Áp dụng dạy học theo hướng tích hợp tại trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Vinatex TP. HCM

Nội dung text: Áp dụng dạy học theo hướng tích hợp tại trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Vinatex TP. HCM

1. ÁP DỤNG DẠY HỌC THEO HƯỚNG TÍCH HỢP TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG KINH TẾ - KỸ THUẬT VINATEX TP. HCM. (Applying intergrated teaching method at Technical and Economic College Vinatex Ho Chi Minh city) TÓM TẮT Hiện nay bộ Lao động Thương binh & xã hội đã triển khai giảng dạy theo chương trình khung ở các cơ sở dạy nghề nhưng hầu hết các giảng viên đang hiểu và thử nghiệm theo những cách riêng với những mức độ cụ thể khác nhau về tích hợp như là sự liên kết, sự phối hợp giữa lý thuyết và thực hành. Việc áp dụng phương pháp dạy học theo hướng tích hợp góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy của các trường dạy nghề. Ministry of Labor Invalid and Social Affairs applied framing program for teaching at all vocational colleges but the lecturers understood and had experiments with specific ways such as integration is linking between theories and practices. Applying in tergrated method for teaching helps teaching quatity increase at vocationl colleges. I. ĐẶT VẤN ĐỀ: Nhu cầu sử dụng lao động ngày càng đòi hỏi chất lượng cao, sát với thực tế sản xuất của doanh nghiệp đồng thời nhu cầu người học cũng đòi hỏi phải tăng chất lượng. Để tăng chất lượng dạy và học không chỉ thay đổi nội dung mà phải thay đổi cả phương pháp dạy học, đó là sự thay đổi cả về tư duy của người học và người dạy để cho người học nhanh chóng hòa với thực tế sản xuất. Hình thành cho người học một kỹ năng thì cần phải dạy cho họ biết cách kết hợp và huy động hợp lý các nguồn nội lực (kiến thức, khả năng thực hiện và thái độ) và ngoại lực.Việc áp dụng phương pháp dạy học tích hợp không chỉ giúp cho các giáo viên dạy nghề giải quyết được những khó khăn vướng mắc khi phải biên soạn giáo án tích hợp và tổ chức dạy học tích hợp mà nó còn góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy của các cơ sở dạy nghề. II. CÁC YẾU TỐ THỰC HIỆN BÀI GIẢNG TÍCH HỢP 1. Chương trình đào tạo: Các môn học hiện tại ở trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Vinatex TP.HCM (CĐ KT-KT Vinatex Tp.HCM) đang giảng dạy với hình thức thực hành, lý 1
2. thuyết. Việc trao đổi xảy ra trong quá trình là sự tác động qua lại giữa học sinh và giảng viên hướng dẫn. Dạy học tích hợp theo chủ đề là một trong những mô hình dạy học, trong đó có nội dung và kiến thức được tổ chức theo hướng tích hợp thành các chủ đề. Chủ đề là một trong những đơn vị để tổ chức quá trình dạy học. Nó là một trong loại đơn vị học trình, có tính chất bài bản, tuân theo cấu trúc bộ môn và các hoạt động thực tiễn, có tích chất tự do, tuân theo cấu trúc của các hoạt động, công việc tổ chức theo nhóm. Hệ thống chủ đề thích hợp nhất để hoạch định các hoạt động dạy học nhằm thực hiện quan điểm tích hợp trong dạy học. Nội dung kiến thức môn học đã được biên soạn theo hướng tích hợp để cho người học khái quát hóa kiến thức học tập cao, kỹ năng nghề gần với thực tiễn sản xuất.(Ví dụ phân tích chủ đề môn học GSĐTMT xem hình 1) Hình 1: Phân tích các chủ đề môn học 2. Cơ sở vật chất Phòng học: Có đầy đủ trang thiết bị vừa dạy thực hành và lý thuyết. Không phân chia ranh giới đảm bảo cho hoạt động dạy và học lý thuyết và thực hành lồng nghép vào nhau, cả sự di chuyển máy móc được dễ dàng. Phương tiện dạy học: Phải đảm bảo đầy đủ trang thiết bị thuận tiện cho việc quan sát, phân tích các chi tiết, bộ phận bên trong của máy móc dễ dàng. 2
3. Máy móc thiết bị: Đầy dủ, hiện đại, phù hợp cho từng môn học, máy móc thiết bị hiện đại hơn so với thực tiễn, giúp doanh nghiệp, sinh viên không tốn thời gian học tập và đào tạo lại, nhà trường tăng uy tín, gắn liền thực tế sản xuất. 3. Đội ngũ giảng viên: Giảng viên phải có kỹ năng nghề, dạy được lý thuyết và thực hành. Có tinh thần yêu nghề, yêu công việc. Nắm vững các phương pháp dạy học trong nhiều tình huống khác nhau. Tổ chức nhiều hình thức học tập khác nhau trên một nội dung bài giảng cho nhiều đối tượng sinh viên học nghề để phát huy hết khả năng, trí tuệ của người học. Bằng nhiều con đường học tập khác nhau sinh viên học lý thuyết và thực hành bổ sung cho nhau để cuối cùng nhận được những kiến thức tốt nhất giúp họ hình thành được năng lực nhanh nhất, học qua trải nghiệm, qua thực hành. III. THIẾT KẾ BÀI GIẢNG DẠY HỌC TÍCH HỢP 1. Mục đích: Thiết kế giáo án tích hợp là quá trình chuẩn bị trực tiếp cho mỗi lần giảng dạy nhằm: - Đảm bảo cho việc truyền thụ kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo một cách chủ động và khoa học. - Đảm bảo cho giáo viên dự kiến được những nội dung, phương pháp, phương tiện, điều kiện thực hiện và thời gian đầu tư cho mỗi phần bài giảng. - Tổ chức và điều khiển giờ giảng thành công, từ đó nâng cao uy tín của giáo viên đối với học sinh. - Làm cơ sở cho việc kiểm tra của các cấp quản lý đào tạo. - Đảm bảo chất lượng giảng dạy phụ thuộc nhiều vào sự chuẩn bị của giáo viên và kinh nghiệm cùng tài năng sư phạm trên lớp. Việc triển khai dạy học tích hợp về phương pháp là sự kết hợp giữa lý thuyết và thực hành vào một quá trình giảng dạy sao cho người học lĩnh hội được nhiều tri thức nhất trong cùng một không gian và thời gian 2. Những yêu cầu khi soạn giáo án tích hợp Nghiên cứu giáo trình và những tài liệu liên quan - Xác định rõ mục đích của việc tìm hiểu tài liệu để cụ thể hóa nội dung của từng đơn vị kiến thức nhằm cung cấp: kiến thức nào là chính, kiến thức nào là phụ, xác định mục tiêu và lựa chọn phương pháp, hình thức dạy học phù hợp. - Xác định rõ phạm vi tài liệu cần tìm hiểu: giáo trình, sách tham khảo, chuyên ngành, tạp chí. - Xác định đối tượng học: độ tuổi, trình độ 3
4. - Xác định mục tiêu bài học: - Để biết cách chọn lọc nội dung trình bày, tránh đưa vào bài quá nhiều kiến thức mà không phân biệt được kiến thức chính yếu và kiến thức thứ yếu hoặc ngược lại làm bài giảng sơ lược thiếu trọng tâm. - Để biết cách sắp xếp, trình bày nội dung kiến thức một cách dễ hiểu, mạch lạc, logic, chặt chẽ giúp học sinh hiểu bài và ghi nhớ lâu. - Trình bày về nội dung của giáo án tích hợp: - Cần xác định được yêu cầu chung của một giáo án tích hợp: thời gian, các công việc, tiến trình của một bài giảng tích hợp. - Trình bày đủ cấu trúc của một giáo án tích hợp 3. Cách thiết kế bài giảng DHTH a) Dẫn nhập: Là cách vào bài học và đó cũng là một trong những yếu tố làm cho học sinh chú ý và khơi dậy được sự hứng thú của học sinh tạo ra mối liên kết giữa kiến thức và kỹ năng mới trong bài học. - Thu hút được sự chú ý của học sinh: Giảng viên có thể bắt đầu bằng việc đưa ra câu hỏi, một tình huống, đoạn phim hay một sự kiện, sản phẩm, mô hình. - Kích thích động cơ học tập: Mô tả mội dung hay vấn đề của thực tiễn cần giải quyết b) Giới thiệu chủ đề - Nêu tên chủ đề bài học: là công việc mà người giảng viên phải thực hiện trong bài học nhằm xác định trong quá trình phân tích nghề và được đưa vào chương trình đào tạo. - Đưa ra những điểm then chốt của bài học: mỗi bài học cần cấu trúc thành các đề mục về ý tưởng và chủ đề. Làm việc này đưa ra các câu hỏi hay những vấn đề mà buổi học sẽ trả lời hay giải quyết, những câu hỏi hay vấn đề liên quan tới các mục tiêu học tập. c) Giải quyết vấn đề: Hướng dẫn học sinh nghiên cứu những vấn đề liên quan đến thực hiện công việc để học sinh thực hiện công việc theo tiêu chuẩn. Giảng viên mô tả, giảng giải trình tự, cách thực hiện các bước công việc bằng bản vẽ, mô hình, vật thật Đặc biệt, lưu ý một số dạng sai hỏng thường gặp, nguyên nhân và biện pháp khắc phục. Hướng dẫn sử dụng phiếu hướng dẫn thực hiện công việc. Phiếu này là bản liệt kê các bước theo một trình tự chặt chẽ cùng với yêu cầu kỹ thuật, cách thực hiện từng bước, phương tiện sử dụng. Giảng viên hướng dẫn thực hành theo phiếu sau đó tổ chức cho học sinh thực hành độc lập hoặc theo nhóm. Mức độ quan sát và chỉ dẫn của giảng viên sẽ giảm dần cho đến cuối giai đoạn và cũng là lúc học sinh hoàn thiện được theo đúng tiêu chuẩn về kỹ thuật và thời gian. 4
5. d) Kết thúc vấn đề: Tổng kết bài học giảng viên nhắc lại những điểm then chốt trong bài, những liên hệ cốt yếu, những sự kiện cơ bản, những nguyên tắc, quan điểm nền tảng, những quy trình công nghệ hoặc các tài liệu trực quan. Nội dung cốt lõi của bài cần được biên soạn trong những mối liên hệ và cấu trúc tư duy có quan hệ logic tổng thể. e) Hướng dẫn tự học: Giao nhiệm vụ cụ thể bằng các bài tập, các tiêu chuẩn về kết quả thực hiện, yêu cầu về thời gian, cách thức tiến hành, tài liệu liên quan và dụng cụ trang thiết bị học tập. giảng viên cung cấp tài liệu mà học sinh cần đọc, nghiên cứu. Hướng dẫn xử lý thông tin theo cấu trúc bài học thông qua phiếu học tập phát cho học viên trong giờ lên lớp Bảng 1: Cấu trúc cơ bản của giáo án tích hợp HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC THỜI TT NỘI DUNG Hoạt động của GV Hoạt động của HS GIAN 1 Dẫn nhập - Tổ chức tình huống - Tiếp cận tình huống học tập hay các hoạt học tập thông qua các - Mô tả tình huống học động tương tự giác quan tập đầy đủ trên giáo án 2 Giới thiêu chủ đề - GV phân tích nội - Phân tích tình dung, lý thuyết liên huống học tập để xác - GV ghi tiêu đề bài học quan đến vấn đề giải định đúng chủ đề và và các kỹ năng cần thiết quyết các kỹ năng cần thiết 3 Giải quyết vấn đề: Hướng - SV hoạt động giảng - Học sinh lắng nghe dẫn học sinh rèn luyện để hình quyết vấn đề, đưa ra lĩnh hội kiến thức mới. thành phát triển năng lực kết quả đã làm được. 4 Kết thúc vấn đề - Nhận xét kết quả - Học sinh vận dụng rèn luyện, lưu ý các giải quyết vấn đề - Củng cố kiến thức sai sót và cách khắc tương tự khác - Củng cố kỹ năng rèn luyện phục, kế hoạch hoạt động tiếp theo 5 Hướng dẫn tự học - Giao bài tập - Vận dụng kiến đã học giải quyết các vấn đề mới. 5
6. IV. KẾT LUẬN: Triển khai áp dụng và thực hiện soạn giáo án, bài giảng tích hợp là rất bổ ích, cần thiết trong tình hình hiện nay, dạy học tích hợp phát triển năng lực hành nghề cho học sinh, đó là những kỹ năng nghề trong học tập và sản xuất. Việc áp dụng bài giảng tích hợp và mục tiêu giảng dạy sẽ thiết kế được hoạt động dạy và hoạt động học trong từng tiểu kỹ năng . Vì thế đo lường được mức độ đạt được của học sinh về các mặt kiến thức- kỹ năng – thái độ, điều chỉnh được phương pháp dạy học dẫn tới chất lượng đạt yêu cầu trong lao động sản xuất.Ngoài ra việc áp dụng bài giảng tích hợp về phương pháp nên phòng học lý thuyết được bố trí cùng với phòng thực hành vì thế giảm chi phí trang thiết bị phòng học tăng tính kinh tế đào tạo. Để áp dụng dạy học tích hợp tại trường trường CĐ KT – KT Vinatex Tp.HCM được thuận lợi hơn nữa trong việc triển khai dạy học tích hợp thì cần phải có sự hợp tác chặt chẽ giữa các cấp quản lý đào tạo với giáo viên dạy nghề trên cơ sở những định hướng khoa học phù hợp. TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Đỗ Mạnh Cường, Tiếp cận năng lực thực hiện để xây dựng chuẩn nghề nghiệp về sư phạm cho giáo viên dạy nghề, Hội thảo khoa học “ Dạy học tích hợp – kinh nghiệm Việt Nam và Bỉ” dự án VN 101 – APEPE, 2/2010 [2] Đỗ Mạnh Cường, Dạy học tích hợp – cơ sở lý thuyết và thực tiễn, tạp chí khoa học giáo dục kỹ thuật, số 15,2010 [3] Tài liệu tập huấn chương trình khung dạy nghề, chương trình dạy nghề, Sở LĐ-TB và XH, Tổng cục Dạy nghề, NXB Hà Nội, năm 2007. [4] Nguyễn Tiến Đạt, Giáo dục Việt Nam và một số nước: so sánh một vài số liệu, tỷ số và chỉ số giáo dục, tạp chí ngày nay, cơ quan ngôn luận của liên hiệp các hội UNESCO Việt Nam, Hà Nội,4- 2010 [5] Nguyễn Đức Trí, Giáo dục nghề nghiệp một số vấn đề lý luận và thực tiễn, NXB Khoa học và Kỹ thuật 2010. 6
7. BÀI BÁO KHOA HỌC THỰC HIỆN CÔNG BỐ THEO QUY CHẾ ĐÀO TẠO THẠC SỸ Bài báo khoa học của học viên có xác nhận và đề xuất cho đăng của Giảng viên hướng dẫn Bản tiếng Việt ©, TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HỒ CHÍ MINH và TÁC GIẢ Bản quyền tác phẩm đã được bảo hộ bởi Luật xuất bản và Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam. Nghiêm cấm mọi hình thức xuất bản, sao chụp, phát tán nội dung khi chưa có sự đồng ý của tác giả và Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh. ĐỂ CÓ BÀI BÁO KHOA HỌC TỐT, CẦN CHUNG TAY BẢO VỆ TÁC QUYỀN! Thực hiện theo MTCL & KHTHMTCL Năm học 2016-2017 của Thư viện Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Tp. Hồ Chí Minh.