. 1 ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG TÍCH CỰC HÓA NGƯỜI HỌC CHO MÔN CÔNG NGHỆ 10 TẠI TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG VÕ TRƯỜNG TOẢN TỈNH ĐỒNG NAI APPLYING APPROPRIATE TECHNIQUES OF ACTIVE LEARNING APPROACH IN THE COURSE OF TECHNOLOGY-ORIENTED FOR GRADE 10 STUDENTS AT VO TRUONG TOAN HIGH SCHOOL, DONG NAI PROVINCE HVTH: Trần Đình Thường Học viên - Trường ĐH Sư Phạm Kỹ Thuật TP.HCM GVHD: TS. Đoàn Thị Huệ Dung Trường Đại học Nông Lâm TP.HCM Tóm tắt.: Đổi mới toàn diện và căn bản nền giáo dục Việt Nam là vấn đề cần thiết và cấp bách hiện nay nhằm mục tiêu đào tạo con người không chỉ phát triển về trí tuệ, thể chất mà còn phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu, định hướng nghề nghiệp cho học sinh trong tương lai. Việc lựa chọn phương pháp dạy học sao cho phù hợp với mỗi cấp học, mỗi lớp học và lấy người học làm trung tâm là yếu tố quan trọng nhằm tích cực hóa người học. Hiện nay giáo dục Việt Nam đang hướng đến đổi mới phương pháp dạy và học, sách giáo khoa sau năm 2015, việc đổi mới nhằm nâng cao tính tích cực ở người học. Người nghiên cứu thực hiện đề tài “Áp dụng phương pháp dạy học theo định hướng tích cực hóa người học cho môn Công Nghệ 10 tại trường trung học phổ thông Võ Trường Toản, tỉnh Đồng Nai”. Trong phạm vi của bài báo, đề cập đến những đặc trưng cơ bản của dạy học theo hướng tích cực, các yếu tố, kỹ thuật tác động đến dạy học tích cực và thực trạng của việc dạy và học môn Công Nghệ 10 hiện nay. Từ đó lựa chọn
2. 2 phương pháp dạy học phù hợp với môn học nhằm góp phần nâng cao hiệu quả dạy và học tại trường Abstract : Comprehensive renovation and basic education in Vietnam is the problem and the urgent need now aims to train people not only develop intellectually, physically, but also discover and foster talent, the career guidance to students in the future. The selection of teaching methods appropriate to each grade, each class and learner- centered is an important factor to positively activate students. Currently education in Vietnam is looking to innovate methods of teaching and learning, textbooks after 2015, in order to enhance innovation in the learning positive. The researcher implemented the project " applying appropriate techniques of active learning approach in the course of technology-oriented for grade 10 students at vo truong toan high school, Dong Nai province." Within the scope of the article, referring to the basic characteristics of teaching in a positive direction, the elements, techniques affect positive teaching and the status of the teaching and studying of Technology 10 today . Since then the choice of teaching methods appropriate to the subject in order to contribute to improving the effectiveness of teaching and learning in schools I. Đặt vấn đề Sự phát triển của khoa học công nghệ trên thế giới cùng với nền kinh tế tri thức đang hình thành và phát triển mạnh mẽ, đã tác động lớn đến lĩnh vực giáo dục đào tạo ở nước ta. Để đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực có chất lượng cao đòi hỏi Đảng và nhà nước phải có chiến lược đổi mới mục tiêu giáo dục và đào tạo. Trong quá trình đổi mới, vấn đề đổi mới cách thức, phương pháp dạy học, tổ chức dạy học được xem là khâu then chốt mang tính cách mạng sâu sắc. Vấn đề đổi mới phương pháp, tổ chức đào tạo nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả dạy học đã và đang được nhiều nhà quản lý và nghiên cứu giáo dục, cán bộ và giáo viên các trường quan tâm, đặc biệt là tổ
3. 3 chức dạy học theo hướng chủ động của người học, tích cực hóa hoạt động tư duy của học sinh trong quá trình nhận thức Trong các môn học thì môn Công Nghệ được học sinh xem là môn phụ, môn không quan trọng dẫn đến vấn đề đầu tư cho môn học chưa cao, chưa có sự quan tâm đúng mức của người dạy củng như người học. Để nâng cao hiệu quả dạy học đòi hỏi phải đổi mới phương pháp dạy học, lựa chọn phương pháp dạy học theo hướng tích cực, làm cho người học hứng thú với môn học, được học những gì mình cần, được nói những gì mình biết mới nhằm phát huy năng lực người học, giúp người học chủ động hơn trong học tập Vì lý do trên, người nghiên cứu chọn đề tài “ Áp dụng phương pháp dạy học theo định hướng tích cực hóa người cho học môn Công Nghệ 10 tại trường THPT Võ Trường Toản, tỉnh Đồng Nai” nhằm góp phần nâng cao hiệu quả dạy học môn Công Nghệ 10 nói riêng và môn Công Nghệ nói chung II. Thực trạng của dạy và học môn Công Nghệ 10 Qua khảo sát thực trạng dạy và học môn Công Nghệ 10, người nghiên cứu có những nhận định làm cơ sở thực tiễn góp phần định hướng cho việc nghiên cứu. 2.1. Đối với học sinh Qua kết quả khảo sát cho thấy, đa số học sinh còn thụ động trong giờ học, ít phát biểu, chuẩn bị trước cho bài học, chỉ một tỷ lệ rất ít (1,6%) có lập kế hoạch cho môn học, số học sinh thường xuyên phát biểu trong giờ học chiếm tỷ lệ chưa cao (51,1 %), ngoài ra kỹ năng trình bày trước lớp của các em trước lớp chưa thực sự tự tin, rất nhiều em còn nhiều rụt rè khi phát biểu (41,1%), điều này ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả dạy học. Ngoài ra, khi được khảo sát thì học sinh nhận xét đa số giáo viên còn sử dụng phương pháp thuyết trình là chủ yếu dẫn đến học sinh chưa có sự thích thú đối với môn học, phương pháp giáo viên đọc, học sinh ghi chép vẫn là chủ yếu, các em ít được đặt câu hỏi để trả lời
4. 4 2.2. Đối với giáo viên Đa số giáo viên khi được khảo sát vẫn còn sử dụng phương pháp thuyết trình là chủ yếu trong các bài dạy (trên 60%), ít chú trọng đến các phương pháp khác như thảo luận nhóm, nêu và giải quyết vấn đề, thực hành, Ngoài ra trong quá trình dạy do là môn phụ nên giáo viên chưa có sự đầu tư nhiều cho môn mình dạy, còn chịu ảnh hưởng của vấn đề đời sống kinh tế cá nhân, trang thiết bị dạy học còn thiếu, dẫn đến hiệu quả dạy học chưa cao. Một số phương pháp dạy học người nghiên cứu đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả môn Công Nghệ 10 ở trường Võ Trường Toản III. Áp dụng phương pháp dạy học theo định hướng tích cực hóa người học cho môn Công Nghệ 10 3.1. Những đặc trưng cơ bản của phương pháp dạy học theo định hướng tích cực - Người học: Người học tự tìm tòi, sáng tạo, thảo luận để cùng nhau tìm ra cái mới dựa trên những cái đã biết, chủ động giải quyết những vấn đề dựa trên sự hiều biết của mình, hiểu rõ quy trình và cách thức thực hiện một quy trình trong phương pháp thực hành, được trình bày, đề xuất các ý kiến của mình - Người dạy: Giáo viên lúc này không phải là người truyền đạt kiến thức mà là người giúp đỡ, hướng dẫn các em tự tìm kiếm, đúc kết tri thức, giúp các em thấy được sự quan trọng của việc học. Ngoài ra giáo viên củng phải không ngừng nâng cao trình độ tri thức, tìm ra những cách thức, phương pháp nhằm giúp các em có thêm nhiều cơ hội để tham gia và làm chủ hoạt động nhận thức của mình - Nội dung môn học: Phải sắp xếp thành những nội dung cụ thể, phù hợp với trình độ và gắn liền với thực tiễn người học, sau khi học xong người học có thể ứng dụng được những kiến thức đã học vào thực tế, nâng cao tính tư duy, kích thích sự tìm tòi, khám phá nơi người học - Dạy và học thông qua tổ chức các hoạt động học tập của học sinh: Trong phương pháp dạy học tích cực, người học - đối tượng của hoạt động "dạy", đồng thời là chủ thể của hoạt động "học" – được đặt vào những tình huống của đời sống thực tế,
5. 5 người học trực tiếp quan sát, thảo luận, làm thí nghiệm, giải quyết vấn đề đặt ra theo cách suy nghĩ của mình, từ đó nắm được kiến thức kĩ năng mới, vừa nắm được phương pháp "làm ra" kiến thức, kĩ năng đó, không rập theo những khuôn mâu sẵn có, được bộc lộ và phát huy tiềm năng sáng tạo. - Dạy và học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học: Phương pháp tích cực xem việc rèn luyện phương pháp học tập cho học sinh không chỉ là một biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học mà còn là một mục tiêu dạy học. 3.2. Những biểu hiện tích cực của học sinh và kỹ thuật tác động - Biểu hiện của tính tích cực nhận thức: Trong quá trình dạy học, người giáo viên phải nhận thấy được các dấu hiệu của tính tích cực như học sinh có chăm chú lắng nghe bài giảng, có hoàn thành nhiệm vụ được giao, vận dụng những kiến thức đã học được vào thực tiễn, đưa ra câu hỏi, tìm tòi, khám phá những kiến thức mới, để từ đó điều chỉnh quá trình dạy học của mình sao cho phù hợp với hoạt động nhận thức của học sinh, tránh gây ra sự nhàm chán trong quá trình học - Kỹ thuật tác động: Có rất nhiều kỹ thuật tác động đến sự nhận thức của học sinh như kỹ thuật chia nhóm, kỹ thuật giao nhiệm vụ, kỹ thuật đặt câu hỏi, phân tích phim, video, tùy theo từng lớp học, từng bài học mà giáo viên lựa chọn kỹ thuật dạy học phù hợp nhằm làm tăng tính sáng tạo, nâng cao khả năng tự học 3.3. Áp dụng phương pháp dạy học theo định hướng tích cực hóa người học cho môn Công Nghệ 10 tại trường THPT Võ Trường Toản, tỉnh Đồng Nai Từ những lý luận thực tiễn, người nghiên cứu đề xuất một số phương pháp nhằm dạy học theo định hướng nâng cao tính tích cực của học sinh như sau - Tìm hiểu năng lực nhận thức của người học trước khi dạy - Dựa vào kiến thức đã biết của học sinh vùng nông thôn để lựa chọn phương pháp dạy học cho phù hợp - Áp dụng các phương pháp dạy học một cách hợp lý, tránh gây ra sự nhàm chán
6. 6 - Sử dụng phương pháp thực hành 6 bước đúng quy trình nhằm giúp học sinh thành thạo kỹ năng - Thiết kế giáo án theo định hướng tích cực phù hợp với từng đối tượng người học, đặc biệt chú ý kiến thức về nông nghiệp của học sinh vùng nông thôn - Nâng cao năng lực tự học của học sinh bằng các câu hỏi mang tính suy nghĩ, yêu cầu học sinh chuẩn bị bài trước ở nhà nhằm giúp học hình thành kỹ năng sắp xếp kế hoạch học tập - Sử dụng nhiều hình ảnh, sách báo, video clip minh họa nhằm tăng sự hứng thú cho học sinh đối với môn học - Giảm bớt kiến thức lý thuyết, tăng tính thực tiễn trong kiến thức nhằm giúp học sinh ứng dụng được những kiến thức đã học vào thực tiễn cuộc sống - Tạo không khí sôi nổi, cởi mở trong lớp học nhằm giảm bớt sự căng thẳng, giúp học sinh tiếp thu kiến thức một cách chủ động - Nên áp dụng phương pháp dạy học theo hướng tích cực một cách thường xuyên và liên tục nhằm tạo sự hứng thú học tập một cách liên tục cho học sinh Tất cả mọi biện pháp chỉ có hiệu quả nếu được áp dụng đồng bộ một cách thường xuyên và hợp lý mới thành công trong việc nâng cao tính tích cực của học sinh từ đó nâng cao hiệu quả học tập môn Công Nghệ 10 nói riêng và môn Công Nghệ ở bậc THPT nói chung IV. Kết luận Thông quá quá trình nghiên cứu, người nghiên cứu nhận thấy, việc áp dụng phương pháp dạy học theo định hướng tích cực một cách thường xuyên và hợp lý sẽ nâng cao được hiệu quả học tập đối với môn Công Nghệ 10 đối với học sinh vùng nông thôn vì sự gần gũi trong những kiến thức hằng ngày mà các em tiếp xúc. Dạy học theo định hướng tích cực không chỉ giúp học sinh cảm thấy yêu thích môn học hơn, hiểu rõ và hệ thống kiến thức một cách rõ ràng hơn mà còn giúp người học chủ động, tích cực hơn trong việc học tập, giúp học sinh hình thành các kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng
7. 7 giải quyết vấn đề, kỹ năng thuyết trình đồng thời nếu có sự năng động, tích cực đối với môn Công Nghệ, học sinh sẽ có sự năng động, hình thành tính tích cực học tập đối với các môn học khác TÀI LIỆU THAM KHẢO [1]. Nguyễn Văn Tuấn (2009): Tài liệu bài giảng Lý luận dạy học. Trường ĐH SPKT TPHCM. [2]. Nguyễn Văn Cường (2010), Một số vấn đề chung về đổi mới Phương pháp dạy học ở trường trung học phổ thông, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội. [3]. Nguyễn Thúy Hồng, Thiết kế một giờ dạy học theo định hướng đổi mới phương pháp dạy học, Tạp chí khoa học, Viện chiến lược và chương trình giáo dục, Hà Nội [4]. Trần Bá Hoành (2003) Dạy học lấy người học làm trung tâm-Nguồn gốc, bản chất, đặc điểm, Thông tin khoa học Giáo dục số 96 TP.HCM, Ngày 21 tháng 11 năm 2014 GVHD Người viết TS. Đoàn Thị Huệ Dung Trần Đình Thường
8. BÀI BÁO KHOA HỌC THỰC HIỆN CÔNG BỐ THEO QUY CHẾ ĐÀO TẠO THẠC SỸ Bài báo khoa học của học viên có xác nhận và đề xuất cho đăng của Giảng viên hướng dẫn Bản tiếng Việt ©, TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HỒ CHÍ MINH và TÁC GIẢ Bản quyền tác phẩm đã được bảo hộ bởi Luật xuất bản và Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam. Nghiêm cấm mọi hình thức xuất bản, sao chụp, phát tán nội dung khi chưa có sự đồng ý của tác giả và Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh. ĐỂ CÓ BÀI BÁO KHOA HỌC TỐT, CẦN CHUNG TAY BẢO VỆ TÁC QUYỀN! Thực hiện theo MTCL & KHTHMTCL Năm học 2016-2017 của Thư viện Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Tp. Hồ Chí Minh.